Morgunblaðið - 11.10.1974, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. OKTOBER 1974
15
Bréf Alexander
Solzhenitsyns
til New Y ork Times:
Þannig eru
hlutirnir
gerðir í
sveitum
Sovét-
ríkjanna
„Til ritstjóra
Ég var djúpt snortinn af frétt sem
fréttaritari yðar i Moskvu fékk frá
íbúa einum ! rússnesku borginni
Ryazan, Svetlönu Shramko að
nafni, þess efnis að hún hefði verið
send á geðveikrahaeli fyrir að hafa
kvartað yfir loftmengun við trefja-
plastverksmiðjuna I Ryazan.
Vestænum lesanda kann að virðast
það alger fjarstæða að manneskja
sé send á vitfirringahæli fyrir að
verja umhverfi sitt. En þetta sýnir
einmitt frá upphafi til enda hvernig
hlutirnir eru gerðir í héruðum
Sovétríkjanna.
Trefjaplastverksmiðjan var byggð
í úthverfi Ryazan á meðan ég átti
enn heima þar Hún var byggð
einfaldlega vegna þess að fyrrver-
andi flokksformaðurinn í Ryazan-
héraði, Aleksei Larionov, vildi auka
hróður sinn í valdastiganum innan
flokksins.
Eftir að hafa reist nokkrar slíkar
verksmiðjur, kom hann af stað
hinni frægu „kjötsprengingu ', þar
sem kjörframleiðslan var þrefölduð
með þvi að slátra öllum búpeningn-
um. Hann var settur af og framdi
siðar sjálfsmorð
Eitthvað varð undan að láta í jafn
ástæðulausum og fljótfærnislegum
efnahagsráðstöfunum, og það varð
auðvitað á sviði úrgangsefnameð-
ferðar. Trefjaplastverksmiðjan varð
stöðugur mengunarvaldur um-
hverfisins.
Maður verður að gera sér grein
fyrir hinum vonlausu kringumstæð-
um sem ríkja i sveitum Sovétrikj-
anna, þar sem jafnvel innansveitar-
mál mega ekki gagnrýnast af fólk-
inu. Mótmæli eru svo hættuleg að
það verður skynsamlegra að þola
allt tjónið, þjáningarnar og meng-
unina; að minnsta kosti missir mað-
ur minna með þvi að þegja
Það var i þessu kviksyndi óttans
sem Svetlana Shramko leiftraði
eins og blossi hugrekkisins. Hún
kvartaði ekki aðeins við miðstjórn
flokksins, heldur sendi afrit til Sam-
einuðu þjóðanna, — gegnum póst-
kerfi Sovétrikjanna, sem vitaskuld
þýðir beint til KGB.
Fyrir þetta var hún send á geð-
veikraspltala i júnílok; það hefði vel
getað gerzt, að hún hefði aldrei
komið upp á yfirborðið aftur og
enginn hefði vitað neitt um hana
En hún bjó yfir viljaþreki til að veita
mótspyrnu; henni tókst að telja
kvölurum slnum trú um undirgefni
sína, og var sleppt 1. ágúst eftir að
hafa lofað að skrifa ekki fleiri bréf til
alþjóðlegra samtaka. Stuttu seinna
tókst henni að ná símasambandi
við fréttaritara yðar, sennilega frá
Moskvu Sllkt símtal er sama og
sjálfsmorð fyrir hinn venjulega
sovézka borgara Þar af leiðandi
lagði Svetlana Shramko llf sitt i
sölurnar af umhyggju fyrir þeim
hundruðum þúsunda sem i kring-
um hana eru og í þágu sameigin-
legrar reikistjörnu okkar allra.
Ég veit ekki hvað hefur orðið um
hana; sennilega hefur hún verið
send á hælið á ný og er nú deyjandi
af völdum „lyfjameðferðar". Ég bið
alla um að gleyma ekkí eða leyfa
neinum að gleyma þessari hug-
rökku, óeigingjörnu konu. Gleym-
um henni ekki; með öðrum orðum
látum hana ekki glatast Sovézka
ríkisstjórnin verður að svara al-
menningsáliti heimsins um lif
hennar.
Aleksandr Solzhenitsyn
Zörich, 23. ágúst, 1974.
— Skrítin
menning
Framhald af bls. 13
norft á sjónvarp varnarliðsins.
Það eina, sem skyggt hefur á, er
það, að allir landsmenn skuli ekki
hafa átt þess kos't að horfa á það,
m.a. ekki Ibúar Vestfjarðakjör-
dæmis, en varla hefir sú stað-
reynd haft áhrif á andstöðu Sigur-
laugar gegn sjónvarpinu, þó að
óneitanlega beri þessi afstaða
hennar keim af meinbægni.
Fyrir mörgum árum tóku fá-
einir menningarvitar að amast við
sjónvarpi vamarliðsins. Var and-
staða þeirra almennt talin stafa af
misskildu þjóðarstolti og fáir tóku
kveinstafi þeirra alvarlega. Síðar
bættist þeim liðsauki frá
kommúnistum, en engum dylst af
hvaða hvötum þeir eru á móti
sjónvarpinu. Þegar kommúnistar
komust í stjórnarandstöðu hófu
þeir strax að undirbúa byggingu
„Berlínarmúrs“ í kring um sjón-
varpsstöðina á Keflavíkurflug-
velli. Sá múr hefir nú verið
reistur, þó að kommúnistar séu
ekki lengur aðilar að stjórn
landsins.
Og því spyrja menn: Hvers
vegna er okkur nú meinað að
horfa á gott sjónvarpsefni, sem
bandalagsþjóð okkar býður uppá?
Hvers vegna á að svipta fjölda
aldraðra og fatlaðra, sem ekki eru
rólfærir, þeirri einu, virkilega
góðu dægradvöl, sem þeir geta
notið heima hjá sér?
Getur núverandi ríkisstjórn
ekki rifið niður „Berlínarmúr-
inn“ á Keflavíkurflugvelli, sem
grundvallaður var I stjórnartíð
kommúnista og bundið enda á
þennan hlægilega þjóðarstolts-
skrípaleik, og sýnt þá víðsýni að
beita sér fyrir því, að sjónvarp
sjáist ekki einungis á suðvestur-
landi, heldur um landið allt?
Húsnæði
í miðbænum
200 — 400 fm húsnæði óskast strax, í mið-
bænum eða næsta nágrenni hans. Þarf að vera
hentugt til fundahalda. Tilboð merkt: „Fljótt og
vel — 5351" sendist afbr. Mbl. fyrir 20. þ.m.
Hafnarfjörður
Til sölu sælgætis og brauðverzlun á góðum stað
við Miðbæinn í Hafnarfirði. Uppl. á skrifstof-
unni.
Guðjón Steingrímsson hrl.,
Linnetsstíg 3,
Hafnarfirði.
Tilbúinn undir tréverk
Hann er þess virði að þú lítir á hann tvisvar, nýi
Volvoinn. Nýjungar, eins og ”hrein grind” með
völsuðum Iangböndum, rafkerfi tengt í einum
aðgengilegum töflukassa, lofthemlakerfi í nylon-
leiðslum, 50 gráðu snúningsgeta, þrátt fyrir aðeins
3,8 metra lengd milli hjóla, koma þér skemmtilega
á óvart. Eins og allt annað í sambandi við Volvo N.
Volvo N er langt á undan öðrum í tækni og útliti.
Volvo N er vörubíll framtíðarinnar orðinn að
raunveruleika. Volvo N nýtir hvern einasta mögu-
leika til hins ýtrasta í þágu eigandans. Allar tækni-
legar upplýsingar um Volvo N eru ávallt til reiðu
í Volvosalnum við Suðurlandsbraut. Hafið samband
við Jón Þ. Jónsson.