Morgunblaðið - 13.09.1967, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MH)VTKUDAGUR 13. SEPT. 1967
19
Aðalfundarfulltrúar Prestafélags Suffurlands ásams tveimur þingmónnum Suffurlandskjordæmis
Aðalfundur Prestafélags Suöur-
lands vill aukinn embættiskostnað
í G Æ R var haldinn á Sel-
fossi aðalfundur Prestafélags
Suðurlands, en félagssvæði
þess nær frá Núpsvötnum og
í Hvalfjarðarbotn. Fundur-
inn hófst kl. tæpl. 10 f.h. með
venjulegum aðalfundarstörf-
um, þar sem skýrslur voru
gefnar og r^kningar lagðir
fram, svo og stjórnarkjör.
Formaður var kjörinn séra
Ingólfur Astmarsson.
Kl. 11 f.h. hófst fundur að
nýju og flutti þá sér Grímur
Grím.sson erindi um embættis-
kostnað presta. Til fundarins
hafði þingmönnum verið boðið
og sátu hann Ágúst Þorvalds-
son og Steinþór Gestsson.
Séra Grímur hóf ræðu sína
með því að segja, að hryggilega
hefði verið haldið á málefnum
er vörðuðu embættiskostnað
presta, bæði af hálfu presta-
stéttarinnar sjálfrar og ríkis-
valdsins. Hagsmunarmálum
presta miðaði aftur á sama tíma
og nær allar aðrar stéttir hefðu
fengið stórbætt kjör. Prestar
hefðu gert um mál þessi sam-
þykktir og borið fram óskir, en
án alls árangurs. Laun þeirra
væru ákveðin með lögum og
einnig aukatekjur. Embættis-
kostnaðurinn næmi nú 11.868,00
og 3000 kr. auka til þeirra, sem
ekki hefðu embættisbústað. Þá
væru þeir á skattframtali leyfð-
ar 10 þús. kr. frádráttur vegna
bifreiðakostnaðar, en hinsvegar
enginn slíkur kostnaður greidd-
ur. Hann kvaðst hafa kynnt sér
nokkuð þessi mál m. a. hjá
Reykjavíkurborg og þar væri
greiddur bifreiðakostnaður allt
frá fremur lágri upphæð og upp
í 50 þús. kr., en sú upphæð
teldist hæfilegt ársviðíhald og
rekstur á um 200 þús. kr. bíl.
Nokkuð frekar ræddi hann um
bílastyrki á vegum ríkisins.
Þá kvað séra Grímur Grímsson
ekki vita hvaða stétt manna
prestar gætu miðað sig við í
kröfum sínum, svo sérstætt, sem
starf þeirra væri. Þar kæmu
héraðslæknar t. d. ekki til
greina, þar sem þeir hefðu föst
laun fyrir að vera á staðnum
en síðan öll sín störf greidd.
Prestarnir yrðu því að reka
embætti sín af launum fyrir
ríkið. Það væri ýmislegt, sem
hamlaði gegn því að prestar
'tækju laun fyrir ýmis aukaverk
sín, sem þó útheimtu ferðalög
og tíma. Þar kæmu til ýmsar
orsakir. Auk þess hefðu prestar
ekki starfsrekstur. Kirkjurisnan
væri einar 1700 kr. á ári. Skyldu
ýmir opinberir aðilar, sem að
dýrum veizlum standa ekki
þykja lítið á borð borið? Hann
kvað einn prest hafa tjáð sér,
að sig vantaði 7000 kr. á mánuði
til að geta lifað af tekjum sín-
um. Þá væri prestum ekki greidd
ur ýmis kostnaður, sem aðrir.
embættismenn hefðu, svo sem
sími, blöð, bækur, húsgögn o. fl.
Það ætti ekki við um neina aðra
embættismcnn í landinu.
— Ábyrgir menn vita, að
kirkjan er nauðsyn og að prest-
ar eru menn, sem verða að bera
reisn, og ættu því ekki að þola
eymd fátæktar. Þeim væri nauð
syn bílastyrks, það væru van-
efndir á byggingu prestsbústaða
og það væru jafnvel stofnsettar
heilar sóknir, þar sem hvorki
væri til hús til kirkjuíhalds né
bústaður fyrir prestinn. Þegar
til sparnaðar kæmi væri byrjað
á kirkjunni. Það er farið svo
með kirkjuna að jaðrar við mis-
þyrmingu. Og nú hefir heyrzt
að leggja ætti niður prestsbú-
staði og byrja í þéttbýlinu. Það
er sýnd fyrirlitning og barna-
legt vanmat á starfi kirkjunnar
í þjóðfélaginu, sagði séra Grím-
ur.
Hann lauk máli sínu með því
að segja:
— I heild þarf prestastéttin
að taka höndum saman innbyrð-
is og síðan við beztu menn
þjóðarinnar til úrbóta.
Næstur talaði yngsti prestur
þjóðkirkjunnar, Halldór Gunn-
arsson, sem fyrir aðeins tveim-
ur vikum var settur inn í em-
bætti að Holti undir Eyjafjöll-
um. Hann kvaðst bera hér fram
rödd byrjandans. Þó kvaðst
hann raunar ekki hafa getað
séð hvernig hann gæti byrjað.
Hann dáði rómar.tíkina og feg-
urðina undir Eyjafjöllum, fall-
egar kirkjur og gott fólk, en
bústaður hans er lekur bæði að
ofan og neðan, og bússur þarf
til að fara um kjallarann. Gólf-
teppi og búnaður var ónýtt.
Hann tók það ráð að byrja að
kaupa allt gamalt. Hann gat
fengið lán með víxlum, næg lán.
En hann vissi að koma myndi að
skuldadögunum. Gamlan jeppa
og gamalt innbú í stofu keypti
hann fyrir 250 þús og var sagð-
ur hafa gert góð kaup. Hann
kvaðst verða að líta á starf sitt
sem aukabúskap. Kannski yrði
hann að fara að temja hesta eða
fara í byggingarvinnu sér til
lífsviðurværis.
Þá minntist Halldór á bíla-
styrki og bar saman við ráðu-
nauta, ennfremur risnu bústjóra
hins opinbera. Þetta væru þeirra
laun.
Halldór kvað vanda að leita
ti'l um kröfur, en sér kæmi til
hugar sú leið, að prestar neituðu
að taka við því kaupi, sem að
þeim væri rétt, héldu áfram þar
til þeir flosnuðu upp, ef ekkert
yrði að gert.
Séra Sigurður Pálsson, vígslu-
biskup, talaði fyrir hönd hinna
eldiri í starfinu. Þegar hann
byrjaði gátu prestar sezt niður
með ekki neitt eins og aðrir.
Þá lifðu prestar á krepputímum
og voru ekkert verr settir en
hinir, en nú er þetta orðið öfug-
snúið. Þeir eru verr settir en
hinir.
Það er ekki hægt að setja
menn til forystu nema að þeim
séu æíluð einhver lífsskilyrði,
sem forystumanni hæfa.
Áður voru prestar atvinnulega
séð settir á beztu bú hverrar
sveitar og gátu búið stórbúum
og gerðu margir. En nú hefir
þeim stofni verið undan kippt.
Séra Sigurður, vígslubiskup,
kvaðst hafa farið að athuga hag
sinn síðustu 3 árin og komist
að þeirri niðurstöðu, að hann
hefði versnað um 150 þúsund. Ef
hann entist út sitt embættis-
tímabil yrði hann með sama
áframhaldi orðinn svo fátækur,
að hann hefði ekki efni á að
búa í eigin húsi.
Séra Sigurður sagði ennfrem-
ur, að prestar ættu raunar ekki
að fara fram á hærri laun, en
embættisreksturinn yrði að kost-
ast af öðru en beinum launum
prestsins sjálfs. Hann benti á, að
presturinn hefði ótakmarkaðan
starfstíma, sem ekki gilti um
aðrar stéttir. Þá kvað hann gleði-
legt á marga lund, að félags-
heimili risu um sveitir landsins,
en þær drægju á eftir sér t. d.
aukinn lögreglukostnað, einmitt
kostnað, sem prestar með auknu
starfi gætu dregið niður.
Enn kom hann að bílastyrkj-
um starfsmanna og húsbúnaði
fýrir presta. Ekki kæmi svo
vegavinnuflokkur, að ekki væri
komin heil lest húsa með mötu-
neyti og öliu saman, en þess
væru mörg dæmi, áð prestar
hefðu ekki haft svo mikið sem
herbergi til afnota í eigin sókn.
Haldi svo fram fækkar í presta-
stétt, þeir gefast upp- og fyrir
þessu verða forsvarsmenn að
gera sér fulla grein.
Séra Sigurður kvaðst vera á
móti verkföllum, en hann sagði,
að það hlyti að koma verkfall
í einhverri mynd af svona héldi
áfram, hvort sem þeir gerðu
verkfall, hættu, gæfust upp eða
hættu að taka við launum sín-
um.
Hann sagði að lokum.
— Skipulag hins opinbera á
kirkjumálum er alls ómögulegt,
kirkjan hefir verið féflett og
hún hefir sett niður í þjóðfélag-
inu.
Að síðustu tóku þingmenn-
irnir báðir til máls og viður-
kenndu kröfur prestanna, en
sögðu að þær yrðu að koma rök-
studdar frá þeim sjáifum, því af
öðrum yrði málið ekki tekið upp.
Fundinum lauk kl. 17.00.
„EKKIMÍN STJÚRN"
SEGIR KONSTANTÍN
Melina Mereouri spáir
borgarastyrjöld í Crikklandi
Washington, 12. sept. NTB.
KONSTANTÍN Grikkjakon-
ungur, sem nú dvelst í Banda-
ríkjunum, hefur látiff upp-
skátt ósamkomulag sitt og
herforingjastjórnarinnar í
Grikklandi á einkafundi meff
bandarískum öldungadeildar-
þingmönnum, aff því er blaff-
iff Washington Post skýrir
frá í dag.
Blaðið hafði það eft-
ir öldungadeildarþingmönn-
unum, sem fundinn sátu, að
konungur hefði tekið það
ósitinnt upp er einn þing-
mannanna talaði um herfor-
ingjastjórnina og sagði „stjórn
yðar“ og sögðu konung hafa
anzað því til og verið stuttur
í spuna, að stjórn sú er nú
sæti að völdum í Grik'klandi
væri hreint ekki „sín stjórn“.
Washington Post sagði enn-
fremur, að þingmenn úr utan-
ríkismálanefnd þingsins, sem
hittu konung að máli, hefðu
hrilfizt af eindregnum tilmæl-
um hans um að höfð yrði 'bið-
lund með tilraunum hans til
að koma aftur á þingræðis-
stjórn í Grikklandi.
Gríska leikkonan Melina
Mercouri, sem um þessar
mundir leikur á Broadway,
varði til þess stundarfjórðungi
í dag, að syngja gríska þjóð-
sönginn úti fyrir Hvíta hús-
inu til að mótmæla hvoru-
tveggja ikomu Konstantíns
konungs til Bandaríkjanna og
herforingjastjórninni í Grikk-
landi, sem 12. júlí sl. svipti
leikkonuna grískum ríkis-
borgararétti.
Leikkonan sagði við frétta-
menn, að 90% grísku þjóðar-
innar væru andvíg herfor-
ingjastjórninni og spáði borg-
arastyrjöld i landinu ef ekki
yrði bráður bugur undinn að
því að koma aftur á lýðræði
í Grikklandi. Melina bar
Konstantín konung þeim sök-
um, að hann hefði ekki beitt
sem s'kyldi áhrifum sínum til
þess að fella herforingja-
stjórnina.
Málaliðar til um
rœðu hjá OAU
Zambia miðlar málum milli
Kenya og Sómalíu
Kinshasa, 12. sept., NTB
Einingarráffstefna Afríku
(OAU), sem nú stendur yfir í
Kinshasa, höfuffborg Kongó, á-
j kvaff í dag aff beiðni fulltrúa
'Súdans á ráffstefnunni, að ræða
um erlenda málaliða utan dag-
skrár. Umræðurnar fóru fram
'fyrir luktum dyrum í morgun
'og stóffu í þrjá klukkutíma.
Hvítir málaliðar hafa mjög
komið við sögu óeirðanna í
'Kongó og sagt er, að þeir taki
einnig þátt í borgarastyrjöldinni
í Nigeríu.
Samtíimis því, að r áðstefnan
breytti til um fyrirhugaða dag-
skrá, hófust umræður að tjalda-
'baki um hvernig leysa mætti
sum þeirra vandamála, sem
steðja að Afríkuríkjunum inn-
'byrðis. Áreiðanlegar heimildir
frá ráðstefnunni herima, að ful’l-
Koþólska
kirkjan sker upp
herör gegn
guðleysi
Páifagarði, 12. sept. NTB.
KAÞÓLSKA kirkjan tilkynniti í
dag, að hún hyggðist skera upp
herörg gegn guðleysi nútímans.
Pólski biskupinn Wladislaw
Rúbin, sem frá þessu skýrði,
sagði, að guðileysi nútímans,
„væri mesti meinvættur vorra
tíma“, eins og hann komsit að
orði, og yrði aðal-umræðuefnið
á biskupastefnunni, sem sett
verður í Páfagarði 29. septem-
ber n.k. Rubin biskup, sem er
ritari stefnunnar, sagði að kirkj-
an og kristið samifélag yrðu að
leggja sig fram um að ráða bót
á guðleysi nútímans.
trúar Zambiu muni reyna að
miðla málum í landamæradeil-
um Kenya og Somalíu.
Málamiðlunarumræður hefjast
líklega í árslok i Lusaka. Til
umræðu verða norðurlandamæra
'hérað Kenya, sem margir Soma-
líumenn vilja innlima í Somalíu.
í ráði er, að utanríkisráðherra
Zambíu, Simon Kapwepwe, hitti
að máli forsætisráðherra Soma-
líu, Mohammed Ibrahim Egal, á
ráðstefnunni í Kinshasa. Áður en
Egal héslt til Kinshasa tjáði hann
fréttamönnum, að hann hefði í
'hyggj.u að ræða við stjórnmála-
menn frá Kenya og Eþiópíu varð
andi landamærin.
Kóraninn gefinn
út í Moskvu
Biblían ótáanleg
í Sovétríkjunum
Moskvu, 12. september. NTB.
HIN helga bók Múhameffstrúar-
manna, Kóraninn, verffur innan
skamms gefin út í Moskvu. Þyk-
ir Vesturlandabúum mörgum
sem þessi ákvörffun lýsi betur
en margt annaff, vinarhug Sovét-
ríkjanna í garð Araba um þessar
mundir, því meff útgáfu Kórans-
ins standa Múhameffstrúarmenn
í Sovétríkjunum, sem þar eru
næst-stærsti trúflokkurinn, bet-
ur aff vígi en flestir trúflokkar
affrir. Biblían hefur til dæmis
veriff ófáanleg í Sovétrikjunum
um árabil og ekkert hefur heyrzt
um aff hana eigri aff gefa út á
næstunni. Útgáfa þessi af Kóran-
inum sem von er á, verður aff
öllu leyti söm og sú sem síðast
var gefin út i Sovétrikjunum,
þremur árum fyrir byltinguna.