Morgunblaðið - 11.09.1971, Blaðsíða 3

MORGUNÐLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1971
Tage Erlander og
Einar Gerhardsen
á umræðudagskrá í Háskólabíói
Fjöldi sýninga og fyrirlestra fram-
undan á vegum Norræna hússins
I LOK þessa niánaAar eru vaent
anlegir hingað til lands norrænu
Rtjómmálamennirnir, Tage Er-
lander og Einar Gerhardsen, á
vegttm Norræna hússins. Hinn
26. septemher verður umræðu-
ðagskrá með þessum öldnu
kempum, þar sem þeir munu
Mta um öxl yfir •viðburðaríkt
stjómmá.la.líf, ræða um stöðu
jafnaðomiannastefnunnar i Ts'or-
egi og Svíþjóð. Að mestu leyti
er tlagskráin þó undirbúnings-
laus, en norski sjónvarpsmaður-
inn Per Öyvind Heradstveit stýr
Ir umræðum sem vrerða í Há-
skólabíói. Norska, sænska og
danska sjónvarpið hafa sent út
umræðudagskrá með þessum
tveimur mönmun, og hún va.kið
mikla athygli.
Þetta tamur fram í yfiriiti
Ivars Eskelands um naastu hiálfs
ársdagiskrá Norræna hússins, og
eimnig er þess getið að starfsemi
hússins ' muni sennilega nærri
ívöfaldast frá því sem nú er. Er
það íyrst ctg flreomst að þakika að
nú hafa verið teknir í notknjn
3—400 Æermetrar í kjaUara húss
ánis, oig þar með Senigið 100 metra
vegigrými tii sýninga.
Fólag isfL myndlistarmanna
vígði kjallarann með haustsýn-
ingu sinni, en einnig stendur
þar yfir- sýning á verkuim eftir
Myriam Bat-Yosetf oig Sigríði
Björnsdióttur. í október verður
opnuð máilverkasýning með verk
um eftir danska málarann Henri
Clauisen, sem búsettur er í Sviss.
Einar Gerhardscn
Tage Erlander
I desember eða janúar miun Nor
ræna húsið kynna vatnslitamynd
ir og teikninigar eftir Skarphéð-
in Jóhannsson. Þá er vonazt til
að hingað fáist stór Alvar Aalto-
sýning ásamit sænskri sýningu
um niðurrif og nýskipun bor.gar
hverfa — í tengsTu.m við stóra
ílslenzka skipulagsráóstefnu, sem
hér verður halidin í október.
Loks verðtur Hans Egede-sýning
í bókasafni Norræna hússins.
Mörg námskeið verða á veg-
um hússins á næstunni. Danski
hannyrðasérfræðingurinn Áse
Lund Jensen miun halda 14 daga
náimiskeið í prjónlesgerð, mynzt
urgerð o.fl. í samvinniu við Heim
ilisiðnaðarfélag Islands, en mun
einnig halda sýningu á hannyrð-
um í sambandi við námiskeiðið.
Nú stendur yfir læknanámskeið
í Norræna húsinu, eins og kem-
ur fram á öðrum stað. í október
mun Stephan Tsehudi frá Osló
haida námskeið fýrir guðiflræði-
stúdenta, presta og próflessora
uim kirkjuna á vorum tím.um,
sérstaklega í þéttbýli í ljósi hrað
vaxandi þjóð'flélagsbreytinga. Áð
ur kemiur hingað Aage Rotyen-
borg frá Kauipmannahöfn, og sýn
ir hann kvikmyndir og rabbar
uim danskt atvinnulíf áður fýrr.
Yfirmaður ían.gelsismála Noregs,
Helge Röstad, forstjöri, mun
halda námiskeið um sakamál o.
11. í samviinnu við Sakflræðinga-
féiag Islands, og NiJis Ole Lund
frá Árósum hieiMiur tvo fyrir-
lestra um huigmyndir um skipu-
lag fram til ársins 2000 í tengsl-
um við skipulagsráðtetefnuma,
sem fyrr er getið.
Að öllum likind'um verður
þetta síðasta milsseri Ivars Rske-
landis fortstjóra Norræna hússins.
Hann og starflsflóik hans eru nú
að undiirbúa daigskrá vorsins, —
Listahátið í Reýkjavík, sem hald
in verður á tíimabiiiinu 4.—15.
júmí.
íshafsf ör koma hér við
á Grænlandssiglingu
FYRIR nokkrum ðögum kom
hingað til Reykjavíkur eitt hinna
frægu dönsku íshafsskipa Laur-
itzsens-skipafélagsins, „Nella
Dan“. hetta skip hefur um
margra ára skeið verið í íshafs-
siglingum við Grænland á sumr-
um en við Suðurskautslandið á
vetrum.
STAKSTEINAR
Vinur Nóbels-
skáldsins var
talinn þjófur
MOSKVU 9. september, NTB, AP.
Tíu borgaraklæddir lögreglu-
menn, seni réðust á Gorlov vin
rithöfundarins Alexanders Solz-
henitsyns í sumarbústað hans
fyrir nokkru, liafa nú skýrt frá
þvi að þeir hafi haldið að mað-
urinn væri innbrotsþjófur, sem
þarna væri í óleyfilegum erinda-
gjörðum. Sögðust þeir hafa
fengið njósn af þvi að tortryggi-
legur maður væri á sveimi við
sumarbústaðinn og ákveðið að
leggja fyrir hann gildru og
handtaka liann veltti hann mót-
spyrnn.
Svo sem rækilega liefur verið
sagt frá reiddist Solzhenitsyn
mjög nefndum aðfömm lög-
regliimannanna og skrifaði mót-
mælabréf til yfirmanns KGB,
Juri Andropov, þar sem liann
lýsti vanþóknun sinni. Afrit af
þessu bréfi var einnig sent til
Kosygins, forsætisráðherra. Nú
fylgir fréttinni, að þessir tíu lög-
reglumenn hafi ekki verið úr
KGB, heldur úr hinni borgara-
legu lögreglu.
Hingað va.r skipið sent til að
vera „varaskip“ sem gripið yrði
til, og þá látið sigla með vörur
og farþega til austurstrandar-
bæjarins Seoresbysunds. Fari
skipið þangað, á það að taka
vörurnar ú.r öðru ishafsfari, Lily
Nielsen, sem er væntanlegt hing-
að til Reykjavíkur nú um helg-
ina. Það skip siglir síðan héðan
til hafna á vesturströnd Græn-
larids.
En svo getur farið að „Nella
Dan“ sigli héðan beint til Kaup-
mannahafnar, verði þriðja ís-
hafsfarið, sem hér kemuj- við
sögu, ekki fyrir frekari töfum
í Grænlandi, þar sem það er nú.
Það heitir „Thala Dan“. Það
skip er nýlega komið til Scores-
byssunds, en tafðist tæplega 10
sólarhringa vegna íss og storma
utan við Scoresbysund-fjörðinn.
Ef ferðin þangað gengur greið-
lega gegnum ísinn, kemur skip-
ið hingað og tekur margumrædd
ar vörur og farþega til Scoresby
sunds.
Skipstjórinn á „Nella Dan“, B.
Tygesen Hansen, sagði blaða-
manni Mbl. í gær, að feikna ís-
magn væri við Scoresbysund-
fjörðinn í sumar og hefði tafið
mjög siglingar þangað. Eins hefði
is farið vaxandi á siglingaleiðum
við suðvesturströnd Grænlands,
— við Julianehaab — undanfar-
in 4 ár og hefði tafið siglingar
verulega nú í sumar. Hér er um
að ræða fyrirbrigði sem ekki ligg
ur ákveðin skýring á, sagði skip-
stjórinn.
Hann gat þess að í október-
mánuði n.k. myndi hann sigla
skipi sinu frá Kaupmannahöfn
til Suðurskautslandsins.
FRYSTIKISTUR
uiii land altt á ötrúleíja lágu yerði
DONSK GÆÐAVARA
3 Stærðir-2501-3001-400 I
................ iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.
Verð: CF 250 standard
CF 250 de luxe
CF 300 standard
CF 300 de luxe
CF 400 de luxe
22.745,00 kr.
24.140.00 kr.
24.145,00 kr.
25.554.00 kr.
29.859,00 kr.
„De luxe"-gerðirnar hafa sérstakt hrað-
frystihólf, Ijós í lokinu og lok á fjaðrandi
lömum.
HEIMILISTÆKI SF.
HAFNARSTRÆTI3 SÍMI20455
SÆTÚNI8 SÍMI 24000
Vísitalan skert?
Ein meginkrafa Veirkalýðsfé-
lagarma í kja.rasanuiingtim þeim,
sem gerðir voru i júní 1970 var
sú, að full verðlagsuppbót yrði
greidd á öll laun. í nokkur jniss-
eri á undan hafði verðlagsupp-
bótin verið skert á þann veg, að -
full verðlagsuppbót var greidd
á 10 þúsund króna mánaðarlaun
en síðan lækkaði verðlagsupp-
bótin hlutfallslega og á laun yfir
tilteknu marki var engin verð-
lagsuppbót greidd. Þessu fyrir-
komulagi undu verkalýðsfélögin
mjög illa og lögðu megináherzlii
á fulla verðlagsuppbót á öH laun
fyrir rúmu ári. Nú bregður lilns
vegar svo við, að talsmenn AI-
þýðubandalagsins Ieggja tif, að
breyting veriK á þessu gerð.
Stefán Jónsson, varaþingmaður
þess flokks rltajp greín f Þjóð- *■'
viljann s.l. þriðjudag og segir
þar m.a.: „Vísitalan Yar þarflegt
vopn í varnarbaráttu láglauna-
stéttanna nieðan þær áttu undir
högg að sækja hjá rikisvaldimi,
Nú, þegar þær stéttir hafa feng
ið pólitískt vald til þess að hafa
áhrif á skiptingu þjóðarlekn-
anna er tími tii kominn að tnenn
geri sér grein fyrir annmörk-
um hlutfallstöliinnar við greiðslu
dýrtíðaruppbóta. Það er nefni-
lega staðreynd, að I vasa há-
launamanna með tífaldar tekjur
verkamanns nemur 10% verð-
Iagsuppbót hvorki meira né
minnu en heilunt verkamanns-
launum. Þegar við gerum okkur
grein fyrir þvi, að í kjarabar-
áttu er deilt um skiptingu einn-
ar köku, þá keinur það í Ijós,
að kaupgjaJdsvisitalan i núver- >
andi mynd stuðlar að því að gera
þá riku ríkari og þá fátæku fá-
tækari. Nú þurfum við sem sagt
að hjálpast við að endurskoða
afstöðuna til kaupgjaldsvísitöi-
unnar. Verkefnið er aðkallandi,
því ef visitöluuppbót á laun eins
og hún hefur tíðkazt, er réttlát
undir vinstri stjórn þá er nú sú
stund runnin upp á íslandi, að
við neyðumst til að taka sjálft
réttlætið til endurskoðunar.“
Harður dómur
Þessi ummæli Stefáns Jónsson
ar, varaþingmanns Alþýðubanda
lagsins, eru býsna harður dóm-
ur yfir flokksbræðrum hans í
verkalýðshreyfingnnni og þá
fyrst og fremst Eðvarði Sigurðs- ■<
syni, aiþingismanni og formanni
Dagsbrúnar. Stefán Jónsson full
yrðir, að samningar þeir, sem
Eðvarð Sigurðsson átti mestan
þátt í, að gerðir voru í júní 1970
stuðli að þvi að gera „hina riku
rikari og þá fátæku fátækari."
ÖIlu merkilegra er þó, að vara-
þingmaður Alþýðubandalagsins
boðar skerðingu visitölunnar i
þeim kjarasamningnm, sem fram
undan eru. Á annan veg verða
ekki skilin iimmæli hans uiii
risitölima. Þetta er þeim iiiun
athyglisverðara, sem fnll verð-
lagsuppbót á laun hefur verið
helzta baráttumál verkalýðssam-
takanna árum sanian. En við lif-
um á þeim tímum, þegar öll inn- <
skipti frá fyrri afstöðu eru talin
verjanleg með því að í landinu
sé vinstri stjórn. Þess vegna
þarf engiun að koma á óvart,
þótt þeir, sem harðast hafa bar-
izt fyrir fullri verðlagsuppbót á
laun, gerist nú eindregnir tals-
menn þess að vísitalan verði
skert í nafni vinstri stjórnar —
ella „neyðnmst við til að taka
sjálft réttlætið til endurskoðun-
ar,“ eins og maðurinn, sem mis-
notar útvarpið sagði.
ar