Morgunblaðið - 03.01.1974, Blaðsíða 32

Offsetprentun
tímaritaprentun
litprentun
Freyjugötu 14 Sími 17667
SÍMAR: 26060 OG 26066
ÍV/ETHJNARSTAÐIR
\KRANES,
=LATEVRI. HÓLMAVÍK, GJOGUR. STYKKISHÓLMUR.
TIF. SIGLUFJOROUR, BLONDUÓS, HVAMMSTANGI
FIMMTUDAGUR 3. JANÚAR 1974
Kaldasti desem-
ber á þessari öld
DESEMBERMANUÐUR 1973 var
sá kaldasti á íslandi á þessari öld
og gott betur, því þa3 þarf að fara
aftur til ársins 1886 til þess að fá
kaldari desember.
Tveir síðustu mánuðir ársins
1973 voru óvenju kaldir. Meðal-
hitinn í nóvember í Reykjavík
var mínus 1,3 gráður, þ.e. 3,9
gráður undir meðallagi. Aðeins
tveir nóvembermánuðir á þessari
öld hafa verið kaldari, árin 1919
og 1930.
A Akureyri var meðalhitinn í
nóvember mínus 5 gráður, það er
6,3 gráður undir meðalhita, og
aðeins einn nóvembermánuður
hefur verið kaldari á landinu á
þessari öld á Akureyri, árið 1910.
Að sögn Markúsar A. Einars-
sonar veðurfræðings var desem-
ber sl. þó' enn óvenjulegri, hvað
kulda snerti. i Reykjavík var með-
alhitinn í desember 1973 minus
3,6 gráður, eða 4,5 gráður undir
meðallagi, og þarf að fara allt
aftur til 1886 til að fá kaldari
mánuð. Á Akureyri var meðalhit-
inn í des. mínus. 6 gráður, eða 5,5
gráður undir meðallagi, og þarf
að fara allt aftur til 1892 til að
finna kaldari mánuð þar.
Markús sagði, að árið 1973 væri
þó í heild aðeins einni gráðu kald-
ara en í meðalári, en tveir síðustu
mánuðirnir hefðu ráðið þar úrslit-
um.
FÉLLí STIGA
OG BEIÐ BANA
Mörg vandamál blasa nú við fiskiskipaflotanum, og bendir ýmislegt til þess, að hann geti stöðvazt á
næstunni. Fiskverð hefur ekki verið ákveðið, ósamið er við sjómenn og enginn rekstrargrundvöllur
virðist vera fyrir skipin vegna mikilla kostnaðarhækkana. Þessa mynd tók Ól. K. M. af bátaflotan-
um í Reykjavfkurhöfn um áramótin.
Afengi hækkar um
25% - tóbak um 5%
HÖRMULEGT banaslys varð í
Hafnarfirði um miðnætti á
sunnudagskvöld sl. Ungur maður
Hreindýr á ferð
um Hornafjarðarós
Höfn, Hornafirði, 2. jan.
TVÖ hreindýr, ársgömul kvíga og
ungur tarfur, voru komin út í
Hvanney í gær og hafa þau því
synt yfir Hornafjarðarós, sem er
mjög straumharður og um 150 —
200 breiður.
Voru þau mjög gæf, þegar kom-
ið var að þeim, en ekki er vitað til
þess, að hreindýr hafi fyrr verið í
Hvanney, sem er um 1 ha að stærð
og helmingur hennar grösugur.
— Elías.
Sjálfstæðisfiokkurinn er reiðu-
búinn að ganga til kosninga
hvenær sem er á þessu ári, sagði
Geir Hallgrímsson formaður
Sjálfstæðisflokksins í útvarps-
þætti á nýársdag. Þessi yfirlýsing
formanns Sjálfstæðisflokksins
kom fram í tilefni af vaxandi
umræðum og augljósum
ágreiningi innan stjórnarliðsins,
og þá sérstaklega í Alþýðubanda-
laginu, um það, hvort rjúfa beri
þing og efna til nýrra kosninga á
næstunni, þar eð rfkisstjórnin
hafi ekki lengur starfhæfan
meirihluta á Alþingi.
Magnús Kjartansson hefur
ftrekað þá skoðun sfna að efna
beri til kosninga á næstunni og
Einar Agústsson utanríkisráð-
herra vill ekki útiloka þann
möguleika. Hins vegar hefur
Ölafur Jóhannesson forsætisráð-
herra lýst því yfir, að hann hafi
ekki hugsað sér að flytja slíka
tillögu og Ragnar Arnalds for-
maður Alþýðubandalagsins mæl-
ir gegn þvf í áramótagrein sinni f
Þjóðviljanum.
Tillaga Magnúsar
— viðbrögð Ólafs
í viðtali, sem birtist í Þjóð-
viljanum laugardag fyrir jól, setti
Magnús Kjartansson iðnaðarráð-
hrasaði f stiga á heimili sfnu og
fékk í fallinu svo alvarlegt höfuð-
högg, að hann lézt daginn eftir í
Rorgarspítalanum.
Slysið varð með þeim hætti, að
maðurinn var að fylgja ungum
syni sínum í háttinn og var upp
brattan stiga að fara. Skyndilega
missti maðurinn fótanna og féll
aftur fyrir sig niður stigann. Kom
hann með hnakkann niður á eina
þrepbrúnina og fékk við það mik-
inn áverka á höfði, sem leiddi
hann síðar til dauða, eins og fyrr
greinir.
Maðurinn hét Vilhjálmur Hún-
fjörð Jósteinsson, rétt tæplega 30
ára að aldri, til heimilis að Mið-
vangi 115 í Hafnarfirði. Hann læt-
ur eftir sig konu og fimm ung
börn.
herra fram þá skoðun að rjúfa
bæri þing og efna til kosninga,
veena hinnar veiku stöðu
stjórnarinnar á Alþingi. Hann
sagði: „Siðan tel ég, að ríkis-
stjórnin eigi að íhuga, hvort ekki
sé óhjákvæmilegt að rjúfa þing og
efna til nýrra kosninga. Ég tel, að
nauðsynlegt sé að fá úr því skorið,
hvort meirihluti þjóðarinnar að-
hyllist stefnu núverandi ríkis-
stjórnar. . .“
Sama dag og ummæli þessi
birtust í Þjóðviljanum, sneri
Morgunblaðið sér til Ólafs Jó-
hannessonar forsætisráðherra og
leitaði álits hans á þeim. Forsætis-
ráðherra sagði: „Ég hef ekki
hugsað mér að gera tillögu um
slíkt,“ og bætti því við, að hér
væri um skoðun Magnúsar
Kjartanssonar eins að ræða.
Erfiðstaða
stjórnarinnar
Þessi orðaskipti ráðherranna
tveggja voru fyrsta vísbending
um, að ágreiningur væri innan
stjórnarflokkanna um það,
hvernig bregðast ætti við þeim
vanda, sem við ríkisstjórninni
blasir, að hún hefur ekki lengur
starfhæfan meirihluta á Alþingi.
Skömmu fyrir jóialeyti þing-
manna lýsti Ölafur Jóhannesson
RÍKISSTJÓRNIN hefur ákveðið
að hækka verð á áfengi og tóbaki.
Verð á áfengi hækkar yfirleitt
um 25%, nema frönsk, létt vfn,
sem hækka um 20%. Tóbak hækk-
ar mun minna, eða aðeins um 5%.
Hækkun þessi nemur 1,05 stigum
f kaupgreiðsluvfsitöiu og mun
hafa þau áhrif hinn 1. apríl næst-
yfir því, að „stjórnin mun sitja
áfram og bíða og ekki víkja nema
fyrir vantrausti“. Svipuð afstaða
kom fram í útvarpsþætti um störf
Alþingis síðustu daga þingsins, er
Ragnar Arnalds formaður
Alþýðubandalagsins kvað
stjórnarflokkana mundu reyna að
„skáskjóta" málum í gegnum
þingið.
Bæði formaður Framsóknar-
flokksins og formaður Alþýðu-
bandalagsins hafa hins vegar
viðurkennt, að staða stjórnar-
innar sé erfið. í áramótagrein
sinni í Timanum sagði Ólafur Jó-
hannesson: „En því er ekki að
leyna, að staða stjórnarinnar er
að sumu leyti veik og nokkur
stjórnmálaóvissa fram undan. Því
veldur m.a„ að einn stuðnings-
maður stjórnarinnar, Bjarni
Guðnason, hefur sagt skilið við
hann og gengið til liðs við
stjórnarandstöðuna. Meirihluti
stjórnarinnar er því naumur. Það
er óþægileg aðstaða, þegar við
erfið vandamál er að glima, en að
mínum dómi er nauðsyn, að eftir
áramótin sé sérstaklega tekizt á
við efnahagsmálin. Það gefur
auga leið, að þá er æskilegt að
hafa sterka stjórn.“
í áramótagrein sinni í Þjóð-
viljanum segir Ragnar Arnalds:
komandi, að kaup hækkar um
0,67%, ef ekki verður fyrir þann
tfma tekin ákvörðun um að taka
áfengi og tóbak út úr vfsitölunni.
Ákvörðun þessi þýðir, að
algengasta vískitegund hækkar
úr 1.240 krónum í 1.550 krónur,
genever hækkar úr 1.300 krónum
í 1.560 krónur, vodka úr 1.160
„Augljóst er, að erfitt getur orðið
að stjórna fjármálum þjóðarinnar
og viðhalda nauðsynlegu jafn-
vægi í efnahagsmálum í eitt og
hálft ár, þegar stjórnarflokkana
vantar meirihlutann í annarri
deildinni. .. “
í útvarpsþætti á nýársdag sagði
Magnús Kjartansson, að ríkis-
stjórnin gæti ekki komið málum í
gegnum þingið og Einar Ágústs-
son taldi stöðu hennar mjög
erfiða, en það kæmi í Ijós á næstu
vikum, hve erfiðleikarnir væru
miklir.
Ágreiningur
um kosningar
Enda þótt þeir fjórir forystu-
menn stjórnarflokkanna, sem
þannig hafa talað, séu sammála
um, að staða stjórnarinnar sé
bæði veik og erfið, eru þeir ekki á
einu máli um, hvernig bregðast
skuli við vandanum. Eins og fram
kom hér áður, lýsti Ólafur Jó-
hannesson yfir því á Alþingi
skömmu fyrir jól, að stjórnin
mundi sitja og ekki víkja nema
fyrir vantrausti. Einar Ágústsson
vildi hins vegar ekki útiloka þing-
rof og kosningar í útvarpsþætti á
nýársdag.
Framhald á bls. 18
krónum í 1.490 krónur, romm úr
1.180 krónum i 1.600 krónur og
gin úr 1.190 krónum í 1.490 krón-
ur. Af innlendri áfengisfram-
leiðslu hækkar brennivínið úr 845
krónum í 1.010 krónur. Akavíti og
hvannarótarbrennivín hækka
hins vegar talsvert meira, eða úr
sama verði og brennivínið í 1.050
krónur.
Tóbak hækkar aðeins um 5%,
eins og áður er getið. Venjulegur
bandarískur vindlingapakki, t.d.
Camel eða Viceroy, hækkar úr 83
krónum í 87 krónur. Aðrar
tóbaksvörur hækka samsvarandi.
Hækkun þessi nemur samtals
1,05 vísutölustigum og hefur í för
með sér kauphækkun um 0,67%.
25% hækkun áfengis ein nemur
um 0,8 stigum, en tóbakið spann-
ar það, sem á vantar. Eigi rikis-
sjóður að greiða niður þessa
hækkun, mundi kostnaðarauki
hans nema á ársgrundvelli um
200 milljónum króna. Sé hins veg-
ar gert ráð fyrir því, að meðal-
launahækkun vegna hækkunar
kaupgreiðsluvísitölu hafi í för
með sér um 5.000 króna launa-
hækkun á ársgrundvelli og að í
landinu séu um 80 þúsund laun-
þegar, þá kostar þessi hækkun í
hækkuðu útborguðu kaupi um
400 milljónir króna.
Breti staðinn
að ólögleg-
um veiðum
BREZKI togarinn St. Dominic H
116 var staðinn að ólöglegum
veiðum 12,9 sjómílur fyrir innan
fiskveiðitakmörkin austur af
Glettinganesi snemma í fyrrinótt.
Það var varðskipið Óðinn, sem
stóð togarann að veiðunum, en
hann hffði þegar inn vörpuna, en
í gærkvöldi biðu skipin enn
brezka eftirlitsskipsins Miranda,
svo að það gæti kannað aðstæður.
Miranda var statt út af Vestfiörð-
Framhald á bls. 18
Ágreiningur í stjórnarliði um kosningar:
Stjórnin er veik og stjórnmálaóvissa
framundan—segir f orsætisráðherra