Morgunblaðið - 13.09.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. SEPT. 1967
"Úitgefahdi:
Framkvaemdastjóri:
Ritstjórax:
Ritstj órnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Œtitstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Askriftargjald kr. 105.00
i
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá. Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 104.00.
Aðalstræti 6. Sími 02-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
ARNI FRIÐRIKSSON

UTAN ÚR HEIMI

Hairaildur krónprins og kaaip ma;nn.sdót'«tnin fagra, Sonja
Kvænist Haraldur krónprins
konu af borgaraættum?
ÞEGAR Haraldur Ólafsson,
krónprins Noregs, var eins
árs var hann stundum nefnd-
ur „glaði prinsinn þjóðarinn-
ar“. Nú er hann þrítugur. Og
á seinni árum hefur liðið Iangt
á milli brosa hans vegna
kunningsskapar hans og kaup
mannsdótturinnar fögru frá
Osló, fröken Sonju Harald-
sen, sem hann væri án efa
fyrir löngu kvæntur, ef aðals-
blóð rynni í æðum hennar.
Fyrir þremur áruim hófust
áfeafar umræður í norsku
blöðunuim um stöðu konungs
veldiisins þar í landi, ef Har-
aldur kvæntist Sonju. Af-
leiðingarnar urðu þær, að
feonungisættin bar til baka
þann orðróm, að ferónprins-
inn væri í giftingarhugleið-
ingum.
Nú hafa deilurnar um
fyrsta krónprins Noregs í
rúmar sex aldir blossað upp
að nýju. „Verkamannablað-
ið“ í Þrándlheimi sfcrilfaði
fyrir fáeinum dögum, að op-
inber tilfeynning um trúlotf-
un krónprinsins og frötoen
Haraldsen yrði birt jatfn-
skjótt og ólafur konungur
feæmi frá S-Ameriku, þar
sem hann er í opdnberri
heimsófen. Óslóarblöðin hafa
rætt þessa flugutfregn fram
og atftur. Norska stjórnin og
embættismienn við hirðina
hafa þráfaldlega neitað að
gera við hana athugasemdir
á opimberum vettvangi.
Málið hetfur vafeið miikla
athyigli meðal norsferar al-
þýðu. Á aðalstrætum í Osló
stendur fólk í hópum og
ræðir þenman orðróm. Það
er staðreynd, að slílk gitft-
ing brýtur efcki í bága við
s t jór n ar skrána. S t jór na r skrá
in hindrar etofci, að krón-
prinsinn gangi í borgaralegt
hjónatoand. En Norðmenn
líta öðrvísi á máldð. Sumir
kretfjast þjóðaratkvæða-
greiðslu. Langflestir eru því
fylgjandi, að torónprinsinn
kvænist Sonju, en á sama
andartaki krefjast þeir þess,
að hann afsali sér öllu til-
fealli til ferúnunnar. f reynd
mun hjónaband Haraldar og
Sonju þýða, að endir verði
bundinn á konungsveldi í
Noregi. Ólafur kontungur á
þrjú börn- Tvær dætur hans
Ragnhlidur og Ástríður ern
þegar borgaralega giftar.
Um eitt atriði eru Norð-
menn eintouga. Þeir vilja fá af
drá’ttalausa staðfestingu á
friamtíðaráætlunum torón-
prinsins. Þeir kæra sig
ekfei um háltfvolg svör frá
konungstoirðinni einis og síð-
ast er trúílotfun ferónprinsins
og Sonju bar á góma.
Það hatfa fleiri keppinaut-
ar en Sonja verið um hjarta
krónprirusins og norstou fcrún
una um dagana. Eitt sinn
va.r Alexandra prinsessa í
Englandi nefnd í þvi som-
bandi. Síðar kiom Sotfie
Grifeklandsprinsessa til á-
lita. En bún varð leið á bið-
inni og gitfti sig Juan Gar-
los, þess sem gerir tilkall
til spæmsku krúnunmar.
Systir hennar ógitft, Irene
prinisessa, hefur einnig þótt
líklegt tovonfang fyrir Har-
ald. Einnig Benedikta Dan-
meifeurprinsessa og Tatjama
Radziwell prinsessa.
En þega.r til lengdar lét
var það Sonja, sam hafði
vinninginn. Nú eru tíu ár
liðin síðan þau fyrst kynmt-
uist. Norska hirðin vissi
flyrst um tilveru fröken Har
aldsen ag samtoand hennar
við krónprinsinn, er þau sá-
ust saman athuga próflsfejöl
krónprinsins frá aikademíu
hersins-
íslendingar fagna Árna Frið-
rikssyni, hinu nýja síldar-
leitarskipi íslenzku Hafrann-
sóknarstofnunarinnar af heil-
um hug. Við þetta nýja skip
eru tengdar miklar vonir. Við
komu þess batnar aðstaða ís-
lenzkra vísindamanna, sem
vinna þýðingarmikil störf í
þágu íslenzks sjávarútvegs að
miklum mun. Þeir fá tvær
- ágætar rannsóknarstofur um
borð í skipinu og auk þess
batnar öll aðstaða til sjálfr-
ar síldarleitarinnar. Skipið er
búið fullkomnum útbúnaði
til ýmiskonar veiða og marg-
vísleg leitartæki verða í því.
Með komu hins nýja síldar-
leitarskips er aðstaða síldar-
leitarinnar orðin allt önnur
og betri en áður var. Okkar
ungu vísindamenn geta nú
unnið störf sín á hafinu við
skapleg skilyrði. Áður hafa
skip landhelgisgæzlunnar og
einstök fiskiskip, sem sérstak-
lega hafa verið leigð annast
síldarleitina. Er ástæða til
þess að þakka þeim aðilum
fyrir mikið og gagnlegt starf.
Einnig er ástæða til að þakka
þá samvinnu, sem átt hefur
sér stað milli ríkisvaldsins
annars vegar og samtaka sjó-
manna og útvegsmanna hins
vegar um smíði hins nýja
síldarleitarskips. Þetta sam-
starf hefur mótast af óvenju-
legri framsýni og skilningi
á þörfum mikilvægasta at-
vinnuvegar þjóðarinnar.
Árni Friðriksson leggur nú
senn úr höfn til þess að sinna
sínum þýðingarmiklu verk-
efnum. Fylgja honum góðar
óskir alþjóðar. Vísindin vinna
nú þegar mikið og merkilegt
starf í þágu íslenzkra bjarg-
ræðisvega. Þarf ekki að draga
~í efa að hlutur þeirra verður
í framtíðinni enn stærri og
þýðingarmeiri. Hin hagnýtu
vísindi eru í dag hyrningar-
steinn efnahagsafkomu
flestra þjóða.
Að lokum er ástæða til þess
að minnast þess manns, sem
hið nýja síldarleitarskip er
heitið eftir, dr. Árna Frið-
rikssonar, fiskifræðings. Þessi
merki maður, sem lézt á s.l.
ári var einn af brautryðjend-
unum á sviði íslenzkra haf-
rannsókna og fiskirannsókna.
- Hann vann mikið og merki-
legt starf í þágu þjóðar sinn-
ar og öðlaðist fyrir það marg-
víslega viðurkenningu, ekki
aðeins sinnar eigin þjóðar,
heldur einnig erlendra vís-
indamanna og vísindastofn-
ana. Þess vegna var hann
gerður að framkvæmdastjóra
Alþjóða Hafrannsóknarstofn-
unarinnar. Var það ábyrgðar-
mikið og merkilegt starf.
En ástæða er til þess að
fagna því að merki dr. Árna
Friðrikssonar hefur verið tek-
íð upp. ísJendingar eiga í dag
marga ágæta unga vísinda-
menn, sem vinna vel og ötul-
lega í þágu þjóðar sinnar. Að-
staða þessara ungu vísinda-
manna þarf að verða eins góð
og frekast er kostur.
ALVARLEGT
ÁFALL
C'tjórnarnefnd Efnahags-
^ bandalagsins hefur nú
ákveðið að lækka tollkvóta á
ísfiski, sem fluttur er inn til
V-Þýzkalands á tímabilinu 1.
ágúst til 31. desember úr 9000
tn í 5000 tn. og ennfremur, að
hann nái einungis til ýsu og
karfa. Þessar fisktegundir
hafa nú verið settar í 4,5%
toll og þorskur og ufsi í 9%
toll. í fyrra var tollur af öll-
um fiski fluttur inn til V-
Þýzkalands 2,2% á þessum
tíma og jafnframt var toll-
kvótinn þá lækkaður úr 14000
tn. í 9000 tn.
Þessi ákvörðun stjórnar
nefndar Efnahagsbandalags-
ins mun byggjast á því að
Belgar og Frakkar telja sig
geta séð V-Þjóðverjum fyrir
nægilegu fiskmagni en V-
Þjóðverjar neita því, segja
að svo geti farið að fiskverð
hækki í V-Þýzkalandi af þess
um sökum og hafa mótmælt
harðlega þessari ákvörðun
Efnahagsbandalagsins. Út-
flutningur íslendinga á ísfiski
til V-Þýzkalands hefur
minnkað stöðugt á undan-
iörnum árum. Á þessu til-
tekna tímabili fluttum við ut
10.745 tn 1964, 6.500 tn 1965
og 4800 tn. 1966. Nú er að því
stefnt að þrengja þennan
markað enn og jafnframt hef-
ur tollurinn ýmist verið tvö-
faldaður eða fjórfaldaður. í
viðtali við Mbl. í gær, sagði
Þórhallur Ásgeirsson, ráðu-
neytisstjóri í Viðskiptarnála-
ráðuneytinu: „Þetta er mikið
áfall fyrir togaraútgerð okk-
ar, sem verður að bera þessa
hækkuðu tolla ofan á aðra
erfiðleika sem fyrir hafa ver-
ið.“ Ráðuneytisstjórinn skýrð:
ennfremur frá því, að sendi-
herra íslands hjá Efnahags-
bandalaginu mundi á morgun
ganga á fund Msnsholts, vara
forseta stjórnarnefndarinnar,
en hann fer með landbúnaðar
og sjávarútvegsmál. Sendi-
herrann mun fara þess á leit,
að tollar verði felldir niður
af ísfiski en ísland er lang-
stærsti seljandi ísfisks til V-
Þýzkalands.
Menn munu vona að hin
hörðu mótmæli V-þýzkra
stjórnarvalda gegn þessari
ákvörðun og ósk þeirra um
11000 tn. tollfrjálsan kvóta
verði til þess að stjórnar-
nefndin breyti fyrri ákvörðun
íinn! í þessu eíni og jafnframt
að tilmæli íslendinga verði
virt.
En bessir síðustu atburðir
'nnan Efnahagsbandalagsins
sýna glögglega að stöðugt er
nú þrengr að utflutningshags-
munum okkar í löndunum
innan EfnanagsbandaJagsins
og uudirstrika nauðsyn þess,
að við náum einhverjum
samningum við það sem
iryggi hagsmuni okkar.
SR. HARALD
HOPE
VHða um heim starfa erlend-
* ir menn að því að kynna
ísland og íslenzk mál af ein-
skærum áhuga á landi og
þ]óð. Um starf sumra þessara
manna viturn við ekkert, aðr-
ir verða okkur nákomnir og
góðir vinir. Einn þeirra er
norski presturinn, sr. Harald
Hope.
Hann hefur unnið mikið
starf að því að kynna ísland
í heimalandi sínu og hann
hefur einnig lagt ótrúlega
mikið af mörkum til lslands,
til skógræktar hér á landi og
ekki sízt til uppbyggíngar
SkálnoJts.
Draga verður í efa, að við
íslendingar gerum okkur
fulla grein fyrir mikilvæg'i
þess starfs, sem maður á borð
við sr. Harald Hope vinnur.
Og kannski finnst honum og
öðrum, að meiri stuðningur
mætti Foma frá okkur við það
starf. Það er gott að eiga að
menn á borð við sr. Harald
Hope. Hafi hann þökk fyrir
það starf, scm hann hefur
unnið í íslands þágu.