Morgunblaðið - 17.01.1968, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 19««

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
f lausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði mnanlands.
ISKYGGILEG ÞROUN
í MARKAÐSMÁL UM
ær upplýsingar, sem fram
hafa komið um stöðu
frystiiðnaðarins í sambandi
við ákvörðun fiskverðs hafa
annars vegar leitt í ljós, að
rekstrarafkoma hans hefur
verið verri sl. tvö ár en al-
mennt var talið áður og hins
vegar að markaðshorfur fyrir
frystar sjávarafurðir eru nú
ískyggilegri en þær hafa ver-
ið um langt skeið og hefur
frystiiðnaðurinn þó orðið fyr-
ir þungum áföllum vegna
verðfalls á mörkuðum sínum
frá miðju ári 1966.
Bandaríkin og Sovétríkin
hafa lengi keypt mikið magn
af frystum sjávarafurðum frá
íslandi og oft hefur verðið á
þessum mörkuðum verið
mjög hátt. Að vísu hafa enn
ekki verið undirritaðir samn-
ingar við Rússa um kaup á
hraðfrystum fiski en þó virð-
ist ljóst, að ekki muni takast
að selja þangað jafnmikið
magn og áður og að verðið
verði lægra en áður. Þá vinna
Rússar að því, að stórauka
fiskveiðar sínar og stefna
jafnvel að því að verða freð-
fiskútflytjendur. Jafnframt
hefur stóraukið framboð á
fiskafurðum valdið því, að
markaðshorfur í Bandaríkj-
unum eru ótraustar og getur
brugðið til beggja vona bæði
um verðlag og magn.
Bretar hafa á síðustu árum
stóraukið framleiðslu á fryst-
um fiski um borð í stórum
frystitogurum og hefur þessi
framleiðsla þrefaldazt á tíma-
bilinu 1965—1967. Jafnframt
hafa þeir bætt mjög fram-
leiðsluaðstöðu sína á Ný-
fundnalandi og hyggjast selja
fisk þaðan til Bandaríkjanna.
Markaðurinn í Bretlandi
sjálfu er nú mjög óhagstæður
vegna lágs verðlags og aukins
framboðs og ennfremur verða
íslendingar að greiða þar 10%
toll, sem Danir og Norðmenn
t. d. sleppa við vegna aðildar
sinnar að Efta. Kanadamenn
hafa stóreflt og styrkt upp-
byggingu hraðfrystiiðnaðar
síns, Danir og Norðmenn
munu að líkindum leggja
vaxandi áherzlu á útflutning
til Bandaríkjanna, Pólverjar
hafa selt verulegt magn af
frystum fiski til Bandaríkj-
anna og jafnvel Suður-Afríka
og Argentína leggja nú mikla
áherzlu á fiskveiðar.
Bandaríski markaðurinn er
algjörlega háður lögmálum
framboðs og eftirspurnar og
þetta stóraukna framboð á
frystum fiski þar í landi hef-
ur óhjákvæmilega óhagstæð
áhrif á aðstöðu okkar þar og
þá ekki sízt verðlagið.
Við stöndum nú frammi fyr
ir þeirri óhagganlegu stað-
reynd, að framleiðsla á fryst-
um fiskafurðum hefur stór-
aukizt í heiminum. A þessu
stigi er erfitt að segja til um,
hvort þetta ástand er varan-
legt. Hið lága verðlag á fisk-
afurðum kann að stuðla að
minnkandi fjárfestingu meðal
annarra þjóða í fiskveiðum en
slíkt hefur að sjálfsögðu að-
eins áhrif á lengri tíma.
Vestur-Evrópa er markað-
ur, sem felur vafalaust í sér
tækifæri til söluaukningar á
næstu árum en sölu- og dreif-
ingarkerfi þar á frystum fiski
hefur ekki byggzt upp jafn
ört og fiskframleiðslan hefur
aukizt og 15% tollur á okkar
framleiðsluvörum í EBE-
löndum með nokkrum undan-
tekningum þó í V- Þýzka-
landi skapar mikil vandamál-
Svar íslendinga við þessari
stórauknu samkeppni hlýtur
fyrst og fremst að vera það,
að auka og efla gæði vörunn-
ar og leitast þannig við að
halda okkar hlut á markaðn-
um og halda verðlaginu svo
háu sem kostur er, án þess af
þeim sökum að skaða sam-
keppnisaðstöðu okkar. Það er
hins vegar ljóst, að hér er um
mjög ískyggilega þróun í
markaðsmálum okkar að
ræða, sem bætist ofan á þá
staðreynd, að nú eru til í
landinu birgðir skreiðar, sem
nema um 300 milljónum
króna og eru óseljanlegar sem
stendur vegna borgarastyrj-
aldar í Nigeriu og virðist
augljóst, að við verðum að
breyta veiðiaðferðum okkar
á þessari vertíð í samræmi
við það.
Þessir miklu erfiðleikar
blasa nú við í sölumálum okk
ar á sama tíma og hraðfrysti-
iðnaðurinn hefur orðið fyrir
alvarlegum búsifjum vegna
verðfalls. Útflutningssamtök-
in hljóta að taka þessi vanda-
mál mjög föstum tökum
og vinna þá alveg sérstak-
lega að því að bæta gæði
framleiðslunnar, sem nú þeg-
ar nýtur sérstakrar viður-
kenningar fyrir vörugæði. En
með hliðsjón af lélegri af-
komu frystihúsanna sl. tvö
ár og slæmum horfum í mark
aðs- og verðlagsmálum er
augsýnilega óhjákvæmilegt
að gripið verði til einhverra
ráðstafana til þess að bæta
stöðu frystiiðnaðarins í land-
inu.
tLfSl II' rAM IID UriMI
V&'J u IAN UK HtlMI
Kyrrlátt einkalíf Svetlönu
Vinnur oð nýrri bók um Sovétrikin
Princeton, New Jersey.
SVETLANA Jósepsdóttir
Stalín býr nú í góðu yfirlæti
í smáborginni Princeton í
New Jersey-fylki og nýtur
enn lögregluverndar. Talið er
að hún vinni nú að bók um
Sovétríkin, sem fjaUar um
tímabilið frá láti föður henn-
ar til þess, er hún gerðist
landflótta. Varaforseti útgáfu
fyrirtækisins Harper & Row,
sem gaf út bók hennar „Tutt-
ugu bréf til vinar“, Evan
Thomas, sagði fyrir nokkru í
viðtali við fréttamenn, að
hann gizkaði á, að hin nýja
bók Svetlönu hæfist þar, sem
fyrri bókin endaði, en taldi
það ólíklegt, að Svetlana
mundi rita meira um Stalíns-
tímabilið en hún gerði í fyrri
bókinni.
Svetlana Alliluyeva hefur
neitað að ræða við frétta-
menn eða skýra frá fraimtíð-
ariáætlunum sínum hvað rit-
störfin snertir. í október sl.
skýrði hún frá því í sjónvarps
viðtali, að næsta bók sín yrði
„gagnrýnni“ á Sovétkerfið en
hin fyrri.
„Tutbugu bréf til vinar“
hafa ekki selzt eins veil og
útgefendur höfðu vonað, en
fáar eða engar bækur hafa
verið jafn rækilega auglýst-
ar fyrirfram. Evan Thomas
taldi, að bókin mundi samt
sem áður seljast í rúm-
lega 100.000 eintö'kum. Hann
viðurkenndi, að nokkrar
bókaverzlanir hefðu sent út-
giáfufyrirtækinu aftur óseld
eintök þessarar bókar.
Þá upiplýsti hann, að Avon
útaáfufyrirtækið hefi keypt
vasabókarútgáfurétt á bók-
inni á 20.000 dali. Sams kon-
ar réttur á vasabókarútgáfu
frægra bóka hefur verið
keypt/ur á nösíklega 100.000
dali.
Ýmisir sérfræðingar í bóka-
Svetlana Alliluyeva
útgáfu álíta, að údrættir úr
bók Svetlönu, sem birtust í
blöðum víða uim heim hafi
spillt fyrir sölu bókarinnar.
Rúmlega 60 dagblöð um allan
heim birtu úrdrætti úr bók-
inni, sömuleiðis tímiaritið
Life.
Svetlana býr nú í kyrrlátu,
íburðarlausu einbýlishúsi,
sem er eign frú Dorothy
Berliner Commins, ékkju
Saxe Comimins, aðalritstjóra
útgáfuifyriirtækisins Random
House. Frú Commins er víð-
kunn fyrir söfnun á þjóð-
iögum barna um allan heiim.
Hús Svetlönu er í einu
kyrrlátasta hverfi Princeton,
skammt frá þjóðveginum, í
grænuim skógarlundi.
Yfirlögreglustjóri borgar-
innar, Peter McCrphan, sagði
fyrir nokkr.um vikum, að sér
hefði verið tjáð, að Svetlana
miundi búa þarna um nokkurt
skeið og ef til vill ílendast,
ef hún kynni vel við sig.
McCrohan sagði, að lögregl-
an hefði gert ýmsar varúð-
arráðstafanir, en vildi ekki
upplýsa í hverju þær væru
fólgnar. Sjálfur kvaðst hann
hafa séð Svetlönu á gan-gi á
Nassau stræt:, sem er mesta
umferðargata borgarmnar.
„Enginn virtist va.ta henni
athygli", sagði hann. „Ég
held að hún þurfi ekki að
óttaist áreitni af hálfu fólks
in,s hér um slóðir."
Fram að þessu hefur Svet-
lana mjög lítinn þátt tekið í
félagslífi. Meðal þeirra fáu
sem hún hittix reglubundið í
Princeton er George Kennan
og kona hans, sem búa í
grennd við hana.
Kennan var u-m skeið sendi
herra Bandaríkjanna í Sovét-
ríkjunum og hann ásamt
Edward Greenbauim, lögfræð
ingi Svetlönu átti mestan
þátt í að telja hana á að koma
til Bandaríkjanna. Að öðru
leyti blandar Svetlana lítt
geði við fólk. Hún hefur til
að mynda ekki enn hitt að
máli sérfræðinga í miáiiefnum
Sovétríkjanna við Princeton-
háskóLann.
Greenbaum hefur sagt um
Svetlönu og Líf hennar niú:
„Hún ei að velta hLutunum
fyrir sér, Hún hefuir engum
sagt hvtað hún hefur á prjón-
unum. Fólk veit hver hún er
og umgengist hana sem venju
iegan borgara. Það er það
sem hún viil.“
Kristinn
KristjánsscMi
formaður
Snæfells
AÐALFUNDUR SjáLfstæðisfé-
iagsins Snæfells í Nes- og Breiða
víkurhreppið var haldinn að
ENDURNÝJUN
ÞORSK-
VEIÐIFLOTANS
17“ ommúnistablaðið telur það
„þorparabragð“ að auk
10% fiskverðshækkunar, sem
kemur bæði sjómönnum og
útgerðinni til góða er stefnt
að því með sérstökum ráð-
stöfunum að stuðla að endur-
nýjun þorskveiðiflotans. Þessi
viðbrögð kommúnistablaðsins
eru þeim mun furðulegri, sem
það er ótvírætt í hag sjó-
manna að þorskveiðiflotinn
Arnarstapa sunnudaginn 17. des.
sl. Formaður félagsins Björn
Emilsson setti fundinn og gaf
skýrslu yfir störi félagsins á
liðnu starfsári.
Kom í ljós að starisemi félags-
ins hafði verið umfangsmikil,
m.a. í sambandi við alþingis-
kosningarnar á sl. sumri. Félag-
ið gekkst fyrir fjölmennri og vel
heppnaðri skemmtiferð um
Breiðafjarðareyjar með m.s.
Baldri. Þá stóð félagið fyrir
þremur Bingókvöldum, sá um
verði endurnýjaður og efld-
ur en uppbygging hans hefur
óneitanlega setið á hakanum
síðustu ár, þegar megin-
áherzla hefur verið lögð á
byggingu síidveiðiskipa.
Þess verður einnig að gæta,
að á undanförnum árum hafa
sjómenn, sem stunda þorsk-
veiðar fengið bættan hag með
hækkun fiskverðs, sem stund-
um hefur verið greitt af hinu
opinbera en á þessum sama
tíma hafa ekki orðið breyt-
ingar á gengi krónunnar.
Ekki er við því að búast þeg-
ar gengisbreyting verður að
sjómenn geti fengið hækkun,
hiéraðsmóit Sjiáifstæðismanna á
Snæfellsnesi og fleiri samkom-
ur.
Þá hafði hag-ur félagsins batn
að mjög á árinu.
Ný stjórn var kosin og skipa
hana nú:
Kristinn Kristjánsson H elln-
um. formaður, Rögnvaldur Ólafs
son Hellissandi, Elvar Sigurðs-
son Hellissandi, Hafsteinn Jóns-
son Gutfuskiálum og Kristbjörn
Guðlaugsson Arnarstapa.
sem þeir raunverulega eru
búnir að fá áður. Það verður
einnig að hafa í huga, að stór-
kostleg hækkun fiskverðsins
mundi að sjálfsögðu raska
mjög tekjuþróun og tekjuhlut
föllum í þjóðfélaginu en
reynslan sýnir, að nauðsyn-
legt er, að sú þróun haldist
nokkuð í hendur til lands og
sjávar.
Heiðarlegra væri af komm-
únistablaðinu að tala minna
um „þorparabrögð“ í þessu
sambandi en fagna hins veg-
ar þeirri viðleitni, til endur-
nýjunar þorskveiðiflotans,
sem mun vafalaust verða
sjómönnum mikil kjarabót.