Morgunblaðið - 16.09.1966, Blaðsíða 14

14
MORGU N8LAÐIÐ
Tochitfaeur 16. sept. 1966
CELUXE SJOISIVORP
Viðurkennd fyrir gæði
+ 23” skermir
ic Hnotuskápur
it Framleidd fyrir
bæði kerfin
Einkaumboð:
Fullkomin við-
gerðarþjónusta
ic Eins árs ábyrgð
ÍC Greiðsluskil-
málar
T. Hðnnesson & Co hf.
Brautarholti 20. — Reykjavik.
Sími 15935.
Sendisveinn
Röskur sendisveinn óskast nú þegar
hálfan eða allan daginn.
s, iiiiTiivinv i imm bf.
Grjótagötu 7.
(l'ytt — l\!ýtt
ítalskir
kjólar
Glugginn
Laugavegi 49.
* r
kur óskast
til eldhússtarfa strax. — Vaktavinna.
Upplýsingar í síma 17758.
(Vaust
Otkeyrslu og lagerstörf
Óskum eftir að ráða sem allra f.yrst, duglegan og
reglusaman mann til ofangreindra starta. — Um-
sóknir ásamt upplýsingum um aidur og fyrri störf
sendist í pósthólf 555, merkt „Atvinna“.
Enn um hrossaræktina
Símoni og Boga svarað
SEM svar við grein minni um
Hólamótið, sem birtist í Morgun-
blaðinu þann 4. ágúst sl., skrit-
ar Símon Teitsson. Borgarnesi,
grein sem birtist þann 18. ágúsv.
og Bogi Eggertsson, Reykjavík.
aðra, sem birtist h. 23. ágúst
Bá'ðar þessar greinar birtust i
Morgunblaðinu.
Báðir telja þeir sig svo færa
í sínu fagi að þeir forðast að
minnast á kröfu mína um yfir-
dóm, en verja gerðir sínar eftir
beztu getu. Ég hefði þó hald'.ð
að ef þeir væru eins öruggir uru
réttdæmi sitt og þeir vilja vera
láta, myndu þeir einmitt telja það
kærkomið tækifæri að fá hlut-
lausa dómara til þess að yfirfara
sinn dóm og fá því með þeim
dómi slegið föstu að þeir seu
jafn ágætir og þeir vilja vexa
láta.
Bogi segir: „Að einróma áliti
fjögurra dómnefndarmanna".
Dómarar voru fimm, einn geng-
ur úr en enginn kemur í stað
hans. Dómurinn er þvi ekki full-
skipa'ður og því ólögmætur, jatn-
vel þó að Símon færi út meðan
dómur um Roða var xelldur.
Símon segir að hann hafi ekk.
tekið neinn þátt í dómum um
Roða. Hver sýndi Roða á Hólum?
Er það ekki dálítið óeðlilegt að
Simon, sem dómari, víkur úr
dómarasæti til þess að vera sýn-
andi? Dómari tekur við verð-
,aunum og dómari úthlutar verð
.aunum, og þegar að er fundið
skritar dómari blaðagrein til
lofs um þann hest sem þanmg
hlýtur ver’ðlaunin.
En nú vil ég spyrja þig, Símon
Telur þú að 11 vetra hestur, sem
ekki er hægt að finna 4 góðhross
undan, geti batnað það mikið að
honum beri heiðursverðlaun 15
vetra af því að þá er hægt að
finna undan honum 4 hross sem
geta talist sæmileg reiðhross?
Undan 15 vetra gömlum hesti
ætti að vera hægt að velja úr
allt að 40 hrossum. Er það nægi-
xegt til að hestur hljóti heiðurs-
verðlaun, ef hann skilar aðeins
10% af atkvæmum sínum jafn-
góðum og hann er sjálfur?
Símon segir. „Greinarhöfund
ur telur að landsmótið á Þing-
völlum árið 1950 beri langt ai
enda var hann þá sjálfur í dóm-
nefnd“. Veit Símon ekki að fram
kvæmdastjórn og störf dóm-
nefndar er sitt hvað og alls á-
skyld. Störf framkvæmdanefnd-
ar hafa aldrei verið eins skipu-
lega og vel af hendi leyst eins og
á fyrsta landsmótinu. H J. Hólm-
járn á Vatnsleysu var þá fram-
kvæmdastjóri og fórst það prýði-
lega úr hendi Mér finnst að þexr
sem síðan hafa tekið þau störf
að sér hefðu átt að taka frammi-
stöðu hans sér til fyrirmyndax.
Á Skógarhólamótinu 1962 keyrði
þó um þverbak. Þá skrifaði ég
grein um framkvæmd mótsins
og benti á ýmislegt sem betur
hefði mátt fara. A Hólamótinu
var sumt af því lagfært. Þanmg
er sýningarskrá mótsins t.d. vel
úr garði gerð. dómarnir eru nú
birtir, en ekki faldir eins og a
Skógarhólamotinu 1962. Þetta tel
ég framför
Síman telur undariegt að ég
skuli leyfa mér að efast um rétt
dæmi löglega skipaðrar dóm-
nefndar. Eg vil benda honum a
að lesa grein Sigurmons Hart
mannssonar. Kolkuósi. sem birt-
ist í Tímanum 22. ágúst 1964, og
ber yfirskriftina, „Hestarækin
gær — hugleiðingar um hana
dag — og hesturinn minn“. Grein
Sigurmons er hörð ádeila á stori
dómnefndar 1962. Henni er ósvar
að. Símon ber mér siðleysi á
brýn af því að ég leyfi mér að
gagnrýna dóma dómnefndarinn-
ar. Er Sigurmon siðleysingi? Eru
sýningargestirnir á Hólamótina,
sem klöppuðu fyrir Herði (en
ekki Roða) siðleysingjar?
Og svo kemur langa setningm
hans Símonar ég held ég verði
að taka hana með: „Það skytui
þó ekki vera eigandi stóðhests-
ins Harðar sem þar er að verici
og fordæmir allt annað en það,
sem hann vill sjálfur vera láta
og neitar að hlíta þeim dómi, er
löglega skipuð dómnefnd hefur
úthlutað honum á hest hans,
vægast sagt á alldólgslegan hátt
og mun að því er ég bezt veit
algjört einsdæmi í sögu ræktun-
armála búfjár hér á landi“. Mer
finnst þú hreinskilinn. Símon, að
viðurkenna að dómnefndin hafi
úthlutað mér verðlaununum á
dólgslegan hátt. Eða ertu svo o-
ljós í framsetningu að ég eigi að
taka þetta til min?
Annars finnst mér að vi’ð ætt-
um að geta rætt málefnin og
skipzt á skoðunum þó að við sé-
um ekki í öllu sammála, án þess
að nota stráksleg orð eins og „sið
.eysi“ og „dólgslegur”. Til þessa
hef ég talið þig prúðmenni og
vænti að ég geti gert það fram-
vegis ,þótt skapið hafi í þetta
skipti hlaupið með þig í gönur
Rétt er það, að ég var dómari
á fyrsta landsmótinu sem haldið
var á Þingvöllum 1950. Þar
mætti enginn hestur með ai-
kvæmum. Hreinn frá Þverá var
talinn beztur, ættlaus hestur
um árum var ég eitt sinn með-
dómari á hrossasýningu við
Þjórsártún, þar sem deilt var um
Roða frá Hrafnkelsstöðum og
Skugga frá Bjarnanesi, og var
Roði dæmdur betri sem bænda-
hestur. Mitt atkvæði fékk hann
þó ekki. Ég taldi a'ð Skuggi gæa
verið eins dugandi dráttarhesi-
ur og Roði. en auk þess var
Skuggi góður smala- og reið-
hestur. Til þess að fyrirbyggia
misskilning, vil ég taka fram að
ég tel ekki rétt að sameina drátt-
arhest og reiðhest í sama hesti,
enda nú svo komið að lítil þörf
er fyrir dráttarhesta, hvorki til
útflutnings eða til notkunar inn-
anlands.
Eftir að , hestamannafélögin
fóru að hafa afskipti af ræktunar
málunum, hafa þau leitazt við að
rækta reiðhesta, enda hefir nú i
síðari árum fengizt allgott verð
fyrir reiðhesta bæði hér innan-
lands og einnig erlendis. Nokkur
árangur hefur náðst. sem ég
ætla þó að hefði getað orðið betri
ef skipulega hefði verið að unn-
ið. Nú munu aðallega tvö hrossa-
kyn vera efst á baugi í reiðhesta-
ræktinni, b.e. Hornafjarðar- og
Svaðastaðahesturinn. Bæði hata
þessi hrossakyn nokkuð til síns
Hörður frá Kolkuósi.
enda reyndist hann svo, a'ð út ax
honum er fátt góðra hrossa kom
ið, þrátt fyrir það að hann fékir
ágæt skilyrði til að sýna hvað í
honum bjó. þar sem hann var pa
keyptur að Hólabúinu. Er ástæða
til að endurtaka óhöppin, eiga
vitin ekki að vera til að varast
þau?
Á öðru landsmótinu, á Þverár-
eyrum 1954. vorum við Símon
báðir dómarar. Þar var gerð til-
raun til þess að aðgreina þa
hesta sem líklegastir þóttu í reið-
hestaræktina. og sláturhúsgrip-
ina, eins og Símon kallar þa
hesta, sem ekki þóttu líklegir til
gagnsemi í ræktuninni. Símon
hreyfði þar engum mótmæluxn
og virtist í öllu sammála okkur
hinum, en Bogi fór í fýlu. Fljót-
lega virtist Símon þó skipta um
skoðun, að minnsta kosti var við
horfið breytt á næsta landsmóti
en þá var ég þar ekki sem dóm-
ari.
Báðir hneykslast þeir Símon
og Bogi á undirtitlinum í grein
minni í Morgunblaðinu 4. ágúst
og tel ég bví rétt að ég gen
nokkra grein fyrir þessum undir
titli.
Fyrst eftir að Búnaðarfélag fs-
lands fór að skipta sér af rækt-
unarmálum hrossa, var leitast
við að fá hrossin stór. holdsöm
og vel gerð, með tilliti til þess að
þau voru þá notuð til dráttar og
einnig seld úi landi, og þá betux
borguð, ef þau voru stór og fal-
leg. A'ð þessu marki var stefnt í
nokkur ár jafnvel áratugi, enda
náðist sá árangur að hrossastofn-
inn stækkaði allverulega. Þetta
var ákveðin stefna.
Alltaf voru þó nokkrir bænd-
ur og hrossarækarfélög, sem
vildu viðhalda reiðhestinum, og
völdu fola handa sér með tilliti
til þess. Aðrir töldu að hægt
væri að sameina dráttarhest og
reiðhest í sama hestinum. Á þess-
ágætis, en vegna þess að þau erl
mjög ólík, tel ég þekkingarleysi
að blanda beim mjög saman og
telja ákjósanlega undaneldis-
gripi þá blendinga sem þannig
eru til komnir. Þannig er Svipur
frá Syðra-Laugalandi. sem nú
virðist í miklu dálæti hjá dóm-
nefndum á landsmótum, blend-'
ingur úr Hornafjarðar-, Svaða-
staða- og fleiri ættum. Sjálfur
líkist hann hvorki Hornafjarðar-
né Svaðastaðahesti. Hvers af
honum má vænta, verður alltaf
óráðin gáta samkvæmt þei.n
erfðalögum sem ennþá eru þekkt.
Það er fljótlegt að eyðileggja
tiltölulega góðan árangur í rækc-
unarmálum. ef klaufalega er a
haldið. Nasi frá Skarði og Brúnn
frá Berghyl voru báðir góðir kya
bótagripir, en sá árangur sexn
náðist með þeim var skemmd ir
með því að láta Skugga frá
Bjarnanesi taka við at Nasa, en
Kára frá Grímstungu af Brún.
Þeir sem við tóku voru allt of
ólíkir undanförum sínum til þess
að vel gæti farið. Því miður er na
enginn „Nasi“ í Gnúpverjahreppi
og enginn ,Berghyklur“ í Hraun
gerðishreppi.
Ég vil geta þess hér til gam-
ans, að á þeim tíma er Kári tók
við af Berghyls-Brún, rak Bogi
Eggertsson stórbú í Laugardæl-
um og var virkur aðili í hrossa-
ræktarmálum sveitarinnar, en
þarna sleppti hann þó einu af
sínum gullnu tækifærum. Rétt-
ast hefði verið að nota fola út af
Berghyls-Brún til framhaldsrækt
unar. Það var stefnuleysi og
þekkingarleysi sem þarna voru
að verki.
Við athugun á sýningarskránni
á Hólamótinu, kemur í ljós að
af 49 hryssum 6 vetra og eldrr,
sem fá fyrstu og önnur verðlaun
eru 17 af óþekktu kyni, 13 af
óþekktu og Svaðastaðakyni, 6 af
Framhald á bLs. 19