Morgunblaðið - 15.11.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. NÓVEMBER 1963
Tillaga um stofnun
t> ýðingasjóðs
Afnotagjöld síma ódýrari
hér en víðast annars staðar
— rætt um málefni pósts og sima á Alþingi
UMRÆÐUR urðu í efri-deild Al-
þingis í gær um málefni pósts
og síma, en f jórir þingmenn deild
arinnar, þeir Tómas Karlsson,
Ólafur Jóhannesson, Ásgeir
Bjarnason og Björn Jónsson hafa
lagt fram frumvarp, sem gerir
ráð fyrir, að stofnuð verði Pósts-
og símamálastofnun fslands og
kjósi Alþingi í nefndina, sem síð
an hafi yfirumsjón með starf-
semi pósts og síma.
Ingólfur Jónsson, póst- og
símamálaráðherra, sagði í ræðu
er hann flutti, að ekki virtist
nein sérstök þörf til að stofna
þetta ráð, en vitanlega væri það
í höndum Alþingis að ákveða
það. Póstur og sími væri undir
miklu eftirliti frá Alþingi, þar
sem fjárveitinganefnd fjallaði
ætíð um mál hans og athugaði
skýrslugerðir, auk þess sem rík-
isendurskoðendur færu yfir bók
hald hans. Stonfunin hefði á und
angengnum árum fært mjög út
starfsemi sína, og segja mætti
að hún væri nú komin í nokk-
uð fast form. Lagt hefði verið
í miklar fjárfestingar til þess
að geta aukið þjónustuna og segja
mætti, að starfsemi pósts og síma
hefði verið umkvörtunarlítil. Ráð
herra vakti athygli á því, að
gjöld pósts og síma hefðu ekki
verið hækkuð í tvö ár, en nú
hefði verið haft á orði að hækka
þau til þess að stofnunin gæti
haldið uppi nauðsynlegri þjón-
ustu og fjárfestingum. Segja
mætti að hækkun væri ekki ó-
eðlileg, þar sem staðfest væri
að gjöld þessi væru mun lægri
hér en víða annars staðar.
Tómas Karlsson (F) sagði, að
svo virtist sem ráðherra hefði
lítinn áhuga á að mál þetta næði
fram að ganga, þótt hér væri
nánast um hliðstæðu að ræða við
sumar aðrar ríkisstofnanir. Þann
ig hefði t.d. ráðherra beitt sér
fyrir stofnun Orkumálaráðs. Þá
sagði þingmaðurinn að póstburð
argjöld væru ekki lægri hér en
víðast hvar erlendis og vitnaði
í tímaritið Frímerki, þar sem
m.a. kom fram að í Frakklandi
er póstburðargjald kr. 3.50, í
Bandaríkjunum 3,50 og í Eng-
landi kr. 2,40 á meðan það væri
5.00 hérlendis. Þá rakti þingmað-
urinn einnig gagnrýni blaðsins
á frímerkjaútgáfu stofnunarinn-
ar.
Ingólfur Jónsson, sagði, að
ekki væri neitt handahóf við
útgáfu á frímerkjum, en ætíð
væri það þannig að sum frí-
merki seldust fljótt upp en önn-
ur ekki. Ráðherra sagði, að starf
ÁRSHATÍÐ
0
Lions-umdæmisins á íslamdi verður haldin í kvöld
(föstud. 15. nóv.) að Hótel Sögu, Sðlnasal.
Húsið opnað kl. 19.
Lionsfélagar fjölmcnnið og takið með ykkur gestL
Aðgöngumiðasala við innganginn.
Skemmtinefndin.
Fífa auglýsir
Allar vörur á gamla verðinu.
Úlpur, peysur, terylenebuxur, stretchbuxur,
sokkabuxur og nærfatnaður.
Einnig regnfatnaður á börn og fullorðna.
Verzlið yður í hag.
Verzlið í FÍFU, Laugavegi 99
(Inngangur frá Snorrabraut).
BLAÓBURÐARFÓLK
ÓSKAST
Tjarnargata
Talið við afgreiðsluna i sima 10100
eftirtalin hverfi:
semi pósts og síma væri með
allt öðrum hætti en orkumála-
ráðs, þar sem það fjallaði mik-
ið um nýjar framkvæmdir, en
starfsemi pósts og síma væri að
verulegu leyti komin í fast form.
Ráðherra rifjaði síðan upp sam-
anburð á afnotagjöldum síma hér
og í öðrum löndum. Á íslandi
er afnotagjaldið kr. 3.000 á ári,
en t.d. í Noregi kr. '7.656.00, í
Danmörku kr. 6.740,00, í Finn-
landi kr. 4.522,00, í Sviþjóð kr.
3.784,00, í Bretlandi kr. 5.257,00,
í Frakklandi kr. 11.180,00, í Vest
ur-Þýzkalandi kr. 8.930,00, í Sviss
kr. 4.228,00 og í Bandaríkjun-
um kr. 10.417,00.
Að lokum tók Ólafur Jóhann-
esson til máls og sagði, að ekki
væri óeðlilegra að Alþingi kysi
stjórn pósts og síma, en t.d. í
stjórn síldarverksmiðju ríkisins,
sementsverksmiðjunnar og fl.
Sagði þingmaðurinn að það hlyti
að vera styrkur fyrir embættis-
mennina að hafa slíka nefnd
starfandi. Raunverulega væri
mál þetta liður í stærra við-
fangsefni, — hvernig stjórnir rík
isstofnana skyldu skipaðar og
hvernig starfsemi þeirra gæti í
ríkara mæli farið fram fyrir opn-
um tjöldum.
— er aðstoði rithöfunda við að koma
verkum sínum á framfœri erlendis
í GÆR mælti Tómas Karlsson
fyrir frumvarpi er hann flytur
um viðauka við menningarsjóð
og menntamálaráð. Leggur hann
til í frumvarpinu að stofnaður
verði þýðingasjóður, sem veiti
íslenzkum rithöfundum styrk til
að láta þýða verk sín á erlend
tungumál.
Viðaukagreinin sem Tómas
leggur til að bætt verði við lög-
in er svohljóðandi: Menntamála
ráð fer með stjórn Þýðinga-
sjóðs. Hlutverk þessa sjóðs er að
veita íslenzkum rithöfundum
styrki til að láta þýða verk sín
á erlend tungumál með útgáfu
á verkunum erlendis í huga.
Menntamálaráð skal árlega, eft-
ir að sjóður þessi hefur tekið
til starfa, auglýsa eftir umsókn-
um um styrki úr ÞýðingasjóðL
Menntamálaráð úthlutar styrkj-
um þessum, og skal úthlutun
miða að því að koma athyglis-
verðum íslenzkum samtímabók-
menntum á framfæri erlendis.
Menntamálaráð skal aðstoða
rithöfunda við útvegun hæfra
þýðenda.
Þýðingasjóður menntamála-
ráðs tekur til starfa, þegar fé
hefur verið veitt til hans á fjár-
lögum. Heimilt er menntamála-
ráði að nota að hluta starfsfé
sjóðsins til að kynna íslenzk sam
tímaskáldverk erlendis.
Menntamálaráðherra setur 1
reglugerð nánari ákvæði um
starfsemi Þýðingasjóðs.
Þjððleikhúsiö styrki
leikritahöfunda
frumvarp á Alþingi
TÓMAS KARLSSON (F) mælti
í gær fyrir frumvarpi er hann
flytur um breytingu á lögum
um þjóðleikhús. Gerir flutnings-
maður ráð fyrir því í frumvarpi
sínu, að heimilað verði að ráða
einn leikritahöfund á föstum
Iaunum til leikhússins ef þjóð-
Andstaða gegn happ-
drættisfrumvarpi
PÉTUR Sigurðsson, alþingismað
ur, kvaðst mundu greiða atkvæði
gegn stjórnarfrumvarpinu um
happdrætti Háskóla íslands, en
frumvarpið var til 1. umræðu í
neðri deild í gær, eftir að hafa
verið samþykkt einróma í efri-
deild. Sagði Pétur, að ekki væri
ástæða til þess að stofna eitt
happdrættið í viðbót, og nýr
flokkur í þessu happdrætti mundi
hafa neikvæð áhrif á sölu ann-
arra happdrætta. Þá væri einn-
ig ástæða fyrir nefndarmenn
þeirrar nefndar er fjallaði um
frumvarpið að kanna hvort full-
notaðar væru þær heimildir um
útgáfu happdrættismiða sem Há-
skólinn hefði.
Magnús Jónsson, fjármálaráð-
herra, taldi að um misskilning
væri að ræða hjá þingmanninum,
þegar hann talaði um að stofna
ætti til nýs happdrættis. Einung-
is væri ætlunin að fjölga hluta-
miðum. Sagði ráðherra það ekki
ætlunina að gera lítið úr öðrum
happdrættum, en Háskólahapp-
drættið gegndi miklu hlutverki
í fjáröflun til handa Háskólan-
um.
leikhússtjóra og þjóðleikhúsráði
þykir ástæða til.
Tillögugreinin er svohljóðandi:
Heimilt skal þjóðleikhússtjóra,
að ráða til eins árs í senn, á kjör
fastra leikara, í hæsta launa-
flokki, rithöfund til að rita ís-
lenzk leikrit. Skal viðkomandi
leikritahöfundur skila minnst
einu íslenzku leikverki í lok
starfsárs en það er í höndum
þjóðleikhússtjóra og þjóðleikhús
ráðs að ákveða, hvort eða hve-
nær verði sýnt. Verði verk-
ið tekið til sýningar, skal leik-
ritahöfundurinn fá þóknun fyrir
í samræmi við það, sem höfund-
um íslenzkra verka er greitt fyr-
ir leikrit þau sem tekin eru til
sýningar í þjóðleikhúsinu.
Flutningsmaður vakti athygli
á, að hér væri aðeins um heim-
ildarlög að ræða og ekki gert
ráð fyrir að þau yrðu notuð fyrr
en fjármagn væri fyrir hendi hjá
leikhúsinu, og þjóðleikhússtjóri
sæi ástæðu til. Hlutur erlendra
leikrita í þjóðleikhúsinu færi
stöðugt vaxandi og væri illt til
þess að vita, að íslenzkir rithöf-
undar gæfu sig ekki að leikrita-
gerð. Með flutningi frumvarpsins
vekti það fyrir sér að þjóðleik-
húsið gerði höfundum, sem
áhuga hefðu á leikritinu, kleift
að sinna verkefni sínu.
Umrœður um byggingu
safnabúss á Alþingi
Önnur umræða um stjórnar-
frumvarpið um Landsbókasafn
tslands fór fram í neðri-deild
Alþingi í gær. Bjartmar Guð-
mundsson mælti fyrir áliti
menntamálanefndar deildarinn-
ar, en hún mælti einróma með
samþykkt frumvarpsins eftir að
hafa gert eina breytingu á því.
Bjartmar Guðmundsson gerði
safnahúsmálin að nokkru um-
talsefni í ræðu sinni, og sagði, að
nefndin vildi taka mjög undir
þau ummæli menntamálaráð-
herra í framsögu fyrir þessu
frumvarpi, að rík nauðsyn sé að
taka sem fyrst ákvörðun um
framtíð Landsbókasafnsins og Há
skólabókasafnsins. Gera þyrfti
sem fyrst áætlun um byggingu
bókasafnshúss, er rúma'ði hin vís
indalegu bókasöfn íslendinga, og
stefna bæri að því, að hún yrði
reist í sambandi við 1100 ára
afmæli íslandsbyggðar 1974.
Breytingatillagan er nefndin
gerði var þannig:
Landsbókasafn skal þaulsafna
prentuðu efni íslenzku eða því,
sem ísland og íslenzk málefni
varðar, á hverri tungu sem er.
Sé enginn kostur frumrita, skulu
fengnar af þeim filmur, eða
annars konar myndir, eftir því
sem auðið er. Landsbókasafn
skal varðveita ónotað eitt eintak
af sem flestu íslenzku prentuðu
efni, og skal þeim eintökum feng
insérstaklega örugg geymsla.
Magnús Kjartansson tók undir
það sem kom fram í ræ'ðu Bjart-
mars Guðmundssonar, að nauð-
synlegt væri að hraða byggingu
safnahúss. Sagði hann að ekki
þýddi að setja skynsamleg lög,
ef húsnæðisskortur stofnunarinn
ar kæmi í veg fyrir að hægt
væri að framfylgja þeim. Nauð-
synlegt væri að taka afstöðu til
þessara mála á þessu þingi, og
þyrfti ríkisstjórnin að hafa frum-
kvæ’ðið um það mál, því ella
yrði því tæpast hrundið í fram-
kvæmd.
Bjami Benediktsson, forsætis-
ráffherra, vakti athygli á því að
nú væri starfandi nefnd sem allir
flokkar ættu fulltrúa í, og ynni
hún að því að gera tillögur um
hvernig minnast skyldi 1100 ára
afmæli íslandsbyggðar. Kvaðst
ráðherra hafa heyrt að nefndin
hefði uppi ráðagerðir um bygg-
ingu safnahúss, en endanlegar til
lögur hennar mundu lagðar fyrir
Alþingi og ræddar þar. Ekki
væri hægt að ætlast til þess áð
ríkisstjómin gæfi yfirlýsingar
um þetta mál, fyrr en það væri
fullkannað.