Morgunblaðið - 18.07.1974, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. JULl 1974
Grænalónshlaup
hvenær sem er
Nú er kvenfólkið loksins komið I raðir götulögreglunnar hér f Reykjavfk, en þvf fer samt fjarri, að
gatan sé gengin til enda á þeim slóðum hér á eyjunni okkar. Kvenfólk ytra verður sffelit umsvifameira
I lögreglustarfinu. Hér er mynd af Alice Sherman, lögreglukonu I New York, sem núna nýlega tók til
starfa f riddaraliði lögreglunnar þarna f stórborginni. Alice er þó ekki sú fyrsta, sem hleypir
lögregluhesti; önnur stúlka varð á undan henni og hefust staðið sig með mesta sóma.
— Makarios
- segir Sigurjón Rist
„Vatnsstaða i Grænalóni er nú I
hámarki og þvf getur hlaup úr þvf
komið hvenær sem er,“ sagði
Sigurjón Rist vatnamælinga-
maður þegar Morgunblaðið ræddi
viðhann fgær.
Hann sagði, að hlaup úr Græna-
lóni f Súlu hefðu komið reglu-
bundið undanfarin ár og þá oftast
í ágúst- september. Smáskvettur
hefðu að vfsu komið úr Grænalóni
síðustu vikur, en þær mætti kalla
gerfihlaup. Ástæðan fyrir þvf,
hve mikið vatn er í Grænalóni um
Garðræktarfélag
Reykhverfinga
70 ára
Húsavík 17. júlí.
GARÐRÆKTARFÉLAG Reyk-
hverfinga er 70 ára í dag og minn-
ist þess með aðalfundi og veglegu
hófi á Húsavík. Félagið rekur
mikla gróðurhúsarækt á Hvera-
völlum og ræktar aðallega tóm-
ata og agúrkur. Áformað er að
auka ræktunina og byggja nýtt
gróðurhús á næsta ári.
Formaður stjórnar er Þórður
Arnason en framkvæmdastjórar
félagsins í þessi 70 ár hafa aðeins
verið tveir, þeir feðgar Baldvin
Friðleifsson og Atli Baldvinsson,
sem er núverandi framkvæmda-
stjóri.
Einn af stofnendum félagsins,
Árni Sigurpálsson í Skógum, sem
nú er 96 ára, hefur setið alla
aðalfundi félagsins nema einn.
Fréttaritari.
---------------
— Alþingi
Framhald af bls. 32
stendur væntanlega í fáeinar
vikur. Þingið mun mótast af þjóð-
hátíðinni. Annan sunnudag verð-
ur haldinn þingfundur á Lög-
bergi. Mér finnst því æskilegt og
hefi raunar lagt það til, að reynt
verði að ná samstöðu allra þing-
flokka um kosningu forseta sam-
einaðs þings, deildarforseta og
varaforseta, svo og þingnefnda,
án þess að blanda því við stjórnar-
myndun.
Við slfka samninga yrði að hafa
hliðsjón af þingstyrk flokkanna.
Eg held, að slfk samstaða á hinni
miklu landnámshátfð myndi
mælast vel fyrir og lyfta Alþingi í
áliti þjóðarinnar.
Fyrir þingið verða lögð bráða-
birgðalögin frá því f maí um við-
nám gegn verðbólgu og einnig
vegaáætlun og tekjuöflun til
hennar. Þessi mál munu að sjálf-
sögðu ganga til nefnda og fá þar
málefnalega athugun og þinglega
meðferð. Hvort hægt verður að
ljúka þessum málum áður en
stjórn verður myndúð er
ógerningur að segja um á þessari
stundu.“
Þórarinn Þórarinsson taldi, að
ekkert sérstakt myndi gerast á
aukaþinginu fyrstu vikuna. Fram-
sóknarflokkurinn væri ekki
búinn að draga ályktanir af
skýrslu Geirs Hallgrímssonar.
Einkum þyrfti að gera ráðstafanir
vegna fjárvöntunar við fram-
kvæmd vegaáætlunar og bæta
stöðu fjárfestingarlánasjóða, en
staða þeirra nú væri þó e.t.v. betri
en menn hefðu haldið. Hann
sagðist ekki reikna með, að þetta
þing þyrfti að standa lengi. En að
sínu mati yrði ekki tekið af alvöru
á efnahagsmálunum fyrr en búið
væri að mynda ríkisstjórn. Eina
stóra verkefnið, sem biði þessa
þings væri að koma í veg fyrir
hækkun vfsitölunnar 1. september
n.k. Hann sagðist þó draga í efa,
að það yrði gert fyrr en ríkis-
stjórn hefði verið mynduð.
þessar mundir, getur verið sú, að
tiltölulega hlýtt hefur verið í
sumar, og því meira vatn komið
frá jöklunum en undanfarin
sumur.
Sagði Sigurjón, að þeir vatna-'
mælingamenn væru viðbúnir
Grænalónshlaupi og þegar það
kæmi yrði kannað hvaða áhrif
slfkt hlaup hefði á varnargarðana,
sem eru við brúna yfir Súlu og
Núpsvötn.
Skattstofa
Suðurlands
á ný til Eyja
SKATTSTOFA Suðurlands hefur
allt frá því að eldgosið í Vest-
mannaeyjum hófst, haft aðsetur
sitt hjá ríkisskattstjóra og skatt-
stofunni í Reykjavík. I næstu
viku verður hins vegar sú breyt-
ing á, að skattstofan mun aftur
flytjast til Vestmannaeyja. Einar
H. Eiríksson, skattstjóri Suður-
lands, sagði í samtali við Morgun-
blaðið f gær, að enn væri ekkert
hægt að segja um, hvenær skatt-
skrá Suðurlands kæmi út. Skráin
færi til vinnslu hjá Skýrsluvélum
ríkisins í dag, og útkoma hennar
færi eftir því hve vel gengi að
vinna úr gögnunum.
Hann sagði, að er skattstofan
væri komin til Eyja störfuðu þar 4
mannsekjur.
— Þjóðarganga
Framhald af bls. 3.
leikafélaginu Gerplu í Kópavogi
undir stjórn Margrétar Bjarna-
dóttur og piltar úr Glímufélaginu
Armanni, Reykjavík, taka samsett
leikfimistökk undir stjórn Guðna
Sigfússonar.
Hundrað unglingar úr Húna-
vatns- og Strandasýslu skrá á
Efri-Vellina með hreyfingum sín-
um og litríkum slæðum tákn og
ártöl úr sögu þjóðarinnar. Stjórn-
andi er Höskuldur Goði Karlsson.
Fimleikaflokkur stúlkna úr IR,
Reykjavík, undir stjórn Olgu B.
Magnúsdóttur bregður svo upp
með háttbundnum æfingum eld-
inum úr merki hátíðarinnar.
Hljómlist til þess að leiða þessa
sýningu stúlknanna hefur Carl
Billich samið.
Þessir fjórir sfðasttöldu flokkar
bera svo uppi lokaatriði hátíðar-
innar áður en forsætisráðherra
flytur ávarp.
— Friðun
Framhald af bls. 32
vissulega svo á, að þetta geti ís-
lenzka rikisstjórnin ekki gert“.
McKenáe kvað veiðar á þessu
svæði vera bannaðar í marz og
apríl, og þar sem það veiðibann
gilti ekki nú, væri Bretum heimilt
að veiða á svæðinu. Hann sagði,
að samkvæmt skýrslum, sem
hann hefði um veiðar togaranna,
væri nú aðeins einn brezkur
togari á svæðinu og táknaði það
sjálfsagt, að þar væri lítinn fisk
að fá.
Samkvæmt upplýsingum Land-
helgisgæzlunnar reyndist enginn
brezkur togari vera innan svæðis-
ins á Strandagrunni í fyrradag, er
landhelgisgæzluflugvélin flaug
yfir svæðið. Talsmaður Gæzlunn-
ar, Gísli Isleifsson, kvað varðskip-
in mundu fyrst í stað stugga við
skipum að veiðum á svæðinu —
a.m.k. á meðan talið er, að togara-
skipstjórar hafi ekki heyrt uul
þessar nýju friðunarráðstafanir*
Jón Olgeirsson, ræðismaður
Islands í Grimsby, sagði í samtali
við Morgunblaðið, að friðun
svæðisins hefði komið mjög á
óvart í Grimsby og Hull; enda
hefði fslenzka ríkisstjórnin ekki
sent úr neina viðvörun áður en
hún lokaði svæðinu.
„Togaramenn hér hafa sagt, að
skemmtilegra hefði verið að til-
kynna lokunina með einhverjum
fyrirvara, og einstaka skipstjóri
hefur sagt í hita dagsins, að hann
muni halda áfram veiðum á frið-
aða svæðinu. Hins vegar tel ég, að
brezkir sjómenn muni virða þessa
friðun. Þeir vita vel, að ekki þýðir
að veiða ókynþroska fisk, og stór
hluti þess afla, sem togararnir
hafa fengið á Strandagrunni að
undanförnu, hefur farið beint í
gúanó. Allt upp í 50—70% af
aflanum, sem landað hefur verið
hefur reynzt ókynþroska," sagði
Jón.
Þá sagði hann ennfremur, að
friðun svæðisins hefði verið túlk-
uð á mjög villandi hátt í Bret-
landi. „Flest blöðin sögðu, að
svæðið væri aðeins lokað fyrir
brezkum togurum. Með þessu
ætluðu Islendingar sér að ýta
Bretum enn nær 50 mflunum og
svona yrði haldið áfram stig af
stigi. Ég hef haft nóg að gera í
dag, við að leiðrétta þessa mis-
sögn,“ sagði Jón.
Að lokum sagði Jón, að brezkir
togarar hefðu fiskað ágætlega úti
fyrir Austfjörðum að undan-
förnu, og þar fengist vænn fiskur.
— Sjóstangaveiði
Framhald af bls. 3.
ur og alltaf von á miklu stærri!
fiskum, en annars staðar f
Evrópu.
Það er ekki vitað enn, hvað
margir útlendingar koma til leiks
að þessu sinni, en þegar hafa
borizt þátttökutilkynningar frá
mörgum Evrópulöndum,
Ameríku og Suður-Afríku.
Sjóstangaveiðimót hafa oft
verið haldin á Akureyri, en þetta
verður það viðamesta. Þeir, sem
til þekkja, vita hvaða dásemd það
er að róa á Eyjafirði og fram-
kvæmd móta Sjóstangaveiðifélags
Akureyrar hefur aldrei brugöizt.
Vegna mikillar þátttöku ættu
menn að panta skipsrúm strax hjá
Karli Jörundssyni á Akureyri.
Verðlaun á mótinu verða mörg
og mikil og eru þau gefin af
nokkrum dagblöðum erlendis og
Morgunblaðinu í Reykjavík.
— Friðrik
Framhald af bls. 2
Gunnar Gunnarsson forseti
Skáksambands Islands sagði f
samtali við Morgunblaðið f gær,
að Friðrik hefði verið búinn að
ætla sér að taka þátt í I.B.M. mót-
inu í Hollandi um þessar mundir,
en af því hefði ekki getað orðið
vegna veikinda hans.
Hann sagði, að Friðrik hefði
fyrst fundið fyrir veikindum á
Ölympíumótinu í Frakklandi, og
hefðu þau trúlega dregið úr
árangri hans. Friðrik mun að öll-
um líkindum taka þátt í
alþjóðlegu móti, sem fer fram f
nóvember í haust í Madrid á
Spáni.
Framhald af bls. 1
Grísk skip voru á leið austur Eyja-
haf og tyrknesk orrustnskip og
900 þúsund hermenn eru sagðir
reiðubúnir í stöðvum sínum.
STÖÐUGIR FUNDIR OG REYNT
AÐ FINNA SAMKOMULAGS-
GRUNDVÖLL
I allan dag voru stöðug funda-
höld í London milli ríkisstjórnar
Bretlands, Tyrklands og
Makariosar til að finna lausn á
þessu vandamáli.
Meðan Makarios ræddi við
Wilson og Callaghan utanríkis-
ráðherra bárust þær fréttir frá
Kýpur, að þar væri allt með kyrr-
um kjörum og svo virtist sem hin-
ir nýju valdhafar hefðu öll ráð í
sínum höndum. Utgöngubanni
var aflétt og útvarpið í Nikosiu
flutti hvatningu til tyrkneska
minnihlutans um að óttast ekki
nýju forystumennina.
Forsætisráðherra Tyrklands,
Bulent Ecevit, kom til London
ásamt ráðgjöfum til að ræða
málin og tilkynningar frá Ankara
hljóða í þá átt, að stjórnin kjósi
helzt að leysa málið eftir
diplómatfskum leiðum.
I viðræðum þeirra Wilsons og
Makariosar lagði brezki forsætis-
ráðherrann áherzlu á, að Bretar
styddu Makarios og litu á hann
sem hinn eina Iöglega stjórnanda
Kýpur og sagði Wilson, að Bretar
myndu vinna að þvf eftir beztu
getu, að Makarios gæti horfið á ný
til síns heima sem forseti.
Makarios sagðist vera mjög
þakklátur brezku stjórninni fyrir
alla vinsemd hennar og stuðning
og lét í Ijós von um, að betri dagar
mættu upp renna hið allra fyrsta.
STUÐNINGSMENN MAKARIOS-
AR SAGÐIR HAFA GEFIZT UPP
I Nikosiu sagði útvarpið frá því,
að síðustu herforingjarnir, sem
studdu Makarios, hefðu gefizt
upp og að engin mótstaða væri nú
lengur til f landinu. Nikos Samp-
son, sem er sagður hafa tekið við
embætti forseta, sagði, að öllum
hefði verið skipað að afhenda
vopn sfn til lögreglunnar. Yrði
gerð húsleit á næstu dögum og
þeir leiddir fyrir herrétt, sem
hefðu fyrirmælin að engu.
VIÐBRÖGÐ VIÐ KYPUR-
MALINU
Margir hafa látið f ljós skoðun
sína á atburðunum á Kýpur og
EBE-ráðið f Brflssel sagði í opin-
berri yfirlýsingu, að þar væru
menn mjög áhyggjufullir vegna
ástandsins. Þar er lögð áherzla á,
að samningur EBE við Kýpur
byggist á þvf, að eyjan sé sjálf-
stæð og fullveldi hennar í engu
skert, þar sem ávinningurinn eigi
að koma öllum eyjarbúum til
góða.
Konstantín, fyrrverandi kon-
ungur Grikklands, sendi frá sér
orðsendingu, þar sem hann hvatti
til, að lögleg stjórn tæki aftur við
á Kýpur og lét hann í ljós
stuðning við Makarios.
I Pravda, málgagni Sovét-
stjórnarinnar, segir, að
óhjákvæmileg afleiðing valda-
ránsins á Kýpur hljóti að verða
aukin spenna á austurhluta
Miðjarðarhafsins. Er farið hörð-
um orðum um þá, sem hafi staðið
að baki valdaráninu og telur
Pravda, að þar muni herforingja-
stjórnin í Aþenu hafa verið hvað
atkvæðamest.
Bandarísk og brezk blöð skrifa
um atburðina í forystugreinum
sfnum og meðal þeirra er New
York Times og virðist það einnig
lfta svo á, að griska stjórnin hafi
verið potturinn og pannan í
málinu. Brezka blaðið Guardian
segir: „Það skiptir sköpum, að
Makarios er á lffi. Það dregur
ekki úr þeim harmleik, sem yfir
stendur, en það gefur öllum þeim,
sem vilja sjálfstæði Kýpur, von
um, að svo geti orðið.“
Blaðið telur Makarios vera
þann eina, sem geti bjargað
Kýpur, efnt til nýrra kosninga og
fært Kýpurbúum frið á ný, ein-
faldlega af þvf, að Grikkir á Kýp-
ur treysti forsjá hans. Ekki sé vafi
á því, að NATO muni beita áhrif-
um sínum eftir mætti, þar sem
með öllu sé óvíst, að Gizikis,
forseti Grikklands, treysti sér út f
styrjöld við Tyrki þar sem Grikkir
myndu að öllum líkindum tapa
,henni.
I Grikklandi kveður við annan
tón í blaðafregnum. Er þar farið
hörðum orðum um Makarios og
vegna eiginhagsmunastefnu hans
hafi hann leitt hjá sér að gæta
hagsmuna þeirra, sem honum bar
að þjóna. Blaðið Acropolis segir,
að málið sé innanríkismál Kýpur
og ítrekar það, sem grfska stjórn-
in hefur fyrr lýst yfir, að hún eigi
ekki að taka þátt í aðgerðum á
eynni.
Annað blað í Aþenu, Estia, seg-
ir, að samkvæmt óstaðfestum
heimildum hafi rösklega 300
manns Iátið Iffið á Kýpur sfðustu
tvo daga. Blaðið segir, að ekkert
manntjón hafi orðið meðal
óbreyttra borgara. Þá segja grísk
blöð í dag, að nýja stjórnin á
Kýpur virðist traust í sessi og
nýja forsetanum berist árnaðar-
óskir hvaðanæva að af eyjunni.
Eitt blað í Aþenu, Athens News,
sem er gefið út á ensku, segir, að
það ætli ekki að birta neitt um
ástandið á Kýpur, vegna þess, að
ritskoðari hafi lýst yfir, að ein-
vörðungu megi prenta það í blöð-
um, sem sé að skapi stjórnvalda f
Aþenu. Otgefandi þessa blaðs,
Yannis Horn, hefur tvívegis verið
settur f fangelsi vegna þess, að
hann hefur hundsað ritskoðunar-
lögin í Grikklandi og útgáfa blaðs
hans hefur verið bönnuð um
stundarsakir að minnsta kosti
þrisvar.