Morgunblaðið - 21.09.1975, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 1975
35
eflð mér svo miKið
a mig ef hann vlll”
“við húsakostinn hér f öxney eftir
Fær í flestan sjó
— Jæja, það er ekki meira að
hafa hér, sagði Höskuldur, allt
grogg búið i búrinu og við skulum
koma okkur yfir i Öxney og
athuga hvort við finnum ekki eitt-
hvað sniðugt þar.
Þar með var lagt af stað frá
Galtarey, en áður en bátnum var
ýtt úr vör hafði Guðrún sýnt
okkur gamlan árabát, sem lá niðri
í fjöru. — Ætli hann sé ekki
orðinn hundrað ára þessi og
sennilega gott betur, sagði
Guðrún. — Hann er þó enn fær í
flestan sjó og það er ekki lengra
síðan en í vor að ég reri á honum
hérna á milli eyjanna.
Við sigldum út frá Galtarey og
stefnan var tekin á Eiríksvog í
Öxney. Þar segir sagan að Eiríkur
rauði hafi falið skip sin áður en
hann hélt til Grænlands, þar hafa
þau líka verið vel varin og ekki
sáust þau af venjulegri siglinga-
leið. Höskuldur keyrði upp i
fjöruna undir leiðsögn Guðrúnar.
Við stukkum i land, en þeir Jón
og Höskuldur sigldu áfram fyrir
eyjuna og lögðu bátnum við Akra-
nes, tanga nokkurn, þar sem sagt
er að til forna hafi verið akrar.
A leiðinni upp að tóftunum, þar
sem sagan segir að staðið hafi bær
Eiríks, sagði Guðrún okkur ýmis-
legt um sögu 'eyjarinnar og það
sem hún hafði lesið i Eyrbyggju
um hina frægu kappa sem byggðu
Breiðafjörð á tímum Eiríks rauða.
— Eyrbyggja er ein bezta bók,
sem ég hef lesið, sagði Guðrún, og
veiztu af hverju? Jú, vegna þess,
að það eru svo margir draugar í
henni. Annars er Eyrbyggja
örugglega skrifuð af heimamanni
sem þekkt hefur nákvæmlega til
allra staðhátta. Örnefni eru
nákvæmlega tíunduð og þau
halda sér enn þann dag í dag.
Við komum að tóttunum og
Guðrún sýndi okkur bæjarstæðið
og garða, sem hlaðnir hafa verið i
kringum skála og hús. Síðan var
haldið heim að íbúðarhúsunum i
öxney, reisulegum byggingum,
sem siðast var búið í allt árið
1970. — Já, pabbi var alltaf að
bæta við eftir því sem fólkinu
fækkaði, sagði. Guðrún. — Það
voru ekki svona reisuleg hús
hérna meðan við vorum að alast
upp hérna 12 systkinin.
Skammt frá íbúðarhúsunum i
Öxney stendur lítið hús með
tveimur burstum, sem sjálfsagt
væri kallað kofi, ef að baki þess
væri ekki löng og merk saga. Þar
var á sinum tíma bænahús fyrir
eyjarnar í nágrenninu, síðan
hlóðaeldhús þar sem þurrkuð var
ull og síðustu árin, sem búið var í
Öxney, var það notað sem gripa-
hús.
Rányrkja
A leiðinni frá Öxney og út í
Hólm var margt skrafað og þar
kom sögu að farið var að ræða um
skelfiskveiðar á Breiðafirði.
— Þetta er bölvuð rányrkja,
sagði Höskuldur, þetta er ekki
veiðimennska lengur heldur
ómannúðlegur mokstur. Þetta var
gjöfull fjörður, en nú eru þeir á
góðri leið með að drepa allt líf
hérna.
Texti:
Ágúst I. Jónsson.
Myndir:
Friðþjófur Helgason
— Já, þeir eru eitthvað illir
kallarnir, sagði Guðrún. — Þeir
segja að skelin sé plægð upp á
beztu lúðumiðunum og öll lúða sé
að hverfa af miðunum þeirra.
Lúðan fái engan frið og ætið sé
tekið frá henni.
Spítali
fyrir huldufólk
Áfram var haldið og báturinn
nálgaðist höfnina i Hólminum.
— Hvernig er það Guðrún, er
ekki allt fullt af draugum I þess-
um eyjum? spurði einhver.
— Ekki veit ég það nú, ein-
hverjir hafa vist séð drauga og
blöðin skrifuðu mikið um drauga-
gang í Bíldsey fyrir nokkrum
árum, svaraði Guðrún. — Það
kom einu sinni Vestfirðingur til
okkar í Öxney og hann sagðist
hafa séð tvo drauga. Annar hélt
alltaf til niðri i bátanaustunum og
var illur viðskiptis að sögn Vest-
firðingsins. Ég sagði nú bara við
hann, að hann skyldi ekki vera að
koma þessu upp á drauga þó hann
gæti ekki passað bátana sjálfur.
— Svo sá hann líka huldufólk
og það merkilega við það var að
hann sagðist hafa séð það á
nákvæmlega sama stað og okkur
krökkunum hafði verið sagt að
það væri. Það merkilega við þetta
var að Vestfirðingurinn hafði
bara séð bláklætt huldufólk þar
til hann kom í Öxney, en þá var
það allt hvítklætt. Ég sagði hon-
um þá, að Öxney hlyti að vera
spítali fyrir huldufólk.
Er við sigldum inn á lending-
una I Hólminum bætti Guðrún því
við að sjálfsagt væri allt fullt af
huldufólki i kringum hana, en
það væru þá allt vinir sínir.
Báturinn lagðist að bryggjunni og
Guðrún og Jón voru með það
sama þotin upp í bæ. Höskuldur
batt bátinn í rólegheitum og spók-
aði sig siðan um á bryggjunni
innan um lúðukarlana sem voru
að koma að landi með dágóðan
afla.
Gott var nú groggið hjá henni Guðrúnu minni...
verst hvað hún átti lftið, blessunin.
Höskuldur frá Höskuidsey til vinstri, Jón Dalbú hægra megin.
Litmynd gæti ef til vill lýst þvf ævintýri, sem veggskreytingin f skála
Guðrúnar Jónasdóttur f Galtarey er.