Morgunblaðið - 07.02.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1969.
15
Per Olov Enquist
SÍÐASTI verðlaunahafi bók-
menntaverðlauna Norðurlanda
ráðs, Per Olov Enquist, er ung
ur að árum, fæddur árið 1934
í Hjoggböle í Vesturbotnum.
Hann er fil. mag. frá Upp-
sölum, en hefur auk rithöf-
undarstarfa verið gagnrýn-
andi. Fyrstu bók sína, „Krist-
allsaugað“, sendi Enquist frá
sér árið 1961, skáldsögu, sem
ekki vakti mikla athygli. „Veg
ferðin“ hét önnur bók hans,
sem kom út tveimur árum síð
ar. Þar segir frá ýmsum fyrir-
burðum á ferðalagi, en bók-
in fjallar einnig um hvemig
bók verður til. Þriðja bók En
quists, sem kom út ári síðar,
fjallar um kraftaverkamann í
Þýzkalandi á 18. öld og við-
fangeefni hans, tæknileg og
siðferðileg. Eftir þá bók setti
hann saman bókina Casey-
bræður í félagi við skáldbræð
ur sína og jafnaldra þá Torst-
en Ekbom og Leif Nylén.
Byggist sú bók á alls kyns
samantekt úr bókmenntum,
þar sem fólk hrærist aðeins
í umhverfi sínu.
Viðamesta verk Enquists á
undan verðlaunabókinni var
skáldsagan „Hess.“ Hess, stað
/
V erðlaunabókin
„Hermennirnir“
gengill Hitlers, sem flýði til
Engíands í síðustu styrjöld,
er oft nefndur í þessari bók,
en þó liggur ekki ljóst fyrir
hvort 'hún fjallar um hann.
Hún segir einkum frá manni,
sem ætlar að skrifa ritgerð
um Hess. Sagt hefur verið um
þessa bók Enquists um Hess,
að hún sé einhver djarfasta
tilraun með mál og form í
nýrri sænskri skáldsagnagerð,
Eins og nánar er rakið ann-
ars staðar í blaðinu fjallar
verðlaunaskáldsaga Enquists
um afhendingu Svía á her-
mönnum frá Eystrasaltslönd-
um til Rússa. Hefur höfund-
ur gengið mjög markvisst til
verks og rannsakað allt, sem
unnt var að rannsaka í sam- \
bandi við þessi mál. Um að- (
ferð Enquists komst Lars Gust t
avsen þannig að orði í Bonni- 7
er Littelrara Magasin í haust: \
„Bókin skýrir frá öllum stað- I
reyndum, túlkun þeirra, senni í
leik og mati, öllu sem maður
væntir sér af vísindaritgerð,
en hún inniheldur miklu
meira. f bókinni stöndum við
andspænis rannsókanrmannin
um sjálfum, sem opinskátt læt
ur uppi efa sinn, þrákelkni og
þá tilfinningu, að skriða falli
undir fótum hans. Hlutlægni
er ekki til, þegar til úrslit-
anna kemur verður maður að
taka afstöðu.“ Lars Gustavson
segir einnig, að höfundur taki
í bókinni persónulega og sið-
ferðilega afstöðu byggða á ná
kvæmum rannsóknum á stað
reyndum.

Piltarnir voru að leika íshokki. Þeir voru vel klæddir, í ull-
arpeysum og föðurlandinu.
- SÖLBROT
Framhald af bls. 3
ar sat 16 ára stúlka í heita
karinu, sem er 40 stiga heitt
og ef til vill kemur einmitt
það heita vaitn 100 metrum
neðar en karið er. Þetta er
brot af möguleikum íslands,
en ekki ókennilegur hjartslátt
ur útlanda, þótt auðvitað beri
okkur að læra og nýt"> það
sem að gagni kemur.
Út fellur, að fellur
Það var að flæða norðan
við Skúlagötuna og tvískyggn
ið var að læðast inn yfir Sund
in. f norðrinu hvarf hvtklædd
Esjan upp í hvítbláan him-
ininn. Sólin var lögst í sæ og
við vorum að loka 'hringnum
á flandri okkar um borgina
klædda svelli, en baðaða sól
um daginn. Hafið var ennþá
spegilslétt, en það var aðeins
hvassari tónn í öldugjálfrinu
við Kolbeinshaus. Eilífðarsin-
fónían sem aldrei hljómar
eins, hafið, var búin að missa
þann mjúka tón sem sólar-
geislarnir gefa hryni öldu-
gjálfursins. Flóðarmarnir
teygðu sig lengra og lengra
upp í klappirnar og braut is-
inn, sem hafði bundið þangið
í fangi sér. Það fellur út, það
fellur að, slæmir tímar koma
góðir tímar koma. Það held-
ur allt áfram. Aðeins ef við
höldum áfram er allt í lagi.
Börnin sem voru að leik í
borginni héldu stöðugt áfram
þrátt fyrir kuldann og voru
sæl, rjóð og glöð. á.j.
- BYLTING
Framhald af bls. 1
Dr. Huebl segir, að nokkrir
þeir sem gerzt þekki til hafi
búizt við að réttlínumenn reyndu
að brjótast til valda þegar ólgan
sem fylgdi í kjölfar sjálfmorð
Palach var sem mest. Þar með
hefur í fyrsta skipti verið gefið
í skyn opinberlega að bylting
hafi verið áformuð. í gær sagði
aðalleiðtogi flokksins, Alexander
Dubcek, að Tékkóslóvakar hefðu
staðið af sér alvarlegasta hættu-
ástandið frá dögum innrásarinn-
ar, og hann gagnrýndi Rússa-
holla andstæðinga fyrir klofn-
ingsstarfsemi.
isstefnu, þjóðernishyggju og
skoðunum, sem gengu í berhögg
við marxisma og lenínisma og
viðurkenna um leið í einu og
öllu grundvallaratriði alþjóða-
hyggju öreiganna.
Forsætisnefndin lýsti því yfir
í kvöld, að lokið væri rannsókn
í málí miðstjó-rnarfulltrúa er fyr
irskipað hafði prentun bæklinga
með árásum á Josef Smrkovsky.
Málið verður rætt á miðstjórnar-
fundi s'íðar í mánuðinum, og bú-
izt er við að framfarasinnar krefj
ist þess að vita nöfn þeirra sem
stóðu á bak við útgáfu bækling-
anna.
Fiskimálaráð á fundi í gær..
Fiskimálaráö á fyrsta fundi í gær
— i ráðinu siija fulltrúar allra greina sjávarútvegsins
FISKIMÁLARÁÐ kom saman til
fyrsta fundar síns í gær. Eggert
G. Þorsteinsson, sjávarútvegs-
málaráðherra, ávarpaði ráðið og
lýsti að nokkru tilurð þess og
svarfssviði, en síðan var kosið í
þrigjgja manna framkvæmda-
stjórn ráðsins og skipa hana þess
ir menn, Matthías Bjarnason frá
L.Í.Ú., Tómas Þorvaldsson frá
S.l.S. og Gunnar Guðjónsson frá
S.H.
Sj ávarútvegsmálaráðherra
sagði, að lögin um fiskimálaráð
hefðu tekið gildi sl. v°r> og sjáv-
arútvegsmálaráðuneytið hefði
skömmu síðar óskað eftir því, að
þeir aðilar, sem ættu lögum sam
kvæmt að skipa fulltrúa í ráð-
ið, tilnefndu menn í það. Nokkur
bið varð á því, að tilnefningar
foærðust vegna sífeldra fundar-
halda yfir sumarið og síðan
vegná anna, en niú er ráðið full-
setið og skipa það fulltrúar út-
gerðar, helztu greina fiskiðnað-
ar, sjómanna, venkamanna, lána-
stofnana sjávarútvegsins og ann-
arra stofnana, sem fjalla um
eifnahagsmál og sérmál útvegs-
ins.
Ráðherra minnti á, að í lögum
*un Fiskimálaráð segir, að það
skuli vera ráðgefandi um mót-
un heildarstefnu í uppbyggingu
sjávarútvegsins og markaðsmál-
un og það skuli beita sér fyrir
góðri samvinnu við aðila, sem
hlut eiga að máli, með þeim ráð-
um sem líklegust eru talin
hverju sinni. Starfssemi ráðsins
skal einkum beinast í þrjár átt-
ir, þ. e. að útgerð, fiskvinnslu
og markaðsmálum. Ályktanir um
uppbyggingu fiskis'kipastólsins
skal Fiskimálaráð við það miða,
að sem mest fjölbreytni sé að
jafnaði í útgerðinni og eðlilegt
jafnvægi millj einstakra greina
hennar. Þá skal miða tillogur
ráðsirts við, að hráefnisöflun til
fiskiðnaðarfyrirtækja skuli ráð-
ið semja þannig, að tillit sé tek-
ið til æskilegrar dreifingár fyrir-
tækjanna og við það miðað, að
afkastageta þeirra sé hæfileg
með hliðsjón af mögulegri öflun
hráefnis, og að því stefnt að sem
mest fjölibreytni verði í vinnslu
sjávarafla. Um markaðsmálin
segir að fis'kimálaráð skulí hafa
forgöngu um rannsó.knir og
skipulegar aðgerðir til að afla
sjávarafurðum nýrra markaða,
svo og framleiðslu nýrra vöru-
tegunda. Árlega skal Fiskimála-
ráð gefa ríkisstjórn og Alþingi
skýrslu um störf sín. Sjávarút-
vegsmálaráðherra sagði og í
ávarpi sínu, að hann teldi mjög
aðkallandi, að öll þau störf, sem
eru unnin í þágu íslenzks sjáv-
arútvegs verði tekin til endur-
skoðunar og samræmingar.
Ráðherrann benti að lokum á,
að ekki hefði fram að þessu
verið til stofnun, þar sem allir
helztu aðilar, er að sjávarútvegi
stæðu, ættu fulltrúa. Úr þessu
væri nú bætt með skipan Fiski-
málaráðs og hugmyndin hafi ver
ið sú, að ráðið taki á sína könnu
að einhverju leyti störf annarra
stofnana, þ. e. að í ráðinu verði
sameinuð störf, sem nú eru unn
in í öðrum stofnunum.
MEÐ bréfi Fjármálaráð'uneytis-
ins til Landsbanka íslands dags.
2. jan. sl., tilkynnir ráðuneytið
bankanum, að þeim gjaldend-
um skattsins, siem undirritað
höfðu skuldabréf til tryggingar
greiðslu hans, sé gefinn kostur
á fresti greiðslu þeirra 20%, sem
greiða átti fyrir árslok 1968,
enda gengist gjaldendur undir
samkomulag um greiðslu eftir-
stöðva vanskila á árunum
1969—1972. Er frestur gefinn til
1. maí 1969, en þá er talið að
úrslit verði kunn í þeim tveim
málum, sem nú er verið að taka
fyrir í Hæstarétti út af fyrningu
lögtaks í lausafé annars vegar
og fasteign hins vegar.
Úrskurðir uppboðsréttar í mál
í grein sinni sagði Huebl að
orðrómurinn um yfirvofandi bylt
ingu Novotnysinna hefði vakið
skelfingu í Tékkóslóvakíu. Hins
vegar sagði hann að Rússar
hefðu ekki lýst umsvifalaust yf-
ir stuðningi við slíka byltingu,
ef hún hefði verið gerð.
STROUGAL GAGNRÝNIR
Á fundi flokksleiðtoga og ráð-
herra í Prag í dag var hvatt til
baráttu gegn frjálslyndisrstefnu
og fölskun marxisma. Lufoomir
Strougal, fulltrúi í forsætisnefnd
inni, skoraði á flokksleiðtogana
að herða á hugmyndafræðilegum
áróðri og berjast gegn frjálslynd
um þessum gengu á þann veg,
að talið var að lausafjárlögtakið
væri niður fallið, þar sem bæði
höfuðstó'll og vextir skattkröf-
unnar væru fyrndir, en fast-
eignalögtakið væri niður fallið
fyrir vöxtum, þar sem allir vext-
ir frá upphafi séu fyrndir, 'hins
vegar væri eigi niður fallið lög-
tak í fasteign fyrir höfuðstól
gjaldsins.
Ræður stjórn Fél. stór-
eignaskattsgjaldenda greiðend-
um skattsins til að ganga frá
samkomulagi við Landsfoanka
íslands um greiðslu eftirstöðv-
anna á árunum 1969—1972 á
fyrrnefndum grundvelli.
(Fréttatilkynning frá Fól.
stóreignaskattsg j aldenda).
Formaður Þjóðarráðsins, Cesti
mar Cisar, gaf í skyn í blaða-
grein í dag að ekki yrði unnt að
halda nýtt flokksþing fyrr en
kosnir hefðu verið nýir fulltrú-
ar. Hann kvaðst telja að kosning
arnar í ágúst í fyrra væru ekki
lengur gildar og tók þar með í
sama streng og Rússar. Mesta
hættan, sem flokkurinn stæði
andspænis væri hægristefna, —
Hann sagði að sæluríki algers
frelsis gæti ekki komið í staðinn
fyrir forustuhlutverk flokksins.
Sovézkir hermenn í Tékkóslóv
akíu hafa haldið fyrsta flokks-
þing sitt með þátttöku fulltrúa
úr miðstjórn sovézka kommún-
istaflokksins, að sögn „Rauðu
stjörnunnar“. Formaður Þjóðar-
fylkingar Tékkóslóvakíu, Evzen
Erban, sagði í blaðagrein í dag,
að nefnd undir fors'æti hans
hefði verið sammála sovézkum
félögum um það í Moskvuheim-
sókn nýlega að árangursrík þró-
un sósíalistísks þjóðfélags væri
bundin því skilyrði, að annars
vegar væru viðurkenndar sér-
stakrar aðstæður þróunarinnar í
hinum einstöku löndum sósíal-
ista og hins vegar væru viður-
kenndir sameiginlegir hagsmun-
ir sósíalistalandanna.
- ATVINNULAUSIR
Framhald af bls. 28
í öðnum kauptúnum, sem eru
35 voru atvinnulausir 1108 tals-
ins. Flestir voru skráðir í Grund
arfirði 103, í Ólafsvík voru þeir
93, á Þórshöfn og á Fáskrúðs-
firði (Búðir) voru 8® skráðir at-
vinnulausir á hvorum stað.
Innheimtu stóreigna-
skatts frestað