Morgunblaðið - 26.03.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 26. MARZ 196S
Landbúnaðarsýningin '68
Alhliða landbúnaðarsýningar
hafa fáar verið haldnar hér á
landi. Búfjársýningar hafa aft-
ur verið haldnar margar og er
talið, að þær hefjist þjóðhátíðar-
árið 1874 og voru þær haldnar
af og til næstu áratugina helzt
í sambandi við meiri háttar sam-
komur, einkum norðanlands.
Um 1911 verður breyting á
fyrirkomulagi búfjársýninga. Þá
er farið að aðgreina þær eftir
búfjártegundum, og föst skipan
kemst á fyrirkomulag hrútasýn-
inga með setningu búfjárlaganna
1931 og hafa þær síðan verið
haldnar fjórða hvert ár í lands
hlutunum á víxl. Svipað skipu-
lag er á kúasýningum. Hrossa-
sýningar hafa á síðari árum
færzt meira í það horf að vera
landsfjórðunga sýningar og svo
landssýningar, sem hafa vakið at
hygli alþjóðar.
Um 1920 varð veruleg breyt-
ing á rekstri Búnaðarfélags ís-
lands. Sigurður Sigurðsson hafði
tekið við formennskunni í félag-
inu 1919. Hann var mikill áhuga
maður um framfarir í búskap,
sérstaklega jarðrækt. Hann leit-
aði eftir aðferðum til að glæða
áhuga almennings í skjótu bragði
fyrir umbótum í landbúnaði og
meiri trú á landið og gæði þess.
Fyrir valinu varð alhliða land-
búnaðarsýning, sem þó komst
ekki að öllu leyti í framkvæmd,
því að hættt var við að halda
búfjársýningu vegna samgöngu-
örðugleika. Þessi fyrsta land-
búnaðarsýning var því aðeins
búsáhaldasýning og gekk jafnan
undir því nafni. Hún var haldin
dagana 27. júní til 3. júlí 1921.
Um áttatíu íslenzkir sýnendur
áttu hluti á sýningunni og marg
ar erlendar verksmiðjur sendu
margvísleg landbúnáðarverkfæri.
Þarna varð meira af fjölbreyti-
legum tækjum en menn höfðu í
upphafi gert sér vonir um og
var þeim skipað í 11 deildir. A
sýningunni störfuðu dómnefndir
og gáfu þær umsögn um sýning-
argripina. Það er ekki vafi á því,
að sýningin hafði mikil áhrif til
undirbúnings þeirri tækniþróun,
sem varð á árunum á eftir, fram
að seinni heimsstyrjöldinni.
Skömmu eftir styrjaldarlokin eða
á árinu 1946 komu raddir fram
frá fleiri aðilum, að nú skyldi
komið á alhliða landbúnaðarsýn
ingu eins fljótt og auðið^ væri.
Stjórn Búnaðarfélags Islands
beitti sér fyrir framkvæmd máls
ins, og leitaði eftir samvinnu
við félög og stofnanir, sem á
einn eða annan hátt störfuðu á
vegum landbúnaðarins eða í
tengslum við hann. Samvinna
tókst á milli 22 stofnana land
-búnaðarins og skipuðu þessir að
ilar 25 manna sýningarráð, sem
vann svo að framkvæmd á öll-
um þáttum sýningarinnar, en um
daglegar framkvæmdir sá fimm
manna stjórn ásamt framkvæmda
stjóra.
Sýningin var haldin dagna 28.
júní til 15. júlí 1947. Hún var
í 15 deildum og þar fyrir utan
stór sýning Sambands íslenzkra
samvinnufélaga, sem var haldin
í sér húsi á sýningarsvæðinu, og
svo sérsýning 60 fyrirtækja.
Ennfremur var Reykjavíkurborg
með sýningardeild. Á þessari
sýningu var allt önnur og betri
aðstaða en hafði verið á bús-
áhaldasýningunni 1921. Þarna
var búfjársýning, sauðfjár, naut
gripa og hrossa, og vakti þessi
hluti sýningarinnar ekki síður
athygli en hinar deildir hennar.
Búnaðarsamband Suðurlands
hélt stóra og myndarlega land-
búnaðarsýningu 1958 á Selfossi,
var sú sýning mikið sótt af
bændum, einnig úr öðrum lands
hlutum en Sunnlendingafjórð-
ungi
Frumkvæðið að landbúnaðar-
sýningunni 1968 kom frá Bún-
aðarfélgi íslands og Framleiðslu
ráði landbúnaðarins. Þessar
stofnanir hafa leitað samstarfs
við aðrar stofnanir og félög, sem
starfa á landbúnaðarsviðinu.
Þetta samstarf er komið á og
Sýningarráð hefur kosið sér for
mann, Þorstein Sigurðsson á
Vatnsleysu, sem jafnfram er for-
maður Búnaðarfélags íslands. Þá
hefur Sýningarráð kosið fram-
kvæmdastjóra og ráði’ð starfs-
menn. í framkvæmdastjórn eru:
Sveinn Tryggvason framkvænda
stjóri og er hann formaður henn
ar. Halldór Pálsson, búnaðar-
málastjóri, Agnar Tryggvason,
framkvæmdastjóri, Pétur Gunn-
arsson framkvæmdastjóri og
Kristinn Helgason formaður
Garðyrkjufélags íslands. Agnar
Guðnason, ráðunautur hefur ver
ið ráðinn framkvæmdastjóri sýn
ingarinnar og aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Kristján Karlsson
erindreki.
Arkitekt og aðalskipuleggjari
sýningarinnar er Skarphéðinn
Jóhannsson og teiknari frá Krist
ín Þorkelsdóttir, og hefur hún
teiknað merki sýningarinnar.
Komið hefur verið á fót 14
nefndum sem hver vinnur á af-
mörkuðu sviði. Nefndirnar eru
þessar:
. Mjóikuriðnaðarnefnd
2. Kjötiðnaðarnetnd.
3. Garðyrkjunefnd
4. Heimilisiðnaðarnefnd
5. Jarðræktarnefnd
6. Verkfæranefnd.
7. Búnaðarhagfræðinefnd
8. Landgræðslunefnd
9. Skógræktarnefnd
10. Tilrauna- og rannsóknar-
nefnd.
11. Búfjárræktarnefn
12. Búfjársjúkdómanefnd
13. Hlunnindanefnd
14. Útihúsa- og tæknibúnaðar-
nefnd.
Eins og upptalningin ber með
sér, hefur verið leitast við, að
sýningin geti náð yfir sem flest
það, er landbúnaðinn varðar.
Mikil áherzla verður lögð á að
kynna framleiðsluvörur land-
búnaðarins svo sem vinnsluvör-
ur mjólkurbúanna, vörur frá
kjötiðnaðarstöðvunum og ullar-
og gæruvinnsluna. Sýnd verður
nútímatækni við fiskirækt í ám
og vötnum og fisikuppeldi í
tjörnum. Sölufélag garðyrkju-
manna, Garðræktarfélag íslands
og Grænmetisverzlun landbúnað
arins mun bæði hafa inni- og
útisýningu. Það verða margvís-
legar tölulegar upplýsingar í
töflum um landbúnaðinn og þýð
— til Skólatúnsheintilisins — Annnð órið í röð
VrNAHJÁLP, féílag nókkurra bazar félagsins, og spilaklúfbb, f uði. Gefur þá ibv'er kona fiimm-
óeigingjarnra kvenna í ænidi- er kemur 'saiman tvils'var í mén-1 tíu krónur í ispiilin, en siíðar er
kaffidrylkkja og færa konurnar
kajffilbrauðið imeð siér að Iheilman.
Spilakl'úlbburinn fær inni Ih/já
Konr'áð í Hótel Sögu, Áttfhaga-
sal, oig rómuðu þær mijög alla
hans fýTÍrgreiðslu.
riáðunum, eiginikvenna sendi-
ráðsimanna, og nokkurra annarra
kvenna, íslenakra, aiflhenti ný-
lega féhirði Skúlatún's, Páli
Kolbeins, stórgjöf í peningum,
220 þúsund krónur að uppíhæð.
Er þetta annað árið í röð, sem
konur iþ'essar 'gefa Sfkálatiúni
sílíka fúlgu. Skal þesisarri varið
tifl. hlú'Sbúnaðar og rúimia. Klon-
urnar hafa starfað sarnan í 'fimm
til sex ár, og ihafa alls gefið um
sex hundruð þúisund krónur til
góðgerðarstailfa. Gálfu þær eitit
árið aiilan útibúnað í iþvoittaihú'sið
í Grimsnesi í Sóllheimuim, annað
ár gá'fu þær aú refniistjaM til
Land'aikotssipitaía, hið fullkomn-
asta er Ihér á landi er. SVio maetti
lengi telja. Konurnar afla fjár
ins m'eð því að vera í tVeim
kliúbbum, saumaklúlbto, sam kem
ur sarnan tvigvar í mánuði hjá
konu> brezka sen'd'ilherrans, en siíð
an er Ihandavinnan settd á jóla-
Félagskomiur í Vinahjálp viiff kaffiborðið.

Sá-
m m llll|t r |f Wtígká
w ; |E1Í|11 t ? ***$&%&
r ' '2 JS
f
ing hans fyrir þjóðarbúskapinn
í heild. Þessar töflur verða sum
ar færðar í listrænan búning til
frekari skýringar og til að auð-
velda sýningargestum að tileinka
sér upplýsingar sem bezt. þá
verður þróun búskaparins og
breytingar í sveitum frá síðustu
aldamótum dregið upp á sama
hátt.
Það verður söguleg sýning á
þeim útbúnaði og verkfærum,
sem til eru og notuð hafa verið
við framleiðslu landbúnaðarvara
á fslandi
Ýmsar stofnanir landbúnaðar-
ins munu kynna sína starfsemi
ítarlega á margvíslegan hátt,
bæði með úti- og innisýningu.
RannsóknarStofnun landbúnaðar
ins verður með ræktunarreiti úti
sem komið verður fyrir í nánd
við sýningarhöllina. Búnaðarfé-
lags fslands mun einnig hafa
sýnishorn af túnrækt skammt
frá. Garðyrkjufélag íslands sýn
ir garð úti. Landgræðslan, Skóg
rækt ríkisins og Skógræktarfé-
lag íslands munu túlka sína þýð
ingamiklu starfsemi á forvitni-
legan hátt.
Á sýningarsvæðinu úti ætla
vélainnflytjendur að koma fyrir
glæsilegri véla- og verkfærasýn-
ingu. Þar verður meira komið
saman á einn stað af þessum
tækjum en áður hefur komið fyr
ir á íslandi. Þessi þáttur sýning-
arinnar er sérstaklega þýðingar-
mikill fyrir bændur.
Margir bændur munu koma 4
sýninguna og nota þá að sjálf-
sögðu tækifærið, sem þeim gefst
þarna til að sjá á einum stað
þær vélar og verkfæri, sem á
boðstólum eru. Öll þessi fyrir-
tæki muntí hafa smáskrifstofur á
svæðinu, þar sem upplýsingar
verða veittar og tekið á móti
pöntunum
Búfjársýningin verður fjöl-
breytt. Það verða byggð hús á
útisvæðinu yfir um fimmtíu naut
gripi, um fimmtíu hross, fimmtíu
sauðkindur og nokkrar geitur.
Ennfremur verða þar í húsum
alifuglar og svín. Um landssýn-
ingu verður ekki að ræða nema
þá á hrossum vegna takmark-
anna á flutningi á sauðfé og
nautgripum á milli byggðarlaga
og landshluta vegna sjúkdóma-
hættu. Sauðfé og nautgripir
verða því aðeins af Suðvestur-
landi. Þau hús, sem áætlað er
að reisa verða það rúmgóð, að
sýningargestir geti athugað bú-
féð inni. Úti verður svo sýningar
hringur og þar verður búféð
(nautgripir og hestar) sýnt við
og við. Hrossasýningin verður í
þremur þáttum: graðhestar,
hryssur og góðhestar. Naut-
gripasýningin verður eitt eða tvö
úrvalsnaut, nokkrar úrvals
mjólkurkýr og kálfar, sem ungl-
ingar hafa alið upp og munu
leiða kálfana í sýningarhringn-
um. f sauðfjátíhópnum verða úr-
valskindur og svo afbrigðilegar
kindur, hvað snertir lit o.fl. Það
verða gyltur með grísi og fleiri
tegundir alifugla. Reynt verður
eftir föngum að vanda til bú-
fjársýningarinnar og búa þann
ig að gripunum, að sýningargest
irnir geti notið þess að koma í
þessa deild sýningarinnar.
Fyrir utan það, sem hér hefur
verið nefnt, verður fjölmargt,
sem vekja mun áhuga. Þarna
ætla fjöldi fyrirtækja að kynna
sína framleiðsluvörur eða irm-
fluttar vörur, sem þau hafa á
bo'ðstólum. Þessi þáttur sýning-
arinnar eykur fjölbreytni henn-
ar, og er til mikils hgnaðar fyr-
ir sýningargesti, þannig að þeir
geta á einum stað kynnzt því
hvað hin og þessi fyrirtæki hafa
á boðstólum. Mikið verður sýnt
í ljósmyndum og kvikmyndasýn
ingar verða á hverjum degi af
hinu og öðru sem viðkemur land
búnaði
Hlutverk sýningarinnar er að
kynna þjóðinni landbúnaðinn,
eins og hann er nú!. í öðru
lagi að styðja að framþróun at-
vinnuvegarins, með því að gefa
bændum tækifæri til að sjá á
einum stað það bezta, sem völ er
á í tæknibúnaði á þessu ári, auk
fjölmargra annarra upplýsinga,
sem þeir geta haft not af.
(Frá framkvæmdastjórn land-
búnaðarsýningarinnar)