Morgunblaðið - 04.05.1968, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1&&8
15
Vigdís Kristjánsdóttir list-
vefari og málari
eitt a£ listaverkum sínum „Jarð
NYLEGA hélt frú Vigdís Krist
jánsdóttir sýningu í Bogasal
Þjóðminjasafnsins á verkum sín
um. Lítið hefur verið um þessa
sýningu skrifað og minna en
efni stóðu til: svo fögur sem hún
var í litauðgi sinni og hnitmð-
aðri samsetningu þeirra, og þá
vakt það ekki síður athygli að
sjá, hvað hægt er að gera úr
íslenzku ullinni þegar kunnátta,
vandvirkni, smekkur og hug-
kvæmni fer saman. Ég hef þekkt
frú Vigdísi lengi og fylgst með
listamannsferli hennar, og ég
álít að hún hafi enn sem komið
er hlotið allt of litla viðurkenn-
ingu. Þessvegna langar mig til
að gefa ofurlítið yfirlit yfir líf
hennar og starf í þágu listar-
innar, en þar er í raun réttri
heimur hennar allur.
Frú Vigdís er fædd 11. sept-
ember 1904, og verður því 65
ára á næsta ári. Um ætt henn-
ar er þá skemmtilegu sögu að
segja, að hún er í 7. lið afkom-
andi Skúla Magnússonar landfó-
®eta en nann var eins og allir vita
brautryðjandi og baráttumaður
fýrir því að koma upp íslenzk-
um uilariðnaði í stórum stíl. Á-
huga sinn og trú á íslenzku ull-
ina og það, hvað úr henni megi
gera, hefur hún því ef til vill
fengið frá þessum forföður sín-
um.
Strax í barnæsku stóð hug-
ur hennar allur til myndlistar,
hún var síteiknandi myndir af
því sem fyrir augun bar og hún
fór einförum út um holt og móa
til þess að leita litadýrðar nótt-
Urunnar á himni, hafi og á
jörðinni sjálfri. Líklega hefur
hún fengið fyrstu hugmyndina
um teppin sín og reflana alla
frá jörðinni sem er hinn óvið-
jafnanlegi myndameistari. Teikn
ingu lærð hún fyrst í Landa-
kotsskóla hjá Meulenberg bisk-
upi, sem hún minhist sem hins
ágætasta kennara og manna.
Síðan var’hún í kvöldskóla hjá
Stefáni Eiríkssyni og Ríkarði
Jónssyni. Einnig um skeið hjá
Mugg (Guðmundi Thorsteins-
son) — hjá honum lærði hún
fyrst að fara með olíuliti.
Föður sinn missti Vigdís 19
ára gömul, einmitt þegar sá
draumur hennar á'tti að fara að
rætast, að komast út til Kaup-
mannahafnar til listmálaranáms.
Faðir hennar ætlaði að reyna
að kosta hana, en við fráfall
hans verða allar vonir að engu
í bili. Hún hélt þó áfram að
mála og teikna og hugur henn-
ar hneigist brátt að myndvefn-
aði, því meir sem lengra leið.
Árið 1926 komu þeir málararnir
Jón Stefánsson, Ásgrímur Jóns-
son og Jóhannes Kjarval upp
samsýningu málara. Á þá sýn-
ingu kom Vigdís tveimur mál-
verkum. Það var stór og ógleym
anlegur viðburður, sem orkaði
mjög á hina ungu listakonu.
En tímarnir voru erfiðir og
eklti var hægt að lifa á loftinu,
þó heimur listarinnar væri dá-
samlegur og veitti sálinni nær-
ingu. Hún varð því næstu árin
að fresta öllu frekara námi og
vinna fyrir sínum líkamlegu þörf
um. Árið 1937 giftist hún Árna
Einarssyni kaupmanni, sem varð
henni hinn ágætasti vinur og fé-
lagi, sem hvatti hana til áfram-
haldandi náms og starfa að hugð
armálum sinum. Hún innritaðist
í Handíðaskóla íslands 1943, og
stundaði þar nám í tvö ár. —
kenndi hún þá jafnframt teikn-
ingu við Kvennaskóla Reykja-
víkur.
En nú varð ekki framar aft-
ur snúið, lífið var einskis virði,

„Huld“ heitir þetta myndofna
teppi Vigdísar Kristjánsdóttur.
ef ekki var hægt að helga það
listsköpun, og loks kom að því
að Vigdís gat haldið til Kaup-
mannahafnar og innritast í kon-
unglega listháskólann, en þar
stundaði hún nám í 5 ár. Aðal-
kennari hennar var prófessor
Kræsten Iversen, sem reyndist
henni afburða vel. Hann fékk
áhuga fyrir myndstíl hennar,
sem hann taldi eiga vel við
myndvefnað. Sjálfsagt meðfram
fyrir áhrif frá honum, sneri
Vigdís sér nú meir og meir að
myndvefnaði og fór frá Höfn til
Noregs og hóf þar nám 1952 í
myndvefnaðardeild Statens
kvindelige industriskole í Oslo.
Hún stundaði þar nám hátt á
þriðja ár, en kom heim til ís-
lands vorið 1955. Fullnaðarpróf
með ágætiseinkunn hafði hún þá
tekið í myndvefnaði, teikningu,
spuna á togi og jurtalitun, og
er þar með einn langmenntað-
asti myndlistamaður okkar.
Vigdís naut styrká í Noregi
seinna árið, sem hún var í skól-
anur þar. Fyrir skólann óf hún
tvö teppi og gerði sjálf frum-
myndirnar: hlutu þau mjög góða
dóma. Hún hefur tekið þátt í
mörgum samsýningum bæði ut-
an lands og innan, sen sjálf-
stæða listsýningu hélt hún í
Bogasal Þjóðminjasafnsins árið
1952. Sýndi hýn þar góbelín-
vefnað og olíumyndir. 1958 held
ur hún aðra ýningu í Reykja-
vík og sýnir þá röggvafeldi
(ryur) og krossvefnað. Sýning
una sem hún hafði nú í vetur
6.—14 apríl, hélt hún með ann-
Frú Vigdís Kristjánsdóttir við
eldar“ heitir það.
arri listakonu, Elínu Pétursdótt
ur Bjarnason. Var sýning þeirra
hin ánægjulegasta.
Ýmsir opinberir aðilar hafa
keypt eitthvað af verkum Vig-
dísar Kristjánsdóttur. Má þar til
nefna Menntamálaráð Reykjavík
urborg, Fræðsluráð Reykjavík-
ur og Verknámsdeild unglinga-
skólanna.
En það sem fram að þessu
hefur verið stærsta og erfiðasta.
verk Vigdísar, er þó hið mynd-
ofna teppi með myndum af Ing-
ólfi Arnarsyni, Hallveigu konu
hans og Þorsteini syni þeirra,
sem Bandalag kvenna gaf
Reykjavíkurborg á 175. afmælis-
degi borgarinnar. Þetta teppi er
5 fermetrar að stærð og prýðir
nú fundarsal borgarstjórnar Það
á að hengjast upp í ráðhúsi
borgarinnar á sinum tíma og því
almennt nefnt Ráðhústeppið.
Veit ég ekki annað, en það
teppi veki athygli og aðdáun
allra sem vit hafa á.
Ekki var fljótlegt að
vefa teppi þetta. Vann frú Vig-
dís að því í þrjú ár. Ég var þá
formaður Bandalags kvenna og
fylgdist því vel með verkinu.
Hugmyndina um að gefa það
átti frú Ragnhildur Pétursdóttir
á Háteigi, og hún gaf líka mál-
verkið sem ofið var eftir — það
var Jóhann Briem, listmálari,
sem í samráði við Ragnhildi
valdi motivið og málaði síðan
myndina. Það skal tekið fram að
málverkið varð til áður en frú
Vigdís var ráðin til að vefa tepp
ið og varð engu þar um breytt.
Annars býr hún alltaf sjálf til
frummyndir að vefnaði sínum.
Teppið er ofið úr íslenzkri
ull og gaf Álafoss-verksmiðjan
allt bandið í eins mörgum litum
og þeir treystu sér til að láta
okkur hafa, — ég held að þeir
hafi Verið um 30. En ekki þótti
listakonunni það nóg. Hún rakti
sundur sumar hespurnar og
tvinnaði saman einstaka þræði
við aðra þræði með öðrum lit
ug fékk á þennan hátt óendan-
lega litabreytingu, ég held að
úr þessu hafi verið orðnir um
160 litbrigði, að meðtöldum sauð
arlitum og jurtalitum. Vigdís er
hinn mesti snillingur í jurtalit-
un. Það var gaman að sjá tepp
ið verða til undir höndum meist-
arans. Sumar samverustundir-
nar með Vigdísi og ýmsu áhuga-
fólki sem heimsótti hana við
vinnuna verða mér alveg ó-
gleymanlegar.
Mér er sagt að Vigdís njóti
engra listamannalauna nú undir
hinu nýja fyrirkomulagi. Júlí-
ana Sveinsdóttir hafði þó á end-
andum komizt talsvert hátt á
blað hjá úthlutunarnefnd. Hún
var listmálari og vefari alveg
eins og Vigdís. Þetta er list-
grein, sem aldrei er mjög út-
breidd og því ekki hætt við að
verði úthlutunarnefnd mjög dýr.
Væri nú ekki óhætt fyrir ráðið
að verðlauna áfram fulltrúa,
sem sýnir okkur ullina okkar í
þeirri meðferð og litasambönd-
um, sem gera hana frá listar-
innar sjónarmiði samkeppnis-
færa við hvaða hráefni sem vera
skal, bæði að því er fegurð og
nytsemi snertir.
Aðalbjörg Sigurðardáttir
Opinber uppboð
verða haldin miðvikudaginn 8. maí n.k. á eftir-
töldum húseignum á Seyðisfirði, tilheyrandi þrota-
búum:
(bókabúð)
(Þórshamar)
(verzlunar- & skrifst.hús)
(matvörubúð)
(sláturhús)
(einbýlishús, 2
(einbýlishús, 2
(íbúð á efri hæð)
Uppboðin hefjast á skrifstofu minni kl. 10:00.
Bæjarfógetinn á Sevðisfirði, 23/4. 1968.
Erlendur Björnsson.
Hafnargata 26
Hafnargata 28
Norðurgata 8
Norðurgata 8 B
Ránargata 4
Öldugata 11
Brekkuvegur 14
Túngata 15
hæðir)
hæðir)