Morgunblaðið - 26.02.1972, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. FEBRUAR 1972
— Hannibal
Flramh. af bls. 32
Hannibal Valdimarsson m.a.:
1! upphafi viðtalsins segir
Hannibai Valdimarsson m.a.:
„Ég taldi óskynsamlegt að hafna
tífikifæri tii að kynnast þessum
þýðingarmiklu málum frá ann-
arri hbð en við okkur blasir
hér heima. Sem sé: Betra að
váta en vita ekki. Allir þekkja
söguna um strútinn, sem sagt
er að stingi hausnum i sandinn,
ef bann telur hættu náigast. —
Heim kominn sé ég, að nokkrir
stxútar hafa leikið listir sinar á
síðum Þjóðviijans, meðan ég var
i burtu og komu mér þær kúnst-
ir sizt á óvart. Um þá fugia fer
ég ekki fledri orðum.“
„VITUB MAÐUB OG
GÓÐG.JARN“
„Nýtt land“ spyr samgöngu-
ráðherra hvað hann vilji segja
um þá „viðhöfn", að Morgun-
blaðið hafi birt „ljómandd faU-
ega mynd“ aí honum og yfir-
flotaforingja Norður-Atiantshafs
ins. Hannibal svarar:
„Já, fyrst tilgangur ferðar-
innar var að öðrum þræði sá,
að fá hinar fyllstu og örugg-
ustu upplýsingar um Atlants-
hafsbandalagið, frá sjónarmið-
um stjómenda þess, gat ég
einskis fremur ósikað, en að fá
viðræður við Duncan aðmirál
sjálfan, en hann er æðsti mað-
ur samtakanna.
Og haJi það verið hugsað mér
til hnjóðs, að birta mynd af mér
með þessum manni, þá vil ég
taka það fram að ég tel mér
það þvert á móti heiður og
ávinning að hafa átt þess kost
að hitta þennan mann og kynn-
ast honum, því að þannig kom
hann mér fyrir sjónir, að hann
mundi í senn vera vitur maður
og góðgjarn."
(Leturbreyting Morgunblaðsins).
TÖKUM ÁFRAM J>ÁTT 1
VARNARSAMTÖKUM
VESTRÆNNA Þ.JÓÐA
Þá spyr blaðið, sem er mái-
gagn SFV, Hannibal Valdimars-
son að þvi, hvort hann telji úr-
sögn úr NATO „brennandi dag-
skrármár‘ sem stendur, þar sem
niðurstaða stjómarsáttmálans sé
sú, að Island verði kyrrt í
NATO. Hannibal svarar:
„Jú, það er hárrétt. Sú er nið-
urstaðan, og því hygg ég, að
abflestir Islendingar séu sam-
máia um, að standa beri við
áHar skuldbingar við Norður-
Atlantshafsbandalagið, meðan
við á annað borð erum i þeim
félagsskap.
En rétt er að hafa i huga, að
Island gerðist aðili að NATÖ-
samningnum á árinu 1949, fyrir
23 árum. En í honum segir, að
þegar 20 ár séu liðin frá gild-
istöku samningsins, megi hve
nær sem er segja honum upp
með eins árs fyrirvara.
Þannig getur vera Isiands í
Norður-Atiantshafsbandaiaginu
verið brennandi dagskrármál
hvenær sem er. Aðeins virðist
um þrennt að velja: Vilja Is-
lendingar taka áfram þátt í varn
arsamtökum vestrænna þjóða.
— Vilja þeir leita undir vemd-
arvæng Sovétrikjanna. Eða vilja
þeir láta skeika að sköpuðu og
treysta á vemd hlutleysis, ef til
átáka kæmi milii risanna
tveggja í austri og vestri.
Eins og nú standa sakir, virð-
ist flest benda til þess, að mik-
ill meirihluti þjóðarinnar velji
fyrsta kostinn, hótt engum
þyki að öllu góður."
(Leturbreyting Morgunblaðsins).
„LANDSÖLUBRIGZU
KOMMÚNISTA"
í lok viðtalsins er Hannibal
Valdimarsson spurður að þvi,
hvort nokkrir samningar hafi
verið gerðir í þessari ferð hans
vestur um haf. Samgönguráð-
herra svarar á þessa leið:
„Það er von þú spyrjir. Nei,
það voru svo sannarlega engir
samningar af nokkru tagi gerð-
ir í þessari ferð minni 111
Bandaríkjanna. Erindið var
það eitt að ski'ptast á skoðun-
um um mikilsverð mál snert-
andi fsland og Bandarikin.
— Landið var ekki selt í þetta
sinn, svo að ég gefi hrein svör
við þeim „prúðmannlegu og
drengilegu" orðsendingum, sem
„Þjóðviljinn" hefur verið að
gæða lesendum sinum á seimistu
dagana.
Enda ólíklegt, að nokkuð
væri lengur til að selja, ef land-
sölubrigzl kommúnista í garð
íslenzkra stjórnmálamanna fyrr
og síðar væru tekin alvarlega.
Þyrfti þar ekki til að koma nein
sölumennska af hendi þeirra
stjórnmálamanna, sem gert hafa
tíðreist t Austurveg á liðnum ár-
iirn og áratugum.
(Leturbreyting Morgunblaðsins).
Að lokum aðeins þetta: Ferð-
in var frábærlega vel skipulögð,
ánægjulieg i alla staði og í henni
varð ég margs visari, sem miklu
betra er að vita, en vita óljóst
eða alls ekki.“
— Aðalfundur
V.R.
Framh. af bls. 11
á árinu og var félagafjöld-
inn á grundvelli greiddra fé
lagsgjalda í árslok 1971
4293, sem var 322 íélögum
fleira en árið áður. Var það
8,1% aukning. Fleiri konur
eru í félaginu en karlmenn
eða 2333 talsins á móti 1960
karlmönnum og eru kon-
ur því 54,34% félagsmanna.
Á siðustu árum hefur sú þró
un verið áberandi, að karl-
menn hætta verzlunar- og
skrifstofustörfum og leita í
aðrar atvinnugreinar. Á
þetta sér sérstaklega stað i
verzluninni. Konum við þessi
störf hefur hins vegar íjölg
að að sama skapi. Þá er at-
hyglisvert að áætla má að rúm
lega helmingur félaga í V.R.
sé innan við fertugt. En
Verzlunarmannafélag Reykja
vikur er langf jölmennasta
stéttarfélag iandsins.
Starf V.R. er mjög blóm-
legt. Voru á siðasta starfsári
haldnir 7 féiagsfundir. Á ár-
inu voru haldnir 8 trúnaðar-
mannaráðsfundir og stjórnar
fundir voru 29 talsins. Sam
starf var gott innan stjómar-
innar og fundir vel sóttir af
stjórnarmönnum. Þá voru
starfandi deildir innan félags
ins, eins og sölumannadeild,
samvinnustofnanadeild o.fl.
Verulegar kjarabætur náð
ust í kjarabaráttu þeirri, sem
lauk með samkomulagi sem
undirritað var 4. desember.
M.a. hækkuðu lægstu laun-
in um 23,97% og eru nú
lægstu grunnlaun kr. 16.240,
sem gerir með vísitölunni,
eins og hún er í dag, kr.
17.599,00 segir í skýrslunni.
Aðrar hækkanir samkvæmt
úrskurði gerðardóms urðu frá
12,64% upp í 22,52%. Þau
laun, sem gilda frá 1. desem-
ber sl. hækka síðan um 4%
þann 1. 6. n.k. og um 6% 1.
marz 1973.
1 skýrslunni voru ítarlegir
kafiar um vinnutíma af-
greiðsiufólks og er nefnd
starfandi í því máli.
Nú, eftir að aðalsamningur
félagsins hefur verið gerður,
liggur fyrir að endurnýja
alla sérsamninga félagsins.
Ekki hefur unnizt timi til
þess að vinna að gerð þess-
ara sérsamninga enn sem kom
ið er, en unnið verður að
þeim alveg á næstunni.
16. starfsár lífeyrissjóðs-
ins lauk 31. des. s.l Vöxtur
sjóðsins hefur verið mikill ár
írá ári allt frá stofnun og þó
sérstaklega síðustu árin.
Um áramótin 1971/1972 voru
sjóðsfélagar orðnir 4800 og
störfuðu í 1100 fyrirtækjum
og hafði fjöldi þeirra vaxið
gífurlega með aðildarskyldu
ASl, vorið 1969. Lífeyrissjóð-
ur verzlunarmanna vex hratt
og hafði aukningin orðið
36,99% á árinu 1971. Var höf
uðstóll sjóðsins þá orðinn
504,4 milljónir kr.
Vegna hinnar léttu
greiðslubyrði hefur árlegt
ráðstöfunarfé sjóðsins verið
tiitölulega mikið. Hefur þess
vegna verið unnt að lána mik
ið fé til sjóðfélaga. Lán þessi
eru veitt gegn tryggingu í
íbúðum, sem sjóðfélagar hafa
ýmist verið að byggja eða
kaupa. Frá upphafi hefur
sjóðurinn veitt samtals 2.433
sjóðfélögum lán að andvirði
498 milij. króna. Á s.l. ári
var 320 aðilum lánaðar 104
millj. kr. og hafði út-
lánsaukning orðið 27,6%. Á
siðustu árum hefur sjóð-
urinn veitt verzlunarlána
sjóði, stofnlánasjóðum at-
vinnuveganna og fyrirtækj-
um, sem greiða í sjóðinn, fjár
festingarlán. 31. desember
1971 voru þessi lán 97,6 millj.
kr. og veðskuldabréf sjóðfé-
laga 352,7 millj. kr. Hlutíall
heiidarútlána 31. des. sl.
var því sem hér segir. Til
sjóðfélaga 78,37% og til stofn
lánasjóða og fyrirtækja
22,63%.
Þrjú hundruð sjötíu og
þrír félagsmenn hafa notið
styrks úr atvinnuleysistrygg
ingasjóði frá þvi félagið
varð aðili að sjóðnum árið
1968. Á árinu 1971 voru
greiddar atvinnuleysisbæt-
ur kr. 757.766.00.
— Að skemmta
Framh. af bls. 13
Eftir neitun hreppsnefndar um
byggingarleyfi, hafðd hann flutt
þangað smáhús á hjólum, reiðu-
búinn að fjarlægja það um leið
og það yrði fyrir öðrum fram-
kvæmdum eða skipuiaginu.
Er hægt að sýna samborgur-
um sínum mefri kurteisi, meiri
velvilja, meiri tilhliðrunarsemi,
en bjóðast til þess að flytja eig-
in eign, á eigin kostnað af eig-
in landi. Og þetta er boðið í ríki
sem hefir eignarréttinn sérstak-
lega friðlýstan í stjórnarskránni
og hann má ekki skerða nema
almenningsheiil krefji og fuilt
verð komi fyrir.
Þá er spumingin, eru skipu-
lagslögin hugsuð sem hagstjóm-
artæki eða sem valdníðshitæki?
Þvi verður ekki trúað að þau
eigi að þjóna öðrum tilgangi en
að vera hagstjómartæki og koma
i veg fyrir dýr asnastykki eins
og með Landspitaiann og Hring-
brautina. Klúðrið með Miklu-
brautina og stórhýsi Kol & salt
á hafnarbakkanum, sem var
brotið niður eftir um það bil
10 ár.
Þetta var að visu ailt gert á
skipulögðu svæði og margt
fleira í svipuðum dúr, svo skipu-
lagsyfírvöld eru ekki óskeikul
frekar en páfinn i Róm.
Héraðsdómur og hæstiréttur
komust að þeirri niðurstöðu að
í Tjaldanesi hefði verið um lög-
brot að ræða, sem bæri að sekta
fyrir o.s.frv., sem sagt slógu því
föstu að skipulagslögin væru
valdníðslutæld og það bæri að
„respektera" þau sem sbk.
Þeir höfðu lög að mæla.
Þessa bölvaða vitleysu hefi ég
samþykkt, sagði Pétur Beme-
diktsson, bankastjóri og alþingis-
maður við Tryggva í Miðdal,
þessu þarf öllu að beyta.
Byggingar eru ekki hættulegri
en það, að eitt stærsta bráða-
birgðahúsið, sem stóð lengi við
hliðina á Alþingishúsinu, Lista-
mannaskálinn, og fór vel á með
þeim.
Ég vil engum svo iUt að ég
óski honum að reyna þær hug-
arhrellingar og fjárhagslegt
traðk, sem á mér og mínum hef-
ir biitnað, en ef þessir heirar,
sem vandræðunum valda, mættu
reyna það í eitt eða tvö ár, sér
til skilningsauka og sáiarbóta,
þá væri vel.
Þetta er að vísu óframkvæm-
anlegt, en hitt vil ég ráðleggja
þeim sem ganga með oftrú á
skipulagsskyldu og vaidniðslu
að líta í vestur — em ekki of
langt —, þar býr þingmaður svo
vitur að hann hefir sagt í frægri
þingræðu að hann álíti ráðlegra
að sníða skóna eftir fætinum, en
ekki gera skóimn fyrst og reyna
svo að troða fætinum í hanm.
Þessi sannindi hafa verið is-
ienzkum húsfreyjum og vinnu-
konum vel kunn, með þau í
huga hafa þær gert þjóðinni
skó í þúsund ár.
Þeim er illa í ætt skotið, sem
ætla nú að hafa þessi sannindi
að engu.
Á konudaginn 1972.
Grímur S. Norðdal,
tJlfarsfelli í Mosfellssveit.
Sesselja Jónsdóttir
Þorlákshöf n - Áttræð
Það fólk sem um síðustu alda-
mót átti sin æskuár og enn er á
foldu, tekur nú að reskjast. Ein
í þeirra hópi fyWir í dag áttunda
áratug ævi sinnar, Sesseija Jóns
dóttir frá Stokkseyri, nú búsett
í Þorlákshöfn.
Þegar þessi merka heiðurs-
>kona stendur á siíkum timamót-
um er ómaksins vert að skyggn-
ast um öxl til viðburða iiðinna
ára og rifja upp brot úr lifs-
eögu íslenzkrar alþýðukonu,
sem með störfum sinum, hetju-
skap og æðruleysi í ölduróti
erfiðrar Mfsbaráttu hefur skráð
merkan kapitula í sögu samtíð-
ar sinnar.
Ung að árum giftist Sesselja
ungum sjómanni, Karli Guð-
mundssyni, frá Gamla-Hrauni.
Bjuggu þau að Gamla-Hrauni í
svonefndu Hraunshverfi milli
Eyrarbakka og Stokkseyrar tii
ársins 1920, er þau fluttust til
Stokkseyrar og byggðu sér lítið
og snoturt hús, er þau nefndu
Laufás. Var Karl formaður vél-
báta á Stokkseyri um mörg ár.
Karl var gæddur frábærum skip
stjómarhæfileikium. Var útsjón-
wsemi hans og glöggskyggrvi við
brugðið i brimsamri og varhuga-
verðri veiðistöð Stokkseyrar.
Það kom ekki á óvart að syn-
ir hans fetuðu í fótspor föður
síns og gerðu margir sjó-
mennsku að ævistarfi, og eru þeir
allir í fremstu röð sjómanna. Dr.
Guðni Jónsson, segir í sögu
Hraunshverfis svo: „Það er í
frásögu færandi, að á vetrarver
tiðinni 1958 voru fjórir synir
Karls Guðmundssonar formenn
í Þorlákshöfn, þeir Svavar, Bald
ur, Karl og Ársæll. Mun slíkt
næstum einsdæmi, og haía þeir
bræður dyggilega haldið uppi
merki föður síns um sjómennsk-
una.“
Enn eru tveir þeirra bræðra,
Baldur og Karl formenn og mikl
ir aflamenn í Þorlákshöfn.
Sesselja varð fyrir þeirri
þungu l'ífsreynslu að missa eig-
inmann sinn á bezta aldri, að-
eins 37 ára, frá 9 börnum á ó-
magaaldri, því yngsta aðeins árs
gömlu, en Karl lézt hinn 10. júlí
1929. Þá reyndi á þrek og hetju
lund þessarar sterku og þrótt-
miklu konu. Og Mfsþróttur henn
ar, bjartsýni og trúarþrek sigr-
aðist á öllum erfiðleikum.
Með hjálp og aðstoð góðra
manna tókst henni að koma upp
barnahópnum. Þar var ekki
Veigalítill þáttur drengsikapar-
mannsins Sigurðar Pálssonar, er
bjó með Sesselju um árabil og
reyndist henni og börnunum
styrk stoð. Að sjálfsögðu varð
hún að leggja hart að sér, ein-
beita kröftum og vilja að á-
kveðnu marki. En takmarkinu
varð náð, uppeldisstarfinu full-
nægt, þótt áfallið væri þungt, er
hún hlaut, við fráfall eigin-
mannsíns og að þvi er þá sýnd-
ist nærri öyfirstiganlegt.
Ekki verður sagt að lifið hafi
rósum stráð ævibraut þessarar
konu, sem í fangbrögðum við fá
tækt, ástvinamissi og margs kon
ar raunir, hefur staðið sem klett
ur í ölduróti örlagaríkra við-
burða, æðrulaus og róleg.
Sesselja er ekki allra. Ber ekki
tilfinningar sínar á torg, ihugar
málin af glöggskyggni og raun-
sæi Mfsreyndrar konu.
Árið 1950 fluttist hún til Þor
lákshafnar með syni sínum Svav
ari, er þá var skipstjóri í Þoir-
lákshöfn og reist hafði þeim
mæðginum fal'iegt hús á góðum
stað i Þorlákshöfn við A-götu 8,
þar sem þau bjuggu saman með
an hans naut við. En einnig
þeim örlögum varð Sesselja að
sæta, að missa þennan són sinn
Og styrku stoð á bezta aldri, en
hann lézt hinn 12. marz 1964, og
varð öUum harmdauði, en þó
mestur þeim, er þekktu har.n
bezt.
Starfsdagur Sesselju er orðinn
langur, arfurinn, sem s'kilað er
til samfélagsins mikill í barna-
hópnum mannvænlega, er nú á-
vaxtar sitt pund við þjóðnýt
störf, sem og verða þjóðfélagi
okkar þýðingarmikil, þótt oft
séu að litlu metin af þeim, sem
þjóðartekjum ráðstafa.
Á áttræðisafmælinu er
Sessel'ja hamingj'Usöm og ánægð,
ein í sinu fallega húsi, sterk og
einbeitt, sem ung væri. Á
ströndinni við hafið óútreiknan
lega stendur húsið hennar i Þor
lákshöfn. Glugginn á stofunni
snýr til hafsins, sem verið hef-
ur svo mikill örlagavaldur í Mfi
hennar. Á söng hafsins, magn-
þrunginn gný úthafsöldunnar
hlustar hún hrifnæmum huga, er
hún ein situr við gluggann í stof
unni sinni með minningar frá
liðnum ævidögum efstar i huga.
Mikilfengleg verður sýnin, þeg-
ar hafrótið teygir hvitfexta
toppa sina, svo við himin ber
í tign sinni og fegurð. En haíið
á líka sína lógnværu kyrrð, sína
hljóðlátu þögn, sem vekur til-
finningar trega og saknaðar,
þeim, er við hafið eiga minning-
ar og mörg sjómannskonan og
sjómannamóðirin þekkir svo vel.
Þannig sat Sesselja líka stund
um, ung að árum við gluggann
sinn á Stokkseyri, er eiginmað-
urinn stýrði æfðum höndum lít-
illi bátsskel inn úr brim-
sundi Stokkseyrar og skilaði
ávallt öllu heilu í höfn.
Hlutskipti einbúans í kyrrð
æviikvöldsins hefur hún sjálf
kosið sér meðan heilsa og kraft
ar leyfa, en vera þó í návist og
skjóli barna og barnabarna.
Til Sesselju streyma i dag
þakkir og árnaðaróskir samferða
fólksins. Ég tek undir þær ósk-
ir að viðtoættu persónulegu þakk
læti fyrir frábæra viðlkynningiu,
hlýju og vináttu á áratuga sam-
ferð.
Björgvin SígurðwHHi.