Morgunblaðið - 23.08.1974, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. AGOST 1974
29
BRUÐURIN SEIvf
HVARF
Eftir Mariu Lang
Þýðandi: Jóhanna Kristjónsdóttir
33
brugðið sér inn á salernið og svo
fór að rigna og þegar ég leit út
næst var bfllinn horfinn.
Meira hafði Kalli ekki að segja,
en þetta dugði og vel það til að
Christer sendi lögreglumann til
að sækja eiganda Saabbílsins. Og
hann hugsaði með sér, að sannar-
lega væri það notaleg tilhugsun
að geta loksins staðið augliti til
auglitis við unga manninn i
rólegu og ábyrgu umhverfi án
nokkurrar truflunar frá móður-
sjúkum kvenmanni, sem virtist
hafa hugann bundinn við það eitt
að hlífa Lars Ove Larsson.
En ljóshærði verkfræðingurinn
kom ekki einn. Dina Richardsson
kom tiplandi við hlið hans og
fyrir vit lögregluforingjans lagði
púður- og ilmvatnsangan, svo að
honum þótti nær því nóg um. Hún
leit á Christer og sagði í bænar-
rómi, en dillaði sér þó eilítið:
— Eg kom nú með Lars
Ove.. .það væri alveg eftir þér að
vera svo andstyggilegur við hann,
að honum veitti ekki af góðum
aðstoðarmanni.
Christer leit af henni og
tautaði:
— Hreint ekki ómögulegt.
Lars Ove rauk upp.
— Hvað f fjáranum á þetta að
þýða? Hvað áttu eiginlega við? Ég
hef ekkert...
Christer greip mynduglega
fram í fyrir honum.
— Þessa vísu hefurðu haft yfir
fulloft við okkar fyrri fundi og ég
hef ekki haft sérstaka tiltrú á
henni. Sá maður er ekki nötrandi
taugahrúga, sem hefur hreina
samvizku.
— En Christer þó!
Dina hallaði sér biðjandi að
honum. Hún hrökk þó til baka,
þegar hann sagði logandi af
illsku:
— Hefur þú hugmynd um,
hvað gerðist á föstudaginn meðan
þú varst að bíða eftir Anneli á
Lillgötu? Nei, en kannski þú
spyrjir Lars Ove! Hann getur
svarað þvi. Hann getur sagt þér,
að Anneli hraðaði sér út um bak-
dyrnar til að hitta hann eins og
þau höfðu orðið ásátt um og hann
tók hana upp i bflinn til sfn.
Dina greip tortryggin andann á
lofti og glápti hálfopnum munni á
manninn við hlið sér.
Andfit Lars Ove var orðið náfölt
og þegar hann sá viðbrögð Dinu
sagði hann fullur ákefðar:
— Nei! Nei! Þannig bar það
alls ekki við! Við höfðum ekki
komið okkur saman um eitt né
neitt! Þetta var allt saman bölvuð
tilviljun. Hún kom hlaupandi yfir
götuna f rigningunni og þá opnaði
ég auðvitað dyrnar og sagði:
„Stökktu inn.“ Ég hafði ekki hug-
mynd um, hvaðan hún var að
koma, ég spurði bara, hvort ég
ætti að aka henni heim og þá
sagði hún: „Hvert ertþú að fara?“
og þá sagði ég henni, að ég þyrfti
að fara til Hammarby, sem er
fyrir norðan bæinn til að sækja
birkihríslur, sem ég ætlaði að
nota við skreytingarnar í
kirkjunni. Þá sagði hún og rödd
hennar var afar einkennileg: „Ég
verð þér samferða. „Ég man, að
ég leit á hana, því að hún var svo
torkennileg í rómnum, en svo
steinþagði hún og við ókum gegn-
um bæinn og út á þjóðveginn
og...
Skyndileg þögn hans kom svo
óvænt, að báðir áheyrendur hans
hrukku við.
— Haltu áfram, hvíslaði Dina.
— I guðs bænum haltu áfram.
Brot úr sekúndu velti Christer
fyrir sér, hvort hann væri kominn
á leiðarenda. En svo strauk Lars
Ove fingrum gegnum hárið á sér
og hrópaði upp:
— Ég veit það trúir mér eng-
inn. Ég hef vitað það allan tímann
Ég —
— Hvað er svona ótrúlegt?
Hvernig endaði bflferðin?
— Hvernig hún endaði?
Ég skil að þig langar aö lesa blaðið, en skil ekki áhuga
þinn á hjúskapartilboðsdálkunum.
Hann hló tryllingslegum hlátri
og svo sagði hann þau orð, sem
heyrzt höfðu frá upphafi þessa
máls:
— HÚN HVARF! Úti á miðjum
þjóðveginum. Hvarf inn i skóg-
inn. Og gufaði upp!
NÍUNDI KAFLI.
Hann hafði að vísu lýst því yfir,
að enginn myndi fáanlegur til að
trúa því, sem hann sagði. Engu að
sfður var hann mjög sár að sjá
efasemdarsvipinn á andlitum
þeirra.
— Já, þið glápið! En það er
ekkert á móts við það, sem ég
glápti, þegar ég kom með birki-
hrfslurnar í eftirdragi niður að
bílnum mínum og sá, að hann var
mannlaus. Og ef ég hefði ekki
verið sá algeri fjábjáni sem ég er
þá hefði ég geymt pappírsmiðann
og sýnt ykkur hann. ..
Dina fitlaði óstyrkum fingrum
við töskuna sfna og sagði slitrótt-
um rómi:
— 0, guð minn góður, þú verð-
ur að hjálpa okkur, svo að við
skiljum hvað hann er að blaðra
um. Hvaða pappírsmiði og hvers
vegna? Og hvar voruð þið, þegar
hún hvarf? Voruð þið komin alla
leið til Hammarsby?
— Er ekki bezt fyrir alla, að
Lars Ove geri grein fyrir einu í
einu? Þið ókuð í norðurátt frá
bænum? Hvað töluðuð þið um?
— Ekki neitt sérstakt, sagði
hann þverlega. — Það er að segja
bara um veðrið og að þurrkurnar
hefðu ekki undan. Skyggnið var
afleitt og ég varð að hafa allan
hugann við aksturinn. Þegar við
höfðum beygt inná veginn ti
Hammarby sagði hún — og rödd-
in var svo skrftin...
Og rödd Lars Ove var lfka skrít-
in, þegar hann hafði yfir orð
látnu stúlkunnar:
„Þegar við vorum lítil og skipt-
umst á leyndarmálum lofuðum
við að kjafta aldrei frá. Get ég
enn treyst þér?“ Ég varð auðvitað
VELVAKAIMDI
Velvakandi svarar i sima 10-100
kl 1 0 30 — 11.30, frá mánudegi
til föstudags.
0 Vinstri stjórn
hafnað
Þorkell Hjaltason skrifar:
„Ég get ekki stillt mig um að
láta í ljós ánægju mína með það,
að slitnað hefur upp úr viðræðum
vinstri flokkanna um stjórnar-
myndun, og ég held, að meirihluti
þjóðarinnar andi léttar á eftir.
Þessar viðræður voru þegar í
upphafi bein skrumskæling á lýð-
ræði, eins og það hugtak er skilið
i hinum vestræna heimi.
Staðreynd er, að þjóðin hafnaði
vinstri stjórninni f tvennum nýaf-
stöðnum kosningum eins og prós
enttala sannar bezt, því að Sjálf-
stæðisflokkur og Alþýðuflokkur
fengu samanlagt um eða yfir 52%
allra greiddra atkvæða f landinu.
En þessu vildu kommar ekki
una og lögðu á það þunga áherzlu
að reyna að berja saman aftur-
gengna vinstri stjórn, og þá að
sjálfsögðu með austrænt stjórn-
skipulag i huga, og allir vita
hvernig það er í hinum kommún-
íska heimi, þar sem minnihlutinn
kúgar meirihlutann með alls kon-
ar bellibrögðum.
0 Vegizt á
með orðum
Nú hefði það f sjálfu sér verið
vinstri flokkunum skyldast að
leysa sjálfir það efnahagsöng-
þveiti, sem þeir voru búnir að
koma þjóðinni í á þessum þriggja
ára stjórnarferli sfnum, en bitur
reynsla sýnir, að það geta þeir
ekki og hafa aldrei getað.
En til að striða þessum vinstri
flokkum svolftið gæti þjóðin sagt
við þá með góðri samvizku sömu
orðin og Hrafn hinn rauði mælti
við Sigurð Hlöðvisson Orkneyja-
jarl í Brjánsbardaga er jarl bað
hann að taka upp merki sitt í
orrustunni, en allir höfóu þeir
fallið, er merkið báru.
En Hrafn mælti við jarl: „Ber
þú sjálfur fjanda þinn.“
Jarl mælti: „Það mun vera mak-
legast að fari allt saman, karl og
kýll.“ Tók hann þá merkið af
stöng sinni og kom á millum
klæða sinna, og litlu sfðar var jarl
skotinn spjóti í gegn.
Já, þannig er þessi alkunna
saga, og ef til mill vætti nokkurn
lærdóm af henni draga, sem ekki
yrði þá í vil vinstri öflunum i
landinu.
En þó oft sé hart deilt í pólitík-
inni hér á landi munu þó orrustur
vfkingaaldar aldrei háðar verða
hér á landi með vopnavaldi, held-
ur munu menn vegast á með orð-
um einum og það látið duga, þvf
orðsins list hefur alltaf skipað
öndvegið hjá þjóðinni.
0 Sterk og
samhent stjórn
Það er þess vegna sterk nauð-
syn á því, að meirihluta umbóta-
aflanna takist að koma á sterkri
og samhentri stjórn með nýjar
stefnur og straumastjórn, sem
fær sé um að leysa farsællega
þann vanda, sem við er að etja.
Og það er beinlínis skylda allra
þjóðhollra tslendinga að styðja
væntanleg stjórnvöld í þvi erfiða
og vandasama starfi, sem þeirra
bíður og kallar á ýmsar vanda-
samar úrlausnir á þessum við-
sjálu og breytilegu tímum.
Og það er von min, að nú horfi
allt til réttrar áttar, landi og lýð
til hags og heilla.
Reykjavík í ágúst 1974,
Þorkell Hjaltason." .
0 Aðstaða
við Skógafoss
Sigrfður Sverrisdóttir skrifar:
„Mig langar til að koma á fram-
færi spurningu um hver beri
ábyrgð á því ófremdarástandi,
sem ferðafólk verður að sætta sig
við, vilji það eiga áningarstað við
Skógafoss eða þar í grennd.
Á ég þar ekki við hið ágæta
Eddu-hótel, heldur illfæran veg
að fossinum og hreinlætisaðstöðu
sem er jafn frumstæð og þegar
land byggðist. Og þó, þá hefur
skógurinn eflaust getað skýlt
þeim, sem þurftu að gera þarfir
sínar.
Á sveitin enga forystumenn,
sem hafa komið auga á þetta eða
hafa vilja til að hnippa í þá, er um
hreinlæti og ferðalög landsmanna
eiga að sjá?
Ef til vill er tekið meira mark á
þeim en óbreyttum ferðamanni.
Sigríður Sverrisdóttir."
Það þýðir náttúlega lítið að
velja sér þá staði til áninga, sem
ekki hafa nauðsynlegan útbúnað
til að taka við slíkum heimsókn-
um, og liklegast verður það seint,
að hreinlætisaðstöðu verði komið
upp á hverjum þeim stað, er ætla
má, að ferðafólk fýsi að nema
staðar á og gista um hrið.
0 Hver söng
þjóðsönginn
fyrst?
Jóhanna Rockstad hringdi í til-
efnu bess, að nú í sumar var hald-
ið hátíðlegt, að 100 ár voru liðin
sfðan Islendingar eignuðust þjóð-
sönginn.
Eins og kunnugt er, var hann
fyrst fluttur f Dómkirkjunni að
viðstöddum konungi íslands og
Danmerkur, en nú er spurningin
sú hver hafi sungið hann við það
tækifæri.
Jóhanna telur, að það hafi verið
kona, en við höldum, að það hafi
verið kirkjukórinn, sem annaðist
frumflutninginn.
Jóhanna telur, að konan hafi
haft Guðjohnsen að eftirnafni,
sem vel gæti verið, þvf að dómorg-
anistinn var Pétur Guðjohnsen.
Væri fróðlegt að fá úr þessu
skorið.
0 Götu- og gang-
stéttahreinsun
Sigríður Hallgrímsdóttir, búsett
i Laugarneshverfi, sagðist hafa
verið að lesa um götuhreinsunar-
mál hér í dálkunum. Hún sagðist
hins vegar ekki hafa orðið vör við,
að götur eða gangstéttir væru
hreinsaðar reglulega á þeim slóð-
um, sem hún býr.
Hún sagði, að i mesta lagi færi
bíll um einu sinni til tvisvar á ári,
og það væri allt og sumt.
Nú mun það vera svo, að í ibúð-
arhverfum er ætlast til, að íbú-
arnir sjái um að sópa gangstéttir
fyrir framan hús sín, en götusóp-
un annast borgin. Hins vegar er
það miklum vandkvæðum bundið,
þar sem alla jafna er þétt bflaröð
við flestar gangstéttarbrúnir.
Sigriður sagðist vera þeirrar
skoðunar, að auglýsa þyrfti hven-
ær ætti að sópa göturnar, þannig
að bfleigendur gætu hagað sér
samkvæmt því.
Enhfremur sagðist hún viss urn
að eina ráðið til að fá fólk til að
ganga vel um á almannafæri og
fleygja ekki rusli á göturnar vær
að sekta slóðana, og erum við ekk
frá því, að þetta sé öldungis rétt.
Afmæli
Fram liald af bls. 2 I
brimgarða við Flateyjardal og
Fjörðu. Eða er það ekki? Og stór-
hríðar og hrakviðri uppi á fjall-
garðinum á milli. A þess háttar
dögum og dægrum gat kallið
komið til ljósmóðurinnar, nær-
konunnar, yfirsetukonunnar,
ekki síður en í blíðviðrinu. Held
ég því, að ekki hafi verið á færi
neinar smákonu að færa sig á
miíli yfir fjallið, hvernig sem
viðraði og færi var, er ófært
reyndist á báti.eða um f jörur.
I umdæminu bjuggu lengi í tið
Sigurveigar um 3 hundruð manns
og viðkoman var þó nokkur og
ferðir margar. Man ég ekki betur
t.d. en að 16 alsystkini hafi séð
dagsins ljós í fyrsta skipti á Eyri
og 17 í Útibæ, 12, 10 og 9 á ein-
hverjum öðrum og þar fram eftir
götunum. Ljósmóðurár konunnar
á Bjargi urðu 50.
Margar sögur og miklar hafa
verið skráðar og á prent settar um
merkilegar ljósmæður. En skyldi
nokkur hafa sett orð um konuna á
Bjargi á prent? Ekki veit ég til
þess. Eða hversu koma hennar gat
orðið mikil koma inn í afskekktar
baðstofur, þar sem beðið var milli
vonar og ótta og engin leið var að
ná til læknis, hvað mikið sem út
af bar. Og hver eru svo eftirlaun-
in og hvar skyldu þau vera niður-
komin?
Stjórnendur Flateyjarhrepps
sendu einhvern tíma bænarskrá
til landlæknis fyrir sunnan og
báðu hann um lyf, sem hafa mætti
til ígripa á eynni til hjálpar í
viðlögum, þegar örðugt eða
ómögulegt var að ná til læknis í
landi. Til þess ráðs var gripið á
einstaka stað öðrum. Hrepps-
nefndin hafði Sigurveigu í huga
til að miðla lyfjum úr kassanum,
því að hún vissi meiri skil á sjúk-
dómum og lyflækningum en allir
aðrir þar. Að því sinni sem oftar
reyndist leiðin löng fyrir svarið
að komast norður. Vikur liðu og
mánuðir, en ekkert svar kom.
Þá var það að Sigurveig litla
Ölafsdóttir brá sér suður fyrir
jöklana og varð þó vitanlega að
fara allan krókinn kringum hálft
landið. Hún leitaði uppi land-
lækni sjálfan, sem þá var Vil-
mundur Jónsson, og segja kunn-
ugir, að hún hafi þá talað við
hann íslenzku tæpitungulaust.
Síðan hélt hún aftur heimleiðis og
hafði meðferðis vænan lyfjakassa
og leyfi til að láta úti meðul án
lyfseðla eftir umtali við héraðs-
lækni gegnum talstöð. Eftir það
var apótek I Flatey þar til hún
fluttist til lands 1968, ein þeirra,
er allra síðast yfirgáfu byggðar-
lagið.
Ekki veit ég, hvort eykonan úr
Aðaldalnum og Hermann á Bjargi
stigu síðust allra eða næst siðust
upp úr skutnum í Húsavfk á
Garðarshólma. En nauðugust
allra munu þau hafa farið af
hafnarbakka Flateyjar.
Sálarhraust og hressileg heim
að sækja hafa þau nú tekið sér
dvalarstað í einu af hitaveitu-
húsum Húsavikur. I dag, 12. júlí,
eru þau þó að heiman. Kannski
finnst henni einhvern veginn
minna gaman nú að hafa kringum
sig fullt hús ættingja og vina
heldur en meðan hún var I ríki
sínu heima á Bjargi fyrir 20
árum, 12. júli.
Til Húsavíkur eru og komin
börn þeirra 4: Jón fyrrv. oddviti
Flateyjarhrepps, Ragnar, Hildur
og Bára. Ásta ljósmóðir býr í
Reykjavík og Unnur í Vestmanna-
eyjum.
Berist talið að Flatey inni hjá
þeim liggur það sízt í láginni, að
bæði hafa þau skarpan skilning á
því sem öðru, að engin efni hafi
Islendingar á því að láta eyna
ónotaða til langframa.
öll skulum við svo lifa vel og
lengi í þeirri heilsusamlegu von
og vissu, að forsjónin ætli Flatey
annað og betra hlutskipti þegar
stundir lfða.
Eg hef ekki ráð á eða rúm til að
lengja þetta með ættfærslum.
Þær geta allir fengið frá ná-
frænda Sigurveigar, Indriða á
Fjalli.
Bjartmar Guðmundsson.