Morgunblaðið - 08.02.1968, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1968
17
Guimar BJarnason, Hvanneyri:
GÓÐGÆTI EÐA ÓÆTI
Aðvörun til svínakjötsframleiðenda
Fyrir skömmu hringdi búnað
armálastjóri til mín vegna til-
mæla frá Pétri Ottesen og bað
mig að rita grein í blað eða tíma
rit um það vandamál, seni skap-
azt hefur á kjötmarkaði Reykja
víkur vegna offitunar svína hér
á landi.
Þótt það sé í öllum tilvikum
nokkur aukakostnaður, óþörf út
gjöld, að ofala svín, þá er hinn
óbeini skaði fyrir svínabændur
þó miklu meiri, sem bitnar á
þeim þannig að neytendur forð-
ast vöruna, hvekkjast oft, þegar
þeir fá í matarpakkanumm óæta
feiti í stað hins ljúffenga kjöts.
Með þessu móti geta framleiðend
ur stöðvað hinn öra vöxt á neyslu
svínakjöts, sem átt hefur sér stað
s.l. 2-3 ár. Vegna vanþekkingar
eða vegna kæruleysis í fóðrun
eru nokkrdr svínakjötsframleið-
endur að skapa þessari fram-
leiðslustétt álitshnekk og skaða,
sem gæti orðið örlagaríkur fyrir
framleiðsluna.
Ástæðurnar fyrir of feitu
fleski eru aðallega ferns konar:
1. fóðrað er með of stórum dag-
skömmtum, eða alisvínin eru
látin éta að vild sinni,
2. fóðrað er með fóðri, sem hefur
röng hlutföll milli næringar-
efnanna prótíns, kolhydrata
og fitu,
3. eldis-svínahúsin eru of köld.
4. svínin hafa eðli til að safna
of mikilli fitu.
Vil ég gera hverju þessara at-
riða nokkur skil.
1. Fóðrun svína er ekki vanda
söm. Þeir, sem stunda svínakjöts
framleiðslu verða að afla sér
fræðslu um fóðrun og hirðingu
svína, og er þeir hafa tileinkað
sér þessa fræðslu, sjá þeir fljótt,
að hér er á ferðinni vandalítil
framleiðsla, ef réttt er að farið.
f BÚFJÁRFRÆÐINNI eru ýtar-
legar upplýsingar um flest, sem
að svínaeldi lýtur. Menn skyldu
því fá sér hana keypta eða leigða
Hún fæst hjá Prentverki Odds
Björnssonar á Akureyri, sem
sendir hana í póstkröfu til hvers
sem þess óskar.
Auk þess gefa framleiðendur
svínafóðurs hér (Fóðurblandan
M.R. Samband ísl. samvinnufé-
laga) hverjuim sem hafa vill
sæmilega nákvæmar leiðbeining
ar um r.otkun á því svínafóðri
sem þeir framleiða.
Mikilvægt er að skammta ná-
kvæmlega handa eldissvinunum
hvern dagskammmt og gefa hann
í tvennu lagi með eigi skemmra
millibili en 7 stundum. Svínin
eru svo lystargóð, að þau éta
mun meira en þau nota til vaxt-
ar, ef þeim er gefið að éta frjálst
eða þau fá of stóra dag-
skammta. Menn geta því með ná-
kvæmri fóðrun, t.d. með því að
fylgja reglum BÚFJÁRFRÆÐ-
INNAR eða þeim reglum, sem
blöndunarstöðvarnar láta mönn-
um í té, ráðið að nokkru leyti
við þennan vanda og hindrað,
að svínakjötsmarkaðurinn drag-
izt saman.
Óblandað maísmjöl er of ein-
hæft fóður til að gefa eldissvín-
um það eitt, þau þurfa blandað
fóður, sem hefur 110-120 g af
meltanlegu prótíni í hverri FE,
en auk þess nóg af bætiefnum og
fóðursöltum í réttum hlutföllum.
2. Það má komast vel af með
að fóðra öll svín búsins á tveim-
ur fóðurblöndum.Samkvæmt BÚ
FJÁRFRÆðlNNI er ráðlagt að
gefa fengnum gyltum seinni
hluta meðgöngutímans og meðan
þær hafa grísi á spena s. k.
GRÍSA-GYLTU-FÓðUR Sama
fóður skal gefa grisunum frá
byrjun, meðan þeir eru á spena
og allt til 18-20 vikna aldurs, en
Svona lítur skinkan út af vel ræktuðum svínakynjum.
eftir það má skipta yfir á hið
s. k. ELDISVÍNA-FÓÐUR, sem
hefur minna prótín og á að vera
ögn ódýrara en hitt.
Stundum auglýsa menn prótín-
ríkar fóðurblöndur, sem þeir
ætlast til að menn gefi eldi-
svínum í því skyni að auka kjöt-
hlutfallið og draga úr fitunni.
Hér er oft um auglýsingabragð
að ræða. Hámarksvöxtur fæst af
réttu fóðri, en prótín fram yfir
það gerir ekkert gagn, en gæti
valdið skaða mieð því að trutia
efnaskiptin vegna of mikillar
þvagmyndunar. GRÍSA-GYLTU
FÓðRIð á að hafa 135-145 g af
meltanlegu prótíni í hverri FE,
um 9 g af kalsíum, 8 g af fosfór,
en auk þess þurfa blöndurnar
að hafa ríflegt magn af öllum
bætiefnum og sporefnum. Mikil
vægt er, að líffræðilegt gildi pró
te'nanna sé hátt, og sérstaklega
vill oft skorta amínósyrurnar lys
in, nethionin og tryptophan, ef
fóðurblöndurnar eru eingöngu
settar saman úr korni, maís og
olíukökum. Vel verkað fiskimjöl
og undanrenna (undanrennu-
duft) eru verðmætustu íblöndun
arefni í svínafóðuiblöndur til að
tryggja góðan vöxt og lágmark
fitu í fleskinu. Ef menn hafa eigi
minna en 7% af fiskimjöli í
svínafóðri, er öruggt að svínin
hafi öruggan vöxt og enginn
skortur vesið á amínósýrum.
Við höfum hér á landi mikil-
væg íblöndunarefni í svínafóð-
urblöndur, fiskimjöl og grasmjöl,
en af því síðarnefnda ætti ekki
að vera undir 10% í fóðrinu til að
svínin hafi örugg þrif og hreysti
og kjötið fái góðan litblæ. Að
öðru leyti má alveg komast af
með maísmjöl og mílókorn. Þótt
byggið sé talið bezta kornfóðrið
handa svínum í Evrópu, þá eru
Bandaríkjamenn ekki sömu skoð
unar og segjast engan mun finna
á fleski framleiddu úr maísmjöLi
eða byggmjöli. Einnig segjast Ev
rópumenn finna fiskbragð af
fleski, sem framleitt sé úr fiski-
mjöli, en strandbyggjar finna
ekki þetta aukabragð, ef fóðrað
er með góðu fiskimjöli i réttum
hlutföllum í fóðrinu. Hættuleg-
Framhald á bls. 25.
Ragnar Kjartansson:
af vettvangi
I ALMENNRI stjórnmála-
ályktun 19. þings SUS, segdr
svo um almannatryggingar:
Ungir Sjálfstæðismenn
minna á:
— fslands er í hópi þeirra
þjóða, sem bezt búa að
þeim þegnum sínum, er
vegna erfiðra aðstæðna
þarfnast aðstoðar þjóðfé-
iagsheildarinnar til þess
að njóta mannsæmandi
lífskjara,
— eitt af grundvallaratriðum
nútímaþjóðfélags er, að
allir þjóðfélagsþegnar búi
við efnahagslegt öryggi,
og álykta:
— stuðningur við þá, sem
standa höllum fæti í lífs-
baráttunni, er bezt tryggð
ur með almannatrygging-
um,
— að draga beri úr, eða
leggja niður, ónauðsyn-
legri bætur, t.d. fjölskyldu
bætur með 1. barni, en
efla tryggingu þeirra, sem
raunverulega þurfa þeirra
við, t.d. einstæðra mæðra,
ekkna og aldraðs fólks.
Eitt af undirstöðuatriðum
þess, að þjóðfélagið geti með
sanni kennt sig við menningu
og góða siði, er áð sameigin-
legt starf þegna þess miði m.
a. að því að tryggja afkomu
og aðstoða þá, sem sannan-
lega eru þess þurfi. Almanna
tryggingar eru sá þáttur fé-
lagsmálalöggjafar hér á landi,
sem m.a. leggja grunn að
þessu.
Lengst af hafa tvö megin-
sjónarmið verið lögð til
grundvallar í þessum málum.
Annarsvegar hin svokallaða
framfærsluregla, sem miðar
að því að allir borgarar geti
or’ðið aðstoðar aðnjótandi
undir vissum kringumstæð-
um. Hinsvegar er um að ræða
svokallaða tryggingarreglu,
sem krefst þátttöku bóta-
þegna með greiðslu iðgjalda.
Þó unnt sé að greina á milli
þessara meginreglna, bland-
ast þær þó iðulega saman í
löggjöf um þessi efni.
Höfuðmarkmið svokallaðs
tryggingakerfis hljóta að vera
þau, að allir geti búið vfð
mannsæmandi kjör, þótt
starfsorka þeirra skerðist sök
um elli, veikinda eða slyaa,
eða þótt heimili missi fyrir-
vinnu sína. Hvað þetta snert-
ir, en þó sérílagi þegar komið
er útí frekari útfærslu kerfis
ins, verður mjög að gæta þess
að finna hin réttu mörk,
þannig að þjóðfélagið stuðli
ekki að því áð draga úr
sjálfsbjargarhvöt einstakling-
anna.
Á undanförnum árum hef-
ur átt sér stað veruleg efling
almannatrygginga, ekki sízt
með breytingu laganna 1960.
Kom sú breyting að nokkru
leyti til vegna gengisbreyt-
ingarinnar og til að draga úr
hrifum hennar á lífskjörin.
Var þá í auknum mæli farið
inná braut, sem verður að
teljast allumdeilanleg. Er
þar átt við aukningu fjöl-
skyldubóta, meðal annars
með því að taka upp greiðslu
með 1. barni. Nú er það svo,
að þjóðfélagið hlýtur að taka
ýtillit til fjölskyldustærðar og
barnafjölda, þegar komið er
að því að dreifa sameiginleg-
um útgjöldum. Að blanda
slíkum málum saman við
tryggiugakerfið virðist hins-
vegar misráðið og til þess
fallið að draga úr skilningi
almennings á hlutverki þess,
enda virðist mega með góð-
um vilja og skilningi, ná
sama árangri í tekjujöfnun
me'ð því að miða álagningu
opinbera gjalda í auknum
mæli við fjölskyldustærð.
(Ungum hjónum með barn á
framfæri finnst það furðulegt
þjóðfélag, sem sendir það
niður í Tryggvagötu með pen
inga, sem þeim er ætlað að
innheimta á svipuðum tíma
á horni Laugavegs og Snorra
brautar).
I tímaritið „Félagsmál", gef
ið út af Tryggingastofnun rík
isins, má sækja ýmsar upp-
lýsingar um hið vi'ðamikla
tryggingakerfi og tekjujöfn-
unarkerfi okkar. í 3. tbl. síð-
asta árs er m.a. yfirlit yfir
fjárhagsáætlun lífeyristrygg-
inga fyrir 1967 og 1968.
kerfis, og upplýsinga, sem að
framan er getið, verður mín
ni'ðurstaða sem leikmanns
þessi:
Almannatryggingarkerfið á
að byggjast á tryggingaregl-
unni í aðalatriðum og að
hluta til á framfærsluregl-
unni, þannig að gamalt fólk,
öryrkjar og einstæðar mæð-
ur séu undanskilin greiðslu
almannatryggingargjalda.
Afnema á greiðslur barna-
lífeyris með 1. barni, en stór-
auka þess í stað greiðslur,
sérílagi til einstæðra mæðra,
ekkna og gamals fólks.
Barnalifeyrisgreiðslum sem
slíkum verði hætt, en tillit
tekið til barnafjölda við á-
lagningu opinberra gjalda,
þannig að útkoman verði sú
sama og nú er, að undanskil-
inni greiðslu með einu bami.
Endurskoðun trygginga-
kerfisins er tímabær. Nota
Endursk. Áætlun 1968
áætlun 1967
Millj. kr. Millj. kr.
Fjölskyldubætur ................... 291.2 290.0
Ellilífeyrir .......................... 535.0 553.0
Örorkulífeyrir og örorkustyrkir .... 134.6 139.0
Aðrar bætur .......................... 14)5.0 150.8
Bætur samtals 1.105.8 1.132.8
Kostnaður .............................. 23.5 24.0
Tillag til varasjóðs ................... 22.6 23.3
Útgjöld samtals 1.151.9
1.180.1
(I sama hefti má einnig
finna hliðstæðar upplýsingar
um slysa-, sjúkra- og at-
vinnuleysistryggingar).
Af áætluðum 290 millj. til
fjölskyldubóta á þessu ári, er
132.7 millj. varið til 1. bams
greiðslna. Þar af fara u.þ.b.
52.2 millj. til fjölskyldna með
aðeins eitt barn og af því fá
einstæðar mæður með eitt
barn á framfæri, innan 16
ára aldurs, u.þ.b. 7.4 millj.
A grundvelli þeirra sjónar-
miða um hlutverk trygginga-
verður það tækifæri, sem nú
gefst, með því að unnið er að
undirbúningi lífeyrissjóðs fyr
ir alla landsmenn, til að gera
skynsamlegar breytingar á
tryggingalöggjöfinni í heild
sinni. I sambandi vi'ð slíka
breytingu er þó einfallt að
leika pólitískan skoUaleik, og
er því líklegt, ef vel á að tak-
ast til, að skapa verði um
slíkt mál samstöðu allra
flokka. Reynir þá á ábyrgð
þeirra, sem til ábyrgðar hafa
verið kjörnir.