Morgunblaðið - 05.04.1968, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. APRÍL 1968
ÞAÐ var glampasólskin þegar
þingmenn lögðu af stað frá Al-
þingishúsinu til Búrfells að
skoða framkvæmdir þar. Rúm-
ur helmingur þingmanna sá sér
fært að fara. Ekið var sem leið
liggur austur Þrengsli og upp í
Gnúpverjahrepp. Var þá komið
á heimaslóðir Steinþórs Gestsson
ar á Hæli og lýsti hann héraði
fyrir þingmönnum.
Um hádegisbil var komið í Búr
fell. Buðu verktakarnir, Foss-
kraft h.f., til hádegisverðar og
sér hér. Öll þessi tækni og þessi
mannvirki sem hér hafa verið
gerð og svo er það mjög eftir-
minnilegt að sjá Þjórsá svona um
hávetur. Ég hefi ekki komið hér
fyrr.
— Mannvirkin eru mikil og
hér eru lengstu jarðgöng sinnar
tegundar á íslandi, en við eigum
kannski eftir að gera lengri
göng, þegar Dettifoss verður
virkjaður. Mér datt Jökulsá á Ör
æfum í hug, þegar ég kom hing-
að, hún er mikið vatnsfall. Mað-
ur hefur haft hugmyndir um
það, að gera mætti hluti sem
þessa, en sjón er sögu ríkari.
Annað en gósenlandið
fyrir norðan
Björn Pálsson: — Mér líkar
þetta all sæmilega. Mér finnst
Alþingismenn hrifust af
við BÚRFELL
— Sammála um að kynnisferðir
þingmanna hefðu mikið gildi
undir borðhaldi lýsti Árni Snæ-
varr verkfræðingur framkvæmd
um og skýrði þær út. Hann sagði,
að það væri Fosskraft mikil og
sönn ánægja að hafa svo ágæta
gesti í heimsókn. Þá skýrði hann
frá því, að lokið hefði verið um
daginn smíði brúar yfir Þjórsá
við Efri-Byggðir, þar sem stíflan
á að koma. Væri brúin gerð,
vegna stíflugarðsframkvæmda
austan árinnar. Hvað hann það
ósk stjórnar Fosskraft, að Ing-
ólfur Jónsson, landbúnaðarráð-
herra, opnaði brúna.
Birgir Finnsson, forseti Sam-
einaðs Alþingis, þakkaði fyrir
hönd þingmanna, og fyrir boðið
að sjá Búrfell og þær miklu
framkvæmdir, sem þar ættu sér
stað. Alþingi hefði átt nokkurn
hlut að því að ráðist var í virkj-
unina. Það væru bundnar miklar
vonir við hana, um að hún verði
atvinnulífinu í landinu til góða.
Fyrst voru jarðgöngin gegnum
fellið skoðuð. Þau eru mjög mik-
ilfengleg, hátt til lofts og vítt til
veggja, líkust kirkju, eins og
einn þingmannanna sagði.
Þaðan var haldið til Efri-
Byggða, þar sem stíflugarðurinn
kemur. Hefur þar verið byggður
garður út í Þjórsá, en þrengir
hana um fjórðung. Er hann til
þess ætlaður ,að hægt sé að
vinna við stíflugerðina á þurru.
Botninn á stíflugarðinum ligg-
ur tíu til ellefu metrum neðan
við núverandi farveg Þjórsár.
Frá garðinum er hin nýja brú
byggð, og er hún 120 metra löng.
Mun hafa verið ætlun verktak-
anna að rífa hana, þegar hún
hefði þjónað tilgangi sínum við
efnisflutninga yfir ána í stíflu-
garða þá, sem þar verða reistir.
Þá var gengið út á brúna. Ing-
ólfur Jónsson, samgöngumélaráð
herra, flutti þar smátölu og
mælti: „Þegar ég opna þessa brú,
sem er önnur brúin á Þjórsá,
vil ég segja það, að það er
ánægjulegt að hún er hér komin,
og hún tengir sýslurnar saman,
og það er merki þess, að það er
aukin samvinna og samstarf milli
þessara sýslna. Og það er annað.
Hún skapar möguleika fyrir
hringakstri um fallegt landlag og
gerir fólki hægara að kynnast
landinu. Því segi ég um leið og
ég opna brúna: Þessi brú verður
ekki rifin“.
Gerðu þingmenn góðan róm
að máli ráðherra og yfirlýsingu
hans, og voru flestir á einu máli
um, að brúin skyldi standa væri
þess nokkur kostur. Er það auk
heldur ekki á hverju ári, sem,
sem slík brú er byggð án þess
að komast á vegaáætlun.
Frá Efri-Byggðum var ekið
aftur til Neðri-Byggða og þar
Steinþór Gestsson og Magnús
Kjartansson
skoðað stöðvarhúsið, en bygg-
ingu þess er langt komið. Er það
mikið mannvirki. Þaðan var hald
ið til stöðvar Landsvirkjunar og
dvöldu menn þar smástund áður
en haldið var heim. Þar kvaddi
Birgir Finnsson fyrir hönd gest-
anna og mæltist honum á þessa
leið: „Við höfum sannfærst um
það, að hér hefur verið unnið
stórvirki við erfiðar aðstæður,
stórvirki, sem við vonum að eigi
eftir að skila þjóðinni miklum
arði í orku og því sem unnið er
úr orkunni. Ég hygg, að við höf-
um ekki orðið fyrir neinum von-
brigðum hér, þótt við höifum
fengið það upplýst, að fram-
kvæmdirnar hér séu nokkuð á
eftir áætlun. Það er hlutur sem
alltaf má búast við við íslenzkar
aðstæður, og sérstaklega þegar
um er að ræða framkvæmd eins
og þessa ,sem er óvenjuleg hér
á landi og einstæð fram að þessu.
Blaðamaður Mbl. ræddi við
nokkra þingmenn í ferðinni og
spurðist fyrir um álit þeirra á
framkvæmdunum og fleiru.
Lagarfossvirkjun auðveld
Jónas Pétursson: — Það er
erfitt að segja, hvað er merkileg
ast hér. Mér varð eiginlega fyrst
hugsað til þess, að það væri auð-
velt að framkvæma Lagarfoss-
virkjun miðað við þessi ósköp.
Og það hefur þau áhrif á mig
að sjá svona framkvæmdir, að
ég færist allur í aukana og ég
hef miklu meiri trú á framtíð-
inni heldur en áður.
Annars þótti mér mest koma
til framkvæmdanna uppfrá, ég
hafði alls ekki gert mér grein
fyrir þeim gífurlegu tilfæringum
á jarðvegi, sem á sér stað.
Jarðgöngin tilkomumest
Bragi Sigurjónsson: — Mér
þótti mest gaman að skoða jarð-
göngin .Þau voru miklu stórkost-
legri en ég átti von á, bæði
stærri og betur unnin en maður
átti von á að hægt væri að gera
í þetta berg. Ég vissi að hér
voru stórkostlegar framkvæmdir
og ég varð ekki fyrir neinum von
brigðum með það.
— Er þessi virkjun hvöt fyrir
ykkur Norðlendinga til virkjun-
arframkvæmda Norðanlands?
Sigurvin Einarsson, Páll Þorsteinsson, Karl Guðjónsson, Gísll Guðmundsson, Halldór E. 8ig-
urðsson, Benedikt Gröndal, Stefán Valgeirsson og Bjami Guðbjörnsson.
framkvæmdunum
— Það er allt öðruvisi virkj-
unaraðstaða í Laxá, þar er ekki
um nein jarðgöng að ræða, bara
stíflur. En það er þegar ákveðið
að það verði farið í virkjun þar
innan skamms.
— Hvað segir þér um kynnis-
ferðir sem þessar?
— Mér finnst þær ágætar og
held, að það ætti að gera meira
af því að fara í slíkar ferðir.
Lengri göng þegar Dettifoss
verður virkjaður?
Gísli Guðmunds'son: — Ég er
mjög ánægður með þessa för.
Veður er gott og mikil heiðríkja
og margt merkilegt sem maðiy
sveitin heldur hrjóstrug. Tómur
Heklusandur og ákaflega mikill
munur eða í okkar gósenlandi
fyrir norðan.
— Hvernig þykja þér fram-
kvæmdirnar?
— Mér líka þær vel. Það er
munur að hafast eitthvað að á
þessum öræfum eða hafa allt
ógert, og það er rétt að nota vatn
ið í Þjórsá. Framkvæmdirnar
eru svipaðar og ég bjóst við.
— Hvað fannst yður stórkost-
legast?
— Stórkostlegast? Það er ekki
gott að segja um það. — Þjórsá
helzt. Hún var stórbrotnust, og
ég get hugsað mér, hvernig hún
Þingmenn þurfn uð hynnast
framkvæmdum af eigin raun
— Mér finnst sjálfsagt að mun byrja með 30 þús. tonna
alþingismenn fari í slíkar
ferðir, sagði Ingólfur Jónsson
samgöngu- og raforkumála-
ráðherra er við ræddum við
hann austur við Búrfellsvirkj
un. — Þingmenn þurfa að
sjá hvað er að gerast og kynn
ast framkvæmdum af etg-
in raun, og ég er vis um að
margir af þeim þingmönn-
um sem koma hingað nú í
fyrsta skipti hafa ekki gert
sér grein fyrir því hvað hér
er um stórkostlega fram-
kvæmd að ræða — þá lang-
stærstu sem ráðizt hefur ver-
ið í hér á landi.
— Ég hafði komið hiér oft
áður, sagði ráðherra, og sá
því í rauninni lítið nýtt. ann-
að en það að framkvæmd-
irnar þokasit áfram og þótt
þær séu litið eitt á eftir á-
ætlun segja verkifræðingarn-
ir að raforkuverðið verði til-
búið í tæka tíð, og vélarnar
fari að snúasí á miðju næsta
ári.
— Og aðrar slíkar fram-
kvæmdir?
— Það hefur þegar farið
fram talsverður undirbúning-
ur að öðrum virkjunarfram-
kvæmdum og st'öðugar virkj-
unarrannsóknir - fara fram.
Búið er að rannsaka Lagar-
foss með tilliti til virkjunnar
og að mestu Laxá í Þingeyj-
arsýslu. Einnig hefur verið
gerð ítarleg rannsókn á virkj
unum hér í Þjórsá. Hefur
orkumálasitofnunin á undan-
förnum árum varið miklu fé
í virkjunarrannsóknir viða
um landið.
— En fullnægir raforku-
framleiðsla þessa iðjuvers
ekki raforkulþörfinni á suður
og suð-vesturlandi.
— Raforkuþörfinni verður
fullnægt með helming raf-
stöðvarinnar eða 100 þús. kw.
og svo þarf efcki annað en að
bæta við vélum sem kosta
tiftölulega lítið til þess að
við höfum afgangsorku í
nokkur ár. Það er þó nok'kuð
undir því fcomið hvað álverk-
smiðjan stþakkar ört. Hún
ársframleiðslu, en stæk'kar
síðan í 60 þús. tonn og jafn-
vel upp í 90 þús. tonn og það
rekur vitanlega á eftir með
virkjunarfarmkvæmdÍT.
— Eru þá líkur á að næsta
stórvirkjun verði á Norður-
landi?
Ingólfur Jónsson.
— Það er vitað miál, að
það þarf að stækka Laxár-
virkjunina til að geta mætt
raforkuþörf á Norðurlandi,
en efckj er 'búið að ákveða
hvort sú virkjun á að verða
fyrir Auisturland lífca, eða
hvort Lagarfos.s verður virkj-
aður. Einnig er verið að
kanna möguleika á gufuvirkj-
un við Námaskarð, og er mifc-
ið atriði að fullkanna þá
möguleika, t.d. gufuvirkjun
yrði ódýrari en vaitnsvirkjun.
—Er það ekki uppörvandi
fyrir stjórnvöldin að sjá
hvernig þessum stórfram-
kvæmdum miðar áfram?
— Vitanlega er það svo.
Það er mifcilsvert og upipörv-
andi þegar verið er að vinna
að því sem menn hefur lengi
dreymt um að yrði að veru-
leifca og búið er að berjast
fyrÍT.