Morgunblaðið - 18.09.1968, Blaðsíða 17

MORGUNBiLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. SEPT. 196®
17
landi sleppt í DofrafjöRum, og
í stríðsbyrjun voru 10—lö dýr
þar.
Á stríðsáunum 1940—45 voru
öll þessi dýr drepin í óleyfi,
en 1947 kom nýr stofn frá Græn
iandi. Næsta sumar höfðu tveir
vetrunigamir haft vistaskipti og
komust í kúahóp í Sunndai og
vöktu skelfingu hjá fólkinu í
selinu. Eitt kvöldið reyndi ann-
ar tarfurinn að komast inn í
fjósið með kúnum, en þá sneri
bjöllukýrin við í dyrunum og
rak hann burt.
Frá 1947 tii 1953 voru alls 23
kálfar fluttir frá Grænlandi til
Dofrafjalia. Þá voru 13 dýr dauð
af slysförum, sjúkdómi e'ða
vegna þess að skipað var að
drepa þau Árið 1953 fæddisf
fyrsti kálfurinn eftir stríð, svo
að stofninn var alls 11 dýr.
Rannsókn á dýrunum sem
drepizt hafa sýnir að þau hafa
haft nóg að éta. Við góð beit-
arskilyrði eiga kýmar að eiga
kálf á hverju ári, en að jafnaði
bera þær annað hvert ár, og tví-
burá geta þær eigmast. Með-
göngutíminn er hálfur níundi
mánúður. Ef skiiyrðin eru slæm
geta liðið þrjú ár eða fleiri milli
þess að kýrnar keflast. Ætla
mætti að talsverður hópur kálfa
hefði fæðst í Ðofrafjöllum síðan.
En stofninn hefur ekki aukizt
neitt verulega. Mesti dýrafjöld-
inn sem vitað er um var 23 ár-
ið 1956 og krimgum 25 árið 1958.
Haustið 1967 mun dýrafjöldinn
hafa verið 22 — kannski 24 dýr.
Af einhverjum ástæðum hefur
fjölgunin verið mjög lítil í mörg
ár. Og jafnframt bætist sú rauna
lega sta’ðreynd við að mörg dýr
hafa orðið veiðiþjófum að bráð
— líka eftir stríð.
Árið 1948 vom tíu kálfar frá
Grænlandi fluttir til Troms og
var sleppt skammt frá Bordu-
foss um haustið. En áður höfðu
tveir þeirra drepizt af ofáti.
Fjórum árum síðar var fullyrt
að þrjú af þessum sauðnautum
hefðu sézt nyrzt í Svíþjóð, en
aðrar fregnir um þetta hafa ekki
komi’ð þaðan. Haustið 1959 var
gömul sauðkýr slegin af í Sal-
angen í Troms, af því að hún
hafði slasazt. Árið 1959, 11 ár-
um eftir að dýrunum var sleppt,
sáust þrjú dýr í fjöllunum
skammt frá Bardu, þar sem þeim
hafði verið sleppt. Síðan hafa
þessi Tromsdýr ekki sézt, líklega
hafa þau strax dreifzt svo víða,
að um tímgun varð ekki að
- ERRÓ
Framhald af bls. 13
hefur nóg af hugmyndum, sem
hann vill útfæra. Hann gerði
eitt sinn 30 málverk, þar sem
hann bar saman amerískan og
rússneskan realisma og komst að
því, að Rússar voru 47 árum á
undan. — Hér var ég ekki sam-
mála, en það er annað mál. Erró
líst vel á framtíðina í myndlist.
Góð tilþrif í myndlist geta skot-
ið upp kollinum hvar sem er, t.
d. sá hann góð tilþrif í áróðurs-
myndum frá Kína vegna Viet-
cong. Hann var á Biennalinum í
Feneyjum og var ekki hrifinn —
var ekki búinn að sjá Dokumenta
en ætlaði þangað við fyrsta tæki
færi. Hann hefur mikinn áhuga á
þessum tilraunum og raunar öllu
sem lifir og hrærist.
Ég fékk eins og fyrr greinir
gott tækifæri til að skoða mynd-
ir Erró á vinnustofu hans, og það
sem ég sá þar, fannst mér með
því bezta, ef ekki bezta sem hann
hefur hingað til gert. Mér finnst
hann vera að þróast, enda á stöðn
un ekki við jafn frjótt ímyndun
arafl. Ég man sérstaklega eftir
einni áhrifaríkri mynd í dökkum
tónum, í mjög myndrænni út-
færálu, því að mér þótti kerana
nýrra vinnubragða í þeirri
mynd. Vonandi fá Reykvíking-
ar að sjá gott sýnishorn mynda
hans áður en langt um líður.
Eftir að hafa farið um Evrópu
og kynnst þeim -hræringum í
myndlist, sem eiga sér stað í
heiminium í dag, falla myndir
Erró mér bstur í igeð og sann-
færa mig um, að við eigum í
honum málara merkilegra til-
rauna.
ræða. Að minnsta kosti hafa
moskuskálfar aldrei sézt norður
þar.
Utan Skandinavíuskaga hefur
líka verið reynt a'ð flytja sauð-
naut frá Grænlandi. Árið 1929
voru 7 kálfar fluttir til íslands
og 1930 aðrir sjö. Þeir drápust
allir eftir eitt til tvö ár, sum-
part vegna smitunar af sauðfjár-
sjúkdómi og sumpart af óheppi-
legu fóðrL
Árið 1929 var 17 moskuskálf-
um sleppt á Svalbarða, en þar
voru þessar skepnur ekki til áð-
ur, og þessi tilraun hefur tek-
izt vel. Auðvitað voru dýrin. al-
friðuð, en samt hefur talsvert
af þeim verið skotið, m.a. gerðu
norskir hermenn það á stríðsár-
unum til að afla sér matar.
Stofninn hefur samt haldizt vel
við og þegar reynt var að telja
hjörðina 1959 sáust kringum 50
dýr. Líklega hefur þeim fjölgað
síðan þá, en á Svalbarða kemur
það óútreiknanlega atriði til
greina, að týndir sleðahundar,
sem flækjast árum saman um
öræfin kunna að hafa drepið
bæði hreindýr og sauðnaut.
Frá Austur-Grænlandi til Vest
ur-Grænlands voru 1961 og 1964
flutt samtals 27 dýr. Þau þrif-
ast ágætlega vegna þess a'ð gróð-
urinn er miklu betri vestan
lands en austan. 1 sumar hefur
stofninn líklega verið orðinn 40
—50 dýr.
Ameríkumenn hafa í nokkur
ár gert tilraunir með sauðnauta-
eldi í þeim tilgangi að afla ull-
arinnar af þeim, sem losnar í
maí-júní. Reyfið af sauðnautinu
vegur kringum 4 kíló.
Áformið um sauðnautabú í
Troms byggist á ullarfram-
leiðslu og hafa dönsk yfirvöld
lejrft fyrirtækinu að veiða 30
kálfa á Austur-Grænlandi. En
það er vafasamt hvort tekst að
veiða svo marga kálfa á einu
sumri.“
Þannig segist dr. Barth frá.
Grein hans er fróðleg og athygl-
isverð, og svarar að sumu leyti
þeirri spurningu hvort það borgi
sig fyrir íslendinga að endur-
taka tilraunina frá 1929.
Sauðnautunum fjölgar hægt
þar sem þau hafa numið nýtt land
— nema helzt í Vestur-Græn-
landi, en á Svalbarða er ekki
hægt að sjá eðlilega fjölgunar-
möguleika, þvi að enginn veit
hve mörg dýr hafa verið drep-
in þar. Önnur spuming kemur
fram, og hún er ný: — Borgar
sig að ala sauðnaut sem húsdýr,
vegna ullarinnar, eins og amer-
ísku tilraimabúin gera og nýja
fyrirtækið í Troms ætlar að
gera? Sauðnautaullin er talin
igæðamikil og er borguð geypi-
verði ennþá. En líklega mundi
það „lúxus-verð“ lækka fljótt
með vaxandi framleiðslu.
Esská.
4ra herbergja risíbúð
Vil selja 4ra herb. risíbúð við Leifsgötu. íbúðin er
um 90 ferm. Ný eldhúsinnrétting úr harðplasti. Bað
nýstandsett. Mjög góð íbúð.
Upplýsingar í síma 24850, og eftir kl. 7 í síma 21706.
IMotaðar Skodabifreiðir
SKODA 1202 STATION 1964. Verð kr: 80.000,—
SICODA OCTAVIA 1965. Verð kr: 87.000,—
SKODA OCTAVIA SUPER 1964. Verð kr: 75.000.—
SKODA OCTAVIA SUPER 1962. Verð kr: 55.00.—
SKODA OCTAVIA 1960. Verð kr: 35.000,—
Bifreiðirnar. eru til sýnis að afgreiðslu okkar,
Elliðavogi 117.
Tékkneska bifreiðaumboðið á íslandi h/f.
Sími: 1-93-45.
r'ullkomnaMHa
IrðamlOavsrkaloWa
& mlnota gölHlatl
fyrlr helmlll, akóla og verkttaaðl
Hln ffölhaefa 8-11
verkefna trésmtOavM
Bandsög, rennlbekkur,
hjólsög, frœsari, band-
slípa, dlskslfpa, smergot-
sklfa og útsögunarsðgt
Fóanlegir fylgfhlutfn
Afréttarl þykktarhefHI
og borbarkk
verkfœri & járnvörur h.f.
„BRIJÐLPARTÍ“
Partí af brúðum um 80 stk. af þrem gerðum,
einnig fatnaður á brúður, til sölu á gamla verðinu,
Selst helzt í einu lagi. Tilboð sendist Mbl. fyrir
25. þ.m. merkt: „Brúður — 2348“.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu bæjargjaldkerans í Kópavogi verður hús-
eignin Goðalún 14 B, Garðahreppi, þinglesin eign
Olrs h/f, seld á nauðungaruppboði, sem háð verður á
eigninni sjálfri föstudaginn 20. september 1968,
kl. 2.00 e.h. '
Uppboð þetta var auglýst í 34., 36. og 38. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1968.
Sýslumaðurinn í Gullbringu- og Kjósarsýslu.
ÞAR SEM IVA ER FYLLILEGA
SAMBÆRILEGT AÐ GÆÐIJM
VIÐ BEZTU ERLEIMD EÁG-
FREYÐAIMDI ÞVOTTAEFIMI
★ íva er lágfreýðandi.
★ fva leysist upp eins og skot.
★ íva skolast mjög vel úr þvottinum.
★ fva þvær eins vel og hugsast getur.
★ íva er lang-ódýrasta lágfreyðandi
þvottaefnið á markaðinum.
HAGSÝIMAR HUSMÆÐUR
VELJA ÞVÍ AUÐVITAÐ
ÍVA
íslenzk úrvalsframleiðsla
frá
FRIGG