Morgunblaðið - 29.05.1975, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. MAl 1975
Tveir íslenzkir piltar
í fangelsi í Marokkó
Voru teknir með hass
utanríkisrAðuneyt-
INU barst um s.l. helgi
skeyti þess efnis, að tveir
íslenzkir piltar sætu í fang-
elsi í borg skammt frá
Tiðir fundir,
en allt stend-
ur blýfast
DEII.UAÐILAR í toj>aiadL‘ilunni
áttu með sér sáltafund hjá ríkis-
sáttasemjara í gærmorgun klukk-
an 10. Funciurinn stóö til klukkan
12,30 en annar var boðaöur klukk-
an 21 í gærkveldi. Var búizt við að
fundurinn slæði eitthvaö fram
eftir nóttu. Ekkert geröist á ár-
degisfundinum í gær <>k var
ástandið allt við sama eftir hann,
að siiíín eins samninnanefndar-
manns.
Ford við komuna
til Briissel
Framhald af bls. 1
Egyptalands, og loks til Rómar.
Ford sagði, áður en hann lagöi
upp í ferö sína í morgun, að hann
færi sem fulltrúi Bandaríkja-
manna, sem sjálfsöruggir væru og
sameinaðir og staðráðnir í því að
tryggja lífshagsmuni sína í sam-
vinnu við bandamenn sina. Hann
kvað Bandaríkjamenn sækjast
eftir samstarfi við aðrar þjóðir,
ekki átökum, og hét því að vinna
að sameiginlegum hagsmunum
Bandaríkjanna og Evrópu.
Þegar til Briissel kom, tóku
belgisku konungshjónin, Bau-
douin og Fabiola á móti Ford for-
seta og konu hans Betty, sem var
með í för. I stuttu ávarpi, sem
forsetinn flutti á flugvellinum,
lýsti hann því yfir, að Atlants-
hafsbandalagið væri hornsteinn
utanríkisstefnu Bandarikjanna
og yrði hvergi hvikaö frá stuðn-
ingi við það. Hann sagöi, að því
aðeins yrði unnt aö halda áfram
að draga úr spennu milli austurs
og vesturs, að sú viðleitni byggð-
ist á grundvelli sterks varnar-
bandalags. „Eg er hingað kom-
inn,“ sagði forsctinn, „til að segja
bandamönnum mínum í NATO og
þjóðum Evrópu, að bandalagiö er
og verður sterkt. Undanfarin 26
ár hefur það staðizt þolraunir og
breytingar. Það hefur tryggt
frelsi og hagsæld vestrænna
landa. Það er því mjög við hæfi að
fyrsta ferð mín til Evrópu sem
forseta Bandaríkjanna skuli vera
til að sitja leíðtogafund NATO.“
Fyrir utan NATO fundinn er
talið að mesta áhugamál Fords sé
að ræða við forsætisráðherra
Grikklands og Tyrklands og gera
það, sem hann getur til að flýta
fyrir lausn Kýpurdeilunnar. Er
þess vænzt, að samningaviðræð-
um verði haldið áfram næstu
daga meó milligöngu Bandaríkja-
manna og Breta en síðan er
ákveðið, að þeir Karamanlis og
Demrel hittist að máli á laugar-
dagsmorgun, að því er talsmaður
grísku stjórnarinnar sagði í
kvöld. Þá verður I’ord kominn til
Madrid, en haft er eftir banda-
rískum embættismanni, að Henry
Kissinger, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna — sem kom til
Briissel I dag á undan Ford for-
seta — geri sér vonir um að von
bráðar verði unnt að eygja lausn á
þessari erfiðu deilu.
Rabat í Marokkó fyrir þá
sök að hafa verið með hass
í fórum sínum.
Að sögn Sverris Gunnlaugsson-
ar i ráðuneytinu eru upplýsingar
um þetta mál af skornum
skammti og hefur danska sendi-
Leiðrétting
I frétt í Mbl. í gær um björgun
sjómanns f innsiglingunni til
Grindavíkur misritaðist nafn
björgunarmannsins, en hann heit-
ir Jóhann Bogi Guðmundsson.
Eru viðkomandi beðnir velvirö-
ingar á þessu.
— Uppboð
Framhald af bls. 2
Guðmund frá Miðdal, Jón
Engilberts, Jón Þorleifs-
son, Magnús Jónsson og
Snorra Arinbjarnar.
Myndirnar verða til
sýnis að Lækjargötu 2
fimmtudag og föstudag
29,—30. maí kl. 9.00—18.00
og að Hótel Sögu laugardag
31. maí kl. 9.00—12.00.
— OPEC-ríkin
Framhald af bls. 15
heldur engin vinna, sagði for-
setinn.
Helzti andstæðingur hans úr
flokki demókrata, Henry Jaekson,
lýsti því yfir þegar, að ákvörðun
Fords væri hreinasta „della" sem
mundi kosta meðalfjölskyldu 600
dollara á ári. Forseti félags verka-
manna í bifreiðaiðnaðinum, Leon-
ard Woodeook, viðhafði svipuð
ummæli, sagði, að þessi ákvörðun
væri versta tegund af efnahags-
villeysu, sem mundi auka á verð-
bólgu, valda verðhækkunum og
auknu atvinnuleysi. Þingmenn
demökrata í austurríkjum Banda-
ríkjanna, sem mjög eru háð olí-
unni, brugðust einnig hinir
verstu við þessari ákvörðun for-
setans.
Með tollahækkun þessari hækk-
ar bensínverð um 1,5 eent gallon-
ið, úr 55 eentum að meðaltali, en
það er 40% hærra verð en var
áður en olían tók að hækka f verði
haustið 1973.
— Sækir um leyfi
Framhald af bls. 32
Garðarsson, blaðafulltrúa SH, um
þessa beiðni og sagði hann það
rétt vera að SH hefði farið fram á
þetta, en svar ráðuneytisins hefði
enn ekki borizt. Hann kvað það
ekkert einsdæmi, þótt sótt væri
um slíkt leyfi og hefði slíkt oft
gerzt áður, þegar utanaðkomandi
aðstæður hefðu valdið því að inn-
lend skip hefðu ekki getað sinnt
flutningunum.
— Héraðshátíð
Framhald af bls. 2
önnur um búendur og býli í Asa-
hreppi, og var hún gerð um 1960.
Hin myndin er frá þjóðhátíö
Rangæinga á síðasta ári. Þá flytja
þeir Guðmundur Daníelsson rit-
höfundur og Þórður Tómasson
safnvörður ávörp. Skemmtiþættir
og gamanmál eru einnig meðal
dagskráratriða, en skemmtuninni
lýkur með dansleik, þar sem
hljómsveitin Glitbrá leikur fyrir
dansi.
Hátíðin er hugsuð sem upphaf
að árlegu samkomuhaldi héraðs-
búa, sem að líkindum mun verða
stærra í sniðum í framtíðinni.
Þjóðhátíðarnefnd Rangárvalla-
sýslu 1974 veitir samkomunni for-
stöðu að þessu sinni, en framvegis
er áætlað að kjósa sérstaka nefnd
árlega til að annast hátíðarhaldið.
ráðið í Marokkó verið beðið að
afla frekari upplýsinga. Það var
sendiráðið sem gerði utanríkis-
ráðuneytinu.viðvart og voru pilt-
arnir nafngreindir, en þeir eru
báðir um tvítugt. Hefur ráðuneyt-
ið haft samband við ættingja
þeirra hér. Ekki liggur ljóst fyrir
hvaða viðurlög eru við meðferð
hass í Marokkó.
— Karami
Framhald af bls. 15
hana. Karami sagði síðdegis að
hann mundi hefja viðræður á
morgun við þingmenn um mynd-
un stjórnar til að taka við af her-
foringjastjórninni, sem sagði af
sér fyrir tveimur dögum eftir 64
klst valdaferil. Það var fyrsta her-
foringjastjórn Libanons.
— Fer Spánn
Framhald af bls. 1
sinn. Umræddur embættis-
maður sem lagði á það áherzlu
að hann talaði eingöngu i eigin
nafni, er hann vildi þó ekki
gefa upp, sagði, að Franeo væri
þess heldur fýsandi að hafa
áfram bandarískar herstöðvar
á Spáni, en ekki væri hægt að
segja að hann stæði á því fast-
ar en fótunum. Lágmarkskröf-
ur Spánverja væru þær, að
Bandaríkjamenn hættu afnot-
um af hinni geysimiklu flug-
stöð í Torrejon í námunda við
Madrid og flugstöðinni við
Moron í námunda við Sevilla á
Suður-Spáni — og æskilegast
teldi stjórnin að þeir færu
einnig frá síðustu flugstöðinni,
sem er I námunda við Zara-
goza. Hins vegar gaf hann í
skyn, að þeir myndu fallast á
að Bandarfkjamenn héldu
áfram að nota Rota-
flotastöðina við Cadiz flóa,
vestur af Gíbraltar, fyrir
kjarnorkukafbáta sína. Þá
sagði embættismaðurinn, að
Spánverjar vildu fá tryggingu
fyrir þvf að Bandaríkjamenn
aðstoðuðu þá við að koma sér
upp eigin búnaði fullkominna
vopna, þar á meðal flugskeyta.
Sagði hann, að spænskir her-
foringjar væru sáróánægðir
með vopn og hergögn sem
Bandaríkjamenn hefðu látið
eða viljað láta þeim í té, m.a.
hefði þeim fyrir tveimur árum
verið boðnir þrír tundurspillar
frá því í heimsstyrjöldinni síó-
ari, og hafnað þeim.
Embættismaðurinn sagði, að
almenningur á Spáni væri lítt
hrifinn af bandarisku her-
stöðvunum; samkvæmt
skoðanakönnunum væru 48%
landsmanna andvíg þeim.
Hann viðurkenndi að Franco
hefði ekki ráðgazt við alþýðu
manna, þegar hann samþykkti
vist Bandaríkjamanna í land-
inu fyrir tveimur áratugum.
„En tímarnir hafa breytzt,“
sagði hann — „og stjórnin
gerir sér grein fyrir því.“
— Kjarabætur
Framhald af bls. 2
desember 3% hækkun grunn-
kaups á grundvelli kjarasamn-
inganna frá því í febrúar 1974.
Loks var samið um 4.900 kr.
hækkun launajöfnunarbóta 1.
marz sl.
Til viðbótar þessum beinu
launahækkunum koma síðan
skattalækkanir þær, sem ríkis-
stjórnin beitti sér fyrir i vor til
þess að bæta kjör láglaunafólks
og barnmargra fjölskyldna.
Samkvæmt útreikningum Þjóð-
hagsstofnunar eru þessar
skattalækkanir metnar til jafns
við 4 til 5% hækkun peninga-
launa að meðaltali hjá laun-
þegum. En sé miðað við þá
kjarabót, sem þeir lægstlaun-
uðu fá, er hér um að ræða 6 til
7% aukningu peningatekna.
Ef litið er á lægstu kauptaxta,
sem voru kr. 33.000 i september
sl. hafa þeir vegna launajöfn-
unarbóta og ákvæða kjarasamn-
inga hækkað í kr. 42.394 eða um
28,5%. Þegar einnig er reiknað
með áhrifum skattalækkan-
anna er hér um að ræða um
36% launabætur. Ef dæmi er
tekið af launum, sem námu kr.
60.000 f september í fyrra, þá
hafa þau hækkað í kr. 66.700.
Þegar einnig er reiknað með
áhrifum skattalækkananna er
hér hins vegar um að ræða 16
til 17% kjarabót.
— Grasmaðkur
Framhald af bls. 2
hefur einnig sitt að segja, því svo
virðist sem plágan blossi upp eftir
þurra og kalda vetur.
Svæðið þar sem maðkurinn
hefur farið um núna er illa leikið,
fyrst hefur maðkurinn farið um
landið og étið öll grös niður í
rætur og síðan hefur fuglinn sótt í
að ná í maðkinn og rótað upp
mosanum f smáhrúgur. Hefur
maðkurinn með öllu eytt gróðri á
þeim svæðum, sem hann fer um
og óvíst er hversu fljótt gróður
tekur við sér á ný. Eins og fyrr
sagði hefur eyðileggingin orðið
mest á Galtalæk, þá hefur beiti-
land á Skarði farið mjög illa, svo
og beitiland í Hvammi.
1 samtali við Sigurjón Pálsson,
bónda á Galtalæk, kom fram að
hjá honum er beitiland að mestu
ónýtt nema litlir skikar. Sigurjón
sagði; „En gallinn er bara sá að
þessir skikar eru svo litlir og dýrt
er að bera áburð á land, sem ekki
er vitað hvort sprettur. Auk þess
sem engan áburð er að fá.“ Fé sitt
hefur Sigurjón enn á túnunum en
fljótlega, þarf hann að taka féð af
þeim. Talið er ósennilegt að gras-
maðkurinn berist I túnin á bæjun-
um þremur.
Guðni Kristinsson, bóndi á
Skarði, sagði að Landgræðslu-
stjóri hefði verið þeim bændum
þarna afar njálplegur með áburð.
1 gær var flogið yfir þau svæði,
sem enn eru heil og áburði dreift
úr stóru áburðarflugvélinni. En
áburður er á þrotum hjá Land-
græðslunni. Gróður þarna tekur
fremur litlum framförum vegna
þurrka og hita.
Að sögn þeirra sérfræðinga,
sem Morgunblaðið hafði tal af
vegna þessa faraldurs virðist
fremur lítið hægt að gera úr
þessu til að hindraframrásmaðks
ins vegna þess hversu stórt
svæðið er orðið, sem hann hefur
farið yfir. Ef nota á eiturefni,
þarf að friða landið í hálfan
mánuð. Þeir sérfræðingar, sem
dvöldu fyrir austan I gær báru
aðeins áburð á litla bletti á
svæðunum og er með því verið að
gera tilraunir með hvort hægt sé
að eyða maðknum með áburði,
auk þess sem þeir dreifðu áburði
á nokkur eydd svæði og ætla að
sjá hvernig þeirra bati verður, en
árangurs af því verður vart að
vænta fyrr en eftir þrjár vikur.
— Bandaríkin
Framhald af bls. 1
mál og dýrtíðarþróun, sem hefur
verið ör og haft áhrif á fjárveit-
ingar til varnarmála i NATO-
ríkjunum, því að margir vilja
draga úr þeim meðan svo illa
horfir, enda þótt Rússar hafi stór-
aukið fjárframlög sín til hermála
og þau hafi aldrei verið hærri en
nú. Það er athyglisvert, svo mjög
sem þeir segjast leggja upp úr
því, að dregið sé úr spennunni í
heiminum
Auk þessa munu verða rædd
vandamál, sem snerta einstök ríki
innan bandalagsins, svo sem
ástandið í Portúgal, sem Ford
Bandaríkjaforseti hefur drepið á
með þeim afleiðingum, að
Kissinger hefur þurft að „túlka“
ummæli forsetans, sem þóttu all-
harkaleg, enda kvaðst hann ekki
geta séð, að land, sem lyti komm-
únískri stjórn, gæti átt aðild að
bandalagi, sem hefði verið stofn-
að til að berjast gegn komm-
únisma.
A blaðamannafundi Luns,
framkvæmdastjóra NATO,síðdeg-
is í dag, var einkum rætt um
ástandið í Portúgal og deilu
Grikkja og Tyrkja. Framkvæmda-
stjórinn sagði, að núverandi her-
stjórn i Portúgal hefði tekið við af
einræðisstjórn og lýðræði hefði
ekki enn verið komið á i landinu,
en samt hefðu ekki verið gefnar
upp vonir um, að svo yrði.
Kosningarnarhefðum.a. ýtt undir
þær vonir. Að öðru leyti sagði
framkvæmdastjórinn, að hann
hafnaði algjörlega öllum hug-
myndum um, að NATO kæmi
lýðræðisöflum í Portúgal til
hjálpar. Bandalagið ætti ekki að
blanda sér í innanríkismál ein-
stakra aðildarríkja. Þá sagði
hann, að Grikkir hefðu hótað að
hætta öllu hernaðarsamstarfi við
NATO vegna deilunnar við Tyrki
og mundu þeir ræða það mál sér-
staklega við bandalagið innan tíð-
ar. Hann kvaðst vita um erfið-
leika Karamanlis og vonast til að
samkomulag næðist milli Grikkja
og Tyrkja, sem Grikkir gætu sætt
sig við. Forsætisráðherrar beggja
þessara NATO-rfkja munu sitja
fundinn hér, og vitað er, að þeir
munu ræða deiluefni rikja sinna.
Þá ræddi framkvæmdastjórinn
mjög NATO og Spán vegna spurn-
inga, sem rigndi yfir hann um það
efni. Hann sagði, að ekkert
aðildarrikjanna hefði gagnrýnt,
að Bandaríkjamenn hefóu fengið
hernaðaraðstöðu á Spáni. „Banda-
ríkjamenn eru raunsæir,“ sagði
framkvæmdastjórinn, „og vita
hvernig landið liggur. Þeir munu
ekki hér á fundinum í Briissel
óska eftir aðild Spánar að Atlants-
hafsbandalaginu."
— Portúgal
Framhald af bls. 1
stjórnarfundi á ný fyrr en hreyf-
ing hersins hefði orðið við kröfum
þeirra um að losa um kverkatak
kommúnista á verkalýðsfélög-
unum, fjölmiðlum og bæja- og
sveitstjórnum landsins.
Jafnframt hefur flokkur þeirra
Soares og Zenha óskað formlega
eftir frekari viðræðum við bylt-
ingarráð hersins til þess að
ákveða, hvort þeir sitji áfram i
stjórninni til frambúðar. Hreyf-
ing hersins hafði áður fyrirskipað
byltingarráðinu að ávita ráðherr-
ana fyrir framkomu þeirra við
stjórnina.
Þá hefur það gerzt i Lissabon,
að starfsmenn í skrifstofu þeirri
er geymir leyniskýrslur — PIDE
— leynilögreglu fyrrverandi
stjórnvalda landsins hafa sagt
upp störfum, það er að segja aðrir
en kommúnistar. 1 tilkynningu
þar að lútandi, sem birt var í dag
segir, að kommúnistar, sem á
skrifstofunni starfi, hafi I hyggju
að nota skýrslurnar gegn pólitísk-
um andstæðingum sínum. Vitað
er, að PIDE hafði safnað ýmiss
konar upplýsingum um menn,
sem unnu gegn fasistastjórninni,
en margir þeirra eru nú framar-
lega í portúgölsku stjórnmálalífi.
Gætu þessar skýrslur orðið hættu-
legt vopn I höndum eins stjórn-
málaflokks.
I yfirlýsingunni segir, m.a.
„Þessar skýrslur geta haft mikla
þýðingu fyrir stjórnmálaöfl, sem
eru að reyna að koma á laggir
pólitískri lögreglu, sem nota
mætti sem tæki til að kúga portú-
gölsku þjóðina og allt framfara-
sinnað fólk I þessu landi."
Kommúnistaflokkurinn portú-
galski hefur boðað til fjöldagöngu
I Lissabon I kvöld til að lýsa yfir
stuðningi við hreyfingu hersins.
Hafa sósíaldemókratar og alþýðu-
demókratar ákveðið að taka ekki
þátt í þessari göngu og saka
kommúnista um að reyna að láta
svo virðast sem þeir séu eini
flokkurinn sem styður hreyfingu
hersins.
Forystumenn kommúnista hafa
hvatt stuðningsmenn sína til að
koma í gönguna með portúgalska
þjóðfánann í stað rauða fánans
með hamri og sigð, sem þeir jafn-
an hafa uppi í fjöldagöngum og
fundum.
önnur vinstri hreyfing hefur á
hinn bóginn hvatt til andófsað-
gerða á öðrum stað í borginni f
kvöld til þess að mótmæla komu
átta NATO herskipa til Portúgals
í dag eftir flotaæfingar undan
Portúgalsströnd.