Morgunblaðið - 21.06.1974, Blaðsíða 7

MORC.UNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JUNÍ 1974
7
forum
world features
fyrir heimsku mannsins
eigingirni og grimmd
FLÓTTAMAÐURINN er
jafngamall sögunni og
jafnungur fyrirsögnum
blaðanna f morgun.
Flótti einstaklinga (og
stundum heilla sam-
félaga) frá fátækt og
hungri eða kúgun, mann-
greiningu og ofsóknum
hefur verið algengur
gegn um aldirnar. Hann
er ennþá, því miður, al-
geng staðreynd í alþjóða-
málum.
Og maðurinn, sem hefur
fengið það verkefni að sjá um
þessar milljónir heimilislausra
manna — Hans hágöfgi prins
Sadruddin Aga Khan, yfirmað-
ur Flóttamannastofnunar Sam-
einuðu þjóðanna — er nógu
raunsær til að vita að flótta-
menn munu halda áfram að
vera ömurlegur þáttur í sögu
mannkynsins.
Hann er, samt sem áður, von-
góður um að fleiri og fleiri
þjóðir verði fúsar til að veita
flóttafólkinu viðtöku — jafnvel
þó það kosti þær gagnrýni og
óvild nágrannaþjóða. Og fleiri
og fleiri þjóðir eru að koma á
reglugerðum um vernd flótta-
manna, sem prins Sadruddin
vonar að verði einn góðan veð-
urdag sameinaðar í stofnskrá
um „Réttíndi flóttafólks i heim-
inum“.
Hans hágöfgi var í London í
marz til að flytja fyrirlestur um
nýjar aðferðir í alþjóðlegri
meðferð flóttafólks og þjóð-
ernislauss fólks. Hann viður-
kenndi að það hefði tekið flótta-
mannastofnunina um 20 ár —
síðan hún varð fastur þáttur í
starfi Sameinuðu þjóðanna —
að vinna bug á fjandskap
sumra þjóða. Astæðan fyrir
tregðu sumra þjóða er skil-
greining Sameinuðu þjóðanna
á flóttamanni, sem einstaklingi
utan síns heimalands vegna
„rökstudds ótta um ofsóknir
vegna kynþáttar, trúarbragða,
þjóðernis eða stjórnmálalegra
skoðana“.
Þetta pólitíska ágreiningsatr-
iði — sem felur í sér hárffnan
skilgreiningarmun í heima-
landinu milli stjórnmálastarf-
semi og landráðastarfsemi,
milli „ótta við ofsóknir" og ótta
við lögmæta handtöku fyrir
glæpi gegn ríkinu — hafði í för
með sér mikla erfiðleika í
vinnu yfirmanns Flóttamanna-
stofnunarinnar. Prins Sadrudd-
in viðurkenndi að þær hefðu
valdið „áhugaleysi. stuðnings-
leysi og jafnvel fjandskap."
Annað atriði, sem olli mikl-
um erfiðleikum á fyrstu dögum
stofnunarinnar, var myndun
fjölmennra flóttamannabúða.
Það vakti ugg heimamanna
þegar flóttamennirnir reyndu
að aðlagazt þjóðlífi hins nýja
lands, og vandræði sköpuðust
þegar þeir komust í kast við hin
ströngu innflytjendalög.
Samt sem áður fór það að
sýna sig — stundum á áhrifa-
mikinn hátt — að Flóttamanna-
stofnunin var voldugt afl til
góðs. Ungverski harmleikurinn
og fjöldaflutningar Alsírmanna
til Marokkó og Túnis
1956—1957 voru stór verkefni,
sem sönnuðu að Flóttamanna-
Eftir
David Lees
stofnunin gat unnið af algjöru
hlutleysi, þegar erfið vandamál
bar að höndum.
Aðskilnaður kynþátta
stærsta vandamálið
Prins Sadruddin vakti at-
hygli á vandamáli, sem var
mjög stórt á fyrstu dögum
Flóttamannastofnunarinnar, og
er enn mjög erfitt við að eiga —
aðskilnaði kynþátta.
Hann lýsti því sem „hinn
rækilegustu og markvissustu
eyðileggingu menningarlegra
verðmæta, sem við höfum
kynnst. Asamt skyldu vanda-
máli — úreltu nýlendu og
minnihlutastjórnskipulagi í
Afríku — virðist kynþáttamis-
rétti vera endalaus uppspretta
flóttafólks."
Prins Sadruddin benti á að
brottrekstur Asíumanna frá
Uganda hefði verið „hörmulegt
og sorglegt atvik" fyrir þúsund-
ir manna. „Það er ekki fyrir
yfirmann Flóttamannastofnun-
arinnar að dæma það sem nú
tilheyrir mannkynssögunni, en
það er augljóst að atburðir eins
og þessi, sem sundraði kynslóð-
um Asíumanna frá Uganda,
mega ekki endurtaka sig,“
sagði hann.
Það væri hyggilegt fyrir Sam-
veldislöndin, sem og önnur ríki,
að áætla hvað framtíðin kann
að bera í skauti sér, og beita til
þess hugmyndaflugi og um-
hyggju.“
Annað deilumál innan Sam-
veldislandanna, sem Flótta-
mannastofnunin þurfti að hafa
mikil afskipti af, var deilan
um Bangla Desh. Flutningi yfir
200.000 manna milli Pakistan
og Bangla Desh er nú að Ijúka
„öllum málsaðilum til ánægju,"
sagði Sadruddin.
En eitt vandamál tekur við
um leið og öðru lýkur. Stjórnar-
skiptin í Chile á þessu ári urðu
til þess að „Flóttamannastofn-
unin þurfti að miðla málum á
þann hátt, sem á sér varla hlið-
stæðu I sögu hennar.“
„Öryggisgörðum" var komið
á fót, og rekstur þeirra annaðist
þjóðleg nefnd, og í þá var safn-
að saman þúsundum flótta-
manna. „Þeir höfðu áður fengið
hæli í Chile,“ útskýrði prins
Sadruddin, „en undir breyttum
aðstæðum urðu þeir, eða vildu,
fara.“
„Þaðan var hægt að flytja þá
til margra annarra landa, sem
vinsamlega höfðu orðið við
hjálparbeiðnum, og veita þeim
hæli í annað sinn. Þessu verk-
efni er nærri lokið. Meginatriði
friðhelgi eru auðvitað ekkert
nýtt í sögunni, en stofnun
„öryggisgarða" — sem einnig
voru notaðir fyrir Asíumenn í
Uganda, áður en þeim var vlsað
úr landi, — er algjörlega nýtt
fyrirbæri í sögu alþjóðlegrar
verndunar.
„Vonandi þarf ekki að endur-
taka uppfinningu slíkra fyrir-
bæra — þó vaxandi óréttlæti í
garð minnihluta lofi ekki góðu
um framtíðina."
Prins Sadruddin er greini-
lega hugsjónamaður — en þó
raunsær. Hann sér um stofnun,
sem setur markið hátt og lætur
ekkert tækifæri ónotað til að
ítreka að hún hefur „mannúð-
legan og óstjórnmálalegan til-
gang.“
En hann er fyrstur manna til
að viðurkenna að starf hans er
til orðið fyrir „heimsku manns-
ins, eigingirni hans og
grimmd." Hann getur haldið
starfinu gangandi vegna upp-
örvunar þeirra þjóða, sem vilja
| hjálpa fórnarlömbum órétt-
lætis — og sem verja hinar
nýju reglur um hæli fyrir
flóttafólk, sem prins Sadruddin
vonar að verði grundvöllur að
stofnskrá hans um „Réttindi
flóttafólks i heiminum“.
Til sölu Mercedes Benz 280 SE '71. Sjálf- skiptur, vökvastýri. Upplýsingar í síma 20652. Volvo Ouett árg. 1 962 til sölu. Upplýsingar í sima 86085.
Frímerkjasafnarar Til sölu eru 1. dags umslög og gott safn af islenzkum frímerkjum. Þeir, sem hefðu áhuga vinsam- legast setjið nafn og simanúmer i lokað umslag á afgr. Mbl. fyrir 5. júli merkt: ,. 1437" Til sölu jeppi '73. JEepster. Uppfýsingar í síma 36944 eftir kl. 20.
Ný ísvél til sölu. Upplýsingar i sima 52493 eftir kl 8 á kvöldin. Land-Rover árg. '72 diesel og Chevrolet árg. '65 Perkingsdieselvél. fjórhjóladrif. Upplýsingar 99-1 555.
Kona óskar eftir atvinnu háifan daginn. Innheimtu- störf koma til greina. Hef bil til umráða. Tilboð merkt: „Vinna — 1438" sendis! afgr Mbl. Til sölu Volvo de luxe árg. '74. Skipti á eldri bil koma til greina. Uppl. i síma 35220.
Spónsög Óskum eftir að kaupa spónskurðarsög strax. Upp- lýsingar i simum 50128 og 52623 eftirkl. 7. 4ra herb. ibúð til leigu í gamla bænum. Tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir 25. þ.m. merkt „íbúð 1442"
Hjólhýsi Til sölu milli stærð af hjólhýsi. er litið notað og vel með farið. Upp- lýsingar i sima 42787 og 42 1 02. Mercury Comet '72 Til sýnis og sölu að Miðtúni 64. R. frá kl. 8 til 11 í kvöld. Stað- greiðsluverð kr. 600 þús.
Vinna, Húsnæði óska eftir bilskúr eða öðru hús- næði fyrir léttan iðnað, gæti út- vegað aukavinnu eða vinnu fyrir eldri mann. Tilboð sendist afgr. Mbl. fyrir miðvikudag merkt: 1119. Til sölu er mjög vel með farinn Fiat 127 árg. '73. Aðeins ekinn 13 þús. km. Uppl. í síma 25734.
íbúð óskast til leigu Rikisstarfsmaður (3ja manna fjöl- skylda) óskar eftir 3ja til 4ra herb. ibúð til leigu sem fyrst. Upp- lýsingar í sima 22895 eftir kl. 1 5 e.h. Ung stúlka óskar eftir herbergi frá 1. sept. Reglusemi heitið. Upplýsingar i sima 51513.
Margar gerðir kasettu segulbandstækja með og án útvarps, verð frá kr. 5.550.-. Ferðaviðtæki i úrvali. Póstsendum. F. Björnsson Radioverzlun Bergþórugötu 2. s. 23889. ^ÞEIR RIIKR UIÐSKIPTin SEm nuGivsni jl iflorgunblíiííittu
Fyrsta sendingin
af þessum vinsælu fólksbílakerrum komin 2
stærðir. Einnig léttir 14 feta bátavagnar og 50
mm dráttarkúlur, Ijósatengi o.fl.
Látum útbúa dráttarbeisli á bíla ef óskað er.
G. T. BÚÐIN HF.,
Ármúla 22. sími-37140.