Morgunblaðið - 27.09.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. SEPT. 1968.

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstiórar
RitstJ órnarf ulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingast j ón
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr 120.00
I lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Svemsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Arni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
UNGA FÖLKIÐ OG
STJÓRNMÁLIN
I Tndanfarnar vikur hafa hér
^ í blaðinu birzt fjölmarg-
ar greinar og viðtöl við unga
menn um stjórnmálin, og
þátttöku æskumanna í stjórn
málabaráttunni. Eins og við
er að búast hafa þar komið
fram sjónarmið, sem ekki eru
öll jafn vel grunduð, en meg-
inatriði málsins er, að hinir
ungu menn tala af eldmóði
æskunnar og öllum er nú
ljóst, að upp er risin öflug
hreyfing æskufólks í Sjálf-
stæðisflokknum, og’ er hið
fjölmenna aukaþing Sam-
bands ungra Sjálfstæðis-
manna, sem hefst í dag,
gleggstur vottur um þann
mikla áhuga, sem ríkir meðal
ungra Sjálfstæðismanna.
Á sambandsþinginu munu
hinir ungu áhugamenn um
þjóðmál bera saman bækur
sínar, rökræða og deila, ef
því er að skipta. Þar munu
ýmsar nýjar hugmyndir mót-
ast, og án efa verða samþykkt
ir þingsins athyglisverðar. —
Og vafalaust mun í þeim fel-
ast ýmis gagnrýni, enda er
það háttur ungra manna að
vilja umbæta þjóðfélagið og
vera ófeimnir við að gagn-
rýna það, sem þeim finnst af-
laga fara.
Fyrir Sjálfstæðisflokkinn
er það ómetanlegt, að þessi
mikla alda áhuga og þátttöku
í stjórnmálabaráttunni skuli
risin víða um land. Með henni
færist nýr þróttur inn í stjórn
málabaráttuna og hinir ungu
menn munu glæða nýjar hug
sjónir og veita nýjum þrótti
inn í alla starfsemi Sjálfstæð
isflokksins, því að áhrifa
þeirra gætir í flokksstarfsem
inni allri og mun þar gæta í
stöðugt ríkara mæli á næstu
mánuðum og árum.
Morgunblaðið óskar þess,
að þetta þing ungra Sjálf-
stæðismanna megi bera þann
ávöxt, sem að er stefnt, að
færa nýtt og ferskt líf inn í
íslenzka stjórnmálabaráttu og
efla Sjálfstæðisflokkinn svo,
að hann verði þess megnugur
að framfylgja betur en
nokkru sinni áður hugsjón-
um sínum, Sjálfstæðisstefn-
unni.
EFLING
EINKAFRAMT AKS
rntt af því, sem ungir Sjálf-
stæðismenn hafa bent á
í skrifum sínum að undan-
förnu, er sú brýna nauðsyn,
sem ber til þess að efla einka
framtak í landinu og stemma
stigu við því, að fjármálavald
safnist í stöðugt ríkari mæli
á hendur ríkisins og stjórn-
málamanna. Hér er um að
ræða þann grundvöll Sjálf-
stæðisstefnunnar, sem mestu
varðar, að frelsi einstaklings
ins sé sem bezt tryggt, en í
þjóðfélagi, þar sem fjármála-
vald er í höndum sömu
manna og hafa hin pólitísku
ráð, getur heilbrigt lýðræði
ekki þróazt. Þess vegna er sú
aðvörun enn sem fyrr tíma-
bær að stemma þurfi stigu
við ofurvaldi ríkisins á sviði
fjármála.
Almenningi er nú einnig
ljósara en áður, hver megin-
nauðsyn það er, að atvinnu-
fyrirtækin séu reist á traust-
um grunni. Á meðan allt lék
í lyndi, næg atvinna var og
allur atvinnurekstur í fullum
gangi, gerðu menn sér ekki
eins glögga grein fyrir því og
nú, hver þörf er á því, að at-
vinnufyrirtækin safni í sjóði
til að mæta erfiðleikum og
ekki síður til að þau hafi ætíð
nægilegt fé undir höndum til
að koma við fyllstu hag-
kvæmni í rekstri, í stað þess
að stjórnendur fyrirtækjanna
eyði mestum tíma sínum í
stöðugar fjárhagsáhyggjur og
eltingaleik við bankastofnan-
ir.
Efling einkarekstrarins er
áreiðanlega mikilvægasta
skrefið til að komast út úr
þeim erfiðleikum, sem við eig
um nú við að stríða og jafn-
framt til að byggja þann
grundvöll áframhaldandi vel-
megunar, sem allir ættu að
geta sameinazt um að stefna
að. Úrræði sósíalismans hafa
hér og annars staðar reynzt
haldlaus, og þess vegna er
eðlilegt að fleiri og fleiri geri
sér grein fyrir nauðsyn þess
að efla sjáffstæðan atvinnu-
rekstur einstaklinga og félaga
þeirra. Það er sú stefna, sem
unga fólkið á íslandi berst
fyrir, og æskan hlýtur ætíð
að sigra. Einmitt þess vegna
geta Sjálfstæðismenn nú litið
bjartsýnir til framtíðarinnar.
J0S/1 Jfáu ’A 1 A 1 ii i |
VHJ ul Al 'l u R H IEIK 11
Batista vonast til að
komast aftur til Kúbu
Hann býr nú í þœgindum í Portúgal
áratug eftir að hann hraktist í útlegð
Estoril, Portúgal —
Associated Press.
Eftir 10 ára útlegð í alls-
nægtum hefur Fulgencio
Batista ekki glatað þeirri von
sinni, að hann muni aftur geta
snúið til Kúbu. Ef eitthvað
er, þá er vonarneistinn í
brjósti hans bjartari þessa dag
ana vegna ástandsins í Tékkó
slóvakíu. Hinn fyrrverandi ein
valdur Kúbu vonast sem sé
til þess, að nýafstaðnir atburð
ir í Austur-Evrópu muni
verða til þess, að Bandaríkin
muni láta af þeirri stefnu, sem
gerir innrás í Kúbu ómögu-
lega, en það viðheldur komm
únistastjórn Castro fremur en
nokkuð annað að dómi Bat-
ista. „Nú er meiri þörf á því
en nokkru sinni áður“, sagði
Batista í viðtali við AP, „að
Bandaríkin endurskoði Kenne
dy-Krúsjeff samkomulagið."
Samkomulag það, sem Bat-
ista vitnar til, var gert með
Bandaríkjaforseta og forsætis
ráðherra Sovétríkjanna til
þess að binda endi á Kúbu-
deiluna 1962. Sovétríkin fluttu
eldflaugar sínar frá eynni, og
Bandaríkin lofuðu fyrir sitt
leyti að koma í veg fyrir inn-
rás á Kúbu.
„Það var engin ástæða til
þess að veita þessa tryggingu",
segir Batista við fréttamann
AP, og bandar frá sér hönd-
unum. „Nú er svo komið, að
Kúbumenn (útlagar) geta
hvergi atbafnað sig á Karíba-
hafi.“
Eldur brennur í dökkum
augum hans er hann heldur
áfram:
„Það eina, sem Kúbumenn
\ vilja, er að berjast fyrir frelsi
sínu. Bandaríkin héldu, að
Rússar myndu sýna tilhlýði-
lega virðingu, en Rússar munu
aldrei geta orðið raunveru-
legir vinir nokkurrar þjóðar.
Það sýnir innrásin í Tékkó-
slóvakíu bezt.“
„Mesta vandamál kúbönsku
útlagamna er Kennedy-Krúsj-
eff samkomulagið. Ef þa’ð
væri ekki fyrir hendi, er ég
viss um að baráttan myndi
hefjast þegar í stað og henni
Smyndi ekki ljúka. Þann dag,
sem samkomulag þetta var
undirritað, var Castró viður-
kenndur."
„Kúbumenn telja, að ef
Bandaríkjamenn geti hjólpað
í þessari baráttu, þá sé það
gott. Ef þeir geti það ekki,
verði að hafa það. Ég er sann-
færður um að Rússar myndu
ekki blanda sér í málin, ef
þeir vissu, að það mundi kosta
strfð. Þeir myndu segja eitt-
hvað, þeir myndu tala, en
Kúba er mjög nærri Banda-
ríkjunum og mjög langt frá
Rússlandi."
Batista, sem nú er 67 ára
gamall, er enn grannur, starfs
samur maður. Hann er alla-
jafna önnum kafinn við bréfa
skriftir til annarra kúbanskra
útlaga. Einnig er sagt, að
hann stjórni mjög stórum
fjárfestingasjóði. Hann gerir
mikið af því að leika golf,
skrifa og sjá um málefni
stórrar fjölskyldu.
En nú, áratug eftir að hann
flúði frá Kúbu undan skæru-
liðum Castro, á gamlárskvöld
1958, segizt hann hafa gefið
frá sér þá hugmynd að gerast
úr ýmsum hópum“, segir
hann. „Sumir þeirra eru mér
andsnúnir. Ráð það, sem ég
gef þeim öllum, er að berjast
ekki innbyrðis.“
Batista segir, að hann sitji
við skriftir til kl. 4 eða 5 á
hverri einustu nóttu. „En þeg
ar ég slekk ljósið, sofna ég
eins og steinn. Það sýnir bezit,
áð ég hefi hreina samvizku",
bætir hann hlæjandi við.
Mikið af því, sem Batista
skrifar, eru skýringar á því,
sem hann telur hfa verið hlut
verk sitt á Kúbu.
Hann verður öskuvondur,
ef svo mikið sem tæpt er á
því, að hann hafi haldið land-
inu í viðjum fáfræði, fátækt-
ar og áþjánar. „Sl. 10 ár hefur
Fulgencio Batista, fyrrum Kúbuforseti, ásamt Mörtu konu
sinni. Myndin var tekin nýlega á golfvelli í Estoril, Portúgal.
þjóðhöfðingi á nýjan leik. „Ég
vil ekki halda þangað aftur
sem forseti. Ég hefi neitað að
taka nokkurt leiðtogahlutverk
að mér“, segir hann. „En ég
mun aldrei gleyma föðurlandi
mínu og ég myndi verða þjóð
minni ráðgefandi."
Batista býr nú í miklum
þægindum ásamt Mörtu, síðari
konu sinni, 15 km frá Lissa-
bon. Þau hafa tvo bílstjóra
og þjóna á sínum snærum, en
nágrannar þeirra þekkja þau
ekki að eyðslusemi, og sam-
kvæmi sækja þau sjaldan.
Gamall kunningi Batista
segir: „Beztu vinir hans eru
börn hans.“
Batista á fimm börn af síð-
ara hjónabandi. Þau eru öll í
skóla, eða vinna á Spáni og í
Sviss. Batista fer oft til Mad-
rid, þar sem hann á annað
hús, til þess að sinna við-
skiptamálum og hitta þrjá
syni sína.
Hann hefur til þessa skrif-
að þrjár bækur um Kúbu og
vinnur nú að ritun sagnfræ'ði
bókar um landið, sem gefin
verður út í byrjun næsta árs.
Hann vinnur einnig að endur
minningum sníum, „smáfct og
smátt“, að því er hann segir.
Hann fær um 100 bréf á
mánuði frá öðrum kúbönsk-
um útlögum. „Þetta eru menn
Kúba verið leiksoppur harð-
stjórnar og launmorða“, segir
hann. „Þegar ég var forseti
vegnaði verkamönnum vel.
Þeir bjuggu við félagslegt réfct
læti, beztu laun, bezta skipu-
lag og höfðu öll réttindi. Nú
hafa þeir engin réttindi,
hvorki til þess að hugsa frjáls
lega né gera verkföll, og þeim
er ekki skeytt sem mannleg-
um verum“.
Batista hefur aldrei hætt áð
gagnrýna bandaríska utanrík
isráðuneytið, sérstaklega
„fjf/rðu hæð“ þess, þar sem
defid sú, er með málefni Róm
önsku Ameríku fer, er til
húsa, fyrir að hafa stuðlað
að falli sínu og sigri Castro.
Hann segir, að bandarískir em
bættismenn hafi verið stað-
ráðnir í a'ð koma sér á kné,
og þeir hafi jafnvel stöðvað
afgreiðslu á rifflum og flug-
vélum, sem hann hefði verið
búinn að kaupa í Bandaríkj-
unum til þess að nota í bar-
áttunni gegn skæruliðum.
„Það var engin ástæða til
þessa“, segir hann. „Kannski
var þarna um að ræða ranga
ákvörðun, misskilning eða
samsæri.“
Batista heldur því fram, að
Washington geti ekki látfð
það henda, að „mistökin"
Framhald á bls. 13 ■