Morgunblaðið - 24.09.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. SEPTÉMBÉ’r" Í974
fölk — folk — folk — folk
Hrafn Sveinbjarnarson II, sem Bjarni var me8 frá
1966 til 1969.
„ÉG segi ekki, að ég hafi
ekki hugsað dálítið stíft til
félaga minna á góðviðris-
dögum á vertíðinni F vetur,
svona hvar þeir væru og
hvort þeir væru að fá'ann,
en annars sé ég ekkert eftir
því að hafa farið í land,"
sagði Bjarni Þórarinsson
hafnarstjóri í Grindavík og
kunnur skipstjóri þar, sem
hætti sjómennsku eftir síð-
ustu vertíð, 45 ára að
aldrei, eftir að hafa stundað
sjóinn óslitið í rúm 30 ár.
Bjarni þótti heppinn skipstjóri
og aflamaSur vel í meSallagi og
hafSi veriS fengsæll á Hrafni
Sveinbjarnarsyni III síSustu ðrin
áSur en hann fór í land. Okkur
fannst forvitnilegt, aS maSur á
bezta aldri meS gott skip tæki allt
f einu þá ákvörSun aS fara í land
og spurSum Bjarna um ástæSurn-
ar og hvernig honum liSi I landi,
þar sem hann var aS störfum á
vigtinni I Grindavlk.
Hálfgerðir öskukarlar
— Þetta var búiS aS brjótast I
mér r tvö ár áSur en ég tók ákvörS-
unina. Ég hef horft á menn, sem
fá’ann. Annars er ekki mikiil tími
til aS hugsa um tilfinningar sínar
yfir hávertlSina, þvf aS þetta er
geysilega umfangsmikiS og tíma-
frekt starf. ÞaS má segja aS þá
daga, sem allir bátar eru á sjó
komist ég heim svona um átta-
leytiS á morgnana. ÞaS þarf aS
huga aS öllu niSri á bryggju, skrifa
út allar nótur og reikninga og svo
taka skip inn i höfnina. Annars fer
nú lóSsstarfiS aS leggjast hér niS-
ur, ef ekki verSur löguS aSstaSan
hér til móttöku á flutningaskipum.
Já, ég er alveg á því aS ég hafi
tekiS rétta ákvörSun.
„Fannst ég aldrei of gamall
til að vera til sjós”
Rætt við Bjarna Þórarinsson fyrrum
skólastjóra í Grindavík um það að
f ara í land á bezta aldri
hafa fariS I land of fullorSnir, og
þessir menn fá yfirleitt ekki vinnu
nema viS lélegustu störf, svona
hálfgerSir öskukarlar. þótt þaS sé
alls ekki sagt I niSrandi merkingu.
MaSur, sem t.d. er orSinn 55 ára
gamall, á svo erfitt meS aS aSlaga
sig nýjum störfum, þvl aS þaS
eina, sem hann hefur nokkru sinni
lært og þaS eina. sem hann kann,
er aS vera sjómaSur og hann er
varla hæfur I önnur störf.
— Nú ert þú maSur á bezta
aldrei.
— Já, mér hefur aldrei fundist
ég vera of gamall til aS vera til
sjós og raunar hefur sjómennskan
aldrei veriS mér léttari en einmitt
slðustu árin, þvi að það var ekkert
sem kom manni á óvart lengur.
Nú svo er annað mikilvægt atriði
og það eru llfeyrissjóðsmálin. Sjó-
menn borga meira I Iffeyrissjóði en
þorri landsmanna. en aðeins
2—3% þeirra eru það lengi til
sjós að þeir fái notið réttinda
sinna. Flestir fara I land I illa
launuS störf og llfeyrissjóðs-
greiðslurnar verða svo litlar að
afkoman þegar að lifeyrisgreiSsl-
um kemur er hreinlega hlægileg.
Þetta spilaði Ifka inn I hjá mér.
— Konan þín hefur væntanlega
glaSst yfir þvi að fá þig I land?
— Það held ég.
— Hvernig hefur þér gengið að
aðlagast llfinu I landi, er enginn
órói I þér?
Nánari tengsl
— Það get ég varla sagt. Nú
svo hefur það auðvitað haft sitt að
segja, að I þessu starfi er ég I
jafnvel nánari tengslum við félaga
mina af sjónum en ég var fyrir.
Hafnarvigtin er mikil miSstöð sjó-
mannanna Hér koma menn sam-
an til að spyrja frétta og skrafa um
þau mál, sem efst eru á baugi og
yfir annatimann er ég svo til allan
timann með þeim niðri á bryggju.
— HvaS segja félagar þinir um
ákvörðunina? '
— Þeir eru sammála um aS ég
hafi gert rétt og ég er ekki frá þvi
að þessi ákvörSun min hafi vakið
einhverja þeirra til umhugsunar
um eigin framtið. Ég segi ekki, að
ég hafi ekki stundum hugsað stift
til þeirra á góðviðrisdógum á
vertíðinni í vetur, svona hvar þeir
væru og hvort þeir væru aS
Bjarni Þórarinsson
14 ára upp á 1 /2 hlut
— Svo við snúum nú venjunni
við. þá væri gaman svona undir
lokin að fá aS heyra stutt ágrip af
þinum sjómennskuferli.
— Ég er fæddur í Garðinum
1928 og foreldrar minir voru
Þórarinn Guðmundsson og Svein-
borg Jensdóttir. Ætli ég hafi ekki
verið 9 ára þegar ég fékk fyrst að
fara i róður á opnum báti og mað-
ur fékk að fara róður og róður. Ég
held að minn mesti skóli hafi verið
sjómennskan á opnu bátunum og
ég held að sjómenn kynnist ekki
starfinu betur en á þann hátt. Ég
var 14 ára þegar ég fór alveg til
sjós og þá upp á 'h hlut á Freyju
frá Sandgerði. Árið eftir réðst ég á
Faxa frá Garði með hinum lands-
kunna aflamanni Þorsteini heitn-
um Þórðarsyni. Hann var enginn
kraftfiskimaður, en fór ákaflega
vel með allt sitt. Hjá honum fékk
ég mikinn og góðan skóla og var
hjá honum allt fram til ársins
1949, en það haust fór ég i Sjó-
mannaskólann og útskrifaðist vor-
ið 1951. Ég fékk þá að flýta
nokkrum prófum, svo ég kæmist á
lúðuveiðar. Það var báturinn
Svanur frá Keflavík og ég man að
við mokfiskuðum. Fengum um 18
tonn af stórlúðu á tæpum 4 sólar-
hringum. Ég var siðan með
Sæmund, hjá sama útgerðar-
manni, en það gekk illa, ég var
alltof ungur og hafði ekki nægi-
lega reynslu.
Stærsta kastiS
— Hvenær fluttist þú til Grinda-
vikur?
— Það var árið 1 954, þá tók ég
við Hafdisi GK, sem var 40 tonna
bátur og það hefði mátt ganga
betur. 1 960 réðst ég svo til Jóns
Gislasonar i Hafnarfirði og var
með skip frá honum fram til 1966.
Ég reri frá Grindavík á vertíðun-
um. Ég var með Fróðaklett, Fagra-
klett og Fram og ég held að árið,
sem ég var með Fram hafi verið
skemmtilegasta árið mitt á sjón-
um, því að það var alveg sama
með hvaða veiðafæri við vorum,
það gekk alltaf sérstaklega vel. Ég
get nefnt dæmi. er við vorum með
þorskanótina um vorið 1964, það
var á sumardaginn fyrsta og við
fengum stærsta kast sem ég hef
nokkru sinni séð. Þegar við vorum
búnir að þurrka var einn hringur
eftir úti. Við vorum búnir að háfa
nokkur tonn um borð, er öll poka-
festingin slitnaði og rifnuðu út
eftir teininum. Við slökuðum
tveimur hringjum til viðbótar út
og náðum að binda upp aftur. Það
stóð á endum, að þegar við vorum
búnir að háfa allt, sem eftir var í
netinu, 64 tonn, var báturinn orð-
inn kjaftfullur. Ég get ekki imynd-
að mér hve mikið hefur verið í
kastinu
— Hvenær tókstu svo við
Hrafninum?
— Það var árið 1966, að ég réð
mig skipstjóra hjá Þorbirni H/F.
Ég tók þá við Hrafni Sveinbjarnar-
syni II og var með hann til 1969,
er ég tók við Hrafni III og var með
hann þar til ég fór í land.
— Hvernig aflamaður varstu?
— Ég hef verið svona vel i
meðallagi.
— Einhvern tíma hefur þú nú
komist i hann krappan á þínum
sjómennskuferli. Heldur þú að þú
vildir ekki segja okkur frá einu
atviki i lokin?
Bjarni þegir drykklanga stund
en segir svo, að það sé ekkert vert
að vera að rifja svoleiðis upp. Við
þegjum saman nokkra stund, horf-
um út um gluggann á suðaustan-
strekkinginn og rigninguna unz
Bjarni segir: „Maður hefur svo
sem lent i ýmsu, en þó aldrei eftir
að ég varð skipstjóri. Það var í
febrúar 1946, er ég var á Faxa.
Við höfðum lokið við að draga
linuna. Ég var þann vetur varasjó-
maður, var við beitingu i landi, en
fór á sjó er einhvern vantaði og
auðvitað þurfti það alltaf að vera (
leiðindaveðrum. Faxi var 26 tonna
bátur. Það var versta veður þenn-
an dag og þegar við vorum komnir
þvert af Skaga á leið til lands
fengum við á okkur sjó. Það skipti
engum togum að báturinn lagðist
og fór næstum alveg á hvolf og
það voru t.d. för i loftinu eftir
hellurnar af eldavélinni. Það
bjargaði okkur að mastrið brotn-
aði af og báturinn rétti sig aftur.
Ég var i stýrishúsinu er þetta gerð-
ist og önnur hliðin úr því brotnaði.
Framhald á bls. 31
19
Fréttabréffrá
Höföaströnd
Göngum flýtt, sil-
ungsveiði góð
Bæá Höfðaströnd 15/9 1974.
Segja má að sumarið hafi verið
óvenju gott til heyskapar og góð
hafa hey verið og viða mikil, en þó
eru þar undantekningar, og til eru
bændur sem ennþá eiga hey úti.
Haust er nú komið og grös hafa
fallið fyrr nú en siðastliðið ár, en
gróður kom snemma. Kartöfluupp-
skera er annars góð, en á þessu
svæði er aðeins ræktað til heimilis-
nota. Krækiberjaspretta er mikil, en
bláber náðu minni þroska.
Alstaðar held ég að göngum hafi
verið flýtt um eina viku bæði vegna
þess að heyannir eru víðast búnar og
sláturtið er hafin á Sauðárkróki fyrir
héraðsbúa. Lömbin virðast ekki eins
væn og siðastliðið haust, jafnvel
spáð einu kilói minni meðalvikt, þó
ennþá sé það ekki fullljóst vegna
þess að slátrun er nýhafin.
Silungsveiði hefur verið óvenju
góð, sérstaklega i Höfðavatni, en
Laxveiði litil i ám. en þó virðist hann
nú. þótt seint sé, vera að ganga i
árnar.
Til sjávar hefir verið dauft þar sem
smábátar frá Hofsósi hafa eingöngu
verið á handfæraveiðum, en á
Skagafirði virðist fiskur ekki hafa
frið fyrir ágangi dragnóta- og tog-
báta frá fjærliggjandi útgerðarstöð-
um, er þetta stórlega bagalegt fyrir
smábátaútgerðina hér við Skaga-
fjörð.
Byrjað er á byggingu aðalvegar
sem liggja á austur um utanvert
Hegranes, skammt sunnan við Lón
og Narfastaði, á aðalveginn þar til
Siglufjarðar. Verður þetta mikið
mannvirki ásamt brúm og styttist
leiðin að mun til Siglufjarðar og
verður um leið öruggari vetrarleið, er
hefir áður verið mjög ótrygg einmitt
um Hegranes og Eylendið, Umferð
virðist alltaf aukast og þvi miður
slysin á vegum einnig og er næstum
hægt að segja að fáir dagar liði án
skaða á bílum en sem betur fer hefir
furðanlega litið verið um mann-
skaða. Framkvæmdir eru óvenju
miklar þó dýrtið sé mikil. Útihúsa-
byggingar eru gerðar á mörgum jörð-
um og eitthvað er um byggingu
ibúða.
Á Hofsósi hefir atvinnulif gjör-
breyst með vaxandi hráefnisöflun til
frystihúss staðarins sem skuttogarar
Skagfirðinga hafa borið að landi, og
smærri bátar. Glæsilegt félags-
heimili er nú rekið á Hofsósi (Höfða-
borg). Nú er verið að byggja mikla
viðbót við skólahúsið og þessa daga
er listamaðurinn Benedikt Gunnars-
son að skreyta þar vegg sem verður
mjög sérstæður og mun gleðja augu
margra barna og fullorðinna í fram-
tiðinni. Um skólann og kennslu á
Hofsósi er nú félagsskapur Hofsós-,
Hofs- og Fellshreppa, einnig er
ákveðið að þrir eldri árgangar barna
úr Hóla- og Viðvíkurhreppum njóti
þar kennslu. Eftir er að stækka
skólabygginguna, en áfanginn sem
nú er i smíðum og er kominn langt á
veg er 642 fermetrar að stærð. Við-
bót þessu er byggð samkvæmt
grunnskólafrumvarpinu nýja, og er
skipulag skólamála i Skagafirði við
það miðað. Með framantöldu sam-
starfi hér þykir vel hafa til tekist um
lausn skólamála á þessu svæði.
Á Hofsósi hefir á fleiri sviðum
þokast áfram til velmegunar. Þar
rekur Fjólmundur Karlsson. mikill
völundur og uppfundningamaður,
vélsmiðjuna Stuðlaberg sem nú
smíðar að mestu og setur upp færi-
bönd og tæki i hin nýju sláturhús
sem viða er verið að byggja á land-
inu. Saumastofa er rekin á vegum
Kaupfélags Skagfirðinga og Heklu á
Akureyri; hafa þar verið saumaðir
islenskir fánar fyrir alla landsmenn
nú á þessu hátiðarári. Einnig eru þar
saumaðir sloppar fyrir sláturhúsa-
starfsfólk o fl . Á Hofsósi rekur nú
Páll Magnússon frá Brekkukoti nýtt
bifvélaverkstæði; eru austurskag-
firðingar þvi vel settir á þvi sviði þar
sem hið gamalkunna bifvélaverk-
stæði á Sleitustöðum er einnig rekið
með myndarbrag. Þorgrimur Her-
mannsson smiðar trillubáta og selur
viða um land.
í þrem hreppum sem myndað hafa
frekara samstarf um ýmis mál en
áður var, eru nú búsettir 520 manns
Framhald á bls. 31