Morgunblaðið - 23.08.1974, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIfri FÖSTUDAGUR 23. ÁGUST 1974
Þorskklakið mis-
heppnaðist - loðnu-
klakið heppnaðist
DAGANA 29. júlí til 19. ágúst var
rannsókraskipið Bjarni Sæm-
undsson í hafrannsóknaleið-
angri umhverfis allt landið, eink-
um þó djúpt úti af Norðurlandi.
Verkefni leiðangursins voru
margvísleg, m.a. sjórannsóknir,
sem gerðar voru í samvinnu við
háskólann í Seattle, sem gerir út
ísbrjót í sama skyni um þessar
mundir. Tveir haffræðingar frá
Seattle voru með í ferð Bjarna
Sæmundssonar, en athygli haf-
fræðinga, sem fjalla um Norður-
höf, beinist mjög að Islandshafi,
því að þar er eitt megrn útstreymi
kalda sjávarins úr norðri. Mæl-
ingar leiðangursins beindust að
blöndun mismunandi strauma úr
norðri og suðri á þessu svæði og
myndunarsögu sjólaga.
Rannsakað var magn og út-
bn iðsla fiskseiða frá klaki yfir-
standandi árs. Slíkar rannsóknir
voru einnig gerðar á Árna
F'riðrikssyni og sovézku rann-
sóknaskipi. Rannsóknunum er
ólokið og munu endanlegar niður-
stöður vart liggja fyrir fyrr en í
lok ágústmánaðar. Ljóst er þó,
að loðnuklak yfirstandandi árs
hefur tekizt vel, en því miður
bendir allt til þess, að seiði þorsks
og ýsu hafi að þessu sinni átt
erfitt uppdráttar.
Varðandi jarðfræðilegar rann-
sóknir voru gerðar tilraunir til
töku setkjarna af hafsbotni og var
verk þetta unnið í samvinnu við
haffræðideild bandaríska sjóhers-
ins, sem lagði fram tækjaútbúnað
og tvo starfsmenn. Tilraunir þess-
ar voru gerðar á ýmsum stöðum
fyrir Norðurlandi, frá Eyjafirði
norðaustur í haf í þeim tilgangi að
kanna botngerðir á ýmsu dýpi.
Niðurstöður þessara tilrauna
verða notaðar við skipulagningu
og framkvæmd rannsókna á set-
lögum á hafsbotninum við Island
á næstu árum.
Rannsóknir á magni og fram-
leiðni svifþörunga voru gerðar á
vegum Þórunnar Þórðardóttur
mag. scient. M.a. var reynd ný
aðferð við slíkar rannsóknir í
— Lofsamlegir
l'rainbald af bls. 2 I
kynna þeim hverju sinni.
Lausnin á þessu vandamáli
getur einungis orðið útgáfa
veglegrar, handhægrar mynd-
listarsögu á norrænu máli, þar
sem myndlist er kynnt frá upp-
hafi og fram til dagsins í dag á
sern hlutlausastan hátt og til
slíks verks þyrfti að kalla
marga, en má ekki vera spegil-
mynd sérskoðunar eins manns.
Þá væri það einnig mikilsverð
kynning ef gefinn væri út
annáll um helztu listviðburði
hvers árs innanlands og dreift
sem víðast, hvorttveggja ætti að
vera viðráðaniegt og verða
mikill stuðningur íslenzkri
myndmennt.
Enginn skyldi halda, að norr
ænir og aðrir erlendir láti sér
lynda að vera lítillátir
þiggjendur þeirrar myndar,
sem við sjálfir viljum bregða
upp af íslenzkri myndlist með
takmörkuðum sýningum, —
álit þeirra á íslenzkri myndlist
er eðlilega mjög f samræmi við
þennan barnaskap í okkur.
Ég vildi vekja athygli á
þessum atriðum í sambandi við
sýningu þá, er hér var til um-
samvinnu við Pál Theódórsson
hjá Raunvísindastofnun Háskól-
ans.
í leiðangrinum var lokaða hólf-
ið á Hornbanka kannað. Nokkrar
veiðitilraunir voru gerðar og at-
huganir með leitartækjum bentu
til, að í hólfinu væri aðeins óveru-
legur fjöldi fiskjar af veiðanlegri
stærð.
Niðurstöður sjórannsókna, sem
liggja fyrir, sýna, að tiltölulega
hátt hitastig er í sjónum kringum
Island, einkum þó í yfirborðslög-
um eins og vænta mátti. Hafís-
ástand sjávar í Austur-Islands-
straumi er hagstætt nú f ágúst,
hverju sem fram vindur í vetur.
Athyglisverðar niðurstöður feng-
ust fyrir Vestfjörðum og úti af
Kögri. Þar gætti kaldsjávar í til-
tölulega ríkum mæli og inn-
streymi hlýsjávar var að sama
skapi lftið miðað við árstíma.
Hitastig á grunninu 25 sjómflur
frá Kögri var nú um 2@, sem er
4—5° undir meðallagi, og þar fyr-
ir utan var hiti undir 0°. Slíkur
kuldi hefur ekki mælzt áður i
ágúst á þessum sióðum, en næst
þessu kemst hitastigið í ágúst
1939. Kann hér e.t.v. að einhverju
leyti að vera fundin skýring á
fiskleysi á Hornbanka og jafn-
framt samþjöppun á bolfiski á
Halanum undanfarið, þ.e. að fisk-
urinn þéttist uppi á grunninu, þar
sem hann leitar undan kalda sjón-
um og sækir ekki norður fyrir
Kögur.
Þetta ástand í sjónum fyrir
norðanverðum Vestfjörðum
stendur vafalaust í orsakasam-
bandi við hið sérstæða veðurfar,
sem ríkt hefur hér í sumar. Lægð-
irnar hafa látið lítið á sér bera og
hefur þannig dregið úr streymi
hlýsjávar norður fyrir land. Þótt
lægðirnar láti nú e.t.v. aftur til
sín taka tekur það ástand sjávar
nokkurn tíma að breytast. Eru þvf
horfur á, að blöndun sjávar fyrir
Norðurlandi verði á næstunni
með öðrum hætti en venjulega og
göngur fisks þá e.t.v. einnig.
ræðu og sem fengið hefur
hreinskilnustu dóma, sem ég
hefi lengi séð í erlendum blöð-
um um íslenzka sýningu. Þess
skal getið, að 4 myndir seldust á
sýningunni, sem haldin var frá
3. maf til 9. júni, — Þrjár voru
eftir Sigríði Björnsdóttur, en
ein eftir Valtý Pétursson.
Einnig seldist dýrasta mynd
sýningarinnar (eftir Jóhannes
Jóhannesson), en reyndist svo í
einkaeign (!), en slíkar voru
fullmargar á sýningunni.
— Sprengingar
Framhald af bls. 1
morða“, þegar 16 skæruliðar voru
skotnir til bana, er þeir reyndu að
flýja fangelsi eitt. Einn iögreglu-
maður særðist f árásinni á stöð-
ina, en ekki er vitað um mannfall
hjá skæruliðum, sem kváðust til-
heyra marxfskum samtökum og
ncfna sig Byltingarher alþýðunn-
ar. Meðal þeirra bygginga, sem
skcmmdust f sprengingunum f
dag, voru tvær járnbrautarstöðv-
ar, og aðsetur vinstra arms æsku-
lýðshreyfingar Peronista. Lög-
reglan hafði bannað alla útifundi
á þessum degi, en engu að sfður
var mikil ólga um landið allt.
— Landbúnaður
Framhald af bls. 32
krónur, sem er 10.2% hækkun.
Skyr, sem kostaði áður 48.40 kr.
hvert kíló, hækkar nú í 53.20 kr.
eða um 4.80 kr. og er það 9.9%
hækkun. Smjör kostaði áður 200
krónur en hækkar nú í 245 kr. og
er það 22,5% hækkun. Fjörutíu
og fimm prósent ostur hækkar úr
kr. 326 kílóið í 351 kr. eða um 25
kr. og er hækkunin 7,7%.
Af einstökum kjötvörum má
taka sem dæmi: Súpukjöt hækkar
úr kr. 183 f 214 kr. eða um 31 kr.
og er það 16,9% hækkun. Kótel-
ettur hækka úr 257 kr. kílóið í 288
kr. sem er einnig 31 krónu hækk-
un eða 12,1%. Læri kostuðu áður
217 kr. kflóið en kosta núna 248
— hækkunin er því einnig 31
króna, sem gerir 14.3%.
• •
Okumaður á
rauðum Saab
Hinn 18. ágúst sl. rákust saman
Plymouth-bifreið og Simca á mót-
um Laugavegar og Klapparstígs.
Rannsóknarlögreglan biður öku-
mann á rauðum Saab, sem þarna
var staddur á vinstri akrein, að
gefa sig fram.
Efri deild Alþingis samþykkti í
gær frumvarp um viðnám gegn
verðbólgu, að viðhöfðu nafna-
kalli, með 13 atkvæðum gegn 5, 2
þingmenn voru fjarstaddir. Er
fumvarpið þannig afgreitt til
ríkisstjórnarinnar sem lög frá
Alþingi.
Ragnar Arnalds, formaður
Alþýðubandalagsins, sagði, að
ekki væri flokkslegur ágreining-
ur um framlengingu bráðabirgða-
Iaganna um einn mánuð né nauð-
syn þess að gefa hæfilegt svigrúm
til stjórnarmyndunar, hverjir svo
sem að slíkri tilraun stæðu. Ekki
væri heldur ágreiningur um
hækkun á verðlagsgrundvelli
landbúnaðarafurða, sem ekki yrði
með neinni sanngirni frestað
lengur. Hins vegar væru Alþýðu-
bandalagsmenn andvígir því, að
hækkun landbúnaðarafurða væri
hleypt út í verðlagið. Flutti hann
tillögu um, að verðhækkun land-
búnaðarafurða yrði greidd niður
úr ríkissjóði og fullyrti, að til
slíks myndu nægja 50 milljónir
króna.
Ragnar mótmælti því, að
Alþýðubandalagsmenn hefðu
Siglufirði, 22. ágúst.
JARÐGÖNGIN við Siglufjörð,
Strákagöng, hafa ætfð frá því þau
voru opnuð með viðhöfn af þáver-
andi samgöngumálaráðherra, Ing-
ólfi Jónssyni, 10. nóv. 1967, verið
ómetanlega samgöngubót fyrir
Siglfirðinga, en svo virðist, að
þeim hjá Vegagerðinni hafi fund-
ist nóg komið að göngin væru
opnuð með viðhöfn, þvf viðhaldi
þeirra og hreinsun hefur verið
mjög ábótavant, ef undan eru
skildar helmingi of dýrar hurðir
fyrir gangamunnana, sem settar
voru í október 1971. Þessar hurðir
hafa angrað mjög þá, sem um
göngin hafa þurft að fara, jafnt á
sumrum og þó aðallega vetrum.
En hæð dyraumbúnaðar er mjög
takmörkuð eða aðeins 380 sm þótt
hæð ganganna sjálfra sé um 480
sm. I fyrstu voru hurðirnar marg-
sinnir teiknaðar eða teikningar
leiðréttar vegna mistaka teikni-
stofu vegamála og að auki rangt
hannaðar, þar sem vitað var, að
hurðarbúnaður útilokaði ákveðna
r
Arni meiddur
ÁRNI Stefánsson, markvörður
Fram, meiddist illa á æfingu með
Fram í fyrrakvöld. Lenti Árni i
„samstuði" við einn af félögum
sínum og fékk svo mikið högg á
andlitið, að hann kinnbeinsbrotn-
aði. Var gerð aðgerð á honum á
sjúkrahúsi í gær. Er sennilegt, að
hann geti ekki verið meira með í
knattspyrnunni f sumar.
— Bensín
Framhald af bls. 2
þetta endurflutt af fjármálaráð-
herra, en ekki fráfarandi ríkis-
stjórn, og bæri því verðandi
meirihluti Framsóknar- og Sjálf-
stæðisflokks á þvf alla ábyrgð.
Pétur Sigurðsson sagði, að sjálf-
stæðismenn væru ekki bundnir
af stuðningi við þetta frumvarp.
Fjármálaráðherra talaði síðastur
og endurtók, að frumvarp þetta
væri flutt af sér og á sína ábyrgð.
Málinu var síðan vísað til 2. um-
ræðu og fjárhags- og viðskipti
nefndar.
ekki bent á leiðir til tekjuöflunar-
ríkissjóðs. Þvert á móti hefðu þeir
verið óragir að benda á leiðir til
nýrrar skattheimtu til tekju-
öflunar fyrir ríkissjóð. M.a. hefðu
þeir viljað að söluskattur kæmi á
Framhald af bls. 31
óæskilegt enda allra veðra von.
Það eru aðeins Akurnesingar
og Keflvíkingar, sem sloppnir eru
úr fallhættunni, og þessi tvö lið
eiga einnig ein möguleika á Is-
landsmeistaratitilinum í ár. Eins
og staðan er nú hafa KR og Valur
12 stig, Vestmannaeyjar 10 stig,
Fram, Víkingur og Akureyri 9
stig. KR á eftir að leika við Fram
og Akranes, Valur á Keflavík og
Víking eftir, Vestmannaeyjar
eiga Akureyri og Keflavík eftir og
Fram á KR og Akureyri eftir.
Ljóst má því vera, að ýmislegt
getur gerzt enn í mótinu, en til
þess að svo fari, að sex lið verði
jöfn á botninum, þurfa leikir, sem
vöruflutninga, aðallega tunnu-
flutninga, sem stundaðir hafa ver-
ið á undanförnum árum. Öeðli-
lega oft hafa þessar hurðir, sem
opnaðar eru með rafbúnaði bilað,
og hafa bílar oft lokast inni þess
vegna og bilstjórar þurft að ganga
nokkurra km leið til að tilkynna
bilun, oft í misjöfnum veðrum.
Einnig hafa stórir bílar oft rekið
sig upp f dyrabúnaðinn, ekki þó
alltaf fyrir það, að bílarnir hafi
verið of háir heldur vegna þess,
að mold og grjót þekur steypt gólf
ganganna og á vetrum klaki.
Nú I dag rakst enn einn billinn,
eða tengivagn bíls, upp i. Að
þessu sinni varð bflstjórinn fyrir
tugþúsunda tjóni. Þessi bílstjóri
er úr Reykjavík. Hafði hann tekið
að sér ftutninga á tunnum í stór-
um stíl frá Tunnuverksmiðju
ríkisins til Suðurlands og útbúið
vagn sinn samkvæmt því. Hann
sagðist hafa leitað sér upplýsinga
hjá vegamálaskrifstofu i Reykja-
vík um hæð ganganna. Fyrstu töl-
urnar, sem hann fékk, voru 320
— Norsk nefnd
Framhald af bls. 15
Um 70% meðalaflaverðmætis
síðustu sex ára hafa fengizt innan
50 mílna, en rúmlega 5% á
svæðinu milli 5 til 200 mílna. Afli
útlendinga að 200 mílum var að
meðaltali 80.800 lestir.
Nefndin telur ekki tímabært að
gera tillögur um stærð lögsög-
unnar. Nefndin vil heldur ekki
gera tillögur um, hvort ákveða
skuli ólikt veiðifyrirkomulag við
hina ýmsu hluta strandlengj-
unnar fyrr en niðurstöður haf-
réttarráðstefnunnar liggja fyrir.
Alþjóðlegir samningar eru
taldir nauðsynlegir til að tryggja
skynsamlega nýtingu norska Is-
hafsstofnsins þrátt fyrir útfærslu.
Með útfærslu í 50 milur fá
Norðmenn yfirráð yfir nánast öll-
um ufsastofninum við Norður-
Noreg og honum öllum með út-
færslu i 200 mílur. Ufsaveiði
Norðmanna hefur verið
15—25.000 lestir á síðari árum, en
helztu miðin eru við Bretland og
þeir geta misst þau.
ferðagjaldeyri, sbr. frétt á öðrum
stað i blaðinu í dag. Að ræðu
Ragnars lokinni var frumvarpið
samþykkt sem lög, sem að framan
greinir.
eftir eru, að fara þannig:
Fram þarf að vinna KR, Vík-
ingar vinna Akurnesinga, Akur-
eyringar vinna Vestmannaeyinga,
Keflvíkingar vinna Val, Akranes
vinna KR, Akureyri og Fram að
gera jafntefli, Vestmannaeyjar
vinna Keflavík og Vikingur
vinnur Val. Allt þetta gæti vissu-
lega gerzt, þótt segja megi, að
slíkt verði að teljast heldur ólík-
legt.
Út frá þessu er svo hægt að
setja dæmið upp á nær óteljandi
hátt og fá margar útkomur. Það
eina, sem fyrir liggur, er, að botn-
baráttan verður aftur tvísýn og
ekki er óliklegt, að úrslitaleikur
eða leikir þurfi að fara fram, áður
en endanlega verður úr því skorið
hvaða lið leikur á mölinni næsta
sumar.
sm, en þar sem hann hafði heyrt,
að þau væru hærri, en vissi ekki
fyrir víst, hafði hann tal af öðrum
aðila hjá skrifstofunni, sem gaf
honum upp 4 metra, en fékk síðan
staðfestingu á 3,80 m og útbjó
hann vagna sína samkvæmt þvf.
Hann ók norður og mjög varlega i
gegnum göngin á leiðinni hingað.
Hann varð var við, að aðeins
naggaði í eitt horn á tengivagni,
en kom ekki að sök og slapp í
gegn. Þegar kom að munnanum
Siglufjarðarmegin slapp bíllinn
sæmilega i gegn án þess að koma
við, en sennilega hefur tengivagn-
inn farið upp í einhverja drullu-
hæðina, sem í göngunum er, þvi
að hann rakst upp í öryggisbita,
sem er til varnar hurðunum, og
stórskemmdist vagninn.
Einmuna veðurblíða og þurrka-
tið hefur verið á Norðurlandi í
sumar og einu drullu- og bleytu-
blettirnir eru inni í Strákagöng-
um, og bílar verða ein drullueðja
og verða enn í dag við að keyra
gegnum þau. — Steingrimur.
t
Frænka okkar,
MARGRÉT HALLDÓRSDÓTTIR,
Vatnsskógum, Skriðdal,
verður jarðsungin frá Þingmúlakirkju laugardaginn 24. ágúst kl.
2 e h
Laufey Sólmundsdóttir,
ívar Björgvinsson.
Ný lög frá Alþingi:
Viðnám gegn verðlxilgn
Varð fyrir tugþúsunda-
tióni í Strákagöngum
— Verða sex