Morgunblaðið - 03.01.1974, Page 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. JANUÁR 1974
29
MAIGRET OG SKIPSTJÓRINN
Framhaldssagan
eftir Georges Simenon
Jöhanna Kristiónsdóttir
þýddi
28
Þá fór annað Wienandsbarnið
að skæla og móðirin, sem virtist
ákaflega óróleg, greip I það til að
reyna að fá það til að þegja.Þegar
frúin sá, að hún næði ekki árangri
með því móti, tók hún barnið í
kjöltu sér og reyndi að sefa það,
en endaði með því að klfpa í barn-
ið til að neýða það til að þagna.
Það var nauðsynlegt að líta
öðru hvoru á auða stólinn milli
þeirra Beetje og Any til að átta
sig á, að harmleikur hefði gerzt.
Og samt var í aðra röndina ótrú-
legt að Beetje, sem var svo hressi-
leg og heilbrigð stúlka, skyldi
geta valdið óláni á öðru heimili.
Það var aðeins eitt við hana,
sem var heillandi — þessi nitjáti
ára gömlu brjóst sem voru enn
þokkafyllri innan undir þunnu
hvitu silkiblússunni. Öðru hverju
titruðu þau örlítið og Maigret gat
ekki varizt að líta. á þau öðru
hverju.
Skammt frá sat frú Popinga,
sem aldrei hefði getað státað af
slíkum barmi, ekki einu sinni
þegar hún var nítján ára. Hún
var kappklædd og hún var svo vel
upp alin og tamin í framkomu, að
af henni stafaði engum þokka.
Svo kom Any, hörkuleg, flat-
brjósta, ljót, en dularfull.
Popinga hafði hitt Beetje, þessi
Popinga með alla sína lífsorku og
þörf til að njóta allra lífsins lysti-
semda. . .Og hann hafði ekki séð
sviplaust andlit Beetje, vatnsblá
augu hennar. . . og hann hafði
allra sízt skilið þörf hennar til að
sfma 10-100 kl. 10.30 —
11.30, frá mánúdegi til
f östudags.
0 Nýju fötin
keisarans
Ilaraldur Magnússon skrifar:
„Það voru einu sinni ævintvra-
ntenn, sem vildu græða peninga
nteð auðveldum hætti. Þeir not-
uðu sjálfan þjóðhöfðingjann sér
til framdráttar. Hann var svo
gl.vsgjarn,. að hann var alltaf að
skipta um föt. Þess vegna ákváðu
svikahrapparnir að nota hinn auð-
trúa keisara sér til framdráttar.
Þ'eir fóru til keisarans og sögðust
ætla að vefa honum dásamlegustu
föt, sem nokkru sinni hefðu verið
búin til, og hefði efnið þann eigin-
leika, að þegar keisarinn klæddist
fötunum, gæti hann séð hverjir
væru starfhæfir innan ríkisins,
þannig, að væru þeir heimskir og
• þjónuðu ríkinu ekki af trú-
ntennsku og dugnaði, þá sæju
þeir alls engin föt.
Sams konar sögu hafa Alþýðu-
bandalagsmenn búið til um bæki-
stöð NATO á Keflavíkurflugvelli.
Alþýðubandalagið segir að þeir,
sem vilji vera í NATO séu föður-
komast í burt. . . stálvilji sem fal-
inn var bak við brúðuandlitið.
Hann hafði bara séð þessi ungu
og miklu brjóst hennar og þennan
stinna eggjandi líkama.
Hvað frú Wienand snerti, þá
var hún ekki lengur kona. Hún
var móðir og húsmóðir, hvar hún
sat nú og þurrkaði litla drengnum
sínum um nefið. Hann hafði
gefizt upp á skælunum.
— Á ég að vera kyrr? Spurði
Duclov frá sviðinu.
— Já, þakka yður fyrir.
Maigret gekk til Pijpekamps og
hvíslaði I eyra honum. Lögreglu-
maðurinn frá Groningen gekk út
ásamt Ooosting.
Inni í veitingastofunni var ver-
ið að spila billiard. Þau
heyrðu kúlurnar rekast á.
í salnum voru al.lir mjög niður-
lútir og framlágir. Þetta minnti
einna helzt á miðilsfund og það
var eins og allir byggjust við því,
að eitthvað vo,ðalegt gerðist. Any
var sú eina, sem dirfðist að rísa á
fætur, eftir að hafa hugsað sig um
drjúga stund, og segja:
— Ég skil ekki, hver tilgangur-
inn er.. .. Þetta er... þetta er.. .
— Nú er stundin komin.. .
Afsakið! En hvar er Barens?
Hann hafði verið búinn að
gleyma honum. Nú kom hann
auga á hann lengst aftur í salnum.
— Hvers vegna hafið þér ekki
fengið yður sæti.
— Þér sögðuð, að allt ætti að
vera eins og um kvöldið:
Augnaráðið var flóttalegt og hann
dró andann ótt og tltt. .. .
— Um daginn sat ég á einum af
öftustu bekkjunum, því að þar
landssvikarar. Það segir, að þeir,
sem vilji véra í NÁTO séu land-
ráðamenn. Þannig hafa þessir nú-
tima ævintýramenn spunnið lyga-
vefinn ár eftir ár. Hver vill vera
föðurlandssvikari? Markmið Al-
þýðubandalagsins hefur þannig
verið að sljövga og devfa alrnenn-
ing, vegna þess. að sé santa lygin
endurtekih nógu oft, þá fer ekki
hjá því, að einhverjir fara að
leggja trúnað á hana. A endanum
verður það svo eins og í sögunni.
að menn kyngja lyginni til þess að
verða ekki taldir óhæfir þegriar
landssíns.
Vefararnir halda áfram með
lygavefinn — þeir sitja ekki að-
gerðalausir.
Hver var að tala um Rússa-
grýlu? Á Island ekki að vera fyrir
Islendinga, eins og Tókkóslóvakía
fyrir Tékka og Slóvaka, Ungverja-
land fyrir Ungverja —' eða Sovét-
ríkin fyrir Rússa?
En nú verða menn að fara að
losa sig úr lygavefinum, eins og
gerðist í sögunni um nýju fötin
keisarans.
Ilaraldur Magnússon,
Hverfisgötu 23 C,
Hafnarfiröi".
var ódýrara, ásamt nokkrum
skólabræðrum minum.. ..
Maigret skipti sér ekki frekar af
honum en gekk til og opnaði dyr
sem lágu að litlum gangi og siðan
út á götuna. Þá leið mátti fara án
þess að þurfa að fara gegnum
veitingastofuna. Hann sá aðeins
fáeinar hræður úti i myrkrinu.
— Eg býst við því, að þegar
fyrirlestrinum var lokið, hafi
nokkur hópur safnazt saman við
sviðið, fólk hafi skipzt á kveðjum
og viðurkenningarorð hafi verið
látin falla. . . .
— ... Salurinn tæmdist. . . Litli
hópurinn var sá siðasti, sem gekk
til dyra. .. Barens slóst i för með
Popingafjölskyldunni. . .
— Nú getið þér komið, Duclos.
Allir risu upp. En allir voru
tvístígandi um, hvaða hlutverk
þeir ættu að fara með. Litið var í
sifellu á Maigret. Any og Beetje
létu eins og þær sæju ekki hvor
aðra. Vandræðaleg og feimin bar
frú Wienand yngra barn sitt í
fanginu.
— Komið á eftir mér.
Og rétt áður en þau komu að
dyrunumsagði hann:
— Við höldum nú áleiðis til
hússins í sömu röð og gengið var
kvöldið, sem fyrirlesturinn var
haldinn.. . frú Popinga og
Duclos.. .
Þau litu hvort á annað, voru á
báðum áttum og gengu svo hik-
andi af stað eftir dimmri götunni.
— Ungfrú Beetje. .. Þér urðuð
samferða Popinga.. . farið af stað,
ég kem eftir andatak...
Hún þorði varla að ganga ein og
alveg sérstaklega stóð henni
stuggur af föður sínum, sem var í
einu horni salarins undir eftirliti
lögregluþjóns.. .
— Þá eru það Wienandshjón-
in. . .
Þau voru eðlilegustu i fasi, því
að þau þurftu einnig að hugsa um
börnin.
— Ungfrú Any og Barens.. .
Ungi maðurinn var enn einu
sinni í þann veginn að bresta í
grát. En hann beit á vör sér og
gekk framhjá Maigret.
Lögregluforinginn sneri sér að
lögreglumanninum, sem gætti
Liewens.
— Kvöldið, sem morðið var
framið, var hann heima hjá sér,
þegar hér er komið sögu. Viljið
þér fara með hann heim og sjá til
þess að hann aðhafist nákvæm-
lega það sama og þá um kvöldið.
Þetta minnti einna helzt á illa
skipulagða skrúðgöngu. Þau sem
höfðu lagt fyrst af stað, numu
staðar, veltu fyrir sér hvort þau
ættu að halda áfram.
Frú Van Hasselt stóð í dyrunum
og horfði á það sem fram fór,
jáfnframt því sem hún svaraðí
• Þakkirtil
útvarpsins
fyrir hátíða-
dagskrána
E. Magnúsdóttir skrifaf:
„Kæri Velvakandi.
Síðast þegar ég skrifaði þér var
það til að skammast út af fluttu
útvarpsefni, enda hafði það mál
allt afdrifarikar afleiðingar.
En nú ætla ég að venda rnínu
kvæði i kross og þakka útvarpinu
alveg sérstaklega fyrir tönlistar-
dagskrá þess. um hátfðarnar. Hið
talaða orð læt ég nú liggja á milli
hluta, en það er svo sem ekki við
þvi að búast, að allt geti verið
jafngott.
Ég hafði ekki tækifæri til að
fara og hlýða á flutning
Messíasar-óratóríunnar eftir
Hándel, og þess vegna vil ég flytja
útvarpinu sérstakar þttkkir mínar
fyrir þann flutning. Svona tón-
listarviðburður gerist ekki á
hverjum degi, og þess vegna er
þaö þakkavert, að útvarpið skuli
flytja hann þeim, sem einhverra
hluta vegna komast ekki til þess
að hlusta á hann i hljómleikasal.
E. Magnúsdóttir."
spurningum, sem billjardspilar-
arnir kölluðu til hennar.
Frú Van Hasselt stóð í dyrunum
og horfði á það sem fram fór,
jafnframt því sem hún svaraði
spurningum, sem billjardspilar-
arnir kölluðu til hennar.
Bærinn var í svefni, frú Pop-
inga og Duclos beygðu út á veginn
sem lá meðfram hafnargarðinum
og Maigret gat sér þess til að
prófessorinn reyndi að tala sef-
andi við frúna.
Ljós og skuggar skiptust á, þvi
að langt bil var á milli ljósastaur-
anna.
t>au sáu dökkan vatnsflötinn,
þar sem skipin lágu. Beetje hafði
á tilfinningunni, að Any væri rétt
á hælum sér og reyndi að vera
eðlileg i göngulagi, en þar sem
hún var einsömul veittist henni
það erfitt.
Það voru nokkur skref á milli
þeirra. í hundrað metra fjarlægð
sáu þau bát Oostings greinilega,
þvi að hann einn allra bátanna
var hvítmálaður. Þar var hvergi
ljós að sjá um borð.
— Viljið þið standa kyrr, þar
sem þið eruð stödd, sagði Maigret
nægilega hátt til að allir heyrðu.
Þau staðnæmdust og stóðu kyrr
eins og saltstólpar. Kvöldið
dimmt. Ljósgeislinn frá vitanum
sveiflaðist yfir höfðum þeirra og
lýsti ekki mikið upp næ&ta ná-
grenni.
Maigret sneri sér nú að Any.
— Þér voruð örugglega á þess-
um stað á leiðinni heim?
— Já.
— Og þér Barens?
— Já. . . það held ég„
— Eruð þér ekki vissir... Urð-
uð þér ekki samferða Any?
— Jú„ . . en augnablik... það
var ekki hérna, heldur svona ögn
lengra, að Any vakti athygli mina
á þvi að kápa annars barnsins
drægist með jörðinni. . .
— Og þá genguð þér á undan til
að segja Wiendandshjónunum frá
þvi?
— Nei, frú Wienand.. .
— Það hefur ekki tekið nema
nokkrar sekundur.
— Það er rétt og svo gengu
Wienandshjónin áfram og ég beið
eftir Any...
— Þér tókuð ekki eftir neinu
óvenjulegu?
— Nei.
— Vilja allir ganga nokkrum
metrum lengra, skipaði Maigret.
Og þá hittist svo á, að systir frú
Popinga stóð einmitt við bát
Oostings.
— Farið til Wienands, Barens.
Hann sneri sér að Any:
— Takið upp húfuna, sem ligg-
ur á þilfarinu!
Hún þurfti ekki að ganga nema
þrjú skref og beygja sig niður.
0 Sandur óskast
keyptur
Maður kom að máli við Velvak-
anda, og bað hann um að konia
eftirfarandi hugmynd á fram-
færi:
„Hin ýmsu félög hér afla fjár til
starfsemi sinnar með mismun-
andi hætti. Margvisleg sölustarf-
'semi fer.fram á vegum þessara
aðili, svo sem sala á fræi til land-
græðslu og fuglafóðri. svo að eitt-
hvað sé nefnt.
Nú finnst mér, að tilvalið væri
fyrir einhverja. að hefja sölu á
sandi í smápokum til að strá á
tröppur, gangstéttir og annars
staðar þar sem gengið er.
Þegar snjór og is er yfir öllu er
ómögulegt að ná i sand. og þá er
ekki annað til að taka saltið. en
það fer illa með allt, sem það
kemur nálægt, eins og allir vita.
Það er ekki nóg með að saltið
eyðileggi skótauið, heldur berst
það inn í ibúðir og stórskemmir
teppi og annað þvi um líkt.
Þess vegna fyndist mér heilla-
ráð fyrir einhverja, sent nenna að
standa í þvi, að útbúa poka með
sandi til að selja — þannig væri
hægt að gera tvennt i senn — afla
fljöttekins fjár og greiða fyrir
náunganum."
Varasöm
er
veröldin
ÞAÐ var komið fram yfir miðjan
september fyrsta eða annað árið,
sem ég var fastráðinn garðyrkju-
maður hjá Héraðshæli Austur-
Húnvetninga og komið kvöld, mig
minnir að klukkan væri farin að
ganga 9, þegar Halldóra Bjarna-
dóttir kom þjótandi inn til min og
sagði: „Komdu snöggvast inn til
min, það er stödd hjá mér
kennslukona, sem á heima norður
í Lýtingsstaðahreppi í Skagafirði.
Þú hlýtur að hafa gaman af að
tala við hana."
Þegar ég var kominn inn til
Halldóru, kom til mín virðuleg
dama, ég leit á hana og sá, að það
var eitthvað sérstaklega hlýtt og
aðlaðandi við hana.
Eftir augnablik tók hún i hönd
mér, áður en hún sagði:
„Sæll og blessaður Guðmundur,
nafn mitt er Hersilía Sveinsdóttir
og ég er fædd á Mælifellsá; for-
eldrar mínir voru Sveinn Gunn-
arsson og Margrét Árnadóttir,
mannst þú ekki eftir þeim?"
„Jú ég man vel eftir þeim ...“
Áður en ég var búinn að segja
meira, var Halldóra farin að talá
og hún talaði og talaði, svo hvorki
ég né Hersilía gátum sagt eitt
einasta orð.
Eftir ég veit ekki hvað langan
tíma kom ein af starfsstúlkum
Héraðshælisins inn til okkar eftir
að hafa bankað á dyrnar og sagði:
„Eg á að segja henni Hersilíu,
að bflstjóranum sé farið að leiðast
að bíða eftir henni."
Eftir örstutta stund var Her-
silia farin. Siðan hef ég ekki séð
há'na, en aldrei getað gleymt
henni. Hvers vegna veit ég ekki.
Ég hef haft mikla ánægju af því
að hlusta á vísnaþætti eftir ýmsa
hagyrðinga, sem Herilía Sveins-
dóttir hefur öðru hverju í nokkur
ár flutt í hljópvarp.
Nú er bókaútgáfan Leiftur búin
að gefa út bök eftir Hersiliu
Sveinsdóttur sem heitir Varasöm
er veröldin, það eru 5 sögur.
Fyrsta sagan, Gæfuspor, er svo
vel samin, að henni má jafna við
það bezta í okkar smásagnagerð.
En þið verðið að lesa hana oftar
en einu sinni til þess að hafa full
not af henni.
Móðurminning er falleg saga,
sem ekki er óhugsandi. aðgeti átt
sér stað eftir einn eða tvo áratugi
á ýmsum stöðum á landi voru.
Hvað sem því líður, finnst mér
nú, að ég sjái og heyri margt af
því, sem gerðist f lífi Hersilíu, frá
því að hún lauk námi á Kvenna-
skólanum á Blönduósi, þangað til
hún fór í Kennaraskólann (en það
segi ég ekki neinum); ekki meira
um það.
Laufás er lengsta sagan í bók-
inni. I henni er sagt frá mörgu.
fólki og atburðum, en sögukonan
sýnir, að hún getur sagt ótrúlega
mikið í fáum orðum.
Enginn veit, hvað undir annars
stakki býr, gæti verið sönn saga
og það væri hægt að telja mér trú
um það, að móðir sögukonunnár
hefði sagt henni hana fyrir 60
árum i hjónahúsinu á Mælifellsá,
en I því samdi faðir Herilfu
Sveinn Gunnarsson æfisögu Karls
Magnússonar, sem var skáldsaga,
þremur árum eftir síðustu alda-
mót og lét hana enda svona:
Innan um gesti og krakka
ég ritaði og samdi söguna
sex á vikum vikum réttum.
Sveinn karlinn á Mælifellsá
hafði áreiðanlega aldrei lesið
skáldsögu, þegar hann samdi
þessa skáldsögu.
Síðasta sagan í bókinni er
ábyggilega hollur lestur fyrir
margar nútíma stúlkur.
Það er ekki útilokað, að ég eigi
eftir að hitta Hersilíu Sveinsdótt-
ur og geti þá fengið að tala við
hana a.m.k. i 5 minútur.
Hersilía Sveinsdóttir á það skil-
ið að Varasöm er veröldin verði
metsölubók.
Guðmundur Jónsson
frá Blönduósi
Er þaðöruggt aðrimlarnir þoli átök?
VELVAKAIMOI
\ehakandi svarar f