Morgunblaðið - 26.03.1968, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. MARZ 196«
Það er ekki hlegið að honum lengur
En framboð Kenndys kann að gera strik í reikninginn
Jíennedy ifkaaninaður
Uimiboðsmaður McCartlhiys i
Wisciounsin Jaiy Sylces segir: „Bf
-við náuim eikki að minnista k'ois'ti
12% betri árangri en. í New
Hairrapisihire getuim við akveg hætt
þessu“.
Áktv'örðun Rcberts Kennedys
igerði fylgis'menn McCartfhys ftok
vtonda. Leikarinn Newm-ann
sa'gði: „Það er til sfkaimimar, að
Kennedy sku.li aetla að fl'eyta
isér fyrihhafnarlauist 'álfraim á
fylgi McCairtJh.ys“.
iB'obby var kallaður tækitfiæris-
glópur ög ólukkufugl. Sbúdent
nioklkur sagð'i: „Haulkarnir eru
sliæmir. En við iþurfuim efk'ki
heliduir neina .hænuung'a“. Sak-
sóknarinn í New Ha'mpshire,
Eugiene S. Daniell jr. sagði:
•„Þetta er eins og stolia beini
frlá öðrum hund'i". Slkláldkonan
Barbara Tucihman send'i sam-
s'tiunidis ákeyti til Kennedys og
á'siakaði hann u'm ruddaiskap og
tæik if œ r iss tef n u.
Eit't aif þvd, sam ýt'ti undir sáð-
búna ák'v'örðun Kennedys að ráð
ast fraim gegn Jeh'nision var =á
þátttöku hans Wisconsin, Ne-
braska, Oregon og Kalifoirníu.
Áður en Kenmedy tók ákvörð-
un sína, sendi hann Teddy bróð-
ur sinn flugleiðis til Wisconsin
til að tjá McCarthy afstöðu sína.
Teddy kom til gistihússins
skömmu eftir miðnætti og dvald-
ist í þrjá stundarfjórðunga að
tali við syfjulegan McCart'hy.
Síðan sagði McCarthy um fund
þeirra: „Ferðin svaraði varla
kostnaði. Það var kurteisi og til-
litssemi af hans hálfu, sem ág
met, en af minni hálfu var ekk
ert boð jggt fram.“
Daginn eftir fylgdist McCart-
hy með Bobby í sjónvarpinu,
þar sem hann fór fögrum orðum
um „afhygiisverðan sigur.“
McCarthy glotti við tönn og end
urtók að hann stæði við fram-
boð sitt. Hann sagði, að vissu-
lega væri rúm fyrir þá báða, en
það kynni að rugla spilunum
nokkuð. Síðan bætti hann við:
„Ég var farinn að líta á mig sem
fyrsta mann að marki, og ég er
ekkert viss um, að ég hafi verið
ánægður með það .Nú byrjar
kapphlaupið aftur og ég helc
að það sé öllum hagstætt."
Eugene McCarthy flytur ræðu hjá stúdentum við Beliot háskólann í Wisconsin.
SÍÐARI HLUTI
grunur hans, að ,,ungsöffarnÍT‘'
og menntamiennirnir sem hon-
um hafa fylgt væru að vaxa frá
hionuim. Siðan 1964 hafa að
im'innsta kJosti 12.6 milljón Banda
ríkjamanna öðlazt k'Osningarétt,
lOg Bobbiy saigð'i eir.íh'verj'u sinni,
•að hann teldi sér þ*á jafnóðum
ti'l tielkna. „Kennedy álítur, að
ibandarií's!ku'r æskulýður sé hans
eign sem ai'fur f.rá bróðuT hans,“
^agði æstur stuðningömaður Mc-
Cart)hys. McCarfhy var ekiki á
þeiim buxunum a.ð gefast upp.
Mtorguninn eftir kosningairnar
fór hann fluglleiðiis til Waishdng-
ton t'il fundar við Bobby. Um
borð í vélinni rakist hann á dygg
an stuðningsmann Jdhnisos, Tom
Mdntyre, og giaif hionuim inn smá
skamimt aí h'æðnisgnótt þeirri,
Krafa um stefnubreytingu.
Heima í íbúð sinni i Manhatt-
an sagði Robert Francis Kenn-
edy — og öllu heidur við sjálf-
an sig en þá sem viðstaddir
voru: „Mig iangar ekkert til að
náðast gegn forseta, sem situr
við völd. Það sem ég vil er að
stjórnin sýni ein'hver merki
stefnuibreytingar. En á þeim hef
ur ekki bólað.“
í Hvíta húsinu hvarf brosið
af andliti Lyndons B. Johnson
og hann hætti um stund að rugga
sér í þægilega stólnum sínum,
þegar honum barst vitneskja um
að Kennedy gæfi kost á sér. For
setinn gróf hendur djú-pt í jakka
vasana og lét hringla í smá-
mynt og hvæsti gremjulega:
„Bobby Kennedy hefur verið
frambjóðandi síðan fyrsta dag
minn í forsetastól."
Víst er þetta sannleikur. Spurn
ingin hefur lengst af verið ekki
Robert Kennedy leit ekki við m agadansmeynni, sem sýndi listir
sínar meðan hann flutti ræðuna.
seim hann er hvað þelklkta'st-ur
fiyrir:
„Þér ættuð ektki að ferðias-t á
f-yrsta farrými í dag, öldunga:-
d'eil'danþingmaðuir“, sagði Mc-
Cartihy.
1 Eftir 20 mínútna viðræður við
Kennedy sendi McCarthy frá
sér eina pillun-a enn: „Núna“,
sagði hann, „eru að minnsta
kosti þrír men-n í Washington að
eniduTskoða framboð sitt.“ Sömu
leiðis hvat'ti hann Kennedy „til
að láta miig um prófkosningarn-
ar“ og gaf í skyn, að komizt
hetfði v-erið að einhvers konar
samkom-ulagi. Han.n tilkynnti
ennfremur þátttöku í að minnsta
kosti tveimur piófkjöru-m ti-1 við
bótar — í Indiana og Suður-
Dakóta, en áður var vitað um
hvort, heldur hvenær Kennedy
mundi reyna. Hald man-na var,
að h-ann mundi bíða átekta fram
til ársins 1972. Höfð hefur ver-
ið í huga samstaða flokksir.-s
— h-etfðir hans og afstaða flokks- ;
manna. Ertfitt er að keppa við i
forseta, sem sækist væntanlega
efti-r endurkjöri. Og það er mik-
ið erfiðl að vinna forsetakosn-
ingar og sennilega enn meira
erfiði að bíða ósigur í þeim. Þá
má ekki gleyma því, að Kennedy
er aðeirns 42 ára gama'l og m-argt* 1
fleira mun verða honum þungt
í skauti í baráttunni fyrir að
hljóta útnetfningu, svo að ekki sé
horft lengra fram á vaginn.
Stefna hans hefur alla tíð ve-r-
ið að taka miðið aðeins til
vinstri við stjórnina, að heita
má í hv-erju einaista máli.
Á síðasta ári átti einn af fá-
um núlitfanidi hlekkjum miili
Kenn-edyfjölskyldunnar annars
vegar og Johnson hinsvegar,
Lawrence O’Brien tal við
Robert Kennedy og minnti
hann á allt, sem Demókrata-
flokkurinn hefði gert fyrir fjöl-
skyl-duna, og tryggð þá sem John
son hefði sýnt John Kennedy.
En Bobby hefur ekki tekið þetta
nema mátulega hátíðlega.
Á St. Patricks degi 1967 h'l-jóð-
aði friðarboðskapur Kennedys á
þessa ie ð: „Það er óhjákvæmi-
legt, að stjórnimálaágreiningur
komi upp í lýðræðisríki, en ég
er þess fullviss, að Johnson for-
seti hefuT verið afburða íorseti
og ég hla-kka ti-1 að berjast fyrir
hann ári'ð 1968“.
Hinn 30. janúar sl. neitaði
Kennedy enn að veita McCartihy
stuðning sinn. ,,Ég hetf sagt vin-
um og stuðningsmönnum ,s-em
eru að hvetja mig til að gefa
kost á mér, að ég muni ekki að
öilu óbreyttu rísa upp gegn
Lyndon Johnson".
Afstaðan breytist.
En þegar leið fram í febrúar
mátti öllum vera ljóst, að breyt-
:ng gat orðið á hverri stundu.
Það var ekki aðeins óstjórnleg
löngun Robe-rts Kenned-ys til a-ð
gerast húsbóndi í Hvíta húsin-u,
heldur einnig einlægar áhyggjur
hans af stefn-u stjórnarinar í
Vietnamistríðinu. Og eins og
hann orðaði það í síðustu viku
óttaðist hann að „atfleiðingarnar
yrðu hrapalegar". Eftir stórá-
hlaup komimúnista fannst hon-
um annað óhugsandi en tekin
yrði ný afstaða til málsins.
„Hverni'g get ég va-rið það að
stan-da aðgerðarlaus?" sagði
hann við vin sinn, „þar sem ég
veit, hvað þeir hafa í hyg;gju?“
Ég verð að gera eitthvað.“ Og
Kennedy varð sífelit sannfærð-
ari um, að Johnson væri að
bregðast þjóðinni .
Kennedy-fjölskyldan hefur löng
um veri’ð talin fulltrúi hugrekk-
is; hin einmanalega en táplega
ganga McCarthys gegn Vietnain
styrj-öid nni var að gera að engu
þessa mynd. Ef Kennedymenn
fengju nú í hausinn, en þeir
hefðu ekki bein í nefinu,
myndi það fylla mæl-
inn. Og etftir því sem Kénnedy
velti rnárn-u nánar fyrir sér,
komst ha-nn að þeirri napurlegu
niðurstöðu, að etf hann aðlhefð-
ist ekkert, m-undi hann verða
mosagróinn í öldungardeildinni,
sem hann hefur hingað til ekki
| tek'ð neinu sérstöku ástfóstri
; við.
i Síðustu dagana fyriæ pnóf’kjör
i ið í New Hampshiire var hann
j að verða viss í sinni sök: hann
; yrði að fara fram. Hugboð Kenn
edyanna um að gera þy-rfti al-
1 g-era breytingu á stjórn Banda-
! ríkjann-a var að skirast í huiga
| hans, og hann vissi einni'g u-m
í sundrungina mnan flokksins og
’ að Johnson stóð nú hallari fæti
en nokkru sinni fyrir. Og eftir
kosningarnar í New Hampsihire
sagði einn af stuðnin-gsmönnum
McCarthys „að umlbúðirnar
1 hefðu verið teknar af og sár og
m-eiðsl demók-rataflokksins hefðu
j komið í ljós“.
| Kennedy leit á úrslilt kosning-
anna sem vísbendingu um það,
; að n-ú gæti enginn sagt að hann
væri að kljúfa flokkinn eða að-
gerð’r hans mótu'ðuist af persónu
legri óvi'ld til Johnsons. Nú gæti
hann sagt, að klofningur væri
þegar kominn upp og hin „var-
hugaverða og fífidja.nfa“ stefna
forsetans hetfði verið vegin og
iéttvæg fundin. En í fyrsta lagi
var það Kennedy, sem hafði ýtt
un-di-r vaxandi gagnrýni og klofn
in-g vegna stöðugra yfi-rlýsinga
og gagnrýni á Vietna-m-stefn-
unni, og honum var fullkunnutgt
um sundu-rþykkju meðal demó-
krata í New Hampshire löngu
1 áður en prófkjörið fór fram. Nú
þýddu engin vettlingatök, að-
elns raun-hæfar aðgerðir: nið-
uirstöður kosningana sýnd-u bet-
ur en nokkuð annað, hve auð-
• velt er að koma h-öggi á John-
son.
j Ákvörðun tekin
Kennedy hafði ekkert sam-
| vizkubit af því að stýðja ekki
j við bakið á MeCarthy með því
að lýsa yfir ánægju sinni eftir
að úrslit höfðu verið birt í próf-
kosningunum. En sama dag tók
hann loks sína miklu ákvörðun:
að gefa kost á sér, og þá aðhafð-
ist hann einnig sitthvað annað
j af sömu nákvæmni og kostgæfni
og einkennir hann. Hann hitti
McCarthy einslega að máli í
skrifstofu bróður sínis, Edwards
Kennedys. Hann bau'ð Johnson
nokkurs konar sáttaboð (því hef
ur hann nú neitað, eins og Mbl.
skýrð: frá á föstudaginn). Hann
kom boðum til varnarmálaráð-
j herrans, Clarks Cliffords, sem er
! gamall vinur hans, um að hann
hygðist gefa kost á sér og fól
honum að koma skilaboðunum
rétta boðleið. Á föstudag í fyrri
viku fór Bobby flugleiðis til
Long Island til að flytja ræðu í
hádeeisverðarboði. Ræ’ðuna flutti
j hann með prýði og tókst að ein-
j beita sér að minnisblöðum sín-
j um þrátt fyrir listir magadans-
meyjar sem kom fram.
Morguninn eftir virtist honum
léttara í skapi að hafa loks-
I ins tekið ákvörðun sína,
1 sem án efa hefur ekki
verið sársaukalaus. Hann tók
sér stöðu í vistarveru þeirri
í öldungadeildinni, þar sem John
Kennedy hafði lýst yfir fram-
boði sínu átta árum áður og
Eugene McCarthy birti gagnrýni
sína fyrir fjórum mánuðum. Vi'ð
ræðustólinn tók kona hans, Ethel
sér sæti — sólbrún eftir skíða-
ferð — og hafði hún sonu sína
i við hvora hönd og önnur sjö
börn á næstu grösum (Douglas
Harrimann, 14 mánaða var
heima). Öll voru börnin slétt-
kembd og þvegin og klædd sínu
bezta skarti — móðir og börn
voru v'ssulega aðlaðandi sjón og
öll liómandi af þessari marg-
rómuðu Kennedy-hreysti og heil
brigði.
Síðar var tekið til við að skipu
leggia. og margir af a'ðalkröft-
unum úr kosningabaráttunni
1960 gáfu sig fram. P erre Sal-
inger var einn þeirra. hann var
i siálfum sér iíkur. en talsvert bet
i ur klæddur, og sagði hrifinn:
* ..Þetta er alveg eins og í gamla
daga“.
Bobby Kennedy og Eugene
McCarhy -— sem eru ekki bein-
| línis hiartans vinir um þessar
mundir, eru ekki aðeins að
- ganga á hólm við Lyndon John-
j son heldur einníg við söguna.
j Það hefur ekki gerzt síðan 1884,
■ að forseti í embætti hafi verið
felldur frá framboði hafi hann
leitnð eftir því. Þann leik lék
James Blaine geirn C-hester Art-
hur — og hann beið ósigur í
kosningunum.
Forkosnin garnar
MrCarthv geyst’st út í kosn-
ingabaráttuna án þess að gera
sér von um s’gur. Kennedy er
gætnari stiórnmálamaður, iog
hann veit að leiðin a’ð settu
marki er torsótt. t forkosning-
um er aðstaða beirra sem koma
seint og um síðir til sögunnar,
alltaf erfið. Kenne ’v m'sst
af nokkrum fo'"kösnineum með-
al annars í Massach"se+ts þar
sem hann var örusenr um sigur.
Til þess að sýná að hann e:*:
samle’ð með McCarthv hefur
hann tekið upp þá unrlarlegu
baráttuaðferð að styðja hann í
Pennslyvaníu og Massachusetts,
en bjó’ða sig fram á móti honum
Framihald á bls. 15