Morgunblaðið - 21.06.1967, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVTKUDAGUR 21. JÚNt 1967.
— Borgarstjóri
Farmhald af bls. 28.
viStöfaur. Hann talaði ekki að-
eins fyrir höiwl höfuðborga á
Norðurlönduim, heldur fyrir
hönd allna þeir.ra fulltrúa er-
lendra borga, sextíu talsins, sem
tóku þátt í ve izluhöldu num.
Hann fLutti einnig ávarp í
danska útvarpið í tilefni aÆmæl-
is Kaupmannahafnar. (Það var
ávarpið, sem birtist í heild í
Mongunblaðinu sL föstudag).
Geir Hallgríms&on og kona
hans fóru frá Kaupmannahöfn á
mánudag. Ætluðu þau að drvelij-
ast erlendis í vikutíma í orloifL
áður en þau héldu aÆtur heim
til Reykjavikur.
Hér fer á eftir ræða sú, er
Geir Hallgrimsson, borgarstjóri,
helt í Ráðhúsveizlunni í Kaup-
mannaihöfin, fyrir hönd erlendu
gestanna, sem tóku þátt í hátíða
höldunuim.
Ræða borgarstjóra
Yðar hiátignir, háttvirta sam-
koma.
Það er mér milkill heiður og
gleði að þakfaa, fyrir hönd allra
fuMitrúa erlendna borga, borgar-
stjórn Kaupmannahafnar fyrir
að okkur skyldi boðið að tafaa
þátt í hátíðahöldunuim í tilefni
átta hundruð ára afimælis borg-
arinnar — og fyrir þær stórfeng
legu móttökur, sem við hafuim
ílengið.
Við hiöfum lesið um það, er
stofnandi borgarinnar, Absalon,
biisfaup, bauð til veizlu mikillar,
þar sem Bugislaw, hinn sigraði,
glieymdi við bikar sinn bæði
tign og niðurláegingu, varð sæll
og glaður og drakfa, meðan hann
fékk séð svo mikið sem flugu á
vegg. Þegar veizlunni var lokið
ló Bugislaw undir borði. Absa-
lon lét færa hann í land og setti
fjörutíu manna vörð um tjaldið
til þess að Bugislaw gæti ótrufl'-
aður sofið úr sér vímuna; því
að — eins og segir í hinni 800
ára gömLu frásögn: „Það er gam
all siður í Danmörfcu að sinna
um gasti sína sem sjáKan sig.“
Við erlendu gestirnir höfum
þegar reynt, að Kaupmannahafn
arbúar halda enn í heiðri gest-
risni og halda við lýði þeim
gamla sið, er forfaðir borgar-
innar fylgdi á sínunn tíma — og
við Iítum með mikilli ánægju
til kiomandi daga í Kaupmanna-
höfn.
Saxo sagði um stofnanda Kaup
mannahafnar: „Honurn mega
aMir Danir þakka, að þeir gieta
byggt í friði og búið jafnt við
strendur sem handan skóga.“
Borg Absalons hefur um aldir
haft tvöföldu hlutverki að
gegna í sögu lands síns. Hún hef
ur verið landisins vörn og jafn-
framt vettvangur daglegs lífs
og framfara kynslóðanna. Hún
hefur á liðnum öldum verið
þrætuepli biskupa og konunga;
hún hefur verið umsetin óvin-
um; þar hafa geisað stórbrun-
ar; — allt þetta og svo margt
annað hefur gert Kaupmanna-
höfn að þeirri borg. sem íbúar
og gestir hylla í dag.
Vdð, sem komuim um langan
veg, eigum okkar eigin borg,
okkar eigin heimkynni, naer eða
fjær — en við erum samt tengd
Kaupmannahöfn af ástæðum,
sem eiga sér rætur í því lífi
sem í daig er lifað í Kaupmanna
höfn, sérkennum borgarinnar og
því andrúmsloftL sem hér ríkir.
Borg er annað og meira en
skógur stoorteina, langar húsa-
raðir og götur; annað og meira
en minnismerki og skemmtigarð
ar, hversu fallegir. sem þeir
eru Borg er fyrst og frernst fólk
ið, íbúarnir. sem eiga sína gleði
og sínar sorgir; sem standast
freistingar eða falla fyrir þeim,
sem berjast sinni lífsbaráttu og
ala upp börn sín, svo að þau
geti sífelHt náð lengra.
Við vitum, að sömu vandamál
krefjast úrlausnar í öllum borg-
um. Hinar ýmsu vísindagreinar
fjalla um það. hvernig eigi að
byggja hús eða hvort eigi að
rífa þau, hvernig eigi að fá rými
fyrir bifreiðar og fliugvélar og
hvernig hægt sé að láta lífshjól
ið snúast hraðar og hraðar. En
við gerum okkur ljóet, að allt
er þetta til einskis ef sál og
saga kynslóðanna birtist ekki í
borgarmyndinni og borgarlíf-
inu.
Eins og einstaldingurinn verð
ur að verjast mannfjöldanum,
láta til sín taka og þroska sfcap-
gerð sína, til þess að hann verði
ekki einhæfingunni að bráð,
eiga borgirnar sífellt á hættu að
l'íkiast svo hver annarri, að svo
viröist, sem þær hafi verið
steyptar í sama mót.
Eflaust hefur ýmislegt í 800
ára byggingarsögu Kaupmanna-
hafnar þróast á annan hátt en
núlifandi íbúar borgarinnar
hefðu kosið, — en við erlendu
gestirnir óskum íbúum Kaup-
mannahafnar til hamingju í dag,
þvi að í borginni hefur tekizt
að varðveita séreinkenni, sem
eru táknræn fyrir hugarfar og
beztu eiginleika dönsku þjóðar-
innar. Andrúmsloft borgarinnar
hefur því í augum gestsins aðlað
andi aðdráttarafl og hlýtiur að
vera eins góður staður til bú-
setu sem heimsókna.
Fyrir þetta þökfcum við fbú-
um Kaupmannahafnar, sem hafa
'bysgt og varið þessa borg um
aldaraðir. En við þökfaum ekki
sízt núlifandi íbúium Kaup-
mannahafnar. Okkur virðist þeir
hafa þann sjaldgæfa hæfileika að
Ikunna jafnt að meta hin smáu
ánægiuefnin sem hin stóru og
hafa skilning á þvi, að þeir eru
hlufi af heild. Við dáurnst að
glaðværð Kaupmannahafnarbú-
ang og því, hvernig hann sam-
tvinnar hana alvöru starfsdags-
ins.
Ég verð að fá að bæta við
sérstakri kveðju til Kaupmanna
hafnar frá borg minni, Reykja-
vík. Kaunmannahöfn var hötf-
uðborg fslands í um það bil
íimm hundruð ár, en hefur þó
aldreí staðið okfeur nær en nú
sem vinur og fordæmi.
Ég tjáj svipaðar tilfinningar
fyrir hönd allra norrænna
borga, sem að vísu elduðu oft
og tiðum grátt siffur á döeum
Absalons, en hafa síðan látið
draum mannanna um vináttu
og frið rætast á Norðurlöndum.
Frá Nairohi og Góðvon, frá
Moskvu og Los Angeles — frá
sextóu borgum viðsvegar um ver
öldina — hafa komdð fulltrúar
til þess að hylla Kaupmanna-
höfn og óska fbúum hennar til
hamingju á þessuim hátíðisdegi
’borgarinnar.
Við hyllum Kaupmannahöfn,
sem hefur — vegna landfræði-
legrar legu sinnar, menningar
og framkvæmdasemi, — haft
mikil áhrif á bæjarfélög víða
um heim og byggt brýr milli
hinna ýmsu þjóða. Við látum I
ljós von og viissu um, að Kaup-
mannahöfn muni um alla fram-
tíð varðveita sína aðlaðandi eig
inleika og mannlegiu gild-i; að
Kaupmannahöfn muni alltaf
verða sú borg, er stendur vörð
um frelsi Danmertour og fram-
farir — borg, er gegnir því hlut-
verki, sem hún hefur hatft í 800
ár, svo að „allir Danir geti með
friði búið jatfnt við strendur sem
handan skóga“.
— Gengu af fundi
Farmhald af bls. 1.
stæðL oig drepa íbúa landsins
með hver.jum þeim réðum, sem
tiitæk hafa verið .„AUir, sem
hér eru staddir, vita að þetta er
stetfna Sýrlendinga", saigði hann.
Eban sagði að sýrlenzka út-
varpið hefði ásafaað þau Araba-
ríkL sem ekki áttu í ófriði við
Gyðinga, um að vera handbendi
heimsvaldasinna. Hann bætti því
við að þrátt fyrir þetta allt vildu
ísraelsmenn enn samja um frið
við Sýrlendinga, ef Sameinuðu
þjóðirnar fengju því til ieiðar
komið.
Fyrir hádegi í dag etftir stað-
artíma hótfst fundur AJIsherjar-
þingsins og var þá halldið áfram
þar sem frá var horfið í gær.
TILGANGSLÍTIÐ
SLÖKKVILIÐ
U Thant vair fyrstur á mæl-
endaskná og réðst hann harðlega
á Abba Eban, utanríkisaróðherra
fsraels ag uimmæli ráðherrans
frá í gær.
Eban fluitti ræðu á fundinum
í gær þar sem hann gagnrýradi
aðgerðir Sameinuðu þjóðanna
áður en styrjöld Araba og Gyð-
inga hófst. Sagði Eban að U
Thant hefði verið „hættulega
fljótur" að fallast á að kalla á
brott gæzliulið SÞ frá landamær-
um ísraeis og Egyptalands, og
árangurinn orðið sá að Sinai-
skagi opnaðist sem ófriðarsvæðL
„Til hivers er slökkvilið, sem
hverfur á brott strax og fynsti
reýkuriran eða fyrstu eldturagum
ar birtast?" sagði Bban.
U Thant, sem venjulega er
mildur í skapL virtist ætfur atf
reiði er hann sité í ræðustól Alls-
herjarþingsins í dag til áð svara
Abba Eban. Sagði hann að frá-
sögn Ebans af atburðunum hefði
ekiki við nein rök að styðjast,
og sakaði fsraelsmenn uim
ítrekaðar ögranir við landamæri
Gasa-svæðisins undanfarin tíu
ár. Hann netfndi sérstafalega um-
mæli Ebans um slökkviliðið,
„þessa myndrænu líkingu“, og
sagði að jafravel Eban yrði að
viðurtoenna að „í rúmlega tíu ár
tókst gæzluliði SÞ ótrúlega vel
að koma í veg fyrir aJvarlega
árekstra." Kvaðst U Thant vilja
að þetta kæmi fram vegna þess
að sér finndist frásögn Ebans
skaðleg Sameinuðu þjóðunum.
Frambvœmdastjórinn sagði
að frá því gæzluliðið va*r sent
á vettvang árið 1956 hafi því
verið neitað að dvelja ísraels-
megin þrátt fyrir óskir SÞ um
að það væri bóðum megin larada
mæranna. „Áður en mér barst
ósik Arabistoa sambaradslýðveld-
isins um brottrflutning gæzluliðs-
ins, og áð-ur en ég svaraði
þeirrd beiðnL datt mér í hug
að unnt yrði að staðsetja gæziliu-
liðið á ísTaelstou landL Var
mér þá tjáð að ísaelsxraenn geetu
ekki tfallizt á þá hugmynd,"
sagði U Thant. „Það sem meira
er, í ÖJI þessi tíu ár gættu ísraels
menn sjólfir landamæra sinna,
og stotfnuðu þar oft til árekstra.
Arabiska sambandelýðveldið
fóilst aldrei á skerðingiu sjáltf-
stæðis sins þótt það tæki við
gæzluliðinu. Vissulega hetfur
herra Eban ektoi meirat það,
sem hann virtist getfa í skyn,
þ.e. að gæzluliðið hatfi verið
komið á egypzt landavæði til að
dvelja þar eins leragi og Samein-
uðu þjóðuraum þóknaðisit, og til
að berjast við egypzkar her-
sveitir ef þörf krtefði til að
hindra þær í að halda til landa-
mæra sáns eigin lands.“
Var móli U Thamts átoaft fagn
að er bann lauík ræðu sinraL
SKYLDA SÞ AÐ FINNA
GRUNDVÖLL
Arthur Goldlberg aðalfulltrúi
Bandaríkjanna, neitaði í ræðu
sinni að fallast á tillögu Sovét-
ríkjanna um að Sameinuðu þjóð
iirnar vittu ísrael sem árásarað-
'ifla og krefðust þess að ísraelis-
menn skiluðu aftur landisvæði
'því og vistum, sem þeir her-
'tóku. Lagði hann þ'»is í stað
tMJögu í fimm liðum, sem bygg
ist á því að Arabar og Gyðing-
ar setjisit að samningaborði „með
viðhMtandi aðstoð þriðja aðila“,
eiins og Goldtoerg komst að
orði. Ekfei gaf hann nánari skýr
ingu á því hvað hann ætti við
með aðstoð þriðja aðila.
í bandarístou tillögunni er gert
ráð fyrir því að sammingarnir
byggist á gagnkvæmri viður-
kenningu á sjálifistæði allra að-
ildarríkjanna, frjálsum sigling-
um á alþjóða siglingaleiðum og
takmörkunum á vopnaflutning-
um til laradanna við botn Mið-
jarðarhafsins. Jatfnframt er það
tekið fram að finna verði var-
anlega lausn á vandamáli flótta-
manna á þessum slóðum og
tryggja þjóðunum tilverurétt í
friði og öryggi. í hei.ld er tillaga
Goldtoergs byggð á ummœluirra
Johnisons forseta í útvarps- og
sjónvarpsræðu þeirrL sem hann
fLutti í gær.
Goldberg var mjög mMdur í
máli í ræðu sinnL sem var all-
frábrugðin skammarræðu þeirri
og ásökunuim, sem Koeygin for-
sætisráðherra Sovétríkjanna
flutti í gær. Ræddi Goldberg um
að leysa bæri vanda beggja
istyrjaldaraðila, sem báðir hefðu
eitthvað tiil síns máls, en ásak-
aði hvorugan. Hann sagði að
finna bœri nýjan grundvöll fyr-
ir friði í löndunum fyrir botni
Miðjarðarhafisins og væri það
ekki auðvelt. „En Sameinuðu
þjóðunum ber skylda tiL að
finna þann grundvöll“, sagði
Goldtoerg, „og ég vona að eng-
inn segi að það sé útilokað".
Goidberg notaði þetta tæki-
tfæri til að bera enn einu sinnl
'tiil baka sögusagndr um virka aðl
■stoð Bandaritojamanna við ísra-
el í styrjölriinni. „Ég ítreka það
í dag“, sagði hann, ,4 fudlu uim-
tooði bandarísku stjórnarinnar,
að enginn baradarískur hermað-
ux, sjóliði, flugmaður, Skip eða
hernaiðartæki“ tók þátt í styrj-
öldinni. Bætti hann því við að
þesisar ósönnu æsifregnir og á-
sakanir hatfi veriið fram bornar
til að afsatoa það, sem gerðist —
og etf til vill í hættulegri til-
gangL sem sé þeim að etja stór-
veldunum saman til átaka.
Lauk Goldberg máli sínu með
því að vísa tillögu Sovétríkj-
anna á bug á ný og skora á Sam-
einuðu þjóðirnar og Sovétríkin
að reyna að sameinast um að
koma á friði við botn Miðjarðar
hafsins.
Á eftir Goldberg tók til máls
Jozef Lenart forseti Tékkósló-
vakíu, og endurtók að mestu
ummæli Kosygins frá deginum
áður. Sakaði hann ísrael um
„hryðjuverk" og sagði að fsra-
elsmenn hafi ráðizt gegn Aröb-
um af yfirlögðu ráði og með
stuðningi „heimsvaldasinna".
Einnig tók til máls Nureddin
al-Atassi, forseti Sýrlands, sem
lýsti yfir fullum stuðningi við
tillögu Sovétríkjanna. Kom það
engum á óvart. Sagði Atassi að
Gyðingar hafL með stuðningi
heimsvaldasinna, ætlað að út-
rýma Aröbum.
Gert var hlé á fundi Allsherj-
arþingsins þegar hér var komið,
og átti hann að hefjast að nýju
í kvöld (eftir ísl. tíma).
JOHNSON — KOSYGIN
Ekki virðist neitt ætla að
verða úr viðræðum þeirra Johra
sons og Kosygins að þessu sinnL
Johnson forseti sendi Kosygin
orð skömmu eftir komu hans til
Bandaríkjanna, og bauð honum
að heimsækja sig í Washington
eða einhversstaðar þar nálægt
eftir því sem bezt hentaði. Seint
í gærkvöldi afþakkaði Kosygin
boðið og kvaðst vera kominn til
New York ti'l að sitja Allsherj-
arþing Sameinuðu þjóðanna, en
ekki til að heimsækja Bandarík-
in.
í dag sagði George Christian,
blaðafulltrúi Johnsons forseta,
að engar ráðstafanir hefðu ver-
ið gerðar til þess að leiðtogarn-
ir gætu ræðst við. Las hann upp
svohljóðandi ytfirlýsingu á fundi
með fréttamönnum í Hvíta hús-
inu í dag: „Forsetinn hefur tek-
ið það skýrt fram að herra Kosy
gin væri velkominn hingað eða
til Camp David (í Marýland,
skammt frá Washington) eða
einhvers annars heppilegs stað-
ar, annað hvort til veizlu eða
ítarlegra viðræðna. Engar ráð-
stafanir hafa verið gerðar."
Aðspurður hvort mætti túlka
yfirlýsinguna þannig að boð
Johnsons stæði áfram, svaraði
Christian: „Ég hetf ekkert meira
til málanna að leggja.“
Seinna í dag ræddi Kosygin
stuttlega við fréttamenn í New
York á leið sinni til hád&gisverð
ar. Sagði hann þá að ekki væri
enn ákveðið hvort honum gæfist
tækifæri til að ræða við John-
son forseta. Og aðspurður hve
lengi hann yrði í New York að
þessu sinni sagði hann það óráð-
ið. Talið er hins vegar að Kosy-
gin dvelji um viku til tíu daga
í Bandaríkjunum.
— Willy Brandt
Farmtoald af bls. 28.
Klukkan 11 mun varakanzl-
arinn ræða við formann Fram-
sóknarflokksins Eystein Jónsson
og kl. 11.30 menntamálaráðherra
dr. Gylfa Þ. Gíslason. Klukkan
13 situr Willy Brandt hádegis-
verðarboð að Bessastöðum.
Áætlað er að varakanzlarinn
verði komlnn aftur tfl Reykja-
víkur kl. 15, en kL 18 á hann
fund með Menzkum blaðamönn
um 1 þýzka sendiráðinu og kL
20 verður kvöldverðttr þar.
Varakanzlari Vestur-þýzka
sambandslýðveldisins mun fara
af landi brott fri Keflavík kL
8.30 á sunnudagsmorgun.
JAMES BOND
James Bond
BY IAN FLEMINE
MAWINS IY JOHN McLBSXY
IAN FLEMING
Bond var skemmt. Vanðræði Dn Pont
blutu að stafa af fjárkúgun, glæpa-
mönnum eða konum — einkennandi
▼andræði fyrir ríka menn.
Ég á hótel hér á staðnum, sem heitir
The Fontainbleau.
Þér mnnnð fá beztu íbúðina þar ____
Mjög hugulsamt, en ég fæ ekki séð,
hvernig ég get hjálpað yður ......
Þér munuð svo sannarlega komast að
raun um það, hr. Bond. Ég hef séð
leikni yðar i spilum en hafið þér annars
nokkurn tímann spilað tveggja manna
Canasta? _____
Já, það hef ég en mér finnst spilið
ekki sérlega skemmtiiegt. Tveir jafngóð-
ir spilamenn hljóta alltaf að skilja jafnir.
Þér halðið það. Jæja, ég er nú ekkert
mjög slæmur í Canasta en samt hef ég
tapað 25 þúsunð ðollurum í hunðrað
spilum þessa vikuna .....
Ómögulegt! Ef þér hafið alltaf spilað
við sama manninn, hljóta að vera ein-
hver svlk í taflL