Morgunblaðið - 17.10.1973, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 1973
31
— 200
Framhald af bls. 32
inu utan 50 sjómilna. Er okkur
þvi nauðsynlegt að ráða vernd og
veiðum langt út fyrir 50 milur.
Það hefur verið stefna ís-
lendinga að fá yfirráð yfir öllu
landgrunninu út að ystu mörkum
þess. Til þess að ná þessu mark-
miði er nú sigurvænlegast að
styðja 200 mílna stefnuna og
framkvæma hana. Þær þjóðir,
sem vilja víðáttumikla landhelgi,
en hafa mismunandi stórt land-
grunn, virðast geta sameinast um
200 mflur. Þar sem við mundum
með þeirri leið fá þau fiskimið,
sem mestu skipta, og 200 milurn-
ar ná yfir landgrunnið og sums-
staðar lengra, samræmist það
fyllilega íslenskum hagsmunum
að taka upp þá stefnu.
Fyrirhugað er, að hafréttarráð-
stefna Sameinuðu þjóðanna verði
haldin á næsta ári. Sumir spá þvf,
að henni muni ekki ljúka fyrr en
eftir 2 — 3 ár eða jafnvel síðar.
Tvo þriðju atkvæða þarf til, að
ályktun verði bindandi fyrir alla,
en auk þess þurfa allmörg ríki að
fullgilda hana, til þess að alþjóða-
samningur komist á, er gildi sem
alþjóðalög. Um slfka niðurstöðu
er mikil óvissa, og hætta á, að
langur tími líði, uns það gæti leg-
ið fyrir. Eftir því getur islenska
þjóðin ekki beðið. Til þess er allt
of mikið í húfi. Nægilega traustur
grundvöllur liggur þegar fyrir
undir útfærslu í 200 mflur á
næsta ári. Hér skulu nefnd helstu
rök:
1. Lífsnauðsyn íslensku þjóðar-
innar á að vernda þau fiskimið,
sem tilvera hennar byggist á.
2. Sú viðurkennda þjóðréttar-
regla, að strandríki eigi allar auð-
lindir i hafsbotni á landgrunni
sfnu, — full rök liggja til þess, að
hið sama skuli gilda um verðmæti
í sjónum yfir hafsbotninum.
3. Samþykkt allsherjarþings
Sameinuðu þjóðanna 18. desem-
ber 1972 um, að strandríki skuli
eiga rétt til náttúruauðæfa í haf-
inu yfir landgrunninu.
4. Vitneskjan um, að meiri
hluti þjóða heims styður 200
mílna efnahags- og auðlindalög-
sögu.
Þar sem skipta þarf hafsvæðum
eða hafsbotni milli landa, er það
alþjóðleg regla að miða við mið-
lfnur milli landanna. Til Græn-
lands eru um 160 sjómílur og til
Færeyja um 210 sjómílur.
Landsgrunnslögunum, nr. 44
frá 1948, þarf að breyta til sam-
ræmis við þá stefnu, sem hér er
mörkuð, og gerir tillagan ráð fyrir
þvf, að ríkisstjórninni sé falið að
undirbúa þá lagabreytingu og
leggja fyrir Alþingi.
Verndun og friðun fiskistofna
er okkur íslendingum lffsnauð-
syn. Það þarf að gera stærra átak
í þeim efnum en gert hefur verið
til þess að tryggja sem best skyn-
samlega hagnýtingu fiskistofn-
anna. Með tillögunni er lögð
áhersla á, að svo verði gert. Að
því er snertir skilning á málstað
okkar með öðrum þjóðum og
stuðning við hann frá þeirra
hendi, eru öflugar friðunarað-
gerðir grundvallaratriði.
Það er eindregin ósk og von
— 100 ára
Framhald af bls. 3.
fjöldi heillaóska, blóma og ann-
arra gjafa. En hún sat hin keik-
asta í þessu afmælishófi sínu f
tvo og hálfan tíma, brosti við
vinum sínum, þakkaði vinsemd
og gjafir og naut sýnilega af-
mælisins, sem lauk með þvi, að
allir viðstaddir sungu Blessuð
sértu sveitin mín, að ósk af-
mælisbarnsins, undir stjórn
Jóns Tryggvasonar.
Á þriðjudagskvöld verður svo
afmælisveizla heima hjá henni
á Héraðshælinu fyrir heima-
menn. Vinir Halldóru voru á
einu máli um, að úr þvf
hún hefði sagzt ætla að verða
100 ára, þá kæmi þeim ekkert á
o'vart, að Halldóra Bjarnadóttir
hefði efnt það, sem hún lofaði.
mílur
flm. þessarar þáltill. að till. fái
stuðning frá öilum stjórnmála-
flokkum og að samstaða náist á
þingi og með þjóðinni um þetta
störmál."
Þá er í lok greinargerðarinnar
tekin orðrétt upp ályktun fundar
þingflokks og miðstjórnar Sjálf-
stæðisflokksins, sem haldinn var
30. ágúst s.l., um þetta efni. Sú
ályktun hefur birst í Morgunblað-
inu.
Helgi Bergmann listmálart,
heimsækir vini sína á Snæfells-
nesi nú um helgina með mál-
verkasýningu. „Ég fer á Nesið á
hverju ári, óg mér finnst ekki
hafa verið neitt sumar nema ég
hafi dvalið þar einhvern tfma,“
sagði Helgi f viðtali við Morgun-
blaðið áður en hann lagði f hann
með myndirnar 26, sem hann
ætlar að sýna f barnaskólanum f
Ólafsvík á laugardag og sunnu-
dag.
Þessar myndir eru allar frá
Snæfellsnesi, flestar málaðar á
— 130 þús. tonn
Frámhald af bls. 1
meðalársverð er, en í kjölfar
þess verður svo komið á svæða-
skiptingu umhverfis landið. Er
þá líklegt, að sex-svæða fyrir-
komulagið gildi. Nái Bretar 130
þúsund tonnum verða þeir að
hætta veiðum, þar til veiðiár er
liðið. Að öllum lfkindum verður
það miðað við tfmabilið 1.
september tii 31. ágúst.
Fund forsætisráðherranna í
morgun sátu einnig sir Alec
Douglas-Home utanrfkisráð-
herra og Joseph Godber sjávar-
útvegsráðherra.
Talsmaður forsætisráðu-
neytisins brezka sagði, að
fundurinn hefði verið sem hin-
ir, vinsamlegur og upp-
byggjandi. I raun sagði tals-
maður utanríkisráðuneytisins,
að ekki væri unnt að tala um
samkomulag, fyrr en svar hefði
borizt frá íslenzku ríkis-
stjórninni — eftir að Ólafur
Jóhannesson hefði skýrt henni
frá niðurstöðum viðræðanna.
Ens og sagði í frétt af við-
ræðum f Morgunblaðinu í dag,
ríkti talsverð bjartsýni á fyrsta
fundinum í gærmorgun, en
þegar síðdegisfundurinn
hófst, sem raunar stóð aðeins í
hálfa klukkustund, þyngdust
viðræður eitthvað. Síðan var
ræðzt við yfir kvöldverði í gær-
kvöldi og munu þá Bretar eitt-
hvað hafa slakað til, þótt ekki
hafi verið mikið, enda sagði
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra við blaðamenn Mbl. í
gærkvöldi, er hann kom frá við-
ræðum um kl. 23.00: „Það
gengur heldur þunglegar en
áhorfðist í fyrstu.“
1 þessu skilorðsbundna sam-
komulagi er gert ráð fyrir, að
bátaflotamiðin við Island verði
algerlega friðuð fyrir togveið-
um, svo og svæði, sem eru upp-
eldisstöðvar fisks. I síðustu
samningaumleitunum við Breta
buðu þeir að takmarka veiðar
sínar við 145 þúsund tonn á ári,
en tslendingar vildu ekki leyfa
þeim að veiða meira en 117
þúsund tonn. Af þessu sést, að í
viðræðum nú hafa menn svo til
mætzt á miðri leið, þ.e.
íslendingar hafa gefið eftir 13
þúsund tonn en Bretar 15
þúsund tonn. Opinber brezkur
talsmaður sagði um samkomu-
lagið, að Bretar væru nokkuð
ánægðir með það, enda sýndist
það vera sanngjamast. Sami
maður sagði, að búizt væri við
svari íslenzku ríkis-
stjórnarinnar innan 10 daga.
Þess má geta, að Bretar eiga
nú rúmlega 40 frystitogara en
hins vegar munu verksmiðju-
togarar þeirra vera sárafáir.
þessu ári, sumar að vísu eftir
eldri vinnuskissum.
„Eg vil að það komi skýrt fram,
að þó að sýningin sé haldin i
Ólafsvík, þá er hún ætluð
öllu Nesinu, og ég vona að vinir
minir úr plássunum öllum láti sjá
sig.“ Myndirnar, sem allar eru
málaðar í olíu, eru til sölu, og
sýningin er opin frá 2—10,
laugardag og sunnudag.
— „Boris”
Framhald af bls. 2.
var annars afar hörð, þannig að
þriðji maður i keppninni, Belgi,
var aðeins einu stigi á eftir mér.“
Eins og Daniel gat um, var
„Boris“ sigurkokteill hans í
Vodkakeppninni, sem Bifreiðar-
og landbúnaðarvélar gengust
fyrir hér í fyrra. Hann er þannig
blandaður: 1/3 vodka, 1/3
kakólíkjör, 1/3 cointreu og dass
sitrónudjús.
- Samningar
Framhald af bls. 32
blaðið i gær, sagði einn af starfs-
mönnum Vinnuveitendasam-
bandsins, að þeir hjá sambandinu
hefðu oft séð það svart í kröfu-
gerð en aldrei eins og núna,
þannig að ljóst má vera að veru-
lega ber á milli aðila i upphafi
samningaviðræðnanna.
BSRB-menn og samninganefnd
ríkisins sátu hins vegar fund með
sáttasemjara rikisins sl. mánu-
dag, og þokaðist ekkert í sam-
komulagsátt. Raunar mun ekkert
vera farið að ræða launakröfurn-
ar ennþá en hins vegar var á
þessum fundi drepið á nokkur
smærri atriði og bar mikið á milli.
Sáttasemjari hefur boðað til nýs
fundar næsta mánudag, þann-
ig að ekki hafa verið fund-
ir nema einu sinni í viku
það sem af er þessum mán-
uði. Þykir BSRB mönnum
þetta benda til þess, að kjaradeila
þeirra og ríkisins stefni beint í
kjaradóm. Hann hefur nú tvo
mánuði til að kveða upp úrskurð
sinn, þannig að dómur hans verð-
ur að liggja fyrir 1 síðasta lagi 31.
desember. Ef marka má með-
höndlun kjaradóms á BSRB-
samningum til þessa, má
gera ráð fyrir að hann
noti umþóttunartíma sinn all-
an. Heimildarmaður Morg-
unblaðsins sagði þó, að mögu-
legt væri að sáttasemjari
boðaði næsta fund fyrr, ef afstaða
rfkisstjórnarinnar til samninga-
málanna almennt skýrðist eitt-
hvað á næstu dögum.
Næsti fundur sáttasemjara með
samninganefndum ríkisins og
Bandalags háskólamanna hefur
verið boðaður f dag. Talsmaður
hinna sfðarnefndu sagði f viðtali
við Mbl. í gær, að mönnum þættu
fundirnir með sáttasemjara afar
strjálir, og kjarasamningar
þeirra, líkt og BSRB, stefndu
hraðbyri í kjaradóm. „Þetta bend-
ir til þess að línuna vanti algjör-
lega i samningamálunum frá
ríkisstjórninni," sagði hann, en
bætti því við, að þeim BHM-mönn
um þætti hart hversu timinn væri
illa nýttur þessa daga, sem kjara-
deila þeirra er í höndum sátta-
semjara. Hann fjallar um málið út
þennan mánuð, en hafi samning-
ar ekki tekizt þá, gengur deilan
sjálfkrafa til kjaradóms, sem hef-
ur tvo mánuði til að fjalla um
málið, eins og áður er getið.
Helgi Bergmann
sýnir í Ólafsvík
Irarunnu4:3
Islenzka unglingalandsliðið f
knattspyrnu lék við frska jafn-
aldra sfna f Dublin í gærkvöldi
og lauk leiknum með frskum
sigri 4—3. Leikurinn var liður f
undankeppni Evrópukeppn-
innar f knattspyrnu og er
árangur fslenzku piltanna mjög
góður, f rauninni betri en búizt
var við. Irsku piltarnir eru allir
komnir á samning hjá enskum
eða skozkum atvinnumanna-
liðum.
I hálfleik var staðan 2-1 fyrir
'lrana, þeir skoruðu tvö ódýr
mörk til að byrja með, en
Gunnlaugur Kristfinnsson
skoraði fyrir lsland með skoti
beint úr aukaspyrnu. 1 upphafi
sfðari hálfleiks skoraði Gunn-
laugur aftur á sama hátt, ir-
arnir gerðu sfðan tvö gullfalleg
mörk. Þriðja mark Islands var
skorað, þegar átta mfnútur
voru til loka leiksins.
island og Irland leika aftur f
næstu viku og þá á Melavell-
inum. Telja verður möguleika
Islands á sigri f þeim leik tals-
vert mikla.
— Viö komuna
Framhald af bls. 1
ánægðir með það, sem náðst hefur
hingað til, og það er grundvöllur
fyrir samkomulag sem við teljum
réttlátt.“
Fréttastofan segir, að Bretar
telji hugsanlegt, að sérfræðingar
landanna tveggja muni þurfa að
koma saman til að vinna úr tækni-
legum atriðum, eftir að ríkis-
stjórnirnar hafi samþykkt samn-
ingsgrundvöllinn.
Hefur AP það eftir brezkum
heimildarmönnum, að samkomu-
lagið verði til bráðabirgða, og þá
líklega miðað við tvö ár. Þetta
þýði að bæði löndin standi föst á
hinum andstæðu, lögfræðilegu
túlkunum sínum á einhliða
útfærslu íslendinga.
„Viðræðurnar voru ekki eins
árangursríkar og ég hafði vænzt,“
sagði Ólafur Jóhannesson við
fréttamenn á Heathrow-flugvelli í
London, að sögn AP. „En það er
stundum betra að vera svartsýnn,
— þá verður maður ekki fyrir
vonbrigðum,“ bætti hann við.
„Við ræddum mörg atriði,“
sagði Ólafur að lokum, „og sá
möguleiki að stjórnmálasamskipti
verði rofin og viðræður falli alveg
niður hefur ekki verið útilok-
aður.“ ______. . .______
— Borgarleikhús
Framhald af bls. 32
30 þúsund rúmmetrar. Það á að
geta tekið um 450-500 manns í
sæti í aðalsal, en einnig verður
annar minni salur fyrir 1-200
manns. Stefnt er að þvi, að nýja
leikhúsið verði mjög tæknilega
fullkomið, og hafa Leikfélags-
menn ásamt fulltrúa borgar-
innar kynnt sér ný og full-
komin leikhús vfða í Evrópu.
— Sadat hótar
Framhald af bls. 1
var sagt, hvað liðið væri fjöi-
mennt og hve lengi það yrði.
1 þingfæðu sinni sagði frú Meir,
að baráttan á suðurvígstöðvunum
stæði nú sem hæst. Hún sagði, að
vopnahlé yrði ekki samið nema
öllum ísraelskum stríðsföngum
yrði skilað. Um norðurvígstöðv-
arnar sagði hún, að sýrlenzki her-
inn hefði goldið mikið afhroð.
Hún sakaði Rússa um að reyna að
hagnast á stríðinu.
Sadat sagði, að aðeins væ.
beðið eftir skipun frá sér um að
skjóta eldflaugum þeim, sem
Egyptar réðu yfir og gætu hæft
hvaða skotmark, sem væri í ísra-
el. Jafnframt bauð hann viðræður
um tafarlaust vopnahlé ef
ísraelar hörfuðu frá herteknum
svæðum. Hann gaf í skyn, að
Egyptar mundu ekki beita eld-
flaugunum gegn skotmörkum
langt inni í ísrael nema ísraelar
réðust langt inn í Egyptaland eða
Sýrland. Sadat kvaðst fylgjandi
alþjóðlegri friðarráðstefnu og
kvað Egypta reiðubúna að opna
Súezskurð.
Golda Meir sagði í ræðu sinni,
að Arabar hefðu teflt fram
800.000 mönnum, 4.810 skrið-
drekum og 1.025 herflugvélum
gegn ísraelum og að Rússar hefðu
sent þeim 200 flugvélarfarma af
hergögnum. Hún sagði, að Rússar
flyttu eldflaugar og önnur her-
gögn til Egyptalands og Sýrlands
og að gera mætti ráð fyrir því, að
með flugvélunum kæmu einnig
ráðunautar og sérfræðingar. Hún
kvað von á meira arabisku herliði
frá fleiri löndum.
Að sögn Guðmundar
Pálssonar, framkvæmdarstjóra
Leikfélags Reykjavlkur, hafa
borgaryfirvöld gefið Leik-
félaginu þær upplýsingar, að
lóðin undir borgarleikhúsið í
nýja miðbænum verði
byggingarhæf síðla næsta
sumars og kvaðst Guðmundur
vongóður um, að framkvæmdir
gætu þá hafizt strax seint á
næsta ári.
—Silfurlampinn
Framh. af bls. 2
Kristján og Guðmundur voru
augsýnilega ánægðir með gripinn,
sem köstaði þá 48.590 kr, er sölu-
skattur hafði verið reiknaður,
„Þetta var ekki hátt,“ sagði
Guðmundur, og Kristján kvaðst
hafa búizt við, að lampinn færi
helmingi hærra — og verið tilbú-
inn til að bjóða næstum þvi svo
mikið fyrir lampann.
Alls voru 47 listaverk á upp-
boðinu. Hæsta boð kom i oliumál-
vek Jóns Stefánssonar, Strút og
Geitá, 300 þús. kr., sem er hæsta
verð, sem fengizt hefur fyrir Is-
lenzkt listaverk á uppboði, en
sambærilegt við verðlag á verkum
Jóns i Danmörku. Kaupandi var
Agnar Jörgensson, en hann gaf
fyllilega í skyn við Morgunblað-
ið, að hann hefði ekki
boðið í myndina fyrir sjálfan
sig. „Annars er þetta ekk-
ert verð fyrir Jón Stefánsson,"
sagði hann, „Þegar Sverrir
(Haraldsson) verðleggur sig sjálf-
ur á þetta." öhnur listaverk, sem
fóru á háu verði, voru: Sólarlag,
vatnslitamynd Ásgrims Jönsson-
ar, á 110 þús. kr„ Hugleiðing,
olíumálverk Jóhannesar S. Kjar-
vals, á 90 þús. kr„
— Utflutningur
Framhald af bls. 3.
breytzt. Árið 1968 voru 47% af
útflutningi iðnaðarvara flutt til
Sovétríkjanna, 28% til Bandaríkj-
anna, 12% til Bretlands. Nú eru
35% flutt til Sovétríkjanna, 18%
til Bandarikjanna, 28% til EBE-
landanna og 18% til EFTAland-
anna. Þjónusta Útflutningsmið-
stöðvar við fyrirtækin, sem út
flytja, hefur varið vaxandi og
verkefnin verða stöðugt fleiri og
fjölbreyttari, og má þar m.a.
nefna að mikið átak var gert á
Norður-Amerikumarkaði 1973.
Fjármögnunarvandamál út-
flutningsiðnaðarins voru útskýrð
sérstaklega. Þar kom fram, að
ekki hafði enn reynzt mögulegt að
afla Útflutningsmiðstöðinni sér-
i staks gjaldstofns. Hins vegar gera
lög ráð fyrir að þetta verði gert
eins fljótt og tiltækilegt er. Af
þeim sökum á miðstöðin enn allt
sitt að sækja undir fjárveitingar-
valdið. Á yfirstandandi fjárlögum
er gert ráð fyrir 6 millj. kr. fram-
lagi, og nær þetta ekki helmingi
þess fjármagns, sem nauðsynlegt
er til að standa undir rekstrinum
næsta ár. I síðustu fjárlög-
um var fjárframlag 5.5
millj. og gert er ráð fyr-
ir að kostnaður verði 11
millj. 1973, en nú hefur
Iðnþróunarsjóður veitt fé til
ákveðinna verkefna og Vörusýn-
ingarnefnd til ákveðinna verk-
efna. Nú er mikill vandi á hönd-
um, sögðu forráðamenn Utflutn-
ingsmiðstöðvarinnar og illa farið
ef þarf að draga saman seglin.
Sérstaklega eins og nú stendur á.