Morgunblaðið - 02.12.1967, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 2. DES. 19R7
3
Ánægjulegt að finna live fólk af íslenzkum
ættum vestra hugsar hlýtt til gamla landsins
- Spjallað við Pétur Thorsteinsson,
sendiherra Islands i Washington
PÉTUR Thorsteinsson, sendi- \
herra islands í Washington,
hefur veriS hér heima sl. 10—
12 daga, en í kvöld heldur
hann aftur vestur um haf. —
MorgunblaSið átti í gær stutt
samtal viS sendiherrann, aSal-
lega um ferS hans nýlega til
vesturstrandar B-aidaríkjanna
og Kanada.
•Pétur Thorsteinsson sagði:
— Tilefni komu minnar
hingað nú er það, að mér
finnst nauðsynlegt fyrir hvern
sendiherra að koma heim a.
m. k. einu sinni á ári. í þetta
sinn er ég einnig nýkominn
úr ferð til Suður-Ameríku,
vesturstrandar Bandaríkjanna
og Kanada og alltaf er auð-
veldara að tala um hlutina en
skrifa.
— Á svona ferðalögum
koma upp alls konar málefni,
sem nauðsynlegt er að tala
um við hlutaðeigandi aðila á
íslandi, sérstaklega viðvíkj-
andi viðskiptamálum.
— Það var gamalt loforð
við stjórn Varðbergs að tala
einhverntíma á fundi í félag-
inu og þótti mér rétt að efna
það loforð nú. Ég taiaði um
störf sendiherra fyrr og nú.
Þótti mér ánægjulegt að sjá,
hversu margir höfðu áhuga á
þessum málum og spurning-
arnar á eftir sýndu það einnig.
— Eftir ferðalag mitt til
Suður-Ameríku heimsótti ég
5 borgir á vesturströnd Banda
ríkjanna og Kanada og konan
mín kom frá Washington til
að vera með mér. Erindið var
að tala við ræðismenn okkar
í þessum borgum. Auk þess
hafði ég oft fengið boð frá ís-
lendingafélögunum um óskir
að koma á fundi hjá þeim.
— Ein ástæðan var sú, að
Leifs Eiríkssonar-félögin á
San Fransisco-svæðinu höfðu
óskað eftir þvi að ég talaði á
Leifs Eiríkssonar-deginum, en
það hefur verið venja undan-
farin ár að hafa útisamkomu
á þeim degi í Golden Gate
Park og koma þangað venju-
lega 2—3 þúsund manns.
— Þetta var í fyrsta skipti
sem íslendingur var þarna
aðalræðumaður. Þegar ég tal-
aði þarna komu einnig yfir
tvö þúsund manns og var
þessi samkoma mjög ánægju-
leg. Þess má geta, að ræðis-
maður okkar í San Fransisco,
séra Steingrímur Thorláksson,
er framarlega í Leifs Eiríks-
sonar-hreyfingunni á þessum
slóðum.
— Ferð okkar hjóna um
vesturströndina hófst raunar
sunnar, í Los Angeles, þar
sem við heimsóttum m.a.
ræðismanninn. Þar var einnig
haldin samkoma í íslendinga-
félaginu til heiðurs okkur
hjónum og voru gestir þar um
80 manns. Svipaðar samkom-
ur voru haldnar í íslendinga-
félögunum í hinum borgunum
sem við heimsóttum og voru
þær allar jafn skeonmtiiegar.
í þessum þorgum kom ég
einnig á fund borgarstjóra og
stundum annarra opinberra
aðila, t.d. fylkisstjórans í Ore-
gon.
— Heimsóknir sem þessar
hafa landkynningarmarkmið,
því það vekur ætíð athygli
þegar sendiherra kemur til
borga og bæja utan Washing-
ton. Birtast þá greinar og
myndir í blöðum og viðtöl
eru í sjónvarpi og útvarpi.
— Frá San Fransisco fórum
við til Portland í Oregon, þar
sem ísland hefur ræðismann,
sem jafnframt er umboðsmað-
ur dótturfélags SH. Hann lét
vel af sölu á íslenzkum fiski
í Oregon- og Wáshington-ríki,
sem er umdæmi hans.
— f Portland eru fáir ís-
lendingar, en hins vegar er
mikill fjöldi þeirra í Seattle.
Meðal íslendinga, sem við
hittum þar, var Jakobína
Pétur Thorsteinsson,
sendiherra.
Johnson, skáldkona. Gaman
vaa- að eiga við hana við-
ræður, en hún er enn ern og
hress. Eitt af erindunum í
Seattle var að leita að nýjum
ræðismanni þar, þvi eftir að
Barði heitinn Skúlason lézt,
hefur enginn verið skipaður.
— Eitt af því skemmtilega,
sem gerðist í Seattle var
að ég hitti 85 ára gamlan ís-
lending, sem talinn er meðal
augugustu íslendinga vestan
hafs, margfaldur milljónamær
ingur. Hann heitir Mr. Thur-
ston, en er hann fór frá íslandi
4 ára að aldri hét hann Sigurð
ur Þorsteinsson. Hann er aðal-
stofnandi og eigandi hótel-
samsteypunnar Western Inter
national Hotels, sem á gisti-
hús víða um heim. Það var af
tilviljun, að ég átti viðtal við
Mr. Thurston, því ég frétti að
hann væri staddur i gistihús-
inu, sem við hjónin bjuggum
í í Seattle, en það er eitt af
gistihúsum fyrrnefndrar sam-
steypu.
— Frá Seattle fórum við til
Vancouver á vesturströnd
Kanada, en á leiðinni komum
við í íslenzka elliheimilið í
Blaine, sem nefnist Stafholt.
Ræddum við þar við gamla
fólkið. í Vancouver heimsótt-
um við einnig íslenzka elli-
heimiUð þar og áttum einnig
ánægjulega samverustund
með íslenzku vistmönnunum.
— Mikill fjöldi fólks af ís-
lenzkum ættum er á Vancouv-
er-svæðinu. íslendingar eru
að flytjast meir og meir frá
miðhéruðum Kanada til vest-
urstrandarinnar. Er talið, að
20% af kanadískum Vestur-
íslendingum búi á svæðinu í
kringum Vancouver.
— Svo vildi til, að áður en
við hjónin höfðum ákveðið að
fara frá Voncouver hafði ís-
lendingafél. þar efnt til kvöld
verðarboðs í tilefni 100 ára
afmælis Kanada. Vorum við
hjónin heiðursgestir í því sam
kvæmi, en þar voru um 140
manns, þar á meðal fulltrúar
borgarstjórans, háskólans og
félags ræðismanna á staðnum.
— Vancouver er -stærsta
borgin í British Columbia-
fylkinu. Því miður höfðum við
ekki tíma til að skreppa til
höfuðborgar fylkisins, Victor-
ia, en meðal íslendinga þar í '
borg eru dr Richard Beck,
fyrrum ræðismaður íslands,
og kona hans.
— Frá Vancouver fórum við
til Washington, en ég kom við
einn dag í Denver í Colorado,
m.a. af því, að komið hefur
til tals að stofna þar ræðis-
mannsskrifstofu. f háskóla-
bænum Boulder, þar skammt
frá, býr dr. Áskell Löve og
kona hans, sem bæði kenna
við háskóiann þar.
— Mjög skemmtileigt var fyr
ir okkur hjónin að hitta svo
margt fólk af íslenzkum ætt-
um í ferðinni og finna hve
hlýtt það hugsar til gamla
iandsins.
— Starf íslendingafélag-
anna er víðast hvar með
blóma og hefur það að sjálf-
sögðu mikla þýðingu, ekki ein
ungis fyrir félagsmenn heldur
einnig fyrir ísland vegna land
kynningar. Eiga forstöðumenn
þessara félaga miklár þakkir
skibð fyrir störf þeirra.
Umrœddasta bók ársins 7967;
Bók Svetlönu komin út á íslenzku
Þykir hvarvetna mikill bókmenntaviðburður
ÞÁ ER komin út í íslenzkri
þýðingu bók, sem margur
hefur beðið eftir, endurminn-
ingar Svetlönu, dóttur Sta-
líns — 20 bréf til vinar.
Ekki þarf að kynna efni
bókar þéssarar hér, hún hefur
vakið heimsathygli og á áreið-
anlega eftir að standa sem ein
helzta varðan á leið okkar til
skilnings á Stalínisma og því
timabili í sögu rússnesku þjóð-
arinnar sem við hann er kennt.
Einnig varpar bókin sterku ljósi
á kommúnismann og kerfi það,
sem óhjákvæmilega hleðst upp í
kringum hann. En fyrst og síð-
ast verður Jaókin óbrotgjarn
minnisvarði um Svetlönu sjálfa,
þessa gáfuðu og hugrökku dótt-
ur Stalíns, harðstjórans mikla,
sem í frásögn hennar fær á sig
manneskjulegt svipmót.
Hér í Morgunbiaðimu hefur áð
ur verið fjallað um bók þessa.
diktsson hefur hrósað henni á
hvert reipi í ÞjóðviJjanum.
Það er bókaútgáfufélagið Fíf
01 sem gefur út minningar Svet-
lönu, en forlagið hefur gefið út
nú í haust ahnað merkt rit þó
ungt sé að árurn, Síðusfcu orrust-
una eftir Ryan, sem áður hefur
verið getið hér í blaðinu. í Svet
lönu-bók Fífils eru myndir, en
það hefur ekki tíðkazt i erlend
um útgá.fum bókarinnar, t.d. eru
engar myndir í þeirri ensku.
Arnheiður Sigurðardóttir hef
ur snarað Jx>k Svefclömu á ís-
Jenzku.
Hún hefur fengið lofsamlega
dóma víða um heim. Og þess mó
geta að hér heima hefur það bor-
ið til tiðinda að Gunnar Ben'e-
Verðlags-
nefnd
skipuð
í GÆR kom saman til fundar
nýskipuð verðlagsnefnd, sem
samþykkt vaT að stofna á Al-
þingi hinn 28. nóvember síðast-
liðinn. í fréttatilkynhingu, sem
Mbl. barst i gær segir:
,.Viðskiptamálaráðherra hefur
í dag skipað eftirtalda menn í
verðlagsnefnd samkvæmt lögum
nr. 72/1987 um breytingu á lög-
um um verðlagsmál mr. 54/1960,
sem samþykkt voru á Alþingi
28. nóvember. sl.:
Eftir tilnefningu Alþýðusam-
bands íslands: Björn Jónsson,
alþingismann, formann Verka-
lýðsfél. Einingar, Hjalta Krist-
geirsson, hagfræðing, Jón Sig-
urðsson, formann Sjómanna
sambands íslands.
Eftir tilnefningu Bandalags
startfsmanna ríkis og bæja: Svav
ar Heigason, kennara.
Eftir tilnefningu Sambands ísl
samvinnufélaga: Stefán Jónsson
framkvæmdastjóra.
Eftir tilnefning.u Verzlunar
ráðs Is'lands: Svein Snorrason
hæstaréttarlögmann.
Eftir tilnefningu Vinnuveit
endasambands íslands: Björgvin
Sigurðsson, hæstaréttarlögmann
Þorvarð Alfonsson, framkvæmda
stjóra.
Formaður netfndarinnar er
ráðuneytisstjórinn í viðskipta
málaráðuneytinu, Þórhallur Ás
geirsson.
Nefndin kem.ur saman til
fyrsta fundar í dag“.
STAKSTEIMR
MacNamara og
Johnson
Það hefur nú loksins verið
staðfest í Washington, að Robert
MacNamara, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna muni láta af því
embætti á næsta ári og verða að-
albankastjóri Alþjóðabankans.
Jafnframt hefur verið skýrt frá
því að Johnson, Bandaríkjafor-
seti hafi beðið MacNamara að til
nefna eftirmann sinn. Allt er
þetta mál, aðdragandi þess og
orsakir hið furðulegasta. Eftir
að fregnin um afsögn MacNam-
ara var búin að vera á kreiki í
tvo til þrjá sólarhringa vestan
hafs, fæst hún loks staðfest í
Hvíta húsinu og þá jafnframt
undirstrikað rækilega að afsögn
hans þýði enga brevtingu á
stefnu Bandarikjanna í Víetnam.
Slíkum yfirlýsingum ber að trúa
varlega og það mun reyndar
koma í ljós fljótlega á næsta ári,
hvort þær hafa við rök að styðj-
ast.
Ráðherrann og
herforingjarnir
Það er engum efa bundið að
miklar erjur hafa verið með
MacNamara og ýmsum æðstu
hershöfðingjum Bandaríkjanna
um langt skeið. Þessar erjur
hafa greinilega magnazt eftir
því sem liðið hefur á Víetnam-
styrjöldina og greinilegar hefur
komið í ljós, að MacNamara hef
ur stefnt að þvi að halda í við
hernaðaraðgerðir i Vietnam
fremur en að auka þær. Hers-
höfðingjar eru hins vegar alltaf
hershöfðingjar og þeirra sjónar-
mið er það eitt að vinna það
strið, sem þeir eiga í með öllum
tiltækum ráðum. Ástæðan fyrir
því að afsögn MacNamara vek-
ur ugg meðal manna er sú að
Johnson Bandarikjaforseti á nú
í verulegum erfiðleikum heima
fyrir. Kjör hans í nóvember 1968
erengan veginn tryggt og Víet-
nam er megin ástæðan fyrir því.
Ljóst er að Johnson mun ekki
takast að koma á friðarsamning-
um á því eina ári, sem eftir er
til kosninga og honum er held-
ur ekki kleift að kalla banda-
ríska heri heim frá Vietnam
vegna þess að allar hinar helztu
þjóðir í Asíu, sem ekki lúta
kommúnistum, hafa slegið skjald
borg um stefnu hans þar. Þess
vegna er alveg hugsanlegt að
Johnson hyggist stórauka hern-
aðaraðgerðir á næsta ári í til-
raun til þess að vinna skjótan sig
ur og að MacNamara hafi ekki
getað sætt sig við slíka fyrir-
ætlan. Af þessum ástæðum mun
eftir því tekið hverjum breyting-
um stefna forsetans í Víetnam
tekur á næsta ári.
Orð Eisenhowers
Fregnin um að Johnson hafi
óskað eftir þvi við MacNamara
að hann tilnefni eftirmann sinn
er auðvitað ekkert annað en
ómerkilegt áróðursbragð af
hendi Johnsons til þess að láta
líta svo út, sem hin bezta vin-
átta ríki með honum og fráfar-
andi varnarmálaráðherra hans.
Þegar Eisenhower Bandaríkja-
forseti lét af því embætti var
það eitt hans síðasta verk að að-
vara þjóð sína við hættunum af
náinni samvinnu iðnaðar og hers
ins. Slíkur maður hefði ekki
viðhaft þau ummæli að ástæðu-
lausu. Þess vegna ekki sízt er
eftirsjá af þeim manni í Penta-
gon sem miskunnarlaust hefur
barið hershöfðingjana til hlýðni
við hið borgaralega vald.