Morgunblaðið - 04.01.1973, Blaðsíða 15

; ,MOHauNfóí.Ai).i^), i-:J,rviivvrui>A<;'i;K 4 janOak, 1973
15
heigismáiinu, til þess að rétt
myrid fáist af þróun og gangi
þéssa mii'kilvægiaista llifshags-
munaonáls okkiar IsQendinga.
1 samibandi viið hiin mikLu
daigibfeðaskrií um umrædda
ályikituin AUsherjarþiinigs hafe
verið meínd nöfn embeettis-
manna og annairra, sem umnu
ágætit starf á síðasta Allsherjar-
þingi. Get ég tekið undir fflest,
sem uim það efni hefur verið
sa,git i dagblöðum. En sá maður,
sem barið hefur hitann og þumg-
ann af þvi að kyrma og túitaa
málsfað íslendinga í lamdhelgis-
■máiinu öðrum fremur á erlend-
um vettvangi á liðnum áruim er
Hans Andersen amibassador.
Með þessu vil ég á engan hátt
gera litið úr starfi annarra á
þessu sviði, en þeir hafa ýrnsir
unnáð þar mitaið og gott starf.
Ánangiur af hinu mitala og giftu-
iritaa stairfi Hans Andersens hef-
ur áreiðanlega haft sitt að
segja, svo ekki sé meina sagt,
uim þá afgreiðslu, sem marg-
mefnd tiilaga fékík á Allsherjar-
þámginiu.
„HIN S.lALFSXÆ»)A
t)XANKÍKISSXEFNA“
f«að er furðuleg fuilyrðing, að
það beri einhvern sérstakan
vott um sjálfstæða og einbeitta
utanríkisstefnu, eins og málsvar
ar rikisstjómarinnar hafa haid-
ið frejm, að viðurkennd hafi ver
ið stjóm Alþýðulýðveldisins
Kina og fyrir dytrum standd að
gera hið sama gagnvarj: Austur-
Þýzkaiandi og Norður-Vietmam.
Þetta hafa fjólimargar ritais-
stjórnir viða um heim þegar
gert eða eru um það bil að koma
í framkvæmd, einnig ríki Vest-
uriamda.
Enn meiri fjarstæða er sú stað
hætfing, að það hafi verið eitt-
hvað alveg einstætt og óvenju-
legt, að ísland skyldi hafa frum
kvæði í málum á vettvangi Sam-
einuðu þjóðanna, eins og átt.i
séir stað á síðasta þingi þess.
Slíkt er auðvitað fjarri öilu
sanni, eins og bent hefur verið
á hér á undan.
Það hefur verið ýmsum áhuga
sömum stuðningsmönnuim núver
amdi ríkisstjórnar mikið kapps-
mái; að ríkisstjórnin sýndi í
verki, að hún ræki eitthvað, sem
þeir vilja kalla „sjálfstæða ut-
ahrikisstefnu“. Hafa slíkir
áhugamenn sótt mjög á þá, sem
taka ákvarðanir um afstöðu ís-
lands til mála hjá Sameinuðu
þjóðunum, og öðrum allþjóðavett
vangi, að þeir gerðu ýmsa hluti
öðruvisi í þeim efnum en tíðk-
azt hefur til skamms tima.
Þessar tiltektir hafe stundum
verið hinar kynlegustu og oft-
ast studdar því, að eitt og
annað sé æskilegt til þess að
þróunarlöndin styðji ok’kur í
iandhelgismálum! Helzt eru það
kynþáttamál Afrifcu, sem áhugi
þeirra beinist að. Á þeim vett-
vangi á ísland að gera sig veru-
lega giidandi, að þeirra áliti.
Þar skal hin sjáfístæða utanrik
isstefna Islands birtast! Það virð
ist engu máli skipta, þótt ísland
eigi enn enga sérfræðinga á
þessu sviði utanríki9máia eða
sendiráð 1 Afrikulandi, til þess
að undirbúa afstöðu landsins á
eriendum vettvangi í kynþátta-
máiu/m Afrífcu. Bn lengst af á
undanförmvm árum hefur stefna
íslands í þessum málum veríð
svápuð þeirri, sem mörg önnur
ríki Vesturlanda hafa haft, eink
uim Norðurlönd, sem búa við
iiík skilyrði menningarlega og
efnalega, eru okkur skyidust í
lífsviðhorfi og á annan hátt, og
við höfum mest verzlunarvið-
sfcipti við.
Utanríkismál eru viðkvæmt
og vandasamt viðfangsefni.
Mifcliu Skiptir, að á þeim sé
þannig haldið í samskiptum við
þjóðir heims, að Islandi verði til
mestrar sæmdar og ávinnings.
Við það eflist öryg>gi og sjálf-
stæði landsins gagnvart um-
heiminum.
Til þess að vel takist til í
þessuim efnum, er nauðsynlegt,
að utanriteisþjónusta ofckar eigi
á að skipa traustum og hæfum
mömnrHn, sérfræðinigum á ýms-
uinQ. sviðum sam.stai pta við önnur
ríúti,. sem ráðherrar c»g stjórn-
Stefán Gunniaugsson.
málamenn geta treyst. Siika
menn hefur nú utanrikisráð-
herra undir stjórn sinni, sem
hann og aðrir stjórnmáia-
menn geta leitað tii um ráð og
leiðbeiningar við mótun stefn-
unnar í utanríkismáluim. Stjórn-
málaimenn og ráðherrar geta
ekki án slíkra manna verið, ef
ekki á illla að fara, á þessum
tímuim sérhæfingar og tækniþró
unar.
Vitað er, að til utanríkisráð-
herra koma ýmsir góðviljaðir
og kappsamir stuðningsmeijn
rikisstjómarinnar með góð ráð í
utanríkismáluim, án þess að hafa
þar nokkra sérþekkingu til að
bera. Vonandi er, að ráðherr-
ann láti ekki slíka menn taka
stjórnina á þessum málum úr
höndum sér og sérfræðinga
sinna, meira en orðið hefur til
þessa.
1 Morgunblaðinu hinn 23. des.
s.l. var þess getið í viðtali við
samnefndarmann minn í sendi-
nefnd fslands á þingi Samein-
uðu þjóðanna í haust, að ég
hefði gert ágreining í sendi-
nefndinni út af afstöðu íslands I
tilteknum málum og lagt fram
bókun eða greinargerð af því
efni.
Af þvi að þetta hefur verið
gert að umtalsefni á opinberum
vettvangi, kemst ég ekki hjá að
birta þessa greinargerð. Varð-
andi það, að hún sé byggð á
„misskilnmgi eða vanþekkingu"
eins og samnefndarmaður minn
orðaði það, þá vísa ég slíkum
sleggjudómum á bug sem órök-
studduim fullyrðing'um.
Það skal tekið fram, að ég tel
mig á engan hátt neinn sérfræð-
ing í utanrikismálum, þótt ég
hafi dirfzt að taka saman þá
greinargerð, sem hér fer á eftir.
En ég heid þvi fram, að þan við-
horf, sem hún túlkar, séu lífc
skoðunum þeirra manna, sem ég
tel meðal færustu sérfræðdinga
okkar Islendinga á sviðd utan-
ríkismáÍE.
Greinargerðin er þannig:
Greinargerð Stefáns Gunn-
laiigssonar, viðvíkjandi afstöðu
íslenzku sendinefndarinnar, á 27
Allsherjarþing-i Sameinuðu þjóð
anna, til tillögu uni kynþátta-
misrétti i Suður-Afríku og stað-
setningar Unihverfismálastofn-
unar Sameinuðu þjóðanna í
Naírobi.
Rífcisstjómir, sem setið hafa að
völdum á íslandi á liðnum árum,
hafa yfirleitt haft á stefnuskrá
sinni að stuðla að góðu sam-
starfi við bræðraþjóðir Islend-
inga á Norðurlöndum og reynt
að efia þeð, eftir því, sem töfc
hafa verlð á, á hverjum tíma.
Svo hefur einnig virzt vera um
þá ríkisstjórn, sem nú situr að
völdum. Hið nána samstarf Norð
urlandanna hefur komið fram
með ýmsum hætti, eins og kunn-
Uigt er, til að mynda á vettvangi
Norðurlandaráðs. Ekki hvað
sízt hetfur þróazt náiin og góð
samvinna miili fslands og ann-
arra Norðurianda í sambandi
vúð undirbúning mála á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna.
Hafe utanríkisráðherrar land-
anna komið saman til fundar ár
liega fyrir þing Sameinuðu þjóð-
anina, til að bera saman bækur
sínar og reyna að marka sameig
inlega stefnu í málurn, sem vit-
að er um að muni koma þar til
umræðu.
í leiðbeiningum, sem íslenzka
sendinefndin á 27. Allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna, fékk
í hendur frá utanríkisráðuineyt-
inu, um afstöðu Norðurlanda til
nokkurra stefnumála, sem til um
ræðu koma á þessu þimgi, verð-
ur ekki séð að af hálfu fslands
hafi, á fundi utanríkisráðhérr-
anna í Helsingfors í haust, til
undiirbúnings 27. Allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna, ver-
ið gerð grein fyrir því að nú-
verandi ríkisstjórn hafði aðra
afstöðu til lausmar kynþáitta
vandamála Suður-Afríku eða til
staðsetningar höfðuðstöðvar Um
hverfismálastofnunar Samein
uðu þjóðanna, en hin Norður-
löndin. Þær gefa þvert á móti
ótvíræða vísbendingu um að
full samstaða hafi að minnsta
kosti verið um fyrmefnda atrið-
ið.
Þó gerðist það hér á þinginu,
STJÓRNUNARFÉLAG (SLANDS
Betri upplýsingar um rekstur fyrirtækisins og
greiðslugetu eru nauðsynlegar við allar meiriháttar
ákvarðanir.
Greiðsluáætlanir
Dagana 12. og 13. janúar (föstudag og laugardag)
kl. 9:00 — 12:00 og 14:00 — 17:00 verður haldið nám-
skeið í Greiðsluáætlunum II að Hótel Esju.
M.a. verður fjallað um:
Upplýsingaþörf og kynningu á greiðslu-
áætlunum.
Gerð greiðsluáætlana og tengsl þeirra við
áætlanagerð í fyrirtækinu.
Áætlaða ársreikninga.
Fjárhagshlutföll, fjárfestingaáætlanir o. fl.
Sérstök áherzla verður lögð á verklegar
æfingar.
Leiðbeinandi á námskeiðinu verður Sigurður R.
Helgason rekstrarhagfræðingur.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku í síma 82930.
AUKIN ÞEKKING - ARÐVÆNLEGRI
REKSTUR.
að Ísíland skar sig ú,r hópi Norð
urlanda í viðhoríi oig atfcvæða-
greiðslium um þessi mál. Slik af-
steða var, að dóimi undirriitaðs
ekki til ávinnings fyrir málstað
landsins á erlendutm vettvangi,
siður en svo, og ieiðiir ekki til
farsæliar lausnar þeirra mála,
sem hór um ræðir.
Norðurlöndin, þar með talið
fsland, hafa haft jákvæða af-
stöðu til afnáms nýiendukerfis-
ins og kynþáttamisréttis á liðn-
um árum. Óhætt er að fullyrða,
að sú ábyrg-a stefna, sem þau
hafa fylgt i þessum málum, hafi
skapað þeim traust og virðingu
hjá vanþróuðu þjóðunum, sem
fastast ganga fram um af-
nám nýlendukerfisins og mest
tala um óréttlæti kynþáttamis-
réttis.
Tillaga sú, um kynþáttamis-
rétti i Suður-Afríku, sem mest-
um ágreiningi olli og fsland
eitt landa úr hópi hinna svoköll
uðu þróuðu landa, greiddi at-
kvæði með, ásamt vanþróuðu
löndunum, gerir m.a. ráð fýrir
að giripið skuli til hvers konar
tiltækra aðgerða til að afmá nú
verandi þjóðskipulag Suður-Afr
íku — vaidbeiting rneð vopnum
ekki undanskilin. Þá er það
skoðun ýmissa, að Allsherjar-
þingið gengi, með þvi orðalagi
sem er á tillögunni, inn á verk-
svið Öryggisráðsins, sem túlka
má sem brot á stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna. Að sjálfsögðu
ber að fordæma kynþáttamis-
rétti og fá það afnumið með firið
samlegum hætti, hvort heldur er
í Suður-Afríku, Uganda, Rhod-
esíu eða annars staðar i heimin-
um. En ísland á ekki að vera að
iii að þvi, að það verði með
þeim hætti, sem gert var ráð fyr
ir í umræddri tillögu, en hún
var samþykkt á Allsherjarþing-
inu. fsiand átti að sitja hjá við
atkvæðagreiðslu um hena, að
dómi undirritaðs, eins og Ástra-
lía, Áusturríki, Belgía, Kanada,
Danmörk, Finnland, Frakkland,
Grikkland, Guatemala, írland,
Ítalía, Japan, Kambódía, Lux-
embourg, Malawi, Holland,
Nyja Sjáland, Noregur, Spánn,
Sviþjóð og Uruguay gerðu. En
gegn tillögunni greiddu atkvæði
Bandarikin, Bretland og Portú-
gal.
Varðandi annað atriði, sem
ágreiningi hefur valdið, þ.e.
staðsetningu höfuðstöðvar Um-
hverfismálastofnunar Samein-
uðu þjóðanna í Nairobi í Ken-
ya, skal tekið fram, að und-
irritaður er þeirrar skoðunar,
að það hafi verið misráðið, að
ísland tæki sig eitt út úr hópi
h.inna svonefndu þa'óuðú landa
tál að greiða atkvæði með van-
þróuðu löndunum í þessu máli.
Flest bendir til, að sfeðsetning-
in þar, verði til að draga úr
gagnsemi þeirrar str>fnunar, að
minnsta kosti fyrir fsland og
Vestur-Evrópuþjóðir og allúír
rekstrarkostnaður verður svo
miklu hærri, en vera þyrfti, ef
þær væru staðsettar, t.d. í New
York eða Genf. M.a. með hlið-
sjón af því, að umhverfisvanda
máliin verða í vaxandi mæli á
komandi árum, mikilvægt við-
fangsefni, sem ísland kemst
ekki hjá að fást við á alþjóða-
vettvangi, verður að harma að
fyrirsjáanlegt er, að miklu
kostnaðarsamara og erfiðara
verður, á ailan hátt, fyrir ís-
land, að tr. ■> virkan þátf í því
alþjóðasamstarfi, sem hér um
ræðir, vegna þeirrar ákvörðun
ar að staðsetja Umhverfismála-
stofnunina i Naírobi.
Afstaða íslands í þessu máli
er ekki til þess fallin að auka
hröður landsins á erlendum vett
vangi, siður en svo. 01101 frek-
ar má ætla að slikar tiltektir
komi öðrum þjóðum bróslega
fyrir sjónir. Undirritaður hefur
ekki trú á, að sá málatilbúmað-
ur sem hér hefur verið rakinn,
varðandi þau tvö mál, sem hér
er minnzt á, skapi tiltrú á mái-
stað okkar í landhelgismálinu,
heldur hið gagnstæða.
Hinar vanþróuðu þjóðir
styðja okkur yfirleitt i því máli,
fyrst og fremst vegna þess að
þau eiga þar sameiginiegra hags
muna að gæta, með okkur, en
ekki af öðrum ástæðuim.
Viðvíkjandi samstarfi og sam
vimnu við Norðurlönd, sem gert
er að umtalsefmi í upphafi þess-
arar greinargerðEr, skal tekið
fram, að þótt margháttað óg
mikilvægt samstarí hafi þróazt
imilli þessara lainda, á láðnuim ár-
um, er leitt til þess að vita Eð
skort hefur á, að íslendingar
hafi notið þess stuðnings frá
þeim, i lífshagsmunamáli þjóð-
arinnar, landhelgismálinu, sem
vonir hafa staðið til og svo hef
ur verið í fleiri málum, t.d. flug
málum. En það má ekki verða
til þess að dregið verði úr þeirri
jákvæðu samvinnu, sem tekizt
hefur Eð byggja upp á Mðnum
árum, eða þeirri viðleitná að
halda áfram að reyna að auka
og efla norrænt samstarf, svo
sem frekast er unnt, á sem flest
um sviðum og hagkvæmt og
skynsamlegt getur talizt á hverj-
um time.
New York, 16. növember 1972
Bátur til sölu
47 smálesta stálbátur til sölu nú þegar. Báturinn er
með 235 hestafla Scania Vabis vél. Smiðaár 1968.
Upplýsingar í síma 7230 og 7393 eftir kl. 7 á kvöldin
í Neskaupstað.
Sölumannadeild V. R.
Aðalfundur
Aðalfundur sölumannadeildar V. R. verður haldinn
að Hótel Esju í dag 4. janúar nk. kl. 9 e. h.
Venjuleg aðalfundarstörf.
STIÓRN SÖLUMANNADEILDAR V. R.