Morgunblaðið - 25.01.1967, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. JANÚAR 1967.
Rithöfundurinn
og lesendurnir
(MEÐAN rilihöfundurinn vinnur að bók sinni verður hon-
fum vart hugsað til væntanlegna lesenda. Hann er að
Balýða einhverri kvöð; hann er á valdi ástríðu; hann er
iga-gntekinn af verki sínu. Ýmsir tálmar verða á vegi hans
|á degi hverjum: Erfitt er að móta skáldsöguna; ævisagan
tverður leiðinleg vegna of mikils lærdóms; ilia gengiur að
tgæða einhverja persónu lífi. Höfundurinn verður að fást
«við brýnustu vandamáilin. í miðjum átökunum gleymir
bann álhorfendunum. „Á ófriðartimum gerir maður þa’ð,
sem maður getur, með því, sem maður hefur“. Hrvorki
íneistaraverk né sigrar enu unnir án þess að maður geÆi
toig þeim óskiptur.
; Þegar verkinu er lofkið birtist ioks mynd lesandans,
ekki einhvers sértekins lesanda heldur lesanda, sem vegna
dómgreindar sinnar ©r höfundinum sérlega miikilvægur.
língur rithöfundur endurles skáldsögu sína og ímyndar
sér lesandann, sem gaf honum inniblástur og sem mun
þekkja sijáilfan sig aftur í bókinni Annar enduxtes ein-
Ibvern fræðana, sem er þeim m.un ógnvænlegri sem hann
mt meir dáður. Enn einn höfundur, sem hefur „stegið í gegn“,
enduntes fyrir gagnrýnanda, sem hann metur mikiis.
Lengi vel skrifaði ég á ödl handrit mín: „Endurlesa fyrir
Alain“. Og nú þegar Alain er ekíki lengur til að lofa eða
gagnrýna, endurtes ég oft til minningar um hann.
Ó, bók mín, er ég samdi þig
elskaði ég þig sem barn mitt;
eins og barn, ó, bók mín,
flýgur þú frá mér og dvelur
á 0k.unn.um sióðum.
Sem handrit var verkið aðeins ófullkomið uppkast. Ég
gat þurrkáð út, fágað; ibarnið var enn á framfæri mínu.
En er það hafði eitt <sinn verið prentað, hafði ég ekki
tneira með það að gera. Þá var það sent út í veröddina,
slík sem hún er, tid þess að horfast í augu við hinn gífur-
tega fjölda óþekktra lesenda. Þá tekur höfundurinn að
hafa áhyggjur af viðbrögðum fjöldans. Þau ævintýri and
ans, sem hann sagði frá, virtust honum verðug mikils
áhuga. Þegar bókinni er lokið er hann fulliur efasemda
tim hana og það mun fremur sem nýja bragðíð er farið
af henni Höfundurinn losar sig iljótt úr viðjotm verka
sánna, og er gott eitt um það að segja. Hreinsa verður
ímyndunina áður en drög eru lögð að nýjium verkum.
'Þetta gengur þó ekki svo langt, að bann skeyti engu um
ðriög þessa glataða barns síns. Þögn veldur listamann-
inum áhyggj'um. Til þess að viðhalda trausti á sjálfan
síg, verður hann að heyra bergmáilið af söng sánium, jafn-
veá. þótt það sé naumast greiniitegit.
Hver okkar þekkir ekki í uppfhafi rithöfundarferiíls síns
angistina, sem fylgir því að sjá hinn hugsanlega lesanda,
bráðina vappa í kringum beituna, flétta síðunum í bóka-
verzluninni. Hvíl'íkiur dapurleiki grípur hann, ef ekkert
vekur áhuga lesandans og hann leggur bókina frá sér
ofan á ósnertan stafllann með fyrirlitningu. Hann gengur
iburt. Enginn annar gerir sig iílkilegan. Sálnaveiðarinn
hefur einskis aflað. Enn verra er að sitja í teat and-
spænis tesanda, sem hefur keypt bókina, en lies aðeins
þrjár blaðsíður eða svo og lolkar henni. Sökkvir sér svo
með bersýnilegri veliþóknun niður í tízfouíblað! Hver er
hún? Ferðatöskur hennar bera „flína“ miða. Hún er ung
og snotur. Ef tiil vill er hún gift lögfræðingi við rétitirm 1
Bnussel, kannsfoi skipaeigandi í Antwerpen. Hivers vænti
hún, er hún keypti þessa skáldsögu? Með hvaða ráðum
gætum vi'ð snortið samtímis þennan heillandi útlending,
kennarann frá Landes, póstþjóninn frá Jura-!héruðum,
•túdentinn frá Sonbonne og itailska lækninn?
Samt getur þetta kraftaverk gerzt, þótt sja'ldan sé.
Séríiver höfundur elur með sér hinar döpru minningar
om bækur, sem vötn gteymskunnar liukust um, án þess
að nokkur gári minnti á þær. En oft öðlast þær síðar-
meir viðurkenningu og hann fær ríkutegar uppbætur.
Hivílik gleði er að hitta hinn fullkomna lesanda, sem
Ihefur 'lesið hana án þess að sleppa úr línu og hefur notið
þess, lesanda, sem kann setningarnar utan að, sem þekkir
verkið betur en höfundurinn sjálfur! Þú taldir þér trú
um að þú værir laus við barnið. Föðurástin varir lengur
en feðurna grunar. En hvað þér ge'ðjast að gáfu/legiu
Jofi þeirrar ágætu koniu, sem getur dregið frarn fíngerð-
«istu blætorigði hugsiunair þinnar! Nú minnist þú þess, að
Iþú hikaðir við að velja orðin. Hún gat sér til um það og
tókaði valið vel. Þú tekur þábt í ánægjulegum samræðium
við hana um bækur þínar, söguhetjurnar, ágæti iþeirra og
gaila, um lífið, ástina og allt milili himins og jarðar. Það
eruð þið orðin eins náin og gamlir vinir vegna einnar
er vart hægt að segja, a'ð þú þekkir konu þessa, en samt
bókar. „Ó, mikil erti laun hugsunarinnar!“
Smám saman er iíða tekiur á ævina eignast höfundur-
inn tryggan lesendalhóp. Ftestir eru iþeir feimnir og koma
aldrei fram í dagsljósið. Hann veit um tilvist þeirra, því
að þeir fara á kreik við minnsta bækiling, sem hann lætur
frá sér fara. Samt er það hrein tilviljun, ef hann upp-
igötvar hverjir þeir eru. Dag nokkurn, þegar þú ert á ferð
um Mazanet eða Stokkhólm, kemstu að því, að þar býr
maður eða kona, sem álítur þig náin vin. Sldlkir fundir
eru mjög hamingjurikir. Rithöfundurinn getur bvorki
Iþráð néð öðlazt anna’ð betra. Opiniber heiður er næsta
tómur borinn saman við það. Stundum verða siHik bönd
varanleg. Ég, fyrir mitt leyti, á þrjá lesendur í heiminum,
nem ég áldt mína beztu vini og bíð með jafnmikiilili óþreyju
eftir dómum þeirra og hinna mikilvægu gagnrýnenda.
Æðsiti metnaðurinn er að afla nýrra lesenda, þegar eMi
og dauði hafa höggvið skarð í raðir þeirra, sem fylgdu þér
i upphaifi ferils þíns. Það er ekki ógerningur að þó.knast
æskunni á gamals aldri. Olaudeil sannaði þa'ð áþreifan-
tega. Það var ekki með smjaðri, að hann náði og hélt
álhuga unga fólksins. Aðferðin er erfið um leið og hún er
einíöld. Maðurinn lifir, aí því að hann hefur tjáð varanleg-
«r tilifinningar. „Það sem eldist skjótast í heiminum er
mýjungin", sagði Valery. Það sem ekki eldist er hin eilífa
Jiist. Hið háleita og eðlilega á sér engann aldur. Hva'ða
ungmenni hefur nokkurn tíma neitað að tesa Hómer eða
Plato. „Ég mun enn eiga tesendur árið 1880“, skrifaði
Stendlhail. Hann mun einnig eiga þá árið 1980, ef ennlþá
verður til fólk, sem tes. Hamingjusamur er ritlhöfundur sá,
sem nýtur þess einstaka hnoss að vekja töfraibergmál með-
an hann er enn á Kfi. Kliður lofsins vegur þann enduróm
íhið innra með honum, sem veitir rödd hans aftur nýjan
styrk.

Fiskveiði-
nefndin til
fundar í
París í maí
ÞAÐ mun ekki vera rétt, sem
kom fram í pistlinum „Úr ver-
inu“, sl. sunnudag, að fulltrúar
Breta í nefnd þeirri, sem fjallar
um fiskveiðar í Norður-Atlants-
hafinu, hafi sett fram tillögu um
takmörkun fiskveiða á norðau-
verðu Atlantshafi.
Að því er Jón Jónsson, for-
stöðumaður Hafrannsónarstofn-
unarinnar, tjáði Mbl. í gær, hafa
Bretar verið með vangaveltur.
um kvótatakmarkanir á þessum
veiðisvæðum, en hafa ekki kom-
ið fram með ákveðnar tillögur 1
fyrrgreindri nefnd, Nortih East
Atlantic Fisheries Commission.
Jón sagði, að fiskveiðinefndin
komi saman til fundar í París
í maímánuði næstkomandi og
ættu aðildarþjóðirnar að vera
búnar að skila tillögum sínum
mánuði fyrr. Ekki væri siður að
skýra frá tillögu opinberlega fyr-
ir fundinn.
Árshátíð Sjálf-
stæðismanna í
Stykkishálmi
ÁRSHÁTÍÐ Sjálfstæðisfélagsins
Skjöldur í Stykkishólmi var hald
inn í samkomuhúsinu sl. laugar-
dagskvöld og hófst með borð-
haldi kl. 8. Fjölmenni var.
Árshátíðinni stjórnaði Árni
Helgason, símstöðvarstjóri, en á-
vörp og ræður fluttu alþingis-
mennirnir Sigurður Ágústsson og
Jón Árnason og Friðjón Þórðar-
son, sýslumaður. Tvöfaldur kvart
ett söng undir stjórn Víkings Jó-
hannssonar, auk þess var spurn-
ingaþáttur og að síðustu söng
Árni Helgason gamanvísur um
ýmsa viðburði liðins árs og dags-
ins í dag. Dans var stiginn fram
eftir nóttu.
Árshátíðin tókst mjög vel og
skemmti fólk sér hið bezta.
— FréttaritarL
DALE CARNEGIE
NÁMSKEIÐIÐ!
Nýtt námskeið er að hefjast. — Örfá pláss laus.
Meðal annars fjallar námskeiðið um:
ár Öðlas öryggi og sjálfstraust.
ár Beita sannfæringakraftinum.
Ár Muna nöfn.
á Fljóta og auðvelda aðferð til að halda ræðu.
ár Halda áhyggjum í skefjum og draga úr kvíða.
rár Þjálfa hæfileika sína, að umgangast fólk.
★ Losna úr viðjum vanafestunnar.
■Á Komast lengra í sínu starfi og afla meiri tekna.
Dale Carnegie námskeiðið hófst í Bandaríkjunum
1912. Starfar nú um allan heim og hafa yfir
1.000.000 karla og kvenna útskrifast.
Hringið í síma 3-0216 og leitið frekari upplýsinga.
KONRÁÐ ADOLPHSSON.
P.O. Box 82. — Reykjavík.
3 fyrrv. nazistar dregnir
fyrir dómstól í Miinchen
sakaðir um morð á tugþúsundum Gyginga m.a. Önnu Frank
Míinchen, 23. jan. NTB.
Þ R.í R fyrrverandi framá-
menn þýzkra nazista voru í
dag dregnir fyrir dómstól í
Miinchen ákærðir fyrir að
hafa flutt tugþúsundir hol-
lenzkra Gyðinga til Þýzka-
lands, þar á meðal hina 15
ára gömlu Önnu Frank, en
dagbók hennar er eitt víð-
lesnasta og frægasta skjal um
þá ógn og skelfingu, sem Gyð
ingar bjuggu við á tímum
nazista. Anna Frank dó í út-
rýmingarbúðum nazista í
Bergen-Belsen árið 1945. —
Faðir hennar Otto H. Frank,
sá eini sem eftir lifir af fjöl-
skyldunni, er meðákærandi á
hendur einum hinna ákærðu,
Wilhelm Zöph.
í ákæruskjalinu segir, að
95.000 af þeim 140.000 Gyðing-
um, sem bjuggu í Hollandi hafi
verið fluttir til Þýzkalands, flest
ir til Auswitch-fangabúðanna.
Um '94.000 þessara Gyðinga voru
drepnir.
Fyrrverandi yfirmaður SS-
sveitanna, Wilhelm Harster 62
ára gamall, er ákærður fyrir
brottflútninga og morð á 82.856
Gyðingum, meðan hann var yfir
maður öryggislögreglunnar 1
Hollandi fyrstu tvö ár hernáno#-
ins þar.
Zöph, sem er 58 ára að aldri,
var áður liðsforingi í SS-sveit-
unum og ráðunautur öryggislög-
reglunnar. Hann er ákærður um
brottflutning og morð á 55.3182
Gyðingum.
Hinn þriðji ákærði er kona,
Gertrud Slottke 64 ára gömul.
Hún var ritari SS og starfaði í
deild Zöphs. Hún er ákærð um
hlutdeild í morðum 54.98(2 Gyð-
inga.
Fulltrúi föður Önnu Frank fyr-
ir dómstólnum verður Robert
M. Kempner, en hann var einn af
helztu ákærendum Bandamanna
við stríðsglæparéttarhöldin 1
Núrnberg.
Múgur manns safnaðist 1 dag
fyrir utan dómssalina í Múnchen,
er réttarhökhn yfk stríðsglæpa-
mönnunum hófst, og veifuðu
sumir spjöldum með mynd at
Önnu Fraxtk.