Morgunblaðið - 23.02.1969, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. FEBRÚAR 1969.

Últgieliaiidi H.f. Árvafcur, Reyfcjavíik.
Framfcvsemdiaistj órz. Haraldur Sveinsaon.
iRitisitjórai1 Sigurður Bjarniason frá Yiguir.
Matibhías Joíhannesslea.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
RitstjómarfuBfcrúi Þorbjöm Guðmundss on.
Fréttaisitjóri Björn Jóhannssonu
Auglýsing'astjórá Árni Garðar KristinsBon.
Eitstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-lOOt.
Auiglýsingair Aðatstræti 6. Sími 22-4-80.
Áafcriiftargjald fcr. 160.00 á mánuði innanlands.
í lausasjöitt kr. 10.00 eintakíð.
FORSJÁ OG HYGGINDI
Ojarni Benediktsson forsæt-
" isráðherra flutti ýtarlega
ræðu á Alþingi í fyrradag
um efnahagsástandið og stöðu
atvinnuveganna. Kom þar
fram, að þjóðartekjurnar
hafa undanfarin tvö ár minnk
að um 17% og eru nú svip-
aðar að raunverulegum verð
mætum og þær voru á árinu
1962—63. Ráðherrann rakti
ráðstafanir þær, sem ríkis-
stjórnin hefur gert til að
bægja frá miklum voða vegna
þeirra áfalla, sem yfir okkur
hafa dunið, og er þar fyrst og
fremst um að ræða margvís-
legan stuðning við íslenzka
atvinnuvegi.
Gengisfellingin, sem gerð
var í nóvember, hefur verið
miðuð við það að treysta
grundvöll atvinnuveganna
og skapa skilyrði fyrir þrótt-
miklum rekstri þeirra, ekki
sízt sjávarútvegsins og iðnað-
arins, en samhliða hefur
gengisbreytingin stuðlað að
því að draga úr innflutningi
og mun verða til þess að
gjaldeyrisstaðan batnar á ný.
-» í lok ræðu sinnar sagði
f orsætisráðherra:.
„Meðan við búum við þær
sveiflur í atvinnulífi, sem við
gerum, verðum við að vera
reiðubúnir að taka á okkur
óþægindin af þeim og fátt er
í raun og veru fráleitara
heldur en þegar sumir segja:
Þetta kemur af því að við
treystum of mikið á síldar-
ævintýrið og annað slíkt.
Eins og þjóðin væri nú bet-
ur á vegi stödd, ef hún hefði
ekki ausið upp úr þeirri
miklu auðsuppsprettu, sem
gert var á þessum árum. Nei,
einmitt á þessum árum öðl-
uðust margir margháttuð
tæki og þægindi, sem þeir
halda áfram að njóta og eru
þess vegna miklu betur und-
ir erfiðleikana búnir nú held-
ur en áður var. Þetta er aug-
ljóst, ef menn fást tíl að
skoða þetta eins og það er í
raun og veru. Hitt skulum
við svo játa, að það er alltaf
erfitt að sætta sig við það að
fá minna í hlut heldur en áð-
ur var. En hvort sem mönn-
um þykir það erfitt eða ekki,
4>á er það óhjákvæmileg stað-
reynd, að það verða menn að
gera og spurningin er nú
þe9si: Vilja menn gera það á
þann veg að allt lendi í upp-
lausn og vandræðum, eða
vilja þeir gera það af forsjá
og hyggindum, þannig að við
getum sem fyrst komist úr
þeim erfiðleikum, sem við er-
um nú í og sótt fram til betri
tíma.“
VANTAR
VERKEFNI ?
estur á ísafirði er skipa-
smíðastöð Marzelíusar
Bernharðssonar að ljúka við
að byggja 41. skipið, sem
stöðin hefur byggt. Er þetta
200 smálesta stálskip og
fyrsta stálskipið, sem byggt
hefur verið á ísafirði.
Morgunblaðið átti þess kost
fyrir skömmu að skoða þetta
nýja skip með eiganda og
framkvæmdastjóra skipa-
smíðastöðvarinnar, Marzelí-
usi Bernharðssyni, harðdug-
legum athafnamanni. Það er
byggt inni í nýrri og mynd-
arlegri skipasmiðju. Öllu
virðist þar vel og traustlega
fyrirkomið. Sjálft skipið er
eitt glæsilegasta og vandað-
asta skip, sem hér hefur ver-
ið byggt, búið öllum nýtízku
tækjum, eins og að líkum læt
ur. Þetta skip er byggt fyrir
útgerðarfélag í Súðavík, en
það byggðarlag hefur á rúm-
lega einu ári misst fjögur
skip, þar af tvö með allri
áhöfn. Svo stórhöggur er
Ægir í garð íslenzkra útgerð-
arbyggðarlaga.
Marzelíus Bernharðsson
hefur unnið við skipasmíði í
tæp 50 ár. En aðeins tæp fjög-
ur ár eru liðin síðan stál-
skipastöð hans var byggð.
Getur hún með góðu móti
byggt eitt stórt skip á ári. í
henni vinna 50—60 manns.
En horfurnar eru ekki sér-
staklega góðar hjá íslenzkum
skipasmíðastöðvum um þess-
ar mundir. Örfá skip eru í
byggingu hjá þeim fjórum
skipasmíðastöðvum sem
byggja stálskip. í skipasmíða
stöðinni á ísafirði liggur ekki
fyrir nein ný pöntun, þegar
þessu skipi er lokið, sem nú
er að fara af stokkunum. Þá
verða 50—60 manns, sem í
stöðinni vinna atvinnulaus-
ir. Skipasmíðastöðiin annast
að vísu viðhald á vestfirzka
fiskiskipaflotanum. En því
fer víðsfjarri að þau störf
tryggi hinum stóra hópi skipa
smiða, sem þar vinnur trygga
atvinnu.
Enda þótt við íslendingar
höfum keypt og byggt mikið
af glæsilegum fiskiskipum á
síðustu árum, er þó nauðsyn-
legt að nokkur ný skip bæt-
ist við flotann á hverju ári.
Er þar fyrst og fremst um að
ræða eðlilegt viðhald og end-
umýjun. Á hverju ári heltast
nokkur skip úr lestinni af
ýmsum ástæðum.
Heimsókn bandaríska fl ugvélainóðurskipsins „Forestal“ til Istanbul mótmæit.
Sjötti floti Bandaríkjanna
óvinsæll í Tyrklandi —
Kennt um að hætt var við landgöngu á Kýpur árið 1964
HEIMSÓKNIR bandarískra
herskipa til Tyrklands hafa
tvívegis á nokkrum mánuðum
leitt til blóðugra átaka. And-
staðan gegn þessum skipakom
um á rót sína að rekja til
■ þeirrar almennu skoðunar í
Tyrklandi, að 6. bandaríski
flotinn hafi komið í veg fyrir
tilraun Tyrkja til að setja
her á land á Kýpur árið 1964,
þegar átök tyrknesku- og
grískumælandi eyjarskeggja
stóðu sem hæst. Þjóðernis-
sinnar í Tyrklandi hafa ár-
um saman lagt fast að stjórn-
inni að sýna festu í Kýpur-
málinu, sem oftar en einu
sinni hefur næstum leitt
til styrjaldar milli Tyrklands
og Grikklands.
Aðrar ástæður búa einnig
á bak við andstöðuna gegn
nærveru Bandaríkjamanna í
Tyrklandi og eru þessar
he'lztar:
Sú mikla reiði, sem greip
um sig í Tyrklandi, þegar
Johnson, fyrrum Bandaríkja-
forseti, sendi Ismet Inönu,
fyrrum forsætisráðherra
Tyrklands bréf árið 1967 og
ráðlagði honum að sýna still-
ingu í Kýpurmálinu.
Frelsi það, sem vinstri-
sirinar hafa fengið síðan her-
inn gerði byltingu árið 1960
og steypti stjórn Mendesar
og- Lýðræðisflokks hans af
stóli.
Uppgangur tyrkneska
Verkamannaflokksins, sem að
hyllist marxisma og heldur
uppi hatrammri baráttu gegn
Bandaríkjunum og Atlants-
hafsbandaiaginu.
Sú stefna tyrkneskra rík
isstjórna síðan 1960 að bæta
sambúðina við Sovétríkin.
Áætlað er, að í Tyrklandi
séu nú um 30.000 bandarísk-
ir hermenn, að skylduliði
þeirra meðtöldu. Efnahagsað-
stoð Bandaríkjastjórnar við
Tyrkland nam í fyrra 59
milljónum dollara miðað við
130 milljón dollara árið 1967.
Hernaðaraðstoð Bandaríkj-
anna nam 70 milljónum doll-
ara árið 1968 miðað við 135
milljónir dollara árið áður.
Ýmsir samningar ríkisstjórna
Tyrklands og Bandaríkjanna
hafa verið í athugun um
rúmlega eins árs skeið, en
þeir eru flestir tæknilegs eðl-
is. Fjalla sumir þeirra um
samskipti bandarískra her-
manna og tyrkneskra yfir-
valda og eru því umdeiíldir.
VINSTRI GEGN HÆGRI
f óeirðunum á dögunum
vildu vinstrisinnar mótmæla
þessum bandarísku áhrifum,
en hér var eingöngu um að
ræða átök milli hægri- og
vinstrisinna. Hægrisinnar
voru ekki að láta í ljós stuðn
ing við Bandaríkjamenn
heldur héldu þeir því fram,
að þeir væru þjóðernissinn-
ar og andstæðingar kommún-
isma. Alvarlegustu átökin
urðu daginn áður en banda-
rísku herskipin sigldu frá Ist
anbuil eftir vikulanga heim-
sókn. Óeirðaseggir beittu
prikum, grjóthnullungum,
hnífum og heimagerðum
sprengjum og tveir menn
biðu bana og rúm/lega 100
Framhald á bls. 31.
ii 7 ■1 'AM IÍD UriMI
\iiiv U1 1 nll Ull IILIIYII
Af því væri mikil atvinnu-
bót, ef hægt væri að tryggja
skipasmíðastöðvunum hér-
lendis sæmileg verkefni. Að
því verður að stefna, að við
byggjum sjálfir öll okkar
fiskiskip. Fyrir höfuðstað
Vestfjarða hefur það geysi-
mikla þýðingu að skipasmíða
stöðin þar sé rekin og hafi
nægileg verkefni frá ári til
árs. Þessi skipasmíðastöð hef
ur á að skipa ágætum skipa-
smiðum, harðduglegum og
reyndum mönnum.
Ýmislegt hefur verið gert
af hálfu hins opinbera
til þess að efla innlend-
an skipasmíðaiðnað. Ýmsar
þær ráðstafanir hafa þó geng
ið of seint og hefur það vald-
ið einstökum skipasmíða-
stöðum verulegum erfiðleik-
um.
Eyþjóð eins og íslendingar,
sem allt á undir sjósókn og
siglingum verður að geta
byggt góð og traust skip. Það
getur hún líka, ef rétt er á
haldið.
AUKIN ÁHRIF
ÆSKUNNAR
Fins og skýrt hefur verið frá
" hér í blaðinu hafa há-
skólastúdentar gert þá kröfu,
að þeir fái að hafa aukin
áhrif á stjórn skóla síns, og
m.a. vilja þeir fá að vera
fjórðungsaðili að kosningu
rektors háskólans. Háskóla-
ráð hefur enn ekki svarað
þessum óskum háskólastúd-
enta.
Á því leikur ekki vafi, að
það yrði háskólanum til
styrktar, að stúdentar fengju
meiri áhrif á stjóm málefna
hans. Unga kynslóðin á ís-
landi er hin glæsilegasta, sem
landið hefur átt, og æsku-
mennirnir í háskólanum
munu skilja skyldur þær,
sem á herðar þeirra eru lagð-
ar, ef þeim er veitt sú ábyrgð,
sem fylgir áhrifum á stjórn
æðstu menntastofnunar lands
ins.
Hinir eldri eru oft bundnir
af persónulegum sambönd-
um og hleypidómum, sem
ekki þjaka æskumennina.
Þess vegna mundi eldmóður
æskunnar lífga störf háskól-
ans og háskólaráð ætti vissu
lega að fagna því að njóta
meira samstarfs við nemend-
ur skólans.