Morgunblaðið - 13.10.1974, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1974
23
afborganir og vexti af stofnlánum og
tryggja rekstrargrundvöll skuttogaranna,
greiða hluta gengistaps vegna erlendra
skulda eigenda fiskiskipa, greiða fram úr
greiðsluvandræðum fiskvinnslufyrir-
tækja, sem átt hafa í söluerfiðleikum á
þessum árum og til annarra þarfa sjávar-
útvegsins. Hér er átt við að veita framlög
eða lán í þessu skyni, en við þvf er ekki að
búast, að þetta liggi fyrir, fyrr en Alþingi
hefur fengið bráðabirgðalögin til staðfest-
ingar.
— Þýðir þetta þá, að með þessum bráða-
birgðaráðstöfunum sé búið að tryggja
snurðulausan rekstur skuttogaranna f ná-
inni framtfð?
— Nei, því miður tel ég, að til fram-
búðar sé ekki búið að tryggja rekstrar-
grundvöll skuttogaranna eða minni fiski-
skipanna. Fiskverð hækkaði fyrir nokkru
um 11%, en það gildir aðeins til áramóta,
en það, sem nú er verið að gera, er, að það
hefur tekizt samkomulag og samstarf á
milli sjávarútvegsráðuneytisins, Seðla-
bankans og helztu viðskiptabanka sjávar-
útvegsins, sem eru Landsbanki og Otvegs-
banki um það, að könnun fari fram á þvf,
hvernig fyrirtæki f sjávarútvegi standa,
með það fyrir augum, að lausaskuldum og
vanskilaskuldum verði breytt í föst lán,
eftir þvf sem aðstæður leyfa. Slík könnun
á hag útgerðar og fiskvinnslu með þessum
hætti hefur ekki farið fram sfðan 1961.
Við munum leita eftir því að ná samkomu-
lagi við fjárfestingalánasjóði, ríkis-
ábyrgðarsjóð, lífeyrissjóði og sveitarfélög,
að þessir aðilar allir og aðrir, sem hlut
eiga að máli hjálpist að f þeirri viðleitni að
breyta vanskila- og lausaskuldum f föst
lán til fárra ára. Þetta miðar að því að
gera peningastöðu sjávarútvegsins f heild
betri og tækifæri gefst til þess að stokka
upp efnahagsstöðu sjávarútvegsfyrir-
tækja. Hins vegar er allt komið undir þvf,
að þróun markaðsmála fyrir sjávarafurðir
verði í þá átt, að grundvöllur skapist fyrir
hærra verði á afurðum, en því miður eru
flestar horfur nú mjög slæmar f þessum
efnum. Þrátt fyrir þetta höfum við ekki
leyfi til að leggja árar í bát eða vera yfir
máta svartsýnir. Fyrr hafa skipzt á skin og
skúrir f sjávarútvegi og f sölu sjávar-
afurða.
— Hvernig er 50% aukning rekstrar-
lána framkvæmd af hálfu viðskipta-
banka?
— Rekstrarlán til fiskiskipa hafa verið
óbreytt frá 1. janúar 1969 með þeirri
undantekningu, að 1. jan. 1973 hækkuðu
þau um 50%. Nú fyrir skömmu féllust
bankarnir á að hækka þessi rekstrarlán
um 50% miðað við óbreyttar reglur, sem f
gildi hafa verið, og hefur sú hækkun
þegar komið til framkvæmda. Sjávarút-
vegsráðuneytið hefur óskað eftir þvf að
rekstrarlán bankanna verði tekin til
endurskoðunar og hafa allir þessir bankar
sýnt þvf máli vinsemd og skilning og vona
ég, að sú endurskoðun þurfi ekki að taka
langan tíma.
Uppbygging
fiskiskipaflotans
— Ef við vfkjum nú frá rekstrarstöðu
sjávarútvegsins, ráðherra, og lítum til
uppbyggingar fiskiskipaflotans, vaknar
sú spurning, hver þróunin verði f þeirri
uppbyggingu á næstu árum, hvaða stærðir
og gerðir fiskiskipa helzt verði byggðar.
Hver er þfn skoðun á þvf?
— Það er ákaflega erfitt um það að
segja. Mín skoðun er sú, að það hafi'alltof
oft gerzt, að uppbygging skipastólsins fari
eftir kröfum liðandi stundar. Nú hefur
verið byggt óhemju mikið af skipum, en
rekstrargrundvöllur þeirra er því miður
ekki fyrir hendi. Það er sannfæring mín,
að uppbygging íslenzka fiskveiðiflotans
verði að eiga sér stað jafnt og þétt og þá af
hinum ýmsu stærðum skipa og með sem
flestar veiðiaðferðir í huga. Þetta er
þróun, sem ég tel vera happadrýgsta fyrir
þjóðarheildina og eitt af vandamálum lið-
andi stundar er það, að nýting fiskiskipa-
flotans f heild er engan veginn nógu góð,
þar sem mikill skortur er á vinnuafli á
flotanum. Möguleikar á milli hinna ýmsu
veiða og stærða skipa eru svo misjafnir og
launabilið að sama skapi, að hér er um
mikið vandamál að ræða, sem ekki verður
leyst á svipstundu. Vandamálin eru mis-
munandi eftir landssvæðum. Ég tel að þau
séu nú einna mest á Suð-Vesturlandi og er
Reykjanessvæðið nú erfiðasta málið en
þar eru hlutfallslega fleiri hinna minni
fiskiskipa en annarsstaðar, sem erfitt er
að fá mannafla á.
— En telur þú, að uppbygging fiski-
skipaflotans stöðvist á næstu árum?
— Nei, það má hún ekki gera. En hins
vegar verðum við að draga saman seglin
um sinn f skipakaupum. Ég tel brýna
nauðsyn á, að þær fáu skipasmíðastöðvar f
landinu, sem hafa annazt nýsmíði skipa,
fái verkefni. Við verðum að tryggja eðli-
lega uppbyggingu skipasmiða og við-
gerðarverkstæða, þvf að þessar atvinnu-
greinar eru ekki sfður nauðsynlegar en
skipin sjálf. Það er öfug þróun að leita til
erlendra þjóða um viðgerð á skipum eins
og gert hefur verið f rikum mæli síðustu
2—3 árin.
— Verður gert út á loðnu f vetur?
— Miðað við það verð, sem verið hefur á
loðnumjöli að undanförnu, er útgerð á
loðnu útilokuð. Hins vegar hefur hækkun
á loðnumjöli átt sér stað undanfarna daga
og lýsið hefur einnig hækkað nokkuð. Allt
er komið undir því, að þessar breytingar
haldi áfram f rétta átt og samningar verði
gerðir f stærri stíl en áður um sölu á
frystri loðnu. Ef þróunin verður slík, verð-
um við að ætla og vona, að loðnuútgerð
verði með eðlilegum hætti, annað yrði
stórkostlegt áfall fyrir þjóðarbúið.
Viðræður við
Vestur-Þjóðverja
— Nú er ráðgerður fundur með Vestur-
Þjóðverjum 23. október n.k. vegna land-
helgisdeilu okkar við þá. Takast samn-
ingar á þeim fundi?
— Dagurinn er nú ekki endanlega
ákveðinn, en það er ákveðið, að nefnd
embættismanna fari til samningavið-
ræðna við Vestur-Þjóðverja og í þeirri
nefnd munu eiga sæti: Hans G. Andersen,
Jón Arnalds, Már Elfsson og Kristján
Ragnarsson. Ég skal ekkert segja um það,
hvort samningar takast, en ég vil hrein-
skilnislega láta það koma fram, að það er
engin stefnubreyting, sem hefur átt sér
stað hvað mig snertir f viðhorfi til verk-
smiðjutogara og frystitogara innan
íslenzku landhelginnar. Ásókn þýzkra tog-
ara nú sfðustu daga og viðbrögð þýzku
eftirlitsskipanna hafa haft mjög slæm
áhrif á mig og ég veit, að það sama gildir
um sjómenn og útvegsmenn almennt.
Hinu er ekki að leyna, að við Islendingar
erum áhyggjufullir út af þeim tollum, sem
lagðir eru á útflutningsafurðir okkar f
löndum Efnahagsbandalagsins, en við vilj-
um á engan hátt blanda lausn þess máls
saman við þá tolla. Við óskum eftir vin-
samlegum samskiptum við VesturÞýzka-
land og væntum þess, að stjórn þess lands
skilji sjónarmið okkar og sérstöðu, sem
fiskveiðiþjóðar. Ég vona, að vestur-þýzk
stjórnvöld endurskoði fyrri afstöðu sfna á
þann veg, að við Islendingar getum náð
samkomulagi um Iausn þessa viðkvæma
og erfiða ágreiningsmáls.
Einhliða útfærsla
í 200 mflur
— Hvernig verður undirbúningi að út-
færslu f 200 sjómflna fiskveiðilögsögu
háttað?
— Ríkisstjórnin hefur ákveðið að færa
landhelgina út f 200 sjómílur fyrir lok
næsta árs. Undirbúningur er fóiginn f þvf
að kynna málstað okkar á erlendum vett-
vangi og margvfslegum ráðstöfunum, sem
gera þarf hér heima. Ánægjulegast er, að
allt bendir til þess, að tfminn vinni með
okkur og sigur virinist á hafréttarráðstefn-
unni á næsta ári. í smáatriðum er vart
hægt að fara nú út í þennan undirbúning.
Það er mjög ákveðinn og eindreginn vilji í
ríkisstjórninni, að þetta langþráða mark-
mið okkar verði að veruleika og ég fyrir
mitt leyti er sannfærður um, að við eigum
á næsta ári eftir að vinna mikinn sigur f
þessum efnum.
— En hljóti 200 mflna reglan ekki nægi-
legan meirihluta á hafréttarráðstefnunni,
áttu þá von á nýju þorskastrfði f kjölfar
útfærslu f 200 mflur?
— Mfn skoðun er sú, að við eigum að
færa út í 200 mflur einhliða. Ég skal engu
spá um þorskastríð, en hins vegar held ég,
að Bretar og aðrar þjóðir, sem lengst af
hafa ekki viljað viðurkenna þennan rétt
strandrfkja, hafi lært mjög mikið á
sfðustu árum og ég trúi því ekki fyrr en ég
tek á, að enn einu sinni verði reynt að
hindra landhelgisgæzluna f þvi að halda
uppi gæzlu innan íslenzkrar landhelgi.
Viðamikil verkefni
— Að lokum, sjávarútvegsráðherra,
hvernig hefur þér fallið þetta erfiða og
ábyrgðarmikla starf þær vikur, sem þú
hefur gegnt þvf?
— Það hefur verið afar erfitt þessar
vikur. Staða sjávarútvegsins hefur verið
erfið og er erfið, en ég hef nýlega fengið
ágætan aðstoðarmann, sem ég vænti
mikils af, sömuleiðis hef ég átt mjög gott
samstarf við fólkið, sem vinnur í ráðu-
neytinu og marga aðra f stofnunum, sem
undir ráðuneytið heyra.
1 heilbrigðis- og tryggingamálum eru
mikilvægir málaflokkar, sem þarf að
leggja rækt við. Ég á þvf láni að fagna, að
einnig f þeim ráðuneytum á ég gott sam-
starf við ráðuneytisstjóra skrifstofustjóra
og aðra starfsmenn, og ég hef áhuga á að
leggja mig fram um að vinna vel að þeim
verkefnum einnig. Þar er mikið verk að
vinna.
Stg.
I VETRARAKSTRI
Á GOODfÝEAR
FELGUM — AFFELGUM — IMEGLUM
HEKLAH.F.
LAUGAVEGI 1 70—172 — SÍMI 21240.
Frúarleikfimi
Ný námskeið hefjast mánudaginn 14. þ.m.
Morguntímar, dagtímar og kvöldtímar.
Innritun stendur yfir.
Upplýsingar í síma 83295, frá kl. 1 3 alla daga,
nema sunnudaga.
Júdódeild
Ármanns.
Ármúla 32.