Morgunblaðið - 15.04.1969, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 196®
r m
Asgeir L. Jónsson:
„Eitthvað fyrir alla“
ÞAð' ERU líklega milli 20 og
•30 ár síðan þáverandi formað-
nr útvarpsráðs lét þess getið í
útvarpsræðu: ‘,,að útvarpið eigi
®ð flytja eitthvað fyrir alia.
„Mér fundust þessi ummæli við-
sýni og iofa góðú. Datt mér þá
«kki d hug, að þau yrðú útfærð,
eins -og raun hefúr á orðið.
Aíit á sama stai
BIFREIÐASALA
EGILS
N'otaðar bifreiðir til sölu
Jéepster Commandö '68, skipti
æskileg á ódýrari bU.
Willys Jeep '55, '63. '64. '65,
'66. '67,
Willys Tuxedo '68.
Willýs Jeep '67, 6 cyl. og
ower-drive:
Töyota Crown '66, vel með far-
ínn leigubíll.
Tóyota Crown '67, einkabill.
HHIman Imp. '65 og '67.
Opel Caravan station '64.
Votkswagen rúgbrauð "63.
Votkswagen '66,
Vbtvo 544 '63.
Bénz 190 '63, sértega- fallegur.
Trabant '66;
Moskwitch '65 og; '67.
Saab '67 4ra cyl.
Hillman Super Mínx station '67.
Táanus 17 M/station '65;
Rambler Classic '63 og '64.
Skodð 1000 M.'Bl' '66,
Fiat 1100 66
Fiat 1100? station '66.
Chevrolet '62 station.
Córtina. '64,
Ford Mustang '68:
Ég er meðal þeirra, sem álíta
að útvarpið eigi fyrst og fremst
að vera menningar og mennta-
stofnun allt frá barnaskóla og
upp í háskóla. Svo hefur og ver-
ið í höfuðdráttum. En til sárra
vonbrigða, virðist útvarpið
menga um of þetta hlirtverk með
ýmsu því, er helzt ætti ekki að
heyrast í útvarpi.
Hvemig mundi fara, ef skól-
arnir tækju þá stefnu að haga
kennslunni eftir óskum barna og
unglinga?
Ég geri ráð fyrir, að ýmsir
þeir, sem til þess hafa aidur,
munu minnast erindis, er eitt
sinn var flutt í útvarpið og sum-
ir nefndu skósvertuerindið. Það
mun vissulega hafa verið flutt I
góðum tilgangi sem árás á
drykkjuskap og heimabrugg, en
flytjandinn var sagður svo sein-
heppinn í frásögn sinni, að hann
veitti óbeint upplýsingar um ým-
islegt, er drykkjumönnum og
bruggurum mátti að „gagni“
koma. Ég hlustaði ekki á þetta
erindi og man ekki með vissu,
hver flutti það, enda skiptir það
ekki máli, en erindið var mikð
rætt, að ég heyrði þess sums
staðar getið á ferðum mínum um
landið, að eftir það hefði heima-
brugg náð meiri útbreiðslu. —
Útvarpið var stefnuskránni
trútt: „Eitthvað fyrir alla.“
Auk menningar- og mennta-
þjónustu flytur útvarpið að sjálf
sögðu hin margvíslegustu
skemmtiatriði. Hafa þau að von-
um sætt mestri gagnrýni, því að
sitt sýnist hverjum. Ósanngjarnt
væri að krefjast þess, að allt
væri jafnsnjallt. Hins vegar get
ur verið álitamál, hvort rétt sé
að flytja „eitthvað fyrir alla“ í
merkingunni að verða við allra
óskum.
Athygli hefur vakið, hversu
rækilega útvarpið gætir hins
svokallaða hlutleysis. Finnst sum
um jafnvel nóg um. Fátt mun
það hafa flutt, sem getur talizt
ósæmilegt, en hvort það gætir
þess sem skyldi, hvaða áhrif
sumt útvarpsefni hefur eða
kann að hafa á hlustendur, get-
ur verið umræðu vert. Þeir hlust
endur, sem í þessu sambandi
koma fyrst og fremst til greina,
eru börn og unglingar. Tilgangs-
laust er að ætla foreldrum að
velja og hafna fyrir börnin. Við
slíkt verður ekki ráðið.
Börnin eru efniviður í gæfu-
eða ógæfumenn af öllum gerðum
eftir eiginleikum og uppeldi. Til
skamms tíma voru heimilin að
mestu leyti ein um uppeldi og
mótun barna og unglnga, en nú
er svo komið, að þau lúta í lægra
haldi um áhrifin. Grautarpottur
þjóðfélagsins hefur orðið undir-
tökin, nema ef vera kann í af-
skekktum sveitum.
Ætli það taki ekki yfirfeitt um
20 ár að skrýða mannkindina
viðunandi siðferðishjúp? Stund-
um skemmri tíma. Stundum tekst
það ekki. Menningarskurnið
krefst lengri tíma, en hvort
tveggja verður ekki nema til-
tölulega örþunn himna utan um
villimennskuna, sem innifyrir
býr. — Til mun vera franskur
málsháttur, sem hljóðar á þessa
leið: „Klóraðu Rússanum, þá finn
urðu „Tartarann". Skyldi ekki
þessi málsháttur eiga nokkuð
jafnt við allar þjóðir heims?
Hvaða umsögn hafa styrjaldar-
árin, fyrri og síðari, gefið okk-
ur um það og siðan samskipti
hinna ýmsu þjóða?
Líklega verður þó að álíta,
að mannskepnan hafi eitthvað
skánað frá því að sögur hófust.
Hins vegar hafa framfarimar
verið það hægfara, að manni
verður á að spyrja, hvort mann-
kyninu muni eldast aldur til að
nálgast fullkomið bræðralag. En
hvað um það, Hfið krefst’ fram-
vindu, þróunar og öllum er skylt
að taka þátt í þeirri sókn á sem
jákvæðastan hátt Þess vegna er
athugunarvert, hvort gefa skuli
al'ls konar ævintýralýð, sem
gengur upp i þvl að trylla æsk-
una með fáránlegri vilU-
mennsku, byr undir vængi með
aðstoð opinberra fyrirtækja, s.s.
Ríkisútvarpsins og gjaldeyris-
þjónustunnar, er sóar gjaldeyri
i erlenda skemmtikrafta að því
er virðist án nokkurrar gagn-
rýni.
Ekki kann ég tölu á þeim er-
lendu fregnum, er birzt hafa í
íslenzkum blöðum um múg-
æði sem altekið hefur unglinga
á skemmtistöðum og utan þeirra
í sambandi við bítla, svo að lög-
regla hefur orðið að skerast í
leikinn. I sumum tilfellum urðu
slys. Sumum fregnum hafa fylgt
myndir, er ætla mætti, að tekn-
ar væru af bandóðu fólki á geð-
veikrahæli. Verður ekki séð, að
slíkt og þvílíkt skapi holl upp-
eldisáhrif eða sé menningar-
auki. Negrahví (Jazz) lætur
minna yfir sér og er ekki eins
æsandi, en hvaða áhrif hefur það
á hljómlistarþroska fólks? Önn-
ur spurning er þá ekki síður
knýjandi: Hefur bítlagarg og
negrahvi æskileg áhrif á heyrn
og taugakerfi manna?
Heyrnarþoli mannsins eru
takmörk sett. Styrkur (hæð)
tóna er mældur í stigum (Deci-
bel) eftir ákveðnu kerfi. Ef ég
man rétt, þá á heyrn mannsins
að þola um 85 stig án þess að
bíða tjón. Hins vegar kvað bítla
garg komast yfir 130 stig. Ef hér
er rétt með farið, sætir furðu,
að heilbrigðisyfirvöldin skuli
ekki skerast í leikinn.
Verður ekki fyrst og fremst
að gera þá kröfu til hljómverka,
málverka, höggmynda, leiksýn-
inga, kvikmynda, skáldverka og
annara bókmennta, að þetta
hvert um sig hafi jákvæð á-
hrif til andlegs þroska og upp-
byggilegrar fræðslu, hafi göfg-
andi áhrif, sé til hagnýtrar
menntu-nar eða veiti óskaðlega
skemmtun?
í þessari upptalningu er ekki
list nefnd á nafn, því að nú er
svo komið, að ekki verður vitað,
Tökum notaðar bKreiðar 1 um-
boðssölu. Úti- og innisýningar-
svæði.
Laugav. 116. Sími 22240.
Skinnkápur — pils
JAKKAR — SKOKKAR.
HAGSTÆTT VERÐ.
GREIÐSLUSKILMÁLAR.
<5
s.a
•gH
HRESSINGARVIST
Allar almennar læknismeðferðir. megrunar-
kúrar. gufuböð og þjálfun. —
Nýtizku herbergi með baði og snyrtingu
(lyfta). Dagsverð frá 60—110 d. kr.
Aðgangur að golfi og reiðhestum —
Leitið upplýsinga.
TH. (06) 821155 — Póstbox 105
— Aðalhressingarhæli
• ■ i-Í. •1] i!m 8 j ni ci - i
1 • - iu . ir 'f k • ^ _ i -Jfe: 1*****mi£s|| ISJ ****bm»»M víit i3f ÍUVI UACiyUUIIA SILKEBORG-DANMARK
HÆTTA Á NÆSTA LEITI —+— eftir John Saunders og Alden McWilliams
impossiblk!
T'M GOINS
DOWN THERE/
WELC0WE BACK TO ALM05T
DPV LAND.TRoy/ GRAB THIS
BATHTLIB TOy AND LET'S
SEE HOW BRAVE 'CAPTAIN ,
KIDD' ATHOS REALLV |S/ S
TW ENSIHE ROOM
1S ON THE PIPE KOW,
SIR... THEY SAY ,
THEV'RE flooding'
Vélarrúmið var að kalla upp herra. Þeir
segja að þar sé alit að fyllast af sjó. Það
er ómögHlegt. Ég fer niður að gá. 2. mynd)
Veikominn aftur á hérumbil þurrt land
Troy. Nú skulum við athuga hversu hug-
rakkur kafteinn Kidd er í raun og veru.
3. mvnd) (Á meðan, i hundruð milna fjar
lægð er að skapast nýtt vandamál sem
þeir félagar fiækjast í). Allt í lagi, allt ■
lagi. Einn góðan veðurdag finnur einhver
sniðugur náungi upp síroa sem getur ekki
hringt meðan maður er í baði. Og verður
milljónamæringur.
hvað það orð táknar hverju
sinni.
Sjónvarpið virðist vera um
margt vökul stofnun, sýnir sitt-
hvað ágætt, en því miður Hka
eitt og annað, sem ekki ætti að
sjást. Hér verður aðeins vikið
að einu atriði. Sýndar hafa ver-
ið myndir af leikfimi, bæði inn-
lendar og erlendar, sem hafa ver
ið með ágætum, fyrirmyndir að
hollri skemmtun og fræðslu, en
þess á milli, og þó oftar, hafa
verið sýndar líkamsskælingar,
bæði villimannslegar og viðbjóðs
legar frá' toppi til táar frá mín-
um bæjardyrum séð. Hér á ég
að sjálfsögðu við afskræmis-
hreyfingar bítlanna. Dettur
nokkrum heilvita manni í hug,
að sTíkt veiti börnum og ungling
um- nokkra hollustu? Eða er
æskilegt að ala upp lýð, sem á-
netjast þvílíkri ómenningu?
Þegar næst síðasti útvarps-
stjóri kynnti vetrardagskrána
síðasta haustið, sem hann var
við stjórn, kunngerði hann, að
útvarp frá jarðarförum yrði að
mestu leyti fellt niður. Gat hann
þess jafnframt, að forsendan fyr
ir því útvarpi væri niður fallin.
Þessum ummælum fylgdi engin
skýring. Ekki skildi ég hvað
hann átti við, og enginn, sem ég
spurði. En fyrir skömmu kom
skýringin frá formanni útvarps-
ráðs á þá leið, að nú væru sam-
göngur orðniar svo góðar, að auð
vélt væri fyrir þá er vildu að
vera viðstaddir jarðarfarir.
Þessi tylliástæða er harla hald-
HtiL Um hásumar eru að vísu
flestir vegir færir, en aðra tima
árs fer það eftir tiðarfari, og
ekki eiga allir greiðan gang að
flugferðum. Þá getur og fleira
komið til, sérstaklega ef langt
þarf að sækja.
Síðustu árin, sem útvarpað var
frá jarðarförum, mun árleg tala
þeirra hafa verið hátt á öðru
hundraði. Þetta var því eftirsótt
þjónusta til útvarpsins vegna ná
kominna ættingja og vina hinna
látnu. Vitnað hefur verið til
þess að þessi þjónusta þekkist
ekki í öðrum löndum. Þessu má
svara með tveimur spurningum:
Mega íslendingar ekki hafa sín
ar eigin lífsreglur, og hvaða
lönd hafa slíka samgönguörðug-
leika sem ísland? — Svo er til
ön-nur hlið á þessu máli: Það er
sem sé hlustað meira á jarðarfar-
arútvarp en margur hyggur.
Siðan fyrir upphaf Ríkisút-
varpsins, hef ég ferðazt um meg
inhluta landsins, árlega um 5
mánuði. Ég hefi því ekki kom-
ízt hjá því að kynnast nokkuð,
hvaða útvarpsefni er vinsælast
hjá hinum ýmsu aldurs- og mann
gerðarflokkum. Hefur það vak-
ið athygli mína, hversu miikð
hefur verið hlustað á útvarp frá
jarðarförum. Mörg heimili sögð-
ust ekki sleppa nokkurri útför.
Það er fyrst og fremst gamla
fólkið, sem hlustar. Það er sumt
ættfrótt og kannast því við
marga, sem verið er að kveðja,
og það safnar nýjum fróðieik.
Hjá gamla fólkinu eru dagam-
ir oft langir. Afþreying þess í
aambandi við útvarpið hefur að-
a'lega verið guðsþjónustur, jarð
arfarir, veðurfregnir, fréttir,
sögur og leikrit. Það hlustar
einnig á söng og þjóðlög. Þessi
hlustendahópur er ekki lítill,
hann saknar útvarps frá jarð-
arförum og hann á ekki að vera
réttlægri en aðrir hlustendur.
Vera má, að tekjur útvarps-
ins af jarðarfararútvarpd standi
ekki undir tilkostnaði, þó verð-
ur það fjárhagslega hagstæðar
en útvarp fyrir enga greiðslu.
Ef ég man rétt, þá átti að
mota jarðarfaratíma útvarpsins
fyrir „tónlist“. Hlustendur hafa
síðan heyrt, hvemig þessi Hst
ber nafn með rentu. En hversu
margir munu hlusta á slíkt efni
á þessum tíma dags? Jú, það ger
ir sennilega einhver strjálning-
ur. „Hlustað" mun t.d. í ein-
staka verksmiðju, en ef til vill
einkum á verkstæðum við undir
leik af vélaskrölti og hamars-
höggum. Annars hélt ég að full
vinnandi fólk ætti að hafa af-
þreyingu af öðru en útvarpi í
vinnutímanum.
Ásgeir L. Jónsson.