Morgunblaðið - 05.11.1966, Qupperneq 3

Laugardagur 5. nðv. 1966
MUKQU N BLAOIO
vJ
____ t
Meðal þelrra, sem sátu ráðstefnuna í Helsinki, voru norrænu
málfræðingarnir Chr. Westergárd Nielsen, prófessor í Árósum,
Trygve Knudsen, prófessor í Osló, Karl Hampus Dahlstedt, dós-
ent í Umeá og Lars Huldén, prófessor í Helsingfors.
Námskeið á íslandi
þriðfa kverl ár ..
- góð reynsla af norrœnu
tungumálanámskeiði
Fellibylur geng-
ur yfir Indland
Hianntjón og skipsskaðaa*
O t lok síðasta mánaðar var
haldin í Helsinki fjórða ráð-
stefna máianámskeiðanefnda
Norðurlanda. Voru þar lagðar
fram skýrslur 22. kennara í
norrænum tungumálum um
þátttöku í norrænu tungumála-
námskeiðunum, sem haldin hafa
verið undanfarin ár. Kom fram
af skýrslum þessum, að árangur
af námskeiðunum hefur reynzt
með ágætum.
Námskeið þessi voru tekin
upp fyrir sex árum, að frum-
kvæði 'stúdenta og nutu frá upp
hafi fjárhagsstuðnings frá norr
ænu menningarmálanefndinni.
Nú er þetta starf orðið fastur
þáttur í menningarsamstarfi
Norðurlanda og fjallar föst nefnd
í hverju landi um námskeiðin.
Námskeiðin hafa verið haldin
Dómur í stór
eignuskattsmóli
UNDIRRiÉTTARDÓMUR var
kveðinn upp 3. þ.m. í bæjar-
þingi Reykjavíkur í stóreigna-
skattsmáli frú Ingibjargar Cl.
Þorláksson gegn ríkissjóði. Var
niðurstaða dómsins sú, að skatt-
ur frúarinnar féll úr kr.
198.898.00 í kr. 32.012.00. Lækk-
un kr. 100.886.00. Auk þess var
ríkissjóður dæmdur til að greiða
frúnni kr. 21.000.00 í máls-
kostnað.
Málflytjendur voru Gústav A
Sveinsson hrl., fyrir frú Ingi-
björgu og Áki Jakobsson, hrl.,
fyrir ríkissjóð.
Kvikmyndasýn-
ing Germaníu
Fyrsta kvikmyndasýning Ger-
maníu á þessum vetri verður í
Nýja bíói í dag kl. 14.00.
Sýndar verða fjórar kvik-
rnyndir. Meðal þeirra er
fréttakvikmynd frá Þýzkalandi.
Þá verður sýnd mynd, er sýnir
hvernig snjóflóð myndast og þær
miklu hættur, sem af þeim stafa
í Alpafjöllunum. Einnig verður
eýnd mynd um „Reihnland —
Pfalz“, náttúrufegurð þess,
menmingararfleið og líf og starf
fólks þar í dag. Að lokum verður
sýnd mynd um listaverk mál-
arans Paula Modershon — Beck-
er, en hún lifði á seinni hluta
19. aldar.
Aðgangur að kvikmyndasýn-
Íngu þessari er ókeypis og öll-
um heimill; börnum þó aðeins í
fylgd með fuliorðnum.
á hverju vori í Svíþjóð, Noregi
og Danmörku, en þriðja hvert
vor á íslandi. f Finnlandn hófst
námskeið sl. sumar, voru haldin
á tveimur stöðum, annað í
Tammerfors, fyrir þá, sem
nemt finnsku eða finnsk-
ugrisku, hitt í Vasa fyrir þá, sem
sænsku læra og jafnframt þá,
sem hafa sérstakan áhuga á
finnsku þjóðlífi eða einhverjum
ákveðnum þáttum þess.
Fyrsta skólaár hins sameiginlega
Bréfaskóla SÍS og ASÍ er að
hefjast, en svo sem kunnugt er
þá sameinuðust þessir tveir aðil-
ar um starfrækslu skólans fyrir
síðustu áramót. Starfsemi Bréfa-
skólans verður í öllum aðalatrið-
um svipuð því sem verið hefur
en ýmsir nýir bréfaflokkar eru
í undirbúningi og væntanlegir á
næstunni.
Á vegum skólans verða kennd-
ir 29 kennslubréfaflokkar, sem
gefnir höfðu verið út fyrir til-
komu sameignastofnunarinnar.
Allir snerta þeir atvinnulífið í
landinu, sjávarútveg, landbúnað,
verzlun og viðskipti. Þá munu 9
kennslubréfaflokkar fjalla um
erlend tungumál, 7 flokkar um
almenn fræði, fyrst og fremst ís-
lenzku og stærðfræði, og S flokk-
ar um félagsfræðileg efni. Hefur
Árni G. Eylands fyrrum stjórnar-
ráðsfulltrúi samið nýjan flokk
um landbúnaðarvélar og verk-
færi og mun Jóhannes Eiríksson
ráðunautur semja bréf um
mjaltavélar, Guðmundur Ágústs-
son hagfræðingur mun semja
bréf um bókhald verkalýðs-
félaga. Kristmundur Halldórs-
son, hagræðingarráðunautur mun
semja bréf í vinnuhagræðingu.
Einnig verða samin bréf um
sögu verkalýðshreyfingarinnar
og vinnulöggjöfina.
Þá verða námsbréf um kjör-
búðastörf og mun Húnbogi Þor-
steinsson kennari annast þá
kennslu. Kennslu um almenn
búðarstörf mun Höskuldur Goði
Karlsson annast. Húnbogi Þor-
steinsson mun einnig annast
Verkfall
við Búrfell
BOÐAÐ skyndiverkfall verka-
manna við Búrfell kom til fram-
kvæmda í nótt og stendur til kl.
24 á þriðjudag, náist samningar
ekki fyrir þann tíma.
Madras, 4. nóvember — AP
Hvirfilvindur gekk í dag yf-
ir hafnarborgina Madras á
Indlandi. Talið er a.m.k. 26
kínverskir sjómenn hafi látið
lífið, tvö skip hafi stór-
skemmzt auk þess sem 10,000
manns hafa misst heimili
sín.
Hafnarstjórinn í Madras,
K. Parthasarathy, skýrði frá
því í dag, aðaðeins 14 af 40
manna áhöfn skipsins „Pro-
gress“, sem á heimahöfn í
Panama, hefði verið bjargað,
eftir að áhöfninni harst loks
hjálp.
Þá sagði hann, að áhöfn ann-
ars skips, „Marihoran" frá Lí-
beríu, hefði verið bjargað, en
skipið væri nú að liðast í sund-
NÝTT HEFTI tímaritsins
ICELAND REVIEW er komið út,
fjölbreytt og vel úr garði gert.
Er það að hluta helgað Halldóri
Laxness og leikritagerð hans.
Matthías Johannessen, ritstjóri,
kennslu bréfaflokka um deildar-
stjórn í búðum. Höskuldur Har-
aldsson mun veita tilsögn í aug-
lýsingateikningu. Bréfaflokk um
s ö g u Samvinnuhreyfingarinnar
hefur Guðmundur Sveinsson
skólastjóri samið. Þá hefur
Snorri Þorsteinsson, yfirkennari,
samið bréfaflokk um ensk verzl-
unarbréf. Mun hann sjálfur ann-
ast kennsluna.
Þá mun bréfaskóli SÍS og ASÍ
koma á nýju fræðsluformi, sem
ekki hefur þekkzt hérlendis. Það
er hin svo kallaða leshringastarf-
semi, kennsluform, sem býr yfir
möguleikum til að auka fjöl-
breytni menntunar og menning-
arstarfsemi.
Ofangreindar upplýsingar eru
hafðar eftir Guðmundi Sveins-
syni, skólastjóra, og komu þær
fram á fundi með blaðamönnum,
sem haldinn var fyrir stuttu síð-
an. Fundinn sátu auk Guðmund-
ar, Erlendur Einarsson, fram-
kvstj. SÍS, Hannibal Valdimars-
son, forseti ASÍ, Baldvin Þ.
Kristjánsson, skólastjóri, og Jó-
hann Bjarnason, afgreiðslumað-
Þá hat'ði borizt hjálparkall frá
öðru skipi, sem heimahöfn á í
Líberíu „Stamatis", en áhöfnin
er þó ekki talin í bráðri hættu.
Indverskt skip, „State of Raj-
asthan“, hefur strandað við
mynni Adyar-árinnar, við Beng-
al-flóa. Ekki er kunnugt um af-
drif skipshafnarinnar.
Skipstjórinn í „Progress", sem
nú liggur í sjúkrahúsi í Madras,
segir, að óveðrið hafi skollið á,
er skipið var 5 km. undan Ind-
landsströnd, skammt frá Madras.
Sagðist hann hafa varpað tveim-
ur ankerum, en þau hefðu ekki
haídið. Allar ráðstafanir til að
forða strandi jnistókust.
Áhöfnin beið eftir björgun á
strandsta'ð .í 2 stundir, en þar
kom, að áhöfnin varð að varpa
sér í sjóinn til að reyna að kom-
ast til lands. Eins og fyrr segir,
fórust 26 úr áhöfninni, allir kín-
verskir. .
skrifar viðtal við skáldið, Sig-
urður A. Magnússon, skrifar um
tvö síðustu leikrit Laxness —
og margar myndir eru birtar úr
Prjónastofunni Sólinni og Dúfna-
veizlunni.
í þessu hefti eru birtur kafli
úr Heimskringlu Snorra Sturlu-
sonar, myndskreyttur, og segir
þar frá átökunum á Englandi ár-
ið 1066, en í sumar_hefur 900 ára
afmæli þessara atburða verið
minnzt veglega á Bretlandi.
Prófessor Þórhallúr Vilmundar-
son ritar inngang að þessari
kynningu ICELAND REVIEW á
fornsögunum og ennfremur hef-
ur Halldór Pétursson teiknað
kort yfir vettvang atburðanna.
ítarlegt viðtal við dr. Jóhann-
es Nordal, bankastjóra, er í rit-
inu og er þar fjallað um erlent
fjármagn og afstöðu íslands til
þess.
Af ýmsu öðru mætti nefna við-
tal við dr. Jón Vestdal og frá-
sögn af starfsemi Sementsverk-
smiðjuna, sagt er frá fyrirhug-
uðum þotukaupum Flugfélags
íslands — og bandarískur ferða-
maður skrifar grein um ísland
nútímans í augum útlendingsins.
Fjölmargt annað efni er í rit-
inu, en kápa heftisins er í tengsl-
um við kynningu þess á Heims-
kringlu.
Kennedy-höfða, 4. nóv. - NTB
Bandaríski flugherinn skýrði
frá því í dag, að annar af tveim-
ur fjarskiptahnöttum, sem skotið
var á loft í gær, fimmtudag, sé
bilaður. Er talið, að loftnet hans
sé úr lagi gengið.
STAKSIEIMR
Bágstaddir menn
Framsóknarmenn eiga bágt
um þessar mundir. Þeir liafa nú
væntanlega gert sér grein fyr-
ir einni óhagganlegri staðreynd
islenzkra stjórnmála: Framsókn-
arflokkurinn hefur enga mögu- *
leika á því að efla þingstyrk
sinn i þingkosningunum á næsta
vori. Þetta er staðreynd, sem
þeir komast engan veginn fram
hjá. Ef til vill er hún orsök þeirr
ar einkennilegu stefnu, ‘ eða
stefnuleysis, sem Framsóknar-
flokkurinn rekur í stjórnarand-
stöðu. Flokkurinn h#fur nú um
margra ára skeið, rekið algjör-
lega ábyrgðarlausa pólitík gagn-
vart fjármálum ríkisins, krafizt
lækkunar skatta, en aukinna út-
gjalda. Gagnvart atvinnuvegun-
um og launþegasamtökunum hef
ur flokkurinn rekið algjöra henti
stefnu, annars vegar haldið því
fram, að stefna ríkisstjórnarinn-
ar sé að Ieggja atvinnuvegina í
rúst, en hins vegar hvatt laun-
þegasamtökin til þess að gera sí- *
fellt meiri kröfur á hendur þess-
um sömu atvinnuvegum sem
Framsóknarmenn segja að standi
svo illa. Og loks virðist Fram-
sóknarmönnum sérstaklega illa
við, að horfast í augu við ákveðn
ar staðreyndir í uppbyggingu
hins íslenzka þjóðféiags.
Þetta viljaleysi Framsóknar-
manna til þes^ að horfast í augu
við staðreyndir, og jafnframt
tilraun til þess að blekkja sjálf-
a sig og aðra, kemur greini-
lega fram í viðbrögðum þeirra
við því að forsætisráðherra hef-
ur að undanförnu bæði á Alþingi
og á öðrum vettvangi vakið
athygli á ákveðnum staðreynd-
um í uppbyggingu hins íslenzka
þjóðfélags, sem ekki þýðir að
loka augunum fyrir, ef menn
vilja finna skynsamlega lausn á
þeim verkefnum og vandamálum,
sem jafnan liggja fyrir í þjóðfél-
agi, sem er í mikilli og örri úpp-
byggingu.
Lí f sk j arabylting
Það er t.d. furðuleg sjálfsblekk
ing þegar Tíminn í forystugrein
í gær talar um „ófarir stefnu og
stjórnar 7 síðustu ár“ og segir að
þær „ófarir" séu orðnar þjóðinni
augljósar. En hverjar eru hinar
óhagganlegu staðreyndir um
stjórnartímabil núverandi ríkis-
stjórnar. Þeirri spurningu verð-
ur bezt svarað með því að vitna
í merka ræðu, sem forsætisráð-
herra Bjarni Benediktsson flutti
á fundi Landsmálafélagsins Varð
ar fyrir nokkrum vikum, en þar
sagði hann meðal annars: „En
á síðustu 5 árum segja öruggar
skýrsiur, að lífskjör íslendinga,
þjóðarheildar og einstaklingaL.
hafi batnað sem svarar þriðjungi,
eða öllu heldur tveimur fimmtu,
33—40%. Menn gera sér oft ekki
grein fyrir þessum miklu breyt-
ingum, öruggustu samfelldu lífs-
kjarabreytingu, sem yfir islenzku
þjóðina hefur gengið. En þessu
taka menn ekki alltaf eftir, þvi
með bættum hag, aukast kröf-
urnar. En lítum á okkar eigið um
hverfi, við getum litið á vega-
gerð, opinberar byggingar, bíla-
innflutning. Á síðustu árum hef-
ur tíundi hver Islendingur haft
efni á því að fara til útlanda.
Það eru aðeins örfáar þjóðir,
sem hafa treyst sér til þess að
veita sínu fólki meiri munað.
Lítum til þess þegar vinstri
stjórnin gafst upp 1958. Frá þeim *
tíma hafa íslenzkir atvinnuveg-
ir eignast skuldlaust 50% meira
af atvinnutækjum, en þeir áttu
í upphafi tímabilsins, og þetta
er reiknað í raunhæfum verð-
mætum, og það er líka athyglis-
vert að þessi fjármunamyndun
hefur orðið án þess að skuldir
við útlönd hafi aukist svo telj-
andi sé. ef aftur á móti er talið
það handbært fé, sem er í er-
lendum verðmætum"
Um hádegið var vindur
hvass á norðaustan með snjó
komu um norðanvert landið.
Vestanlands var einnig hvasst
og þar gekk á með éljum
suður um Borgarfjörð. Rign-
ing var á Austfjörðum, en
léttskýjað sunnanlands. Veð-
ur fór kólnandi. Var 3ja til
5 stiga frost á Vestfjörðum,
en hiti 4—6 stig á Suðurlandi.
Hæðin yfir Grænlandi er
á austurleið á undan lægðinni
sem sézt til yfir Labrador-
skaga. Má því búast við lygn
andi og batnandi veðri í dag.
Fyrsta skóSaár bréfaskóla
SÍS og ASÍ að heffast
ur.
Laxness og lelkrit hans
í nýju hefti lceland Review