Morgunblaðið - 27.09.1968, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLABIÐ, FÖSTUDAGUR 27. SEPT. 1968.
HMCS Bonaventure.
Einar mestu flotaæfingar
sem farið hafa fram á vegum NATO,
standa nú yfir á Atlantshafi.
Níu þjóðir taka þátt í þeim,
Belgía, Kanada, Vestur-Þýzkaland,
Danmörk, Holland, Noregur, Portúgal,
Bretland og Bandaríkin.
Margir blaðamenn fylgjast
með æfingunum,
þar á meðal einn frá Morgunblaðinu,
og mun hann senda fréttir
og greinar um æfingamar.
Hér á eftir fer fyrsta greinin,
skrifuð um borð í kanadíska
flugmóðurskipinu
HMCS Bonaventure.
Flugmóðurskipinu Bonaveniture, 21. september.
TVÖ hundruð skipa floti frá NATO er nú staddur undan strönd
Noregs og gerir harðar árásir á ínnrásarher frá „Orange“, sem hef-
ur ruðzt inn í landið. Flugvélar frá flugmóðuskipum flotans fljúga
árásarferðir dag og nótt meðan tundurspillar og korvettur vernda
hann fyrir hraðskreiðum tundurskeytabáitum og kafbátum. Or-
rustuþotur frá brezka flugmóðurskipinu HMS Eagle, eiga einnig
í höggi við vélar frá Orange sem ráðast að þeim úr þrem áttum.
Nokkrum NATO skipum hefur verið sökkt og kafbátaeyðiniga-
deild flotans hefur eyðilagt nokkra af kafbáltum Orange. Land-
hersveitir eiga í hörðum bardögum í Noregi og flugvélamar að-
stoða þá eftir m'Sgni, gert er ráð fyrir að kjarnorkuvopnum verði
beitt áður en langt um líður.
Stríðið hófst með því að Orange var farin að sýna Noregi mikla
ágengni. Stjórnmálasamband ríkjanna var erfitt og Orange dró
saman mikinn her. Jafnframit varð vart við óvenjumikið af kaf-
bátum þaðan á siglingaleiðum á Atlantshafi og herskip söfnuðust
saman norður af Evrópu. Orange flotinn lét dólgslega og nokkrum
flutningaskipum NATO var sökkt. Herskipaflota NATO var því
hinn 16. þassa mánaðar skipað að ná yfirráðum á Aitlantshafi.
Bandaríska flugmóðurskipið USS. Wasp og fylgdarskip þess héldu
strax frá Glasgow þar sem flotadeildin hafði legið. Kanadíska
flugmóðurskipið Bonaventure og þess fylgdarskip komu frá Bel-
fast og brezka flugmóðurskipið Eagle kom með sínum fylgdarskip-
um frá aefingasvæði út af suðurströnd íslands.
Flotadeildirnar mættust í norð-austurhluta Atlantshafsins og
héldu gegnum sundið milli Færeyja og íslands, til Noregs. Kaf-
bátasveitir sátu fyrir þaim og gerðu harðar árásir en kafbáta-
eyðingasveitir NATO-flotans gerðu gagnárásir og var sökkt nokkr-
um skipum frá báðum aðilum. Allar skipaferðir um Atlantshafið
verða nú að fara fram undir skipavernd og skipin verða að sigla
í lestum.
Þannig er flotaæfíngin „Silfurturn“ hugsuð í stuttu máli. Hún er
gerð eins raunverulag og mögulegt er. Kafbátaleitarvélar frá
flotanum eru á lofti dag og nótt og öllum aðgerðum er hagað eins
og í raunverulegu stríði. Skipin eru t.d. svo til myrkvuð (eftir því
sem siglingalög leyfa) og jafnvel flugvélunum er skotið upp án
nokkura ljósa.
Fast í kjölfar NATO-skipanna siglir rússneskur floti, heldur minni
þó. Yfirleit er samkomulagið ágætt en Rússamir hafa samt reynt
að gera Kanadamönnum gramt í geði, og tekizt það nokkrum sinn-
um. í eitt skipi sem Bonaventure var að senda flugvélar sínar á
'loft, þverbeygði rússneskur tundurspillir fyrir stafn þess. Til að
forða árekstri varð að setja vélar flugmóðurskipsins á fulla ferð
afturábak.
Þetta hefði getað haft alvarlegar afleiðingar því að til að koma
vélunum í loftið þarf skipið að sigla á fullri ferð upp í vindinn.
Kanadamennirnir fylgjast vel með ferðum rússnesku skipanna
og skipherrann sá í tíma hvað verða vildi og lét hætta að skjóta
upp flugvélum þar til Rússinn var farinn.
herskip NATO
á æfingu
Gerir árásir
á innrásarsveitir
í Noregi
Rússneskar flugvélar fylgjast einnig vel með
æfingunum og í gær voru tvær könnunarvélar á
sveimi yfir flotanum. Þær eru látnar í friði, en
allar byssur mannaðar meðan þær eru á ferð-
inni og radarstjórnuðum eldflaugum beint að
þeim.
Flugmóðurskipin í NATO-flotanum hafa rúm-
lega helming flugvéla sinna á lofti allan sólar-
hringinn. Meginhlutverk þeirra er að fylgjast
með kafbátum. Enn sem komið er hafa þeir ekki
rekizt á neina rússneska, en búast við þeim inn-
an skamms. Umhverfis flugmóðurskipið sigla
verndarskip þess, tundurspillar og korvettur.
Ef rússnesku skipin koma of nálægt koma þau
á fullri ferð og leggjaet upp að hlið Rússanna
sem í daglegu máli eru kallaðir fvan, hvort sem
um skip eða flugvélar er að ræða. Daginn áður
en við komum um borð var Bonaventure að
taka olíu frá tankskipi sem fylgist með flotan-
um. Rússneskur tundurspillir kom brunandi og
•lagðist upp að hlið tankskipsins. Nokkrum mín-
útum síðar kom bandarískur tundurspillir og
lagðist upp að ívan, og þannig var siglt meðan
olían var tekin. Einn rússnssku kapteinanna er
þó hinn mesti sjentilmaður. Bonaventure dreg-
ur alltaf upp merkjaflögg þegar flugvélar eru
sendar á loft, og rússneski kapteinninn lætur
a'lltaf draga upp svar fána til merkis um að hann
hafi skilið, og dregur sig svo hæversklega í
hlé. Og Kanadamennirnir svara að sjálfsögðu af
hinni mostu kurteisi.
Þegar svona mörg skip og flugvélar eru í hóp
er óhjákvæmilegt að einhver óhöpp vilji til.
NATO-flotinn hefur þó hingað til verið heppinn
í því tilliti. í byrjun flotaæfingarinnar misstu
Bretar að vísu eina þyrlu í sjóinn, en mönnun-
urn var öllum bjargað og þeir náðu þyrlunni aft-
ur, nokkuð skemmdri.
Birgðaflutningar hafa líka gengið vel. Þar sem
skipin eru svona langt frá heimahöfnum sínum
og geta hvergi farið inn til að fá vistir og
eldsneyti er floti birgðaflutningaskipa með þeim.
Og allar nauðsynjar eru fluttar á milli meðan
flotinn siglir áfram á fullri ferð. Síðastliðna nótt
var bætt olíu á Bonaventure. Engin ljós voru
kveikt nema örlitlar rauðar perur sem voru á
olíuleiðslunni, og ssm voru svo lágt að þær hafa
ekki sézt hálfa mílu í burtu. Það var nokkuð
þungur sjór og hreyfing á skipunum, en þau eru
bæði um 20.000 tonn svo að þau láta nú ekki mjög
illa. Það mátti þó sjá að óhöpp geta hæglega átt
sér stað meðan verið er að dæla olíunni, því að
mjög margir af áhöfninni voru uppi á þiljum til
að fylgjast með, þrátt fyrir rok og kulda. Yfir-
'leiftt halda þeir sig á þægilegri stöðum ef þeir eiga
frívakt.
í þessari viku verður blaðamannafundur í Lon-
don, þar sem skýrt verður nákvæmar frá gangi
æfinganna og jafnframt þeim fréttum verður nán-
ar sagt frá lífinu um borð í herskipum og hvernig
dagleg störf ganga þar fyrir sig.
— Óli Tynes.
Sprengjuflugvél af „Bjarnargerð“ flýgur lágflug yfir Bonavent-
tare. Flugvélar af þessari tegund koma oft upp að íslandi.
Rússneski tundurspillirinn sem sigldi fyrir Bonaventure.