Morgunblaðið - 27.01.1968, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
ÞÝÐING
SJÁ VAR ÚTVEGSINS
ótt íslenzkt þjóðfélag hafi
tekið margvísleguna breyt
ingum á undanförnum árum
og áratugum og nýjar at-
vinnugreinar verið byggðar
upp, hefur þó síður en svo
dregið úr þýðingu sjávarút-
vegsins, útgerðar og fiskverk
unar, fyrir landsmenn. Þess-
ar atvinnugreinar eru enn
sem fyrr undirstaða lífskjara
fólksins í þessu landi, og
þannig mun það verða um
langa framtíð.
Þýðing útgerðar og fisk-
vinnslu fyrir íslendinga verð
ur bezt skilin með því að
ferðast um sjávarþorpin og
kaupstaðina hringinn í kring
um landið. Það þarf ekki
glöggan mann til þess að
sjá, að nær allar þessar
byggðir hafa risið upp í
kringum fiskverkunarstöðv-
ar, eina eða fleiri, og útgerð.
Þetta er staðreynd, sem blas-
ir við augum hvar sem kom-
ið er á landinu, hvort sem
það er í hinni miklu útgerð-
arstöð Vestmannaeyjum, í
sjávarplássum á Vestfjörð-
um, síldarbæjunum á Norð-
ur- og Austurlandi eða út-
gerðarstöðunum á Snæfells-
nesi. Alls staðar er myndin
sú sama, — það er fiskurinn,
sem fólkið byggir lífsafkomu
sína á.
Þetta er með nokkrum
öðrum hætti í höfuðborginni
Reykjavík. Reykjavík hefur
vaxið og stækkað á undan-
förnum árum og áratugum,
og eftir því sem borgin
stækkar og borgarbúum
fjölgar, verða ýmsar þjón-
ustugreinar æ mikilvægari
þáttur í atvinnulífinu. Þótt
Reykjavík sé enn stærsta út-
gerðarstöð landsins, má með
nokkrum sanni segja, að
Reykvíkingar, og þá kannski
fyrst og fremst unga kyn-
slóðin í Reykjavík, hafi
misst tengslin við sjóinn og
fiskinn og skilji þess vegna
ékki nægilega þýðingu sjávar
útvegsins fyrir fólkið, sem
byggir þetta land.
Þeir sem búa í sjávarpláss
um út um land og finna það
strax í minnkandi atvinnu
og lækkuðum tekjum ef fisk-
urinn bregzt. Vita hvað sjáv-
arútvegurinn þýðir fyrir ís-
lendinga, hinir sem vinna við
ýmis konar þjónustustörf og
verða ekki strax varir við
þau áföll, sem afkoma fólks-
ins í landinu verður fyrir, ef
sjávarafli bregzt, eiga
kannski erfiðara með að
skilja þetta.
Á þessu þarf að ráða bót.
Unga fólkið í höfuðborginni
og annars staðar á landinu
þar sem líkt kann að vera á-
statt, má ekki missa tengslin
við sjóinn. Það verður að
skilja, eins og foreldrar
þeirra, afar og ömmur hafa
skilið, að sjávarútvegurinn
er undirstaða lífsafkomu
fólksins í landinu. Bregðist
hann bregzt margt annað.
Hagsmunasamtök sjávarút-
vegsins geta átt mikinn þátt
í að skapa þennan nauðsyn-
lega skilning með þjóðinni,
ekki sízt þeim yngri. Þessi
samtök skapa slíkt almenn-
ingsálit fyrst og fremst með
víðtækri kynningarstarfsemi
meðal unga fólksins í land-
inu og með því að ganga
hreint til verks og skýra fyr-
ir fólkinu þau vandamál,
sem við er að etja hverju
sinni.
Því miður hafa samtök
sjávarútvegsins ekki alltaf
skilið nauðsynina á þessu, og
oft hafa þeim orðið á slæm
mistök, eins og t.d. nú, þegar
samtök frystihúsaeigenda
knýja fram stöðvun svo til
allra frystihúsa í landinu, m.
a. með því að stöðva sölu
umbúða til frystihúsanna. —
Slík framkoma er ekki lík-
leg til að auka skilning al-
mennings í landinu á mál-
efnum sjávarútvegsins, en
stuðlar þvert á móti að þeirri
tortryggni og því skilnings-
leysi á þýðingu sjávarútvegs
ins fyrir landsmenn, sem
gætir í allt of ríkum og raun-
ar vaxandi mæli meðal fólks.
HÆTTUÁSTAND
í KÓREU
í standið úti fyrir ströndum
Kóreu er nú mjög í-
skyggilegt eftir töku Norður-
Kóreumanna á bandarísku
könnunarskipi. Bandaríkja-
menn hafa stefnt miklum
herafla til flugstöðva í Suð-
ur-Kóreu og miklum her-
skipaflota úti fyrir ströndum
Norður-Kóreu. Greinilega er
hér.mikil hætta á ferðum.
Nú eru bráðum tveir ára-
tugir liðnir frá því að Norð-
ur-Kórea hóf innrás sína í
Suður-Kóreu, en Sameinuðu
þjóðirnar snerust til varnar.
Óhjákvæmilega hlýtur sú
spurning að vakna, hvort að-
gerðir Norður-Kóreumanna
nú sé vísbending um það, að
kommúnistar hyggist opna
nýjar vígstöðvar í Asíu og
draga þar með úr þunga

Deyfð yfir skæruliðum í Bolivíu
SKÆRULIÐ AHREN AÐI í
Bolvíu er halidið áfram, en
hóparnir eru hikandi og fálm
andi og eru á stöðugum flótfa
undan Bólivmher. Öll at-
hygli manna beindist að þess-
ari iðju í Bólivíu, er „Che“
Guevara var veginn 9. októ-
ber í fyrra.
Guevara kvartar í dagbók
sinni undan því, að bylting-
araðgeðir hans hljóti lítinn
stuðning frá íbúum þeirra
héraða, þar sem han hélit sig
iengt af. Eftir dauða hans,
virðist sem allur vindux sé
úr skæruliðaflokfcum, að
minnista kosti þessa stundina.
Margir telja, að eini ávöxt-
ur af starfi Guevara, sé sá
að íbúar landsins hafi í fyrsta
skipti fylkt sér um forsetann
Rene Barrientos. Mönnum er
vitaskuld ljóst, að ástandið
getur snöggbreytzt á einum
sólarhring. En þetta hefur
veitt Barrientos tækifæri til
að treysta sig í sessi. Mestu
máli SkiptÍT fyrir hann, að
vinstrisinnaðar stúdentar og
verkamenn í námum lands-
ins, hafa ekki efnt til neinna
óeirða síðan Guevara dó, þó
að segja megi, að þeir hafi
fulla ástæðu bæði til mót-
mælaaðgerða og verkfalla.
En Barrientos hefur fengið
vinnufrið til að koma fram
ýmsum félagslegum og efna-
hagslegum umbótum. Sam-
tök námuverkamanna hafa
fallizt á að fresta kaupkröf-
um sínum í nokkra mánuði.
Námur landsins skila nú
hagnaði í fyrsta sinn og eru
skattlagðar. Með framleiðslu-
aukniragunni hefur útflutn-
ingurinn vaxið um 30 prósent
á þremur árum, Mi'klar fram-
kvæmdir hafa verið á vegum
rífcisinis þennan tíma, sfcólar
reistir, vegir byggðir og
mörgu öðru hrundið í fram-
kvæmd.
Kostnaður ríkisins til að
halda skæruliðunum í skefj-
um hefur verið mi'kill mörg
undanfarin ár. Barrientes
hefur beitt sér fyriir að draga
úr útgjöldum ríkisins og ný-
lega gaf hann 25% árslauna
sinna til ríkisins og fordæmi
hans hafði þau áhrif að
margir háttsettiir embættis-
menn fóru að dæmi hans.
>ó að kyrrt sé nú í Bólivíu
gerir forsetinn sér Ijóst, að
í odda getur skorizit milli
hans og stúdenta og verka-
manna hvenær sem er. Hann
segir, að nauðsynlegt sé að
bæta kjör námuverkamann-
anoa, engin lamsn sé önnur
á vandamiálum landsins.
Mestri andstöðu mætir
Barrientes nú frá sínuim
eigin flokki, MNR sem sitjórn
aði landinu frá 1952—1964.
Allmiklir flokkaidrættir og
valdarígur hefur verið innan
flokksins og talsverður ágrein
ingur kom upp, þegar Barri-
entes steypti af stóli löglega
kjörnum forseta landsins
Victor Paz Osetenssoro með
byltingu hersins. Annar and-
stöðuflokkur, Miðtflokkurinn,
virðist einnig reiðubúinn að
tafca saman við klofnings-
flokk Bairrientes, sem varð
til, þegar hann komst til
valda. Kommúnistatflokkur
hefur aldrei opimberlega lýst
yfir stunðingi við skærulið-
ana, en vi'tað er að þeir geta
risið gegn forsetanum þegar
þeim byði svo við að horfa.
Barrientes var áður hers-
höfðingi í bóliviska flughern-
um. Hann má gera ráð fyrir
því. að viðsjár aukist jafn-
sfcjótt og skœrul'iðar hatfa
skipað liði á ný, eftir það
áfall sem þeir urðu fyrir við
víg Guevara.
(Þýtt og enduirsagt).
Nýtt hefti of 65°
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
izt tímaritið 65 ‘, vetrarhefti
1968. Eins og kunnugt er af fyrri
fréttum er tímarit þetta ársfjórð
ungsrit nm íslenzk málefni, gef-
ið út á ensku. Ritstjóri og út-
gefanidi er frú Amalía Líndal.
í þessu hefti eru eftirtaldar
greinar: Ideland and the Four
Elements eftir Sigurð NoTdal;
Oour Patronymic System eftir
Stefán Bjarnason; Does „Any-
thing Go“?; eftir Amalia Líndal;
The Canaidan-Icelanders, eftir
Haraild Bessason; The Diistribu-
tion of Population, eftir Pétur
Eiríksson; Mental Illness — the
Hiddien Diease . . . Interview,
eftir Amalia Líndal; Women’s
Rights and Tradition, eftir Önnu
Sigurðardóttur. Officially Spe-
aking, eftir A. S. Halford-Mai
Leod og Iceland Periscrope, eftir
Jón Magnússon.
Margt fleira efni er í ritinu,
sem er 40 síður og vandað að
öllum frágangi.
Fangaskiptum
lokið
Tel Aviv, 23. jan. NTB—Reuter
ÍSRAEL og Egyptaland hafa nú
lokið sk'ptum á stríðsföngum,
sem handteknir voru í júnístríð
inu.
ísraelar hafa iátið lauisa 4,481
fanga, þar á meðal 493 herfor-
ingja, en Egyptar hafa sent til
síns heima sex herforingja og
fjóra óbreytta hermenn.
árása Bandaríkjamanna á N-
Víetnam og veikja hernaðar-
aðgerðir þeirra í Suður-
Víetnam. í lengustu lög
munu menn þó vona að svo
alvarlega horfi ekki enn, þar
sem þá er ómögulegt að vita
hversu víðtæk þau hernaðar-
átök kynnu að verða áður en
yfir lyki.
Uppþvoftavél knmn
vatnsþrýstingi
NÝLEGA er komin hér á mark-
aðinn ný gerð uppþvottavéla,
sem framleiddar eru í Kanada.
Uppþvottavélar þessar eru að
því leyti frábrugðnar eldri gerð
um, að þær eru knúðar með
vatnsþrýstingi en ekki raf-
magni. Reksturskostnaður
minnkar til muna.
Nýju uppþvottavélarnar eru
mjög einfaldar í uppsetningu.
Þær eru settar ofan í eldlhús-
borð og tengdar við heitavatns-
lögnina. Vatnið knýr grindina
með leirtauinu. og tekur hver
fullkominn uppþvottur þrjár
mínútur, þannig að þær geta
afkastað miklum uppþvotti á
skömmum tíma.
Uppþvottavélar þessar hafa
verið á markaðnum í Kanada,
Bandarífcjunum og í flestum
Evrópulöndum um nokkurt
skeið.
Uppsetning vélanna er einföld
eins og fyrr segir og má koma
þeim fyrir í flestum eldlhúsum,
nýjum sem gömlum.
Skogfirzkir bændur ódnægðir
með verðlog lnndbúnnðnrnlurða
Hofsós, 25. janúar.
ÞRIÐJUDAGINN 23. janúar var
að Stóru-Ökrum í Skagafirði, að
tilhlutan Búnaðarsambands Skag
firðinga, haldinn almennur
bændafundur. Mættur var á fund
inum Gunnar Guðbjartsson, for-
maður Stéttarsambands bænda
og ræddi hann um verðlagsmál
Iandbúnaðarins. Á fundi þessum
voru mættir um 200 bændur.
Mikil óánægja var meðal fund-
armanna um verðlagsimálin og
var samþykkt samihljóða ályktun
frá fundinum, sem vítti mjög
gerðir yfirdóms á síðustu verð-
lagningu landbúnaðarafurða, og
ákveðnar kröfur gerðar um lag-
færingu á grund'vallarverðiniu.
Hér eru nú jarðbönn um allau
Skagafjörð fyrir hross^ en snjó-
lítið. Gæftir eru slæmar til sjáiv-
ar. — Björn.