Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 15.06.1972, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 15. JÚNÍ 1972 27 Ingvi Tryggvason; Svar til Herdísar HÚSMÓÐIR á Eskiiirði, Herdís Hermóðsdóttir, skrifar grein í Morgunblaðið 7. maá sl. Gerir hún m.a. verðlagningu landbún- aðarvara að umtalsefni. Þar sem litt er hirt um staðreyndir í spjalii frúaninnar, en fuÚyrðing- ar þó ekki sparaðar, verður vart hjá þvi komizt að gera nO'kkrar athugasemdir við mál hennar. Raunar er vandiséð, hvaða erindi skrif frúarinnar eiga til almenn- ings. I okkar litla þjóðfélagi þurfum við miklu fremur að stuðla að auknum skiQningi milli stétta og þjóðfélagshópa, heldur en blása að glæðum sundur- lyndis og tortryggni. Um langt árabil hefur verðdagning land- búnaðarvara verið við það mið- uð, að bændur fengju sambæri- legar tekjur við aðrar tilteknar stéttir, verkamenn, iðnaðarmenn og sjómenn. 1 þeirri öru verð- þenslu, sem yfir hefur gengið að undanförnu og ekki sér fyrir endan á, hafa bændur ekki náð þvi tekjujafnréstti, sem lög gera ráð fyrir. Samkvæmt skýrslum Hagstofu Islands, hafa tekjur bænda aðeins orðið rúm 70% af tekjum viðmiðunarstéttanna á undanfömum árum, Hækkanir á landbúnaðarvörilm eru jafnan afleiðing en ekki orsök annarra verðhækkana. Það verðlagskerfi, sem landbúnaðurinn býr við, byggir á þessari grundvallar- staðreynd. Um réttmæti þessa fyrirkomuiags má deila, en sitað- reyndina ættu menn að athuga, áður en þeir vaða með fleipur sitt í fjölmiðla. Vilji frúin á Eskifirði leita orsaka þeirrar dýrtíðaröldu, sem yfir dynur, ætti hún að leita annarra frum- orsaka en verðhækkunar land- búnaðarafUrða. Skulu hér nú athugaðar nokkrar þær fullyrð- ingar, sem fram koma í grein- inni og athugað réttmæti þeirra. Fyrsta atriðið, sem ég vil gera að umræðuefni, er sú fullyrðing, „að við getum keypt íslenzkt lambakjöt t.d. i Færeyjum á helmingi lægra verði en við er- um neydd til að kaupa það hér“. Ef þessi staðlhæfing er rétt, hlýtur frúin að hafa betri verzl- unarsambönd við Færeyjetr en eðlilegt getur talizt. Því til stað- festingar er hér birt skrá yfir smásöiuverð á íslenzku dilka- kjöti bæði hér og í Færeyjum. Farið er eftir heimildum frá Færeyska samvinnufélaginu í Þórsihöfn frá 5. janúar sl. Sums staðar annars staðar mun verðið nokkru hærra. Til samanburðar er svo verð hér 5. marz, eftir að þær hækkanir urðu á landbún- aðarvörum, sem gerðar voru vegna minnkaðrar niðurgreiðslu og kjamasamninga verklýðs- stéttanna í desemiber sd. Miðað er við gengi danskrar krónu 5. jan. sam'kv. upplýsingum Seðla- bankans. Teknar eru þær teg- undir lambakjöts, sem seldar eru í svipuðum einingum hér og í Færeyjum. lögum. En rétt er að hafa í huga, að islenzka kjötið keppir á erlendum mörkuðum við fram- leiðslu, sem er styrkt og vemd- uð á margvíslegan hátt, og fram- leidd við önnur skilyrði. Hugleiðingar frúarinnar um sjálfdæmii bænda við ákvörðun kostnaðarliða í búrekstri eru næsta furðuiegar. Bændastéttin á ekkert slikt sjádfdaami um ákvörðun kostnaðarliða og verð- lagningu, heldur er hún ein af fáum stéttum þjóðfélagsins, sem sætitir sig við gerðardóm sem lokastig verðákvörðunar. Þetta fyrirkomulag hefur bændastéttin sætt siig við m.a. vegna útflutn- igisuppbótanna, sem em sá meg- instuðnmgur, sem þjóðfélagið veitir bændastéttinni. Ýmsir virð ast álita, að íislenzkur landbún- aður sé meira styrktur en land- búnaður nágrannalandanna. Þetta er breytilegt í hinum ýmsu löndum og erfitt að fá réttan samanburð. Þó má geta þess, að fyrir fáum árum þurftu brezkir bændur aðeins að fá um 30% tekna sinna gegnuim verðdagið. Hitt var beinn styrkur frá rik- inu. Norskir bændur fá ríkis- styrki á 20 mismunandi vegu og svo mætti lengur telja. Nýsjá- lenzkir bændur fá útflutnings- tryggingu og útflutningsverð- laun á dilkakjöt sitt. Að sjálf- sögðu má deila um aðferðir til stuðnings landbúnaðarfram- leiðsiu, en hitt skyldu menn vel muna, að opinber stuðningur við landbúnað er ekkert sérís- lenzkt fyrirbæri. Þá birtir frúin skrá yfir árs- þörf „meðalfjölskyldu" fyrir landbúnaðarvörur ásamt verði. Sömuleiðis gerir hún grein fyr- ir tekjum verkamanna og kemst að þeirri niðurstöðu, að fyrir 2 af 14 vikulegum máltíðum þurfi verkamaðurinn alimiklu meira en helming tekna sinna. Svo er að skilja, að umrætt vöiwnagn í landbúnaðarvörum dugi „meðalfjölskyldunni“ í tvær máltiðir. „Þessar tölur tala óvéfengjan- lega siínu máli,“ segir frúin. Satt er það, en vissulega fyrst og fremsit þvi máli, hvernig ekki eigi að umgangiast tölur. Orðrétt stemdur i greininni um landbúnaðarvörurnar: „Þegar svo þessi eini liður í útgjöldum heimilanna er dregimn frá, þá hefur fjölskyldan eftir til ann- arra þarfa, þar atf 12 máltíðir af 14 vikulega, kr. 92.214,80“. í sjálfu sór er óþarft að svara slíkum málflutningi. Þó skal bent á eftirfarandi: 1. „Meðalfjölskyldan“ í landinu telur ekki 6 manns, eins og í greininni stendur. Samkv. upplýsingum Haigstofu Is- lands er „ Vis i tölu f jölsky ldan“ miðuð við hjón með 2 börn, en „meðallheimilið" telur 3,9 manns. 2. Kjötmagn í áætlun frúarinnar Verð á 1. fl. dilkakjöti 1972. Færeyska sanivinnufél. 5/1 1972 Færeyskar kr. 10,80 Heilir skrokkar Kótelettur Læri, heil og sundursöguð Hryggár Þvi miður eru mér ekki hand- bærar tölur um smásöluverð is- lenzks dilkakjöts á hinum Norð- urlöndunum, en óhætt er að full- yrða, að það er til muna hærra þar en í Færeyjum, einkum í Noregi og Svíþjóð. Hugmyndir manna uim reyfarakaup á ís- lenzku lambakjöti erlendis eru þvi algerlega úr lausu lofti gripnar. Hitt er rétt, að útflutn- ingurinn greiðir bændum ekki það verð, sem þeir þurfa til að fá vinnu sína borgaða að fullu. Þess vegna eru greiddar út- flutningsuppbætur samkvæmt Franil.ráð landb. 5/3 1972 Isl. kr. 13,50 13,50 13,50 133.21 167.21 167,21 167,21 136,30 195.20 171,60 176.20 frá árinu áður. Þó var neyzl- an ekki nema um 7,7 kg á mann. Þetta lækkar smjörlið- in úr kr. 12.870 í kr. 7.623. 4. Ekki eru til fullkomlega ábyggilegar tölur um notkun eggja í landinu. „Vís.itölufjöl- skyldan“ notar rúm 6 kg á mann. Herdís Hermóðsdóttir gerir ráð fyrir 8,7 kg á mann. Ef reiknað er með 7 kg á mann á ári og kr. 150 pr. kg, sem er algengt útsöluverð í Reykjavíik, líekkar þessi lið- ur úr kr. 7800,00 í kr. 6.300,00. 5. Ostaneyzla er nokkru meiri en frúin gerir ráð fyrir, eða um 5 kg á mann 1971. Ef gert er ráð fyrir, að ostaneyzlan sé eingöngu 45% ostur, en langmest neyzla er á þeim osti, hækkar ostaliðurinn úr kr. 2.695,20 i 5.580,00. 6. Samkvæmt upplýsingum Grænmetisverzlunar landbún- . aðarins er kartöfluneyzla landsmanna sem næst 52 kg á mann á ári. Miðað við nú- verandi smásöluverð í 5 kg pokum lækkar kartöfluLiður- inn í reikningi frúarinnar úr kr. 10.621,50 í kr. 5.434,80. Skymeyzla var rétt um 9 kg pr. mann árið 1971. Frúin reiknar með 17 kg. Skyr- reikningurinn með núverandi verðlagningu lækkar því úr kr. 4.264,00 í kr. 2.214,00. Nýmjólkumeyzla hefur frá- leit't farið yfir 250 lítra á mann árið 1971. Er þá gert ráð fyrir ríílegri neyzlu þeirra, sem sjiálfir framleiða mjólk. Mjólkurreikningurinn lækkar því úr kr. 26.462,50 í kr. 21.750,00 og er þá miðað við mjólk í plast.pokum eða heilhymum. 9. Rjómaneyzlan var 5,5 1 á mann 1972. Rjómareikningur- inn hækkar þvi úr kr. 3.536,00 i kr. 4.389,00. Heildarniðurstaða úr þessum útreiknmgum er sú, að 6 manna fjölskylda þurfi á einu ári mið- að við neyzlu ársins 1971 og verð lag dagsins í dag kr. 96.502,80 til kaupa á landbúnaðarvörum. Vissulega er sú tala há. Meðal- 7. 8. Unnið hefur verið að málun gatna að undanförnu. Hér er verið að fullgera. eina akreinina. fjölskylda, sem telur 3,9 manns, þarf þá kr. 62.726,00 til kaupa sinna á búvömm. Skal ekki lít- ið úr þeim útgjaldalið gert, enda neraur þessi upphæð réttum 16 þúsund krónum á hvert manns- barn í landinu, eða rúmlega kr. 43,00 á dag. Hvort þessi neyzlu- vara er dýr eða ekki er auðvit- að álitamál. Vel get ég verið sammála Herdísi um það, að seskilegt væri að auka neyzlu landbúnaðarvara hér á landi. Ýmsar þjóðir neyta t.d. meira kjöts og osta en við gerum, og smjörneyzlan er sums staðar meiri. Blekkingaskrif auka þó vart skilning neytandans og framleiðandans á kjörum hvors annars. — Ég ætla ekki að gera að umtalsefni hugleiðingar Her- dísar um tekjur þeirrar sex manna „meðalf jölskyldu", sem hún gerir að umtalsefni. Bágt á ég með að trúa því, að frú Her- dís liafi ekki úr meiru að spila en tæpum 220 þúsund krónum á þessu nýbyrjaða herrans ári 1972. Þó eru þeir til, sem leggja þjóðfélaginu til alla sdna starfs- orku og þiggja þó lág laun. Um rnörg ár hafa bændur verið tekjulægsta vinnustétt þjóðfé- lagsins, þrátt fyrir langan og ómældan vinnudag. Þó heyrast sárasjaldan úr röðum þeirra fjarstæðukenndar hugmyndir um lífsafkomu þeirra, sem möl; ina byggja. PILTAR, Á €f þlí elqlð uniMctum /f/ p-> a «) hrt»vj>n* / fyrran Asmontfs-íonJt AMsfriett 6 V Póstsendum'^*^ Málflutningsskrifstofa Einars B. Guðmundssonar, Guðlaugs Þorlákssonar, Guðmundar Péturssonar, Axels Einarssonar Aðalstræti 6, III. hæð. Simi 26200 (3 línur). er ekki f jarri réttu lagi. Hins vegar er „meðalverðið" nokk- uð hátt, eða sem svarar verði á kótelettuom. Ef reiknað væri með þvi, að kjötiið væri keypt í heilum skrólckum, sem skipt væri samkvæmt ósk kaup- enda og eingöngu keypt 1. fl. dilkakjöt, mundi kjötlið- urinn lækka að krónutali úr kr. 59.280,00 í kr. 43.212,00. I skýrslu frúarinnar er gert ráð fyrir, að smjörneyzla sé 13 kg á mann á ári. Árið 1971 var smjömeyzlan mjög mik- ii, og hafði vaxið um 37,2% VYMURA VEGGFODUR CEFIB ÍBIÍIIIll LÍF OC LITI » VYMURA VINYL eggfoðri ★ Auðveldasta, hentugasta og fallegasta lausnin er VYMURA. ★ Úrval munstra og iita sem frægustu teiknarar Evrópu hafa gert. ★ Auðvelt í uppsetningu. ★ Þvottekta — litekta. Gerið íbúðina að fallegu heimili með WYMURA VEGGFÓÐRI. Umboðsmenn: G. S. Júlíusson. J. Þorláksson & Norðmonn hf. Bankastrœti 11 Sími 11280 KLÆÐNINC HF. Laugavegi 164 sími 21444

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.