Morgunblaðið - 26.07.1974, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JULl 1974
CAT STEVENS
Hundleiðinlegir
UM NOKKURT skeið hafa
staðið ritdeilur milli lesenda
Slagsfðunnar um „súkkulaði-
froðugauka“ og fleira f þeim
dúr. Annar helmingurinn
hefur fussað og sveiað yfir
poppstjörnum eins og Slade,
Sweet, David Cassidy, Osmonds
og David Bowie, svo að nokkur
nöfn séu nefnd, en lofað og
prfsað hljómsveitir eins og
Pink Floyd, YES, Genesís o.fl.
Hinn hópurinn hefur hins
vegar verið á gjörsamlega önd-
verðri skoðun. Umræðan hefur
raunar upp á sfðkastið snúizt
upp f deilur um Örn Petersen
og þátt hans „Tfu á toppnum"
og Ijóst er, að mikið bil er á
milli þessara tveggja fylkinga.
Slagsfðunni þykir gaman að
leggja dálftið til málanna og að
þessu sinni verður það gert
með þvf að bera á borð fyrir
lesendur inntakið úr grein, sem
blaðamaðurinn Allan Jones við
Melody Maker reit á dögunum.
Þar lýsir hann þvf yfir, að Pink
Floyd, Moody Blues, Yes o.fl.
séu hundleiðinlegar hljóm-
sveitir! Og hana nú! Hér fer á
eftir inntakið f grein hans.
Þeir, sem vilja gera athuga-
semdir, geta ritað Slagsfðunni
lfnu. Það skal tekið fram, að
þótt Slagsfðan birti þessar
skoðanir Allans, er hún þó ekki
endilega að lýsa sig sammála
þeim. Hitt vegur þyngra, að
vart er hægt að halda þvf fram
um Allan, að hann hafi ekkert
vit á tónlist eða hafi ekkert
heyrt frá „þróuðu" hljóm
sveitunum. Hins vegar hafa
andstæðingar „súkkulaðifroðu-
gaukanna" alltaf viljað halda
því fram, að fylgjendur „Gauk-
anna“, sem gagnrýna Pink
Floyd og aðrar slfkar hljóm-
sveitir, hefðu f rauninni ekkert
vit á tónlist, eins og tónlistar-
smekkur þeirra sýndi.
Inntakið f grein Allans er
þetta:
Heimur versnandi fer og allt
virðist á hraðri leið til and-
skotans. En ef litið er á listana
yfir þær stóru plötur, sem mest
seljast, kemur f ljós, að tón-
listin þar er gjörsamlega úrelt;
hún er tónlist blómakynslóðar-
innar (frá 1967), en lætur sig
vandamál Ifðandi stundar -engu
varða.
Hljómsveitirnar, sem þessa
tónlist flytja, eru steingeldar,
þrælar hljómtækjanna og tón-
list þeirra jafn Iffvana og sótt-
hreinsað klæði.
Þær þykjast allar hafa sér-
staka alheimslffsskoðun og
skynjun; viðfangsefni þeirra
eru vfddir alheimsins, ekki
daglegt Iff og erfiðleikar ung-
menna f borgum velmegunar-
þjóðfélagsins. Verðbólgan,
mengunin, mannfjölgunin,
hungursneyð, ofbeldið, giæpir,
þetta kemur þeim hreint
ekkert við. Þær eru niður-
sokknar f að finna hinn eina
hreina tón tilverunnar, ein-
hvers staðar bak við skýin á
sjöunda himninum.
Og þar með hefur tónlistin
glatað biti sfnu og áhrifamætti.
Þessar hljómsveitir spila
ekki popptónlist (eða rokk,
eins og erlendu tónlistarblöðin
kalla hana almennt nú orðið),
heldur einhvers konar
sinfónfu-popp. Mest er lagt upp
úr þvf að ná miklum sinfónfu-
blæ á tónlistina, rétt eins og
verið sé að skapa sfgilda tónlist
fyrir komandi kynslóðir. Til
þessa þarf gffurlegan tækni-
búnað, jafnt við upptökur sem
á hljómleikum. Hljómlistar-
mennirnir verða við þetta
þrælar vélanna og skipulags-
ins. Þeir hafa ekkert frelsi til
að gefa eitthvað af sjálfum sér f
tónlistina. Þeir mega ekki láta
tilfinningar sfnar f ljós f hita
augnabliksins, heidur verða
þeir að halda sig við þær nótur,
sem festar voru á blað eða á
piötu fyrir mörgum mánuðum.
Enda virðist æðsti draumur
þeirra vera sá, að geta leikið
plötutónlist sfna nótu fyrir
nótu á hljómleikum, án þess að
nokkur hluti hennar glatist.
Fylla þeir þvf sviðið af alls
kyns drasli, ekki sfzt rafeinda-
tækjum með pfanóborði, en
þau eru galdratækin, sem töfra
fram hinn volduga samhljóm
sinfónfunnar.
Og Iffsskoðunin, maður
lifandi! Þær stefna allar að þvf
að ná sambandi við guðlegar
verur f gegnum tónlist sfna.
Dugir þá ekki nein kristin trú,
heldur er gjarnan leitað til
Hindúasiðar og annarra austur-
lenzkra trúarbragða og dul-
speki. Þessu til stuðnings
vitnar Allan f fréttatil-
kynningu um Moody Blues
annars vegar og viðtal við Jon
Anderson, söngvara YES, hins
vegar:
„Moody Blues blandar saman
tónlist, djúpum tilfinningum
og raunverulegri þýðingu. Það
er hljómsveit dagsins f dag,
sem fjallar um málefni
morgundagsins, sem miðar
geimaldarsálmum sfnum á
höfuð og hjarta... tónlist
þeirra spyr fremur en að ganga
út frá, en þeir hafa komizt að
raun um, eins og þú, að leitin
að mannlegri hamingju verður
ekki afgreidd með nýjum bfl á
hverju ári, sjónvarp auðgar
sjaldnast mannlega reynslu og
mini- eða maxipils vfkka ekki
meðvitundina eða auka hæfi-
leikann til að elska. Eina
kennisetning þeirra (Moody
Blues) er: „vertu þú sjálfur og
vertu blíður".
Jon Anderson um efni „Tales
from Topographic Oceans“:
„Næstu plötur munu flytja
fjögur verk. Það fyrsta er um
opinberun Guðs og ánægjuna
af þvf að vita, að til er Guð og
hvers vegna þetta og hitt gerist
f lffinu... Annar hlutinn er um
að muna að það voru
menningarskeið á undan okkar
skeiði. Þriðji hlutinn er um
forn menningarskeið f Kfna,
Indlandi og Mexfkó og fjórði
hlutinn fjallar um helgisiði
Iffsins, byggður á sanskrft-
iskum ritningum. Þetta verður
allt fullt af gleði.“
Ekki er þörf á að fara nánar
út f þessa sálma; þetta er inn-
takið f grein Allans, enda þótt
hann segi þetta kannski ekki
með sömu orðum og hér er gert.
En krafa hans er: Popptónlistin
(eða rokkið) á að fjalla um
lffið og tilveruna, eins og þetta
blasir við unga fólkinu f dag,
þvf unga fólki, sem poppheim-
urinn byggir allt sitt á. Dæmi
um slfka hljómlist er að finna
m.a. hjá WHO í mörgum
verkum þeirra og það eru ein-
mitt WHO ,, sem hafa skapað
það verk, sem hæst allra ber f
þessum stíl, meistaraverk, sem
vart verður nokkurn tfmann
slegið út: „My Generation".
NAFN: Cat Stevens (rétta
nafnið er raunar Stephen
Adams Georgiou, en hver
haldið þið að gæti orðið frægur
með slíkt nafn?).
ALDUR: 26 ára, fæddur 21.
júlí 1948.
HLJÓÐFÆRI: Gítar og
pfanó.
FERILL: Cat Stevens vakti
óvenju mikla athygli, er hann
skautzt fram á sjónar- og
heyrnarsvið poppheimsins árið
1966. Lag hans, „I Love My
Dog“, gaf fögur fyrirheit, bæði
sem tónsmið og vegna út-
setningarinnar, og næsta lag,
„Matthew And Son“ uppfyllti
svo sannarlega þau fyrirheit.
Komst það f efsta sæti vin-
sældalistans og poppveröldin
virtist brosa við Cat Stevens.
Hann þótti prýðisgóður laga-
höfundur og aðrir listamenn og
hljómsveitir kepptust um að fá
að hljóðrita lögin hans.
(Tremeloes komu bezt út úr
þeim slagnum: Þeir gáfu út á
plötu „Here Comes My Baby“
og náðu þar með aftur sinni
fornu frægð, þótt Brian Poole
væri ekki lengur söngvari
þeirra.) Næsta plata Cat
Stevens hét „I’m Gonna Get Me
næst búinn að gleyma honum,
þpgar hann komst aftur á kreik,
klyfjaður nýjum lögum, sem
hann hafði samið á sjúkrahús-
um og hressingarhælum. Stór
plata, „Mona Bone Jakon",
hlaut mjög góða dóma og eitt
lag af henni, „Lady D’Arban-
ville“, óður um fyrrverandi
lagskonu höfundarins, komst
hátt á vinsældalista um vfða
heim. Cat var greinilega að
hressast og síðan hefur hann
verið við beztu heilsu, a.m.k.
tónlistarlega séð. Fimm stórar
plötur hafa bætzt við, „The For
The Tillerman”, „Teaser And
The Firecat”, „Catch Bull At
Four“, • „Foreigner" og
„Buddha And The Chocolate
Box“, og allar hlotið feiknalega
góðar viðtökur. Nokkur lög af
þeim hafa komið út á litlum
plötum og náð góðum sætum á
vinsældalistum, ekki sfzt í
Bandaríkjunum, en Cat hefur
þó fyrst og fremst skapað sér
sess sem „breiðskífu-
Iistamaður.”
En þótt heilsan sé góð, er Cat
ekkert að reyna of mikið á sig.
Hann tekur lffinu með ró, gerir
aðeins það, sem hann langar til
og er ekkert að sperrast við að
græða nokkrar krónur (eða
A Gun“ og hlaut góðar móttök-
ur, þó ekki alveg eins góðar og
næsta plata á undan. En enginn
taldi þetta nein verkleika-
merki; Cat væri betri en svo, að
hann dytti upp fyrir með f jórðu
eða fimmtu plötu. En sú varð
raunin. „A Bad Night“ kom
næst og rétt skreið inn f neðstu
sætin á vinsældalistanum — og
nafnið var táknrænt á sinn
hátt: Martröðin skall yfir; Cat
Stevens reyndist vera með
berkla. Hann var úr leik í tvö ár
og poppheimurinn var sem
öllu heldur pund) í viðbót með
þvf að halda hljómleika úti um
allar trissur kvöld eftir kvöld.
Hann ferðast þangað, sem hann
fýsir að koma og hljóðritar
stórar plötur, þegar rétti
tíminn er kominn.
Tónlist hans er hans eigin
tónlist, ekki eftiröpun eða sam-
suðu-meðaltalstónlist. Hún er
stundum samtvinnuð þjóðlaga-
stefjum og stemningu, ekki sízt
grískri þjóðlagatónlist, enda er
faðir Cats griskur, en móðir
hans sænsk.
síðustu
forvöð
Pink Floyd
SLAGSÍÐAN vill minna
lesendur sína á, að á
sunnudaginn rennur úl
fresturinn til að skila til-
lögum um 100. plötuna í
samkeppninni, sem Slag-
síðan kynnti fyrir nokkr
um vikum. Verðlaunin
eru stór plata að eigin
vali sigurvegarans. Því
er skorað á ykkur, les-
endur góðir, að skrifa nú
strax i dag meðmæli með
þeirri plötu, sem ykkur
finnzt helzt vanta á list-
ann yfir 100 beztu stóru
plöturnar, setja síðan
bréfið I umslag, skrifa ut-
an á umslagið „Slagsíðan,
Morgunblaðinu, Pósthólf
200, Reykjavík“, setja
frímerki utan á og labba
með bréfið út að næsta
póstkassa. Ef bréfið berst
okkur með morgunpósti
á mánudag, verður það
tekið til greina, en úrslit-
in verða birt — að öllu
óbreyttu — fimmtudag-
inn 1. ágúst.