Morgunblaðið - 31.10.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBBR 1970
EFTIR
GlSLA SIGURÐSSON
Bankar og peningamál snerta líf hvers
eimasta miammK. Það kermur öllum við,
hvemdtg þeim mákum er bageð og þeas
vegtnia ætla óg, alð þátturiinm um bamka-
valdið magi teljast athygliisverðasta efni
vikiunmar. Sú knafa verður sífellt al-
memniari og háværairi, að lýðræði sé ekki
bara í orði og aS sitjóarm þefcra mála, sieim
smierta hag almemmiiinigis, sé eifcki eimhvers
konar leymiimaikk, sem fraim fer fyrir
lulktuim tjöldiuim. Hér hefur sjónvarpdð
hlutverki að giegma og bnezika sjómivairpið
hiefiur til dæmiis vakið á sér athygli út
uim hedimiinn fyrir edmiarðlegar uimræðiur
uim diagskránmál. Þar enu framámiemm
þjóðfélagsims látmdr giera gnedn fyrir vfið-
kvæmum máium í beimmi útsemidimigiu og
ekikiert uiudam dreigið. Bn til að siíkt
beppnist vel, veltiur á mifciu, að spyrj-
enidur séu vel að isér og fljótir að átta
sig, ef reymt er að þvæia miálim. Ólaflur
Ragraar Grimssiom hetfur tekið þetta
hliutverk að sér í bili Mér er tjáð, að
hamm aðhyllist stiefmu Framisókniarflofcks-
inis, eimm allna haigfræðinga iamidsimis, og
það er út af fyrir siig merkileg sérsitaða.
En Ólaiflur gefur þessum þáttum atð ýmsu
leyti frísklegam blæ; barnm spyr áleit-
iinma spurmimga af talsverðri bvatvísi, em
stumdiuim verða þær stráfcsilegar um of.
Þó er það illskárra em of mikil varfærni.
En sjálfumgleði Ólafs háir hom/Um og
fer, að því er virðisit, í taiuigarmiar á við-
miælemdum hanis og ef til viil sjónvarps-
áhieyrendum líka.
- ★ -
Að sumu Ieyti var þessi þáttur spaiugi-
legur. Himir virðluilegiu bamfcastjórar, sem
lanidsmenm sjá að jafmiaði fyrir sér immam
við spegilgl j áamidi harðviðarskrifborð,
þeir sátu nú hmýpmir í edmmi röð, em
Ólafur Ragmar var eims og ákæramdi við
mákilvaeg réttarhöld. Maður gat ímymid-
að sér, að í lokiin mumidi hamm kveða
upp dóm og dómmuim yrði fulbiæigt þeg-
ar í stað, lífct og í einræðiisríkjumum.
Mér fanmist énieditamlega öll sviðlsetm-
inigim minima á ieilkhús, þar sem himm
mdlkli Safcsókmari fer með aðalhlutverk-
ið. Saksókmiarinm, miikilúðlegur á svip-
inn, hefur fyrir sér hvað fóiikið segir.
Þa!ð segir til diæmiis, að efclki sé nieitt
viit 1 þessum bamkaíhóllium, að bankarmir
séu of mamg'ir, að surnir gamigi út með
alla þá seðla sem þeir kæra sig um, em
aðrir fái efcki nieitt. Óf agurt er ástamdið
og niauimast á færi taiuigaósityrkra sak-
bomimigia að bera það allt af sér á eimmi
kvöldstumd.
Hér er ónieitanlega heiknikill reykur
á flerðimini, heirar mínir, sem stjómið
bönkumum, og þar sem rýfcur felst vemju
iaga eldur. Það mon rétt vera, að eng-
inn pólitísfcur vilji sé á því að
draga saiman bankasegl þjóðarsfcúitumm-
ar. Bn bankarmir giætu verið of miargir
fyrir því.
— ★ —
Spumingar Ólafs R. Grímssonar sner-
ust í meginiatriðum um það, sem almemm
ingur hefur á miilli taminiaininia, þegar
banfca ber á góma. Himsvegar hiefði
mátt búast við, að hagfræðingur hætti
sér út í faglagri viðfamigseflni. Bru memm
annars miklu niær um bamkaistarfsemá á
íslanidi eftir þemmian þáitt? Hvermig
skáptast útlám bamtaammia; hvernig er
kökummi skipt milli atvinmiuivegamma,
bæði aiimemmt og í eimsitökum bömtoum?
Þá miumidi ef til viil komia í ljós, að
Búmaðarbamikinm befur l.ánað heildsöl-
um og Iðmaðarbamfcinm til útgerðar. Og
hver er mieðalupphæödn sem eimstakling
ar kría út, þeir er engam atvimmiurekstur
hiafia?
Stjórmamdi þáttarins leitaði tdil fólfcs-
ims með skoðanir á bönfcumium og hlaut
niokfcuð samhljóða álit, en þetta fólk
virtist víilið mjög edinlhliða. Auk þess er
aiuðvelt fyrir stjónmamidia að láta korna
fram aðedms eimia sfcoðun, ef hamm vill
það; hitt er þá eiimfialdlega etoki látið
fljóta mieð. Allt um þa)ð var þátturimm
hnessilegiur og stoemmitilagur og skemmtd
legast af ölLu var að sjá, hvað Seðla-
bamfcastjórinm var hýr á svipinm.
— ★ —
Laxárdalur nyrðra hefur mjög verið á
dagskrá siötoum virkjumianmálsiins, sem
allir þefcfcja. Laxárdialiinm sjálfam þekkja
færri; hiamm er utam við adfanaleið.
Aldnei htafiur hamm þótt flallegur, miema
ef til vill áim sjálf, sem felliur víða í
flaliegum flúiðum á hnaumd, em þá stnemgi
og hylji hefiur laximm aldrei gist. Feg-
urð Laxárdalsdins er beldrur ekbi aðal-
atriðið í þessari dieilu; siumir eru jafln-
vel á þeirri stooðuin, atð uppisifcöðulóniið
miunidd sifcórum aiutoa á flegur ð dialsáms. Það
er áim sjálf. Mývatm og uimlhiveirfið, stem
rniáli stoijjtir. Mymdirn sýmidi bædmia og
umhverfið og kammiski er eimtover ögm
fnóðari um Laxárdial, en myrndir af
lainidslagi eru sjaldain tiiþrifamikið
sjónvarpseflni og þessi þáttur ekki
helduæ.
★
Ennþá einu sinni höfum við séð, hvem
ig byltingin étur bönnin sám. Efmið er
að vísu gamialtoummiugt: Byltimigim í
Rússlanidd, dauði Lemdinis og uppgamigur
Stalímis. Þetta viar alit rifjiað upp á af-'
miæili Lemdins og þessi þátfcur, sem fjall-
aðd um uppgjör Sfialiíms og Tnotzkis,
bætti litlu við. Allt heyrir þetita til
sögumind.
Sú spurninig vaton/ar, hvort Tnotzki
heiflðd neymzt Rússuim Skámi leiðtogi en
Stalim; hvort þedm tugþúsuindum sem
þessi mikM böðuil lét flamigielsa og drepa
í mafini hims ómienmsfoa toerfis, hefðu ver-
ið betri örlöig búim. Staiírn þótti toeppi-
naiut símuim slægviitnari. Himsvegar hljóta
að teljiast áhöld uim, hvor þedrra var
svipljótari.
— ★ —
Tvær kvikmyndir „Svart sólskin" og
„1 vígahug", brugðu upp tveim ólíkum
miymdum af bandiarísku þjóðiífi. Báðlar
voru þær mymidir ljófcar. Anmiairs vegar
var fnábær lýsirag á atöðu mieignans mieð
rætur í fnumislkógum Afríku og forfeð-
ur hmteppfca í þrældóm á bámullarekrum
Suðurríkjiammia. Samt sem áður er neynt
að halda persóniuiagri reásm, aðhafast
ekki nieitt það, er mdnmdinigu forflelðramma
sé ósamboðið. Bn sfcumidium venður þetta
von/laiust í lamdi hvíta miamnisdmfl. Það
bneytir jiaflmvel mæsta litliu, þótt fjöl-
skyldam erfi alit í eimiu peniruga og reyni
að 'komia undiir sig fótiuinum í þekkilegra
hverfli. Þetta var athyiglásivarð og vel
gerð mynd og leilkur Sidmieys Poitier
var fnamiúrstoanaindi Him mymidim fjall-
aði um fnemiur lítið, em edmmiumia ógeðs-
legt fyrirbnigðd úr bainidiarístou þjóðlífi.
Fjmirmymdin enu hiimir illræmdu Hells
Amigeis, ofbeMisfamieágður undimmiá’Islýð-
ur, sem flaktoar á miótorhjóium, flestum
til leilðimdia og amia. En því miður,
mynidiin var mjög yfinborðsieg og svar-
ar enigu um omsakir þessa fyrinbrigðds.
— ★ —
Útdráttur úr leikríti Halldórs Laxness
Kristniihaidi umidir J’ökli, var í senm
prýðilegt sjónvarpseflni og tnúlega all-
góð aiuglýsdmig fynir Leikfélag Reykja-
víkur. Hér er ektoi vettvamigur tiil að
fjialla um sögunia né leitogerð heuniar, en
þátturimm var sá líflagasiti í laniglam
tíma; sjíónvaæpið ætti otftar að ieifca til
Vigdísar Finmibogaidóttur. Tal þeirra Þor
varðar og Sveins Skorra um ledkimm
var alit fullt af mianmviti og þekkinigu
og ektoi spillti, hvað þeir voru báðir eim-
miumia igáfuiegir.
F j ár öf lunar dagur
Flugb j ör gunar-
sveitarinnar
HINIR árlegu fjáröflunardagar
Flugbjörgunarsveitarinnar eru í
dag, laugardag og sunnudag.
1 dag fer fram merkjasala og
að þessu sinni verður selt nýtt
málmmerki, sem búið hefur verið
til í tilefni af 20 ára afmæli F.B.
S., sem verður þann 27. nóv. og
verður þá nánar getið um starf-
semi F.B.S. á þessu tímabili.
Merkin verða seld víðsvegar
um landið, í Reykjavík verða
merkin afgreidd til sölubarna,
frá barnaskólunum og eru for-
eldrar beðnir um að leyfa börn-
um sinum að selja merki og sjá
um að þau séu vel klædd.
Á sunnudag fer fram kaffisala
hjá kvennadeildinni á Hótel Loft
leiðum og hefst kl. 15.00. í sam-
bandi við kaffisöluna verður
einnig basar, þar sem konur selja
handavinnu sína, sem þær hafa
unnið að til fjáröflunar starf-
seminni.
Sex nýjar barna-
og unglingabækur
M.a. þeirra nýjar sögur
um Dagfinn dýralækni
BÓKAÚTGÁFAN Örn og Öryg-
ur hefur nú sent frá sér sex
nýjar barnabækur, og eru með-
al þeirra bækur í hinum vin-
sælu bókaflokkum um Dagfinn
dýralækni og Múmínálfana, en
gerðar hafa verið kvikmyndir
um þessar söguhetjur, og hafa
t. d. myndimar um múmínálf-
ana verið sýndar í sjónvarpi á
flestum Norðurlandanna. Þá er
ein bókin um töfrabílinn Kitty-
Kitty-Bang-Bang, en sú saga «r
eftir hinn þekkta James Bond
höfund, Ian Flemming. Einnig
þessi saga hefur verið kvik-
mynduð, og verður myndin
væntanlega sýnd hér í Reykja-
vík á þessu ári.
Ferðir Dagfinns dýralæknis:
Þiairmia er um að ræða litprentaða
bók uim ferðir Dagfinms, og ©r
bókim ætluð ymgsfcu lesemdumium.
Hún etr með litmyn'duim á hverri
síðu og lesmiáfliið er premtað með
stóru baimabótoaflietri. Bókim er
byggð á Sögu Hugh Loftings, en
umdkrifuð af A1 Perkins. Andiréa
Kristjámisson riltstjóri íslemzkaði
bókima, en Phillip Wemide gerði
tedlkninigarmiair. Bótoim er premtuð
og bumdim í Bmglamdi, en sett í
premtsmiiðjumind Eddu.
Dagfinnur dýralæknir í fjöl-
leikaferð: Þetta er fjórða bókin
í bókaflolk'kniuim um þessa sögu-
hetju, og er þessi saga að Ihluta
uppistaða tovikmymdaTÍmmar um
Dagfdmin, og greindr frá margvís-
‘legum ævintýruim hams með
f jölfleilkafiloktoi.
Kitty-Kitty-Bang-Bang: Sem
fyrr segir er saga þessi eftir Iam
Fl’emdmig. Kitty er bifreið sem
gædd ©r þedm töfruim að geta
siiglt og fllogdð. Saigam greimiir
frlá ferð Galbríels huigviitsimammis
til FraiMkilainds og ævimltýra hams
þar. Ólafur Stephenisem þýddi og
'enduTsagði söguma.. Bókim er
prentuð og bumddin í Pnemitsimiðj-
unind Eddu, og er iefcuir hemmiar
stórt og gott barmiaibókafletur.
Glerbrotið: Bók þe'ssi ©r eftiir
Ólaf Jóhamm Siguirðsson og segir
frá lífi bama í sjávairþorpi, bú-
skap í tóftarbroti, viniáttubömd-
um seim bresta uim sfoeið, og fré
laingþráðuim sáttum eftir að mito-
11 saga befur gerzt. Gflerbrotið ©r
pirýdd fjölda litpnemifcaðra tedton-
inga eftir Gísfla Sigurðsson,, rit-
stjóra. Bókim er premtuð á mjög
góð’am pappÍT, mieð stóiru bainnia-
bótoaletri í Premtsmiiðjummi
Eddiu.
Örlaganóttin: Bókih er eftir
himia þetoktu fiinmsku sfcáldkomu
Tove Janssiom, ©n hún hieflur
hlotið margs fcomar viðurkenm-
imgair fyrir söguir sínar um
múmiíinálfaina, þar á meðafl hina
eftirsóttu viðurfcemm’imigu bamnia-
bókahöfumda, H. C. Amdetrsemis-
vei’ðla/umiin 1966. Fraimiledddar
haifa verið múmimibrúður og
múmímisparibaufcair. Öiriliaigamótt-
im ©r sefct í Premibsifcofu G. Bene-
diktssonar hf., piremifcuð í prant-
simiðjunmi Viðey og bundlim í
Bótobimidarainum hf.
Njósnari merktur X: Þetta er
fyirsta bófcdm í miýjum mijósma-
bókafiokfci eftiir Jiack Latnoer, í
þýðimgu Árma Reyndssomar. Er
þetta spemm'am‘dd bók, sem fj afllar
uim tvo hásfcólaistúdemta, er
starfa fyrir bamdiarísku ieyni-
þjónustunia, og fcoma víða við í
viiðureign sinmi við njóstniara og
aðira siika memin..
(Úr fréttatillkymmdimgu
frá Emi oig örlygi hf.).
Lögfræði-
handbókin
BÓKAÚTGÁFAN Öm og Ör-
lygur hf. hefiur sent á rmarkað
©ndurútgáfu Lögfræðihandbók-
arinnar eftir Dr. Guniniar G.
Scfaraim, letotor í lögfræði við
Há’Skóla íslainids.
Lögfræðihandbókin er fyrst
og fremist ætluð aflimemmimigi, ©n
í bemmi er a® fimmia svör við
miörgum þeim spuimiiinigum, sem
oft heyrist varpað fram miamma
á meðafl um 'lögifræðile’g atriði.
Fjallliað er á afllþýðiegam hátt uim
þrjár gireimar Dögf ræðimmar, per-
sónufrádratt, sifj’arétt og erflða-
rétt, og meginatriði laigaæeglamma
á þes'su sviði slkýrð á Ijósam og
greimagóðam hátt. Þetta eru milk-
iflvægar greiinar löigfræðdinmaæ og
miaiuðsynflegi fyrir hvem og eimn
að þe’kkja grumidvaillaratriði
þeirra.
Lögfræðihandbókin er ætliuð
þeiim, sem flræðaist vilja um umd
irstöðuatriði íislenzlkrar 'lögfræðd
á þessuim vettvam,gi, og einmiig
sam hamdhægiur leiðarvísir, sam
flljóttegt er að fietta upp í, ef á
þarf að haflda. Þar eru t. d. ratot-
ar regfliur laiga um hjúskap og
hj'ómaskilniaði, sikýrt frá því eftir
hvaiða reglum memin erfa, greimt
frá belztu reglum um sfcipti bús
og rætt um hvað feílst í hug-
tökumium forefldravaild oig Hög-
fræði.
Lögfræðihandbókin fcom fyrst
út árið 1969, em seldáist fljótlega
upp og eirns og að flram/am igrein-
ir er þetta öniniur útgáfa bókar-
inm'ar. Höfumidur segir í fortmiála,
að tekið faatfi veriið tillllit tii
þeirra la’gabreytinga sem gerð-
ar haifi verilð á þeirni réttarsvið-
um, sem bókim takur til, frá því
hún koim út, vorið 1969. Þar
megi miefma breytim/gar á lögum
um ættflieiðdmigu og löguim um
stoflnium og slit hjúskapar. Að
öðru leyfci sé megimimál og efn,-
isskipam bókarimmar í höfuðat-
riðuim óbreytt frá fyrstu útgáfu.
(Fréttaitiikyniniinig).