Morgunblaðið - 18.04.1971, Blaðsíða 16

16
MORGUMBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1971
Útgefandi hf. Án/akur, Reykjavík.
Framkyæmdastjóri Haraidur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur KonráS Jónsson.
AÖstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. sími 10-100
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 196,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12,00 kr. eintakið.
ÁHYGGJUR BRETA OG
NORÐMANNA VEGNA EBE
Þegar Sigurjónsson tap-
aði skák í 13 leikjum ...
Svo sem kunnugt er lauk atþjóða-
skákmótlnu í Beverwijk fyrir nokkru.
íslendingum til mikillar ánægju var
frammistaða Friðriks Ólafssonar með
miklum ágætum og hafnaði hann í 2.—
5. sæti ásamt Gligoric, Ivkov og Petr-
osjan.
Okkur löndum hans er mjög gjarnt
að meta gildi slíks árangurs I samræmi
við það umtal sem hann vekur erlend-
is; þ.e. eftir auglýsingagiidi hans.
Nú er kunnara en frá þurfi að segja,
að yfir 90% af útflutningi okkar eru
sjávarafurðir. Eigi slikur árangur að
metast eftir auglýsingamætti hans, fær
undirritaður ekki betur séð, en það yrði
bezt gert með athugun á söluaukningu
á fiski það tímabil, sem auglýsingin
stendur yfir. —- „Hr. Ólafsson er í 1.
sæti — borðum íslenzkan fisk.“
MLn trú er sú, að sé fiskurinn ekki
góður, gagni góður árangur í skák lit-
ið og svo aftur öfugt. Mun heilladrýgra
væri eflaust að taka allar greiður, hár-
nælur, bönd, vaðstígvél o.s.frv. úr
tunnunum áður en þær eru sendar út
og athuga síðan, hvort ekki finnist ein
hver kaupandinn. Þá hefur komið í ljós,
að hvati þess, að Friðrik Ólafsson legg
ur á sig þvílikt erfiði, sem þátttaka í
skákmótum af svipuðum styrkleika og í
Beverwijk hlýtur að vera, er hvorki
vonin um vinsamleg blaðaskrif né held-
né heldur aukna fisksölu Islending
um til handa, heldur einfaldlega; mann-
inum þykir gaman að tefla, — er senni-
lega allt að því ástríðufullur taflunn-
andi.
Heimur skáklistarinnar er ef til vill
örlítið þröngur, að minnsta kosti í sam
anburði við heim íþróttanna. Þessi stað-
reynd byggist eingöngu á því, hve
strangar kröfur skákin gerir til áhang
enda sinna.
1 réttu hlutfalli við þær kröfur sem
skákin gerir, er hún iíkleg til þess að
afla þeim einstaklingum virðingar, sem
hafa náð langt á þeirri braut. Sá sem
þessar línur ritar, hefur orðið þeirrar
ánægju aðnjótandi að heyra þjóð sinni
hrósað fyrir kunnáttu á þessu sviði frá
aðilum, sem ef ekki væri fyrir skák,
hefðu enga ástæðu til þess að hafa nokk
urn áhuga á Islandi eða nokkru þvi sem
islenzkt er. Sjálfkrafa naut undirritað-
ur óverðskuldaðrar virðingar i skák-
klúbbum Vinarborgar, þrátt fyrir þá
hvimleiðu staðreynd að sá hinn sami get
ur ekki talizt annað en slappur byrj-
andi í þessari listgrein. I þessum klúbb
um undraðist ég einnig hve almenn
vitneskja um Island er mikil, Afstaða
þeirra var fyrirfram jákvæð gagnvart
landi og þjóð, einvörðungu vegna þess,
að Islendingar eiga sterka skákmenn.
Þess varð ég visari, þegar ég kom í
íyrsta skipti í skákklúbb einn í
hjarta Vínarborgar. Þessir klúbbar eru
yfirleitt á gömlum kaffihúsum hingað
og þangað um borgina, og eiga það
sammerkt, að þar er kjaftað jafn mik-
ið og teflt. Þegar ég kem þar inn, er
ég tekinn tali og spurður til nafns. Þar
sem þýzkumælandi þjóðum reynist erf-
itt að bera fram Rögnvaldsson og er
gjörsamlega fyrirmunað að bera fram
Geir, tek ég stundum til þess ráðs að
nefna mig eftirnafni föður mdns og
kalla mig Sigurjónsson (sem reyndist
vera fremur óskynsamleg ráðstöfun).
Islenzkur stúdent sem heitir G. Sigur-
jónsson og hefur áhuga á skák; það er
ekki um nema einn mann að ræða. Mað
urinn sem ég kynnti mig fyrir, stendur
nú upp, gengur að rússneskum manni,
sem þar er staddur, kynnir mig fyrir
honum um leið og hann segir, að hér
sé kominn maður alla leið frá Islandi
til þess að kenna Austurrikismönnum
örlítið í skák. Ég kvað þetta að visu
ofmælt en ánægjan yrði öll mín megin,
ef einhver nennti að tefla við mig eina
skák.
Gerist nú margt í einni svipan. Bæði
það, að ég veit ekki, af fyrr en ég er
byrjaður að tefla og svo líka hitt, að
þeir aðrir sem þarna voru inni hætta
sinum skákum en setjast i kringum borð
ið þar sem við erum, og byrja að góna
á okkur, sjálfsagt í von um skemmti-
lega viðureign. Er nú ekki að orðlengja
það frekar en ég tapaði skákinni i 13
leikjum. Var nú að mér komið að leið-
rétta örlítinn misskilning og tilkynna
að Sigurjónsson væri ekki óalgengt
nafn á íslandi. Upp frá þessu skemmti
lega atviki var ég aldrei kallaður ann
að en Herr Ólafsson, en hvað um það,
ég var orðinn viðurkenndur félagi I
klúbbnum og fékk að taka þátt í um-
ræðum um skákir þær, sem þeir voru
að „stúdera" m.a. eina sem Jón Krist-
insson hafði teflt.
Þetta atvik hratt þeim sem þessar lín
ur ritar út í hugleiðingar um það,
hverja þýðingu það hefur fyrir smá-
þjóð sem Islendinga að eiga liðtæka
menn á hinum ýmsu sviðum mannlífs-
ins.
Að frágengnu auglýsingagildinu, sem
vissulega er einnig fyrir hendi, fæ ég
ekki betur séð en það hafi gildi í sjálfu
sér að vera liðtækur á sviði skákar,
bókmennta, tónlistar, íþrótta o.s.frv,
Það hefur tilgang í sjálfu sér að vera
liðtækur á sem flestum sviðum mann-
legra samskipta.
Geir Rögnvaldsson.
Cappelen, utanríkisráðherra Noregs:
Norðmenn reiðubúnir
til fullrar aðildar EBE
lTfiklar umræður fara nú
nú fram í Bretlandi og
Noregi um fiskimálastefnu
Efnahagsbandalagsins, en
sem kunnugt er hafa þessi
tvö ríki ásamt Danmörku og
írlandi sótt um aðild að
Efnahagsbandalaginu. Efna-
hagsbandalagslöndin mörk-
uðu stefnu sína í fiskimálum
aðeins daginn áður en samn-
ingaviðræður við Breta hóf-
ust og þóttu þau vinnubrögð
furðu gegna, þar sem ljóst
var, að bæði Bretar og Norð-
menn hefðu mikilla hags-
muna að gæta. Það ákvæði,
sem er brezkum og norskum
fiskimönnum mestur þyrnir í
augum er heimild fiskibáta
frá Efnahagsbandalagslönd-
unum til fiskveiða innan fisk-
veiðitakmarka annarra EBE-
ríkja. Bæði norskir og brezk-
ir sjómenn telja, að fiskimið-
in á grunnmiðum yrðu eyði-
lögð, ef þessu ákvæði yrði
fylgt fram. Danir hafa af
sömu ástæðum áhyggjur
vegna Grænlendinga og Fær-
eyinga og írar vegna þeirra
fiskveiða, sem stundaðar eru
frá írlandi og eru nær ein-
göngu á grunnmiðum.
í samningaviðræðum þeim,
sem fram hafa farið til þessa
hafa fiskveiðimálin lítt kom-
ið til umræðu, en ef marka
má þær umræður, sem nú
fara fram, sérstaklega í Bret-
landi og Noregi, má gera ráð
fyrir, að bæði þessi ríki leggi
megináherzlu á að fá fram
breytingar á fiskimálastefnu
Efnahagsbandalagsins eða
a.m.k. að túlkun hennar
verði mjög frjálsleg, þegar
til kastanna kemur. Þær um-
ræður, sem nú fara fram um
þessi mál, eru mjög athyglis-
verðar fyrir okkur íslend-
inga. Að sjálfsögðu getur það
skipt talsverðu máli fyrir
okkur í framtíðinni hver
setningarræðu sinni á
flokksþingi Framsóknar-
flokksins, lýsti Ólafur Jó-
hannesson, formaður Fram-
sóknarflokksins yfir því, að
viðræður ungra Framsóknar-
manna við Samtök frjáls-
lyndra og vinstri manna
hefðu verið mistök, eins og
flokksformaðurinn komst að
orði. Jafnframt upplýsti Ólaf
ur, að hann hefði óttast, að
þessar viðræður mundu
„valda misskilningi og verða
rangtúlkaðar.“ Formaður
Framsóknarflokksins talaði á
þann veg, að viðræðutilboð
hannibalista til ungra Fram-
sóknarmanna hefði verið gert
fiskimálastefna Efnahags-
bandalagslandanna verður,
vegna viðskipta okkar við
þau með sjávarafurðir. En
það er ekki síður eftirtektar-
vert fyrir okkur að fylgjast
með baráttu brezkra fiski-
manna og útgerðarmanna
fyrir því að vernda fiskimið
Breta fyrir ágangi fiskiskipa
frá öðrum þjóðum.
Bretar hafa verið aðgangs-
harðir á fiskimiðum okkar,
Norðmanna, Grænlendinga
og Færeyinga á undanföm-
um áratugum og nýlega er
lokið þeim umþóttunartíma,
sem þeir fengu innan 12
mílna fiskveiðitakmarka
Norðmanna. Þegar nú Bretar
sjálfir örvænta um sín eigin
heimamið og telja, að þau
muni eyðileggjast, ef fiski-
skip frá EBE-ríkjunum fá
heimild til veiða innan
brezkrar fiskveiðilandhelgi,
væri ef til vill hægt að vænta
þess, að ríkari skilningur
yrði á því hjá Bretum,
að aðrar þjóðir eins og t. d.
við íslendingar, verðum einn
ig að vemda okkar heimamið
fyrir ágangi erlendra fiski-
skipa, t.d. brezkra togara. Að
öðrum kosti væri lítið sam-
ræmi í málflutningi Breta og
þeim kröfum, sem þeir munu
vafalaust leggja fram í samn-
ingaviðræðum við EBE til
vemdar brezkum sjávarút-
vegi.
Af þessum sökum er sér-
stök ástæða til þess fyrir okk-
ur Íslendinga að fylgjast
vandlega með þeim umræð-
um, sem nú fara fram í Bret-
landi um hagsmuni brezks
sjávarútvegs og aðildina að
EBE. Nú þegar er sýnt, að í
þeim umræðum munum við
íslendingar fá í hendur mörg
beitt vopn, ef Bretar gera
ágreining um útfærslu okk-
ar á fiskveiðilögsögu íslands.
í því skyni að „slá ryki í augu
saklausra manna“ og hann
lét jafnframt í ljós ósk um,
að úlfaldi yrði ekki gerður
úr mýflugu og taldi, að eng-
inn skaði væri skeður, ef rétt
væri á haldið.
Þessi yfirlýsing Ólafs Jó-
hannessonar um „mistök“
forystumanna ungra Fram-
sóknarmanna, er hin fyrsta,
sem hann gefur um þessar
viðræður og augljóst er, að
hún er jafnframt hörð gagn-
rýni á þá unga Framsóknar-
menn, sem forystu höfðu um
þessar viðræður. Telja má
víst, að þeir muni ekki sitja
þegjandi undir slíkum ásök-
— VIÐ erum reiðubúnir
að taka þátt í samstarfi Efna-
hafi;sl>aiidalag;sríkjanna á sviði
stjórnmála, efnahagsmála og
peningamála, sagði Andreas
Cappelen, utanríkisráðherra Nor-
egs, í fyrstu viðrapðum sínum
við utanríkisráðherra EBE í
Briissel á mánudag. Eru þessi
timmæli skoðuð sem nýtt frum-
kvæði af hálfu Noregs gagnvart
EBE, en Noregur hefur orðið
fyrstur Norðurlandanna til þess
að sækja urn fulla aðild að Efna-
hagsbandalaginu.
Cappelen tók það fram, að Nor
egur væri í hópi þeirra Evrópu-
landa, sem hefðu opnast efna-
hagslíf út á við og sagði:
— Við Htum mjög jákvæðum
unum. Eða eru þeir Már Pét-
ursson, Baldur Öskarsson og
Ólafur Ragnar Grímsson,
reiðubúnir til þess að kyngja
þeim ummælum Ólafs Jó-
hannessonar, að viðræður
augum á útfærslu EBE með þá
ósk í huga, að Evrópa geti á
þann hátt lagt verulega af mörk
um til lausnar mikilvægustu al-
þjóðamála, eins og t.d. fátækt-
arinnar i heiminum. En Cappel-
en lagði samtímis áherzlu á, að
norska stjórnin vildi halda áfram
að efla hið nána samstarf við
önnur Norðurlönd.
Af hálfu Efnahagsbandalags-
ins hefur verið tekið mjög vel
undir yfirlýsingu norska utanrik
isráðherrans. Ástæðan er ekki
aðeins sú, að nú hefur verið gerð
miklu betur grein fyrir því en
áður, hvað norska stjórnin vill,
heldur eru það miklu frekar já-
kvætt og virkt viðhorf hennar
gagnvart evrópskum samruna og
þeirra og yfirlýsing að þeim
loknum um vinstra samstarf
og vinstri stjóm hafi verið
„mistök?“ Það feemur í ljós á
flokksþingimu, sem nú situr,
hvort þessi ádrepa Ólafs
samvinnu, en á það lagði Cappel-
en mikla áherzlu. Það þykir
ljóst, að nýja norska stjórnin er
þeirrar skoðunar, að um evrópskt
samstarf geti ekki verið að ræða.
án þess að visst samstarf komt
til á sviði stjórnmála, efnahags-
mála og peningamála.
— Það er forsenda fyrir okk-
ur, sagði Cappelen utanrikisráð-
herra ennfremur, — að með að-
ild að EBE verði hægt að tryggja
fulla atvinnu, áframhaldandi hag
vöxt, stöðugra verðlag og rétt-
láta skiptingu þjóðarteknanna í
landi okkar. Við lítum á sam-
starfið innan EBE á sviði efna-
hags- og peningamála sem þátt
í viðleitninni til þess að koma
þessu i framkvæmd.
Jóhammessomair til ungu
mamnanma verður til þess að
þagga niður í þeim, eða hvort
hún leiðir til enn harðmandi
átafea inman Framsókmar-
flokksins.
„Mistök“ ungra Framsóknarmanna