Morgunblaðið - 25.09.1971, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. SEPTEMBER 1971

\\ORw|
,M' Vl
ANDVARI HF
umboös og heildverzlun
Smiðjustig 4. Sími 20433.
á llstmunum
Halldórssonar
þvií eikki laingt að sœíkja hag-
leik sinn.
Innan við fermingaraldur
tðk Björn að læra teikningu
hjá Stefáni Eiríkssyini, hinum
oddhaga, og ennfremur lærði
hann hjá Guðmundi Jónssyni,
sem lengi kenndi við Iðnskói
ann hér í borg, og það var
einmitt hann, sem hvatti föð-
ur Bjöms heitins að senda
hann utan til náms. Á þeim
árum var Halildór völ efnum
búinn og rak hér stórfyrir-
tæki, þótt kreppan legði sið-
an kalda hönd á það, en það
er önnur saga.
Við' fylgjum Birni, þar sem
hann heldur úr föðurgarði
aðeins 13 ára að aldri til
kóngsins Kaupmannahafnar.
— Ég hafði aldrei neina
meiningu um hvað ég ætti að
gera, eða hvað ég ætlaði að
verða, þagar ég væri orðinn
fulllorðinn. Þar um fjölltuðu
aðrir og fór bezt á því, sagði
Björn alvarlegur í bragði. Og
mér fannst hann vilja gefa til
kynna, að sennilega færi bezt
á því enn í dag að sá háttur
væri á hafður, og með tilliti
til þess byggju foreldrarnir
unglingana undir framtíðina.
Þegar Bjöm fer utan er
sérlega llítið um sérmenntaða
leturgrafara hér á landi.
Gísli Loftsson er sá eini, sem
tekið hefir próf í þessari
grein og það gerði hann í
Danmörku, en þeir einu, sem
tekið hafa próf í leturgrefti
hér á landi eru þeir Björn
Halldórsson og Ivar sonur
hans, sem tók próf s.l. vor,
enda er þetta ekki gert að
sérstakri iðngrein fyrr en
1929.
Gömlu mennirnir björguðu
sér al'lir og það voru ti'l let-
urgrafarar um allt Island.
Frægastir voru hér í Reykja-
vík þeir Árni Gislason letur-
grafari og Daníel Danielsson,
úrsmiður, sem vann eingöngu
við leturgröft síðustu árin og
var hann aðal leturgrafarinn
hér i bæ, þegar Björn kom
heim frá Danmörku. Björn
sagði að einhverja fegurstu
koparstungu, sem hann hefði
séð, hefði faðir hans grafið, en
hann gróf mikið í málm og
fegurstu koparstungusignet
voru eftir hann. Björn sagð-
ist ekki hafa minnst lært af
föður sínuim, þótt hann hefði
aldrei lært leturgröít. Guill-
smiðirnir stunduðu velflestir
leturgröft, en þeir gátu að-
eins grafið einstök letur og
glansstungumynztur, hver var
sérfræðinigur í sínu letri, en
þeir voru að sjálfsögðu ein-
hæfir.
En nú segir Björn okkur
ofurlitið frá dvölinni í Kaup
mannahöfn. Þ>ar dreif að sjálf
sögðu margt á daga hans og
hann - kann þá list að segja
frá, létt og skemmtilega með
'Sínum glaðværu og hnittnu
athugasemdum, krydduðum
með björtum og hvellum hlátri
svo ekki fer hjá því að á-
heyrandinn hrífst með.
- Ég var ekki hár í loft-
inu, þegar ég kom til Kaup-
mannahafnar. Nei þá var
„litli karlinn“ ekki stór.
(Þetta uppnefni gaf Björn
sjálfum sér oft í gamansöm-
urn frásögnuim). Mér var kom
ið fyrir hjá sænskum manni,
sem var menntaður og vildi
gera úr mér aristókrat". Ég
stundaði nám hjá Th. Johan-
sen en hann hafði leturgraf-
araver'kstæði sitt hjá hirðgull
smið Agust Thomsen, en það
var mjög fullkomin verte
smiðja, sem framkvæmdi al'ls
konar gullsmíði, silfursmiði
og demantaigreipingu í
málma. Þarna var raunar allt
gert, sem að skartgripum laut
frá hinu stærsta til hins
smæsta og því lærði ég margt,
sem raunar féll ekki beinlín-
is inn í þá grein, sem ég var
að læra. Margir hlutir, sem
gefnir voru í kóngahúsið fóru
í gegnum hendumar á okkur
og ég lenti í því að leggja að
þeim hönd, en það komst
Angli
skyitur
NÝJAR
GERÐIR,
LITIR OG
MYNSTUR
Angli
skyrtur
Nokkrir numanna á sýningunni
fljótt á sú hefð að ég vann
að þeim hlutuim öllum, sem til
íslands fóru. Auk leturgraftr-
arins og málmskurðar lærði
ég málmslátt eða cisileringu,
en með því handverki er silf-
ur þrifið og raunar fleiri
málmar svo sem kopar. Má
sjá slíka muni hér á safninu
frá gamalli tið og er þetta
sama listgreinin. Raunar er
ekki rétt að tala um letur-
gröft einan sem sérstaka iðn
grein. Það. nafn nægir ekki.
1 þeirri iðn er margt fleira og
rétta heitið væri málmskurð-
ur á sama hátt og talað er
um tréskurð.
En svo við vikjum frá nám
inu sjálfu, þá hafði drengur
eins og ég auðvitað löngun
til að gera fleira en sitja við
málmsikurð. Mig fýsti að taka
þátt i knattspyrnu og hafði
þá Val í huga, er heim kæmi.
Framh. á bls. 21
FÆST UM
LAND ALLT
,MISS
L-ENTI-ERIC
„ *
I Snyrti-
vörur
fyrir
ungu
stúlkurnai
iMORNY
|* fioHedwn
Snyrtivörusamstœða, vandlega
valin af Morny, og uppfyllir
allar óskir yðar um A|A
^KJ1 baðsnyrtivörur. mttm
Sápa, baðolía, lotionTB-v
deodorant og eou de cologne.
Vandlega valið af Morny til að
vernöó húð yðar. Notið Morny
og gerið yður þannig dagamun
daglega.
Ó JOHNSON
& RAABER |í
Sýning
Björns
UM þessar niundir hefir
verið opnuð sýning á verk-
um Björns heitins Hall-
dórssonar, leturgrafara,
sem lézt fyrir tæpum
mánuði. Fyrir lát hans
hafði verið ákveðið að efna
til þessarar sýningar og
gengust fyrir henni nán-
ustu skyldmenni Björns.
Nú hefir verið ákveðið,
þrátt fyrir sviplegt og
skyndilegt fráfall þessa
vinar, að efna eigi að síð-
ur til sýningarinnar. Er
það vel. Fátt mun hægt að
gera, sem lieldur meiri
reisn yfir starfi Björns,
sem var honum svo hjart-
fólgið, en efna til sýningar
á munum þeim, sem hann
smíðaði, skar og mynd-
skreytti. Hann fann að vél-
menningin var komin inn á
svið hans, og í raun og
veru hafði hann ekkert á
móti því í sjálfu sér. En
hann vildi þó leggja
áherzlu á að fjölmargt,
sem við kom starfi hans,
geta vélarnar aldrei unnið
og þess vegna vildi hann
veg og virðingu listiðnar
sinnar sem mest.
Við Björn áttum alllangt
samtal helgina áður en hann
lézt. Það var að sjálfsögðu
miklu viðameira og lengra en
venjulegt biaðasamtal. Þar
var ekki einasta drepið á
starf Björns og það sem því
viðkoim, heldur lifshlaup hans
allt í stórum dráttum og lifs-
skoðanir hans, sem voru ákaf
lega sérstæðar, þótt hæst
bæri hans einlægu trú á lífið
eftir dauðann og kraft æðri
máttar, sem býr með okikur
mönniunnm. Ég sezt nú niður
og rek ofurliítið af efni þessa
samtals og héld mig þá fyrst
og fremst við það, er beinliin-
is snerti starf hans og list-
grein.
Björn var af mjög listræn-
um foreldrum korninn, sem
voru þau Halldór Sigurðsson,
úrsmiður, þjóðhagasmiður og
mjög fær íeturgrafari og
kona hans, Guðrún Eymunds
dóttiir ættuð úr Vopnafirði
frændikona SigÆúsar Eymund
sens. Hún var mjög listræn
söng og lék á hljóðfæri, enn
fremur orðlögð hannyrða
kona og kenndi þá list bæði
konum og körluim. Björn átti
Platignum
penline
texti og teikning
A verður skýrari og fallegri, ef menn
nöta
PLATIGNUM PENLINE-
TÚSSPENNANN
Hann er með nylon-oddi, sem gerlr
hann í senn mjúkan, handhægan
og mjög endingargóðan.
Fæst í plastveskjum með 5—15
litum i veski.
Stakir lltir — ailir litir —
jafnan fyrirliggjandi.
FÁST í BÓKA- OG RITFANGA-
VERZLUNUM UM LAND ALLT,
Q csngli
S0S & IB
DRASBEK
DESIGN
rPiolenl