Morgunblaðið - 04.01.1973, Blaðsíða 4

4
MORGUN'BI.AÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JANOAR 1973
22*0-22*
RAUOARÁRSTÍG 31
V-----——------/
BfLALEIGA
CAR RENTAL
TSk 21190 21183
14444®25555
mmm
JllAmGAJJVEFISGOUMOJ
14444 ‘3“25555
SKODA EYÐIR MINNA.
Shobh
LEIGAN
AUÐBREKKU 44^46.
SÍMI 42600.
FERÐABiLAR HF.
Bílaleiga — sími 81260.
Tveggja manna Citroen Mehari.
Fimm manna Cítroen G.S.
8—22 manna Mercedes Benz
hópferöabílar (m. bílstjórum).
HÓPFERÐIR
Til leígu í lengri og skemmri
ferðii 8—34 tarþega bílar.
Kjartan Ingirmrsson,
simi 32716.
|1 SAMVINNU-
i! BANKINN
Málflutningsskrifstofa
Einars B. Guðmundssonar,
Guðlaugs Þorlákssonar,
Guðmundar Péturssonar,
Axels Einarssonar
Aðalstrætí 6, III. hæð.
Sími 26200 (3 linur).
BÍIHR - BÍLAR
Árg. ’72 Toyota Mark II ■— bíll
í sérflokki.
— '68 Playmouth Furye I, 8
cyl. sjálfskiptur, nýinnflutt
ur, ekinn aðeins 25 þús.
— '70 Volkswagen 1300
— '69 Volkswagen 1300
— '68 Volkswagen Fastback
1600
— ’70 Citroen Ami 8
Úrval notaðra bíla.
BÍLASAUN
SiMAR
WS/OÐ lltll
Borgartúni 1.
*g«r« 1IllWBBaEiMIBBMWiWgBSMCrag3WPBaB—paWB—BWaiBCT—■
I STAKSTEINAR
Skýjaglópar
Á framhaldsaðalfundi I.ands
sambands ísl. titvegsmanna
kom fram, að fyrirsjáanlegnr
er 100—200 milljón króna
halli á útgerðinni á næsta ári.
Er stórauknum loðnuveiðum
ætlað að brúa þetta rnikla bii.
Það veltur því á hinni stop-
ulu veiðiiukku hvort afkoma
útg-erðarinnar verður með ó-
sköpiun eða ekki. í viðtali við
Mbl. í gær sagði Guðjón B.
Ólafsson, framkvæmdastjóri
sjávarafurðardeildar SlS, að
liann teidi „að stjórnvöld
teygðu sig lengra í bjartsýn-
isátt en raunhæft mætti
telja, því að í raun væri ver-
ið að eyða meiru en til ráð-
stöfunar væri, og ekkert
mætti út af bregða svo að
illa færi“. Það er svo sem ekk
ert nýtt að þessi rikisstjórn
eyði meiru en til ráðstöfunar
er. Þessa staðreynd viður-
kenndi hún sjálf, er ihún taldi
nauðsynlegt að hafa í f járlög-
um heimild til alit að 15%
niðurskurðar á þeim útgjöld-
um, sem fjárlögin ákvæðu að
hennar tilstilli. Allir menn
sjá, að slíkur fyrirvari er
mjög vafasamur, þar sem rik-
isstjómin getur þannig vas-
azt með geysilegar f járhæðir
án atbeina hins raunverulega
fjárveitingarvalds — Alþing-
is. En ríkisstjórnin sá, að út-
gjaldaáætlanir fjárlaga voru
ekki í samræmi við væntan-
legt ráðstöfunarfé. Hins veg-
ar hafði hún hvorki manndóm
né innri samstöðu tii þess að
skera miður fyrir opnum tjöld
um, heidur leitaðist hiin við
að koma sér í felur eins og
fyrri daginn.
Timburmenn
Aikunna er, að menn, sem
um nokkum tima hafa sullað
í sig áfengi, halda því áfram
svo lengi sem þeir mega. Ekki
gera þeir það fyrir ánægj-
una, heldur til að fresta með-
an hægt er að taka út þá
skelfilegu timburmenn, sem
slíku fylgja. Þegar ríkisstjórn-
in riðaði til falls nú um há-
tíðarnar gerðu ráðherrarnir
allt til þess að koma í veg fyr-
ir að stjórnarsamstarfið rofn-
aði. Framsóknarráðherrarnir
munu þó ekki alfarið hafa ríg
haldið sér í ráðherrastóiana,
vegna ánægju af setu í þess-
ari ríkisstjórn. Nei, þeir eru
orðnir langþreyttir á svikum
og prettum sumra samráð-
herra sinna og vildu fegnast-
ir losna úr þeim féiagsskap.
En þeir óttuðust hina voða-
legu timburmenn sem bíða
þeirra — kosningarnar. Fiest-
um var orðið Ijóst, livar í
flokki sem menn stóðu, að
Framsókn mundi bíða geysi-
iegt afhroð, ef gengið yrði til
kosninga á næstu mánuðum.
Kjósendur treysta ekki ráð-
herrum, sem iáta kommún-
ista teyma sig á asnaeyrum
út i hverja ófæruna af ann-
arri. Framsókn tapaði stöð-
ugt fylgi meðan iuin var í
stjórnarandstöðu. Foringjar
hennar kenndu því um, að
Framsókn hefði ekki haft
tækifæri til að sýna getu sína
og láta „gott af sér Ieiða“ í
ríkisstjórn. En nú hafa kjós-
endur, jafnt námsmenn sem
aldrað fóik og allir þar á
milli kynnzt góðverkum Fram
sóknar og viija helzt án þeirra
vera. „Ekki meira af svo
góðu“ mun verða dónuir kjós-
enda, er algleymi vímunnar
rennur loks af Framsókn og
hún tekur út sína timbúr-
menn. Því lengur sem hún
flýr sinn dóm, því þungbær-
ari verður hann.
Frá heilbrigöis- og tryggingaiviálaráðuneytinu:
Fyrirhugaðar hjartaskurð-
lækningar hér á landi
1 Morgunblr.öinu fimmtudag-
inn 28. desember s.l., birtist fyr
irspurn og grein eftir dr. med.
Friðrik Einarsson, yfirlækni á
skurðlæknisdeild Borgarspítal-
ans. Þessi grein gefur ráðuneyt-
inu tilefni til að skýra stutt-
lega frá þeim undirbúningi að
framkvæmd hjartaskurðlækn
inga hér á landi, sem gerður hef
ur verið, og einnig þvi hvað fyr
irhugc.ð er að gera á þessu ári.
Brjóstholsskurðlækningadeild
Landspítalans, sú eina hérlend-
is, hefur nú starfað á annan ára
tug og þar hefur verið gerður
meginhluti skurðaðgerða á líf-
færum i brjóstholi, sem gerður
hefur verið hérlendis. Fyrstu
árin voru meginverkefni þessar
ar skurðdeildar í sambandi við
lungnaberkla og afieiðingar
þeirra, en síðari árin hefur
þetta breytzt og meirihluti sjúkl
inga hefur verið á þeirri deild
vegna illkynja sjúkdóma í lung
um.
í>að eru nú orðin allmörg ár
síðan yfirlæknir brjósthols-
skurðdeildar, Hjalti Þórarins
son, benti stjórnarnefnd ríkis-
spítalanna á nauðsyn þess, að
hefja undirbúning deildarinnar
með það fyrir augum að hún
gæti tekið að sér, auk þeirra
lungnaskurðlækninga, er hún
fæst við, skurðaðgerðir á hjarta
og æðum í brjóstholi. Stjórnar-
nefnd þótti hins vegar önnur
verkefni brýnni og var því ekki
leitað fjárveitinga til þess að
hefja skurðaðgerðir á hjarta
hér á landi, hins vegar var unn-
ið að því, að koma á fót við
lyflæknisdeild Landspitalans og
í sambandi við hana, rannsókn
araðstöðu vegna hjartasjúkl-
inga og hefur sú rannsóknarað-
staða verið að smá aukast og
batna undanfarin ár.
Nokkur undanfarin ár hefur
verið mjög náin samvinna miilli
hjartaskurðlækna í London,
einkum við Hammersmith og
Brompton sjúkrahúsin og lyf-
læknisdeildar Landspítalans og
hefur rannsóknaraðstaða á lyf-
læknisdeild verið miðuð við það
sem. nauðsynlegt þótti til þess að
gera undirbúningsrannsóknir
og eftirrannsóknir á sjúklingum
hér heima.
Á árinu 1971 komust þessi
mál að nýju í sviðsljósið meíra
en áður og var það eimkum fyr-
ir forgöngu þeirra skurðlækna,
er hér starfa og hafa fengizt
við hjartaskurðlækningar. Ár-
lega hafa farið erlendis og þá
einkurn til London, sjúklingar
til skurðaðgerða, eins og fyrr
segir og hafa að meðaltali farið
17 sjúklingar á ári. Allir voru
sammála um, að þessi hópur
sjúklinga væri of fámennur til
þess að byggja upp þeirra
vegna skurðlæknisþjónustu hér
á landi, meðan hægt væri að
njóta þeirrar þjónustu, sem til
boða hefur staðið og stendur
enn í London. Hins vegar hefur
síðan á árinu 1969 verið vax-
andi bjartsýni um árangur af
skurðaðgerðum vegna kransæða
þrengsla og hefur slíkum að-
gerðum farið ört fjölgandi, eink
um í Bandaríkjum Norður-Am-
eriku. Sé miðað við tölur frá
Bandaríkjunum í dag, væri
hugsanlegt að árlega féllu til
hér á landi sjúklingar til slíkra
aðgerða, um 25 til 30. Enn er
allmjög deilt um gildi þessara
skurðaðgerða, hvað snertir
auknar lífslíkur þessara sjúkl-
inga, en hins vegar virðast flest
ir sammála um, að þær geti gef-
ið góðan árangur í bili og oft
mjög góðan árangur þar sem
lyfjameðferð eða önnur meðferð
er árangurslaus. Aðeins örfáir
sjúklingar af þessu tagi hafa
verið sendir til London.
Þanniig stóðu mál fyrir réttu
ári, þegar heilbrigðisráðherra
bárust boð tveggja aðila, þ.e. Ás
bjamar Ólafssonar, heildsala,
og Seðlabanka Islands um stór
fjárframlög ef það gæti stuðlað
að því, að gera hjartaskurðað-
gerðir hér á landi.
Ríkisstjórnin samþykkti að
taka á móti þessum gjöfum, en
gerði jafnframt ljóst að með mót
töku þeirra hefði hún skuld-
bundið sig tíl þess að hrinda
málinu í framkvæmd. Frá þessu
var skýrt með fréttatilkynningu
frá ráðuneytinu hinn 20. janúar
1972.
Þegar þessi ákvörðun ríkis-
stjórnar var tekin, hafði verið
gengið frá fjárlögum ársins 1972
og ekki gert ráð fyrir fjárveit-
ingu til þessa verkefnis, en
strax við gerð fjárlaga fyrir ár-
ið 1973 gérði ráðuneytið og
stjórnarnefnd ríkisspítalanna
tillögur um fjárframlög til þessa
máls og ér í fjárlögum fyrir ár-
ið 1973, fé til þess að koima þess-
um málum fram.
Enda þótt auðsætt væri að
hjartaskurðlækningar gætu
ekki hafizt fyrr en á árinu 1973,
þá var af hálfu ráðuneytisins
unnið nokkuð að undirbúningi
málsins. Eins og fyrr sagði hafa
sjúklingar farið aðallega til
London til skurðaðgerða, vegna
hjartasjúkdóma, og ráðuneytið
hafði þegar í marzmánuði sam-
band við skurðlækni þann, dr.
Cleland, sem fyrst og fremst hef
ur annazt þessa sjúklinga, og
var mælzt til þess að hann yrði
aðilum hér til ráðuneytis um
alla framkvæmd þessa máls.
Það var auðsótt og í júlímánuði
er dr. Cleland var hér á landi,
m,a. til eftirlits þeirra sjúklinga
sem verið hafa í London til
skurðaðgérða, var að tilhlutan
ráðuneytisins haldinn fundur
með honum og þeim læknum ís-
lenzkum, er beima voru og helzt
var taiið að mundu koma að
þessu starfi.
Það kom glögglega fram á
þessum fundi, að dr. Cleland
var mjög gagnrýninn á það, að
sjúklingafjöldi væri nægur hér
á landi, til þess að hægt væri
að halda læknum, hjúkrunarliði
og tæknifóíki, er að þessu
þyrfti að vinna saman, í nægi-
legri þjálfun. Hins vegar benti
hann á þá hættu, sem á þvi
væri, að erfitt yrði að koma
sjúklingum til aðgerða, einkum
ef aðgerðir vegna kransæða-
sjúkdóma yrðu árangursríkar og
færu þess vegna vaxandi.
Á þessum fundi kom fram frá
þeim læknum á Landspítala,
sem vinna að rannsóknum þess-
ara sjúklinga, að Rannsókna-
stofa Landspítalans hefur enn
ekki bolmagn til að bæta á sig
þeim verkefnum, sem óhjá-
kvæmilega koma í sambandi við
hjartaskurðlækningar, en talið
var að hægt yrði að bæta úr
því á 6—12 mánuðum, með þjálf
un starfsliðs og auknum tækja-
búnaði.
Niðurstaða þessa fundar varð
í raun sú, að hyggilegt væri að
vinna að undirbúningi þessa
mlás, en gera ráð fyrir að fara
hægt í sakir, þannig að haldið
yrði því góða sambandi um
hjartaskurðlækningar, sem
Landspítalinn hefur nú við
sjúkrahús í London, en leggja
áherzlu á að koma upp á árinu
1973, aðstöðu til hjartaskurð-
lækninga hérlendis og miða þá
fyrst og fremst I byrjun við
skurðaðgerðir vegna kransæða
sjúkdóma, þar sem talið er að
þær skurðaðgerðir séu mun
auðveldari og hættuminni en
skurðaðgerðir vegna með-
fæddra hjartasjúkdóma, loku-
gaLIa og rnnars þess, sem gert
er.
Dr. Cleland bauðst til að
vera til ráðgjafar um þessá úpp
byggingu alla, auk þess bauðst
hann til að útvega tæknifólki
aðstöðu til sérmenntunar á
deildum í London og til þess að
senda einn af sínurn beztu
tæknimönnum, til þess að kenna
fólki hérlendis meðferð hjarta-
iungnavélar og vera hér í nokk
urn tíma, meðan skurðaðgerðir
væru að fara í gang.
Rannsóknastofa Landspital-
ans hefur þegar notfært sér að
senda fólk til sérmenntunar til
London.
Auk þeirrar þiggja milljóna
gjafar, sem heilbrigðisstjórninni
barst í lok ársins 1971, er á fjár
lögum þessa árs gert ráð fyrir
þrem milljónum tll tækjakaupa,
vegna hjartaskurðlækninga á
þessu ári, auk þess sem heiimild
er til að ráða sérmenntaðan
hjartaskurðlækni í fullt starf
að brjóstholsaðgerðadeild og
tæknimenntaðan mSnn í hálft
starf.
Gjörgæzludeild fyrir hjarta-
sjúklinga hefur verið starfandi
á Landspitala um nokkurra ára
skeið, en auk þess verður gjör-
gæzludeild spítalans væntanlega
tilbúin til notkunar snemma á
þessu ári og skurðstofur á Land
spítala eru innan þeirrar lág-
marksstærðar, sem talið er að
þurfi til að gera hjartaaðgerðir.
Af því, sem hér hefur verið
sagt að framan er augljóst, að
enda þótt keypt hefði verið til
landsins hjarta-lungnavél á síð
astliðinu ári, þá hefði hún ekki
komið að notum við skurðað-
gerðir vegna hjartasjúkdóma,
þar eð rannsóknaraðstaða, sem
nauðsynleg er til að geta fram-
kvæmt slikar aðgerðir með
nokkru öryggi, er enn ekki fyr-
ir hendi, enda þótt alTt kapp
hafi verið lagt á að koma henni
á.
Það hefur verið meginsjónar-
mið heilbrigðisstjómariinnar I
þessu máli, að undirbúa málið
sem , bezt, ná„ tengslum við a’ð-
ila, sem hafa mikla reynslu á
þessu sviði og forðast alla til-
raunastarfsemi, sem óhjákvæmi-
lega hefur fylgt þessum aðgerð-
Framhald á bls. S1