Morgunblaðið - 21.10.1966, Síða 28

28
MORGUNBLADIÐ
Föstutfaeur 21. okt. 1966
Eric Ambler:
Kvíðvænlegt ferðalag
strákur. Maður hafði skotið á
hann þremur skotum. Hvaða
mismun gérði það, hvort þarna
var þjófur á ferð eða maður
með morð í huga? Hann hafði
skotið þremur skotum, og þar
með búið. Jæja, einhvernveginn
var það nú samt ekki alveg
sama ....
— Við skulum þá byrja á því,
sem rétt núna var að gerast,
sagði Haki ofursti. Hann hafði
sýnilega gaman af þessu. — Eftir
því, sem Kopeikin segir mér,
sáuð þér alls ekki manninn, sem
skaut á yður.
— Nei, það ge.'ði ég ekki. Það
var aldimmt í herberginu.
Kopeikin greip nú fram í. —
Hann skildi eftir skothylki. Það
var 9mm skot, sem hafði verið
skotið úr sjálfvirkri byssu.
— Það er nú lítið gagn í því.
Þér tókuð ekki eftir neinu ein-
kennilegu á honum, hr. Graham.
— Því miður, er ég hræddur
um. Þetta gekk svo fljótt fyrir i
sig, og hann var farinn áður en
ég gæti áttað mig.
— En senriilega hefur hann
verið búinn að vera þarna inni
nokkra stund, að bíða eftir yð-
ur. Þér tókuð væntarlega ekki
eftir neinum ilmi í herberginu? ;
— Ég fann ekkert nema púð
urlyktina.
— Hvenær komuð þér til
Istambul.
— Um klukkan sex e.h.
— Og þér komuð ekki í gisti
húsið yðar fyrr en klukkan þrjú
um nóttina. Segið mér, hvað
þér höfðust að í millitíðinni? I
— Sjálfsagt. Ég var með hon-
um Kopeikin. Hann hitti mig
á stöðinni og við ókum í leigu- (
vagni til Adler Palace, þar sem
ég skildi eftir töskuna mína og
þvoði mér. Við fengum síðan
eitthvað að drekka og borðuð- ;
um svo kvöldverð. Hvar var
það, sem við fengum okkur að
drekka Kopeikin?
— í Tumca Bar.
— Já, stendur heima. Svo
fórum við í Pera Palace til að
borða. Og þaðan fórum við svo
rétt fyrir ellefu í Jockey Caba-
ret. * j
— Jomkey Cabaret! Nú er ég
hissa! og hvað gerðuð þið þar?
— Við dönsuðum við arabiska
stúlku, sem hét Maria og horfð-
um á skemmtiatriðin.
— Við? Voruð þið þá tveir
um eina stelpu?
— Ég var nú orðinn þreyttur
og langaði ekkert sérlega til að
dansa. Seinna drukkum við með
dansmey þarna, sem Josette
heitir, í búningsherberginu henn
ar. Graham fannst sjálfum þetta
vera eins og yfirheyrsla í hjóna
skiinaðarmáli.
— Er það góð steipa þessi
Josette?
— Já, mjög svo girnileg.
Ofurstinn hló, eins og læknir,
sem er að reyna að hafa sjúkl-
inginn sinn kátann. — Er hún
dökk eða ljós?
— Ljós.
— Haha! Ég verð svei mér
að fara að koma þarna. Ég hef
misst af miklu. Jæja, hvað gerð
ist næst?
— Við Kopeikin fórum. Við
gengum til Adler Palace og svo
skildi Kopeikin við mig, til þess
að fara heim til sín.
Ofurstinn glotti. — Svo að
þið skilduð þá við þessa dans-
mey svona alveg formálalaust,
og án þess að hafast neitt að?
— Já, það var ekkert frekar
aðhafzt.
— Já, þér hafið líka sagt mér,
að þér hafið verið þreyttur.
Hann snarsneri sér allt í einu i
stólnum og beint tii Kopeikins.
— Þessar kvensur — Araba-
stelpan og Kosette — hvað vit-
ið þér um þær?
Kopeikin strauk hökuna. —
Ég þekki hann Serge, gestgjaf-
ann í Jockey. Hann kynnti mig
Josette fyrir nokkru. Hún er
ungversk, að ég held. Og ég
veit ekkert, sem getur verið
henni til foráttu. En arabiska
steipan er úr húsi í Alexandríu.
— Gott og vel. Við athugum
þær seinna. Hann sneri sér til
Grahams. — Jæja, hr. Graham,
við skulum nú athuga, hvers við
getum orðið vísari um þennan
óvin yðar. Þér voruð þreyttur,
segið þér.
— Já.
— En þér hafið nú samt haft
augun hjá yður?
— Það vona ég.
— Já, við skulum vona það.
En þér gerið yður ljóst, að þér
hafið verið eltur alla leiðina frá
Gallipoli?
— Það hafði ég ekki gert mér
ljóst.
— Það hlýtur nú samt að
vera. Þeir hafa vitað um hótelið
yðar og herbergið þar. Þeir biðu
eftir að þér kæmuð heim. Þeir
hljóta að hafa fylgzt með hverri
yðar hreyfingu, síðan þér komuð
hingað.
Hann stóð snöggt upp og gekk
að skjalaskáp í horninu og tók
út úr honum stórt, gult umslag.
Hann lét það falla á borðið fyr
ir framan Graham. — í þessu
umslagi munuð þér finna ljós-
myndir af fimmtán mönnum.
Sumar þeirra eru skarpar, en
flestar meira og minna þoku-
kenndar og ógreinilegar. Þér
verðið að taka á yðar bezta til
að þekkja nokkra þeirra. Nú vil
ég, að þér hugsið yður um aftur
í tímann, alveg frá því að þér
fóruð frá Gallipoli í gær, og
reyna að rifja upp fyrir yður
hvert andlit, sem þér hafið séð
síðan, jafnvel þótt ekki hafi ver-
ið nema rétt í svip, og alveg
fram til klukkan þrjú í morg-
unn. Svo vil ég, að þér lítið á
þessar myndir, og sjáið til, hvort
þér kannizt við nokkurt andlit-
ið. Hr. Kopeikin getur skoðað
þær á eftir en ég vil, að þér lít-
ið á þær fyrst.
Graham opnaði umslagið. í
því voru mörg hvít spjöld, sem
tóku alveg út í umslagiiý, en á
hvert spjaid var límd ljósmynd
efst. Myndirnar voru allar af
sömu stærð, en höfðu sýnilega
verið teknar eftir misstórum
frummyndum. Ein var stækkun
af hópmynd af mönnum, sem
stóðu undir tré. Undir hverri
mynd var einhver texti á tyrkn- '
esku, vélritaður — líklega ein-
hverskonar lýsing á hlutaðeig-
andi manni.
Flestar myndirnar voru
ógreinilegar, eins og ofurstinn
Ihafði sagt. Eitt eða tvö andlitin
voru í rauninni ekki annað en
gráir þokuhnettir, með dekkri
blettum fyrir augu og munn.
Þær, sem greinilegar voru, virt
Iust helzt vera fangelsismyndir.
Mennirnir á þeim störðu ólund
arlega á kvalara sína. Ein var
af negra með tyrkjahúfu og gal
opinn munninn, rétt eins og
i hann hefði verið að æpa að ein-
hverjum, til hliðar við mynda-
vélina. Graham fletti spjöldun-
um, hægt og vonleysislega. Jafn
| vel þótt hann hefði einhvern
tíma séð þessa menn, gat hann
að minnsta kogti ekki komið
þeim fyrir sig.
En svo tók hjartað í honum
allt í einu kipp. Hann var að
horfa á mynd af manni með
harðan stráhatt, sem hafði ver-
ið tekin í miklu sólskini. Mað-
urinn stóð fyrir framan eitthvað
sem virtist vera búð, og leit um
öxl til myndavélarinnar. Hægri
handleggurinn og neðri hluti
líkamans höfðu ekki komið með
á myndina, en það sem á henni
var, sýndist skakkt — og auk
þess bar myndin það með sér
að hafa verið tekin fyrir að
minnsta kosti tíu árum — en
það var samt ekki hægt að vill-
ast á þessu deigkennda, svip-
lausa andliti, munninum með
kvaladráttum í kring og litlu
djúpstæðu augunum. Þetta var
maðurinn í kukluðu fötunum.
— Jæja, hr. Graham!
— Það er þessi maður. Hann
var þarna í Jockey. Það var
Arabastelpan, sem vakti athygii
mína á honum, meðan við vor-
um að dansa. Hún sagði, að hann
hefði komið inn, rétt á eftir okk
ur Kopeikin, og væri alltaf að
horfa á mig. Hún varaði mig við
honum. Henni leizt þannig á
hann, að hann mundi reka í mig
hníf og hirða síðan veskið mitt.
— Þekkti hún hann?
— Nei, en hún sagðist þekkja
þessa manntegund.
Haki ofursti tók við spjaldinu
og lagði það á borðið fyrir fram
an sig. — Þetta var greindar-
legt af henni. Sáuð þér þennan
mann, Kopeikin?
8
í uppfmnmgaraouneytinu: — Eg hef fundið upp plastik, sem brotn-
ar fyrr en nokkuð annað plastik.
Kopeikin skoðaði myndina og
hristi síðan höfuðið.
— Gott og vel. Þið þurfið þá
ekki að skoða fleiri myndir, herr
ar mínir. Ég veit nú það, sem
ég vildi fá að vita. Þetta er sú
eina þeirra, sem vekur nokkurn
áhuga. Hinar hafði ég með henni
bara til þess að vita, hvort þér
gætuð þekkt rétta manninn.
— Hver er hann?
— Hann er Rúmeni að upp-
runa. Hann er talinn heita Petre
Banat, en annars er Banat nafn-
ið á einu héraði í Rúmeníu. Mér
finnst trúlegast, að hann hafi
aldrei átt sér neitt ættarnafn,
Sannast að segja vitum við mjög
lítið um hann. Hann er atvinnu-
morðingi. B’yrir tíu árum fékk
hann fangelsisdóm fyrir að hafa
hjálpað til að sparka mann til
bana, og sat þá inni í tvö ár.
Skömmu eftir að hann losnaði
úr fangelsinu, gekk hann í Járn
vörðinn hans Codreanu. Árið
1933 var hann dæmdur fyrir að
hafa drepið lögregluembættis-
mann í Bucova. Svo virðist sem
hann hafi gengið inn í hús em-
bættismannsins, síðdegis á
sunnudegi, skotið manninn til
bana, sært konu hans og síðan
gengið út, hinn rólegasti. Hann
er nú varkár, en vissi þarna, nð
sér mundi óhætt. Réttanhaldið
var ekki annað en skrípaleikur.
Réttarsalurinn var fullur af
Járnvörðum með skammbyssur.
sem hótuðu að skjóta dómarann
og alla sem að réttarhöldunum
stæðu, ef Banat fengi sektardóm.
Hann var sýknaður. Það voru
mörg réttarhöld af þessu tagi í
Rúmeníu um þær mundir.
Seinna iramdi Banat að minnsta
kosti fjögur morð þar í landi.
Þegar Járnvörðurinn var leyst-
ur upp, slapp hann samt úr landi
og hefur ekki komið síðan. Svo
var hann eitthvað í Frakklandi,
eða þangað til franska lögregl-
an vísaði honum úr landi. Þá
fór hann til Belgrad. En þar
braut hann eitthvað af sér, og
síðan hefur hann verið á flæk-
ingi um Austur-Evrópu.
— Það eru til menn, sem eru
morðingjar að eðlisfari, Banat
er einn þeirra. Hann hefur gam
an af fjárhættuspilum og er
alltaf í fjárkröggum. Einhvern
j tíma sagði hann, að hann tæki
ekki meira fyrir að drepa mann
en fimm þúsund franka og ferða
kostnað.
— En þér hafið nú engan
áhuga á þessu, hr. Graham. Að
alatriðið er, að Banat er hér í
Istambul. Ég skal taka það fram,
að við fáum reglulegar skýrslur
um þennan mann, Möller, i
Sofiu. Fyrir um það bil viku var
okkur sagt, að hann hefði ver-
ið í sambandi við Banat, og
Banat hefði síðan farið frá
Sofiu. Ég skal játa, að ég lagði
ekkert upp úr þessu þá. Sannast
að segja var það annar þáttur
starfsemi njósnarans, sem átti
allan áhuga minn um þær mund
ir. Það var ekki fyrr en Kopei-
kin hringdi, að ég mundi eítir
Banat og fór að brjóta heilann
um, hvort hann mundi nú
kannski kominn til Istambul. En
nú vitum við að hann er hér.
Við vitum líka, að Möiler hitti
hann, rétt eftir að fyrri morð-
tilraunin við yður fór út um þúf
ur. Ég tel ekki nokkurn vafa á
því leika, að það hafi verið Ban-
at, sem beið yðar í herberginu
yðar í Adler Palace.
Graham reyndi að láta eins og
honum brygði ekkert við þetta.
— Hann leit ósköp meinleysis-
lega út, sagði hann.
— Það segið þér nú bara af
því að þér þekkið hann ekki,
sagði Haki. — Sá raunverulegi
morðingi er ekki eintómt villi-
dýr. Hann getur verið tilfinn-
inganæmur maður. Hafið þér
nokkuð stundað geðveiki-sálar-
fræði?
— Nei, því miður ekki.
— Það er mjög skemm'ileg
grein. Ef frá eru taldir reyfara,
eru Kraft Ebbing og Stekel mín
uppáhaldslesning. Ég hef mínar
eigin kenningar um menn eins
og Banat. Ég heid, að þeir séu
geðsjúklingar með einhverja
nauðungarskoðun á föður sínum,
sem þeir setja ekki í samband
“ við karlmannlegan guð, heldur
við sinn eigin ónytjungshátt.
Þegar þeir drepa menn, eru þeir
í rauninni að drepa sinn eigin
| ófullkomleika. Ég held það sé
enginn vafi á því.
0 0
NVJUNG I NJDLKIIRIONHfll
SYBfl AVflKTHMJOm
Sýrð mjólk • ekta jarðaberjasafi • sykur
meira namm.......
MJOLKURSAMSALAN