Morgunblaðið - 21.09.1975, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER 1975
Staldrað
við í
Hrunamannaré tt
HREPPAMENN tóku daginn
snemma s.l. fimmtudag. Rétta-
dagurinn var runninn upp og
rétta skyldi í Hrunamannarétt.
Skömmu eftir klukkan hálfátta
fóru þeir fyrstu að tínast til
réttanna en vegna úrhellisrign-
íngar biðu menn nokkra stund,
áður en hafist var handa við að
reka fyrsta hópinn inn í al-
menninginn. Fé var að þessu
sinni með fleira móti í Hruna-
mannarétt eða 10 til 12 þúsund.
Fjallmenn sögðu að afrétturinn
hefði verið góður og verið í
sprettu allt til þessa dags og fé
hefði verið dreift um afréttinn.
Á undanförnum árum hefur
orðið að rétta fé, sem sótt hefur
að fjallgirðingum, nokkru fyrir
aðalréttir, en á þessu hausti
sótti mjög fátt fé fram og kom
því ekki til þess að réttað yrði
fyrr en í aðalréttunum.
Eftir því, sem leið á morgun-
inn fjölgaði fólkinu og ungir
sem aldnir kepptust við að
draga. Hinir ungu leituðu ráða
hjá sér eldri til að forvitnast
um mörk og fá staðfestingu á
hver væri eigandi lambsins,
sem þeir höfðu dregið.
Þó veðrið væri í fyrstu ekki
sem best rættist þó fljótlega úr
því og einstöku sinnum náði
sólin að skjóta geislum sínum í
gegnum skýjahuluna. Smám
saman fækkaði fénu í girðing-
unni við hliðina á réttinni en
fjölgaði að sama skapi í
dilkunum. Menn fóru ekki var-
hluta af þeirri miklu rigningu
er gengið hafði yfir um nóttina,
því réttin var nánast eitt forar-
svað og var ekki laust við að
yngri kynslóðin ætti stundum í
erfiðleikum með að fóta sig,
þegar baráttan stóð um hvor
ætti að ráða, ísienska sauð-
kindin eða maðurinn.
Okkur lék forvitni á að fá að
heyra eitthvað um gang fjall-
ferðarinnar og við tókum því
tali fjallkónginn, Helga Jóns-
son frá Isabakka. Hlutverki
hans var ekki lokið því í dag
var hann réttarstjóri og varð að
Það er ekki sama hvernig staðið er að innrekstrinum og hér sjáum við Gest Guðmundsson frá Syðra-Seli gefa þeim er inn f réttinni
voru merki um að færa sig. Gestur var f jallkóngur 114 ár.
Sigrún Bjarnadóttir var önnur
þeirra kvenna, sem að þessu
sinni var f hópi fjalimanna.
sjá til þess að réttirnar gengju
snurðulaust fyrir sig. öðru
hvoru gall við kallið „Reka inn“
og Helgi hélt með lið sitt til að
ná í fleira fé út í girðinguna og
rak það inn f almenninginn. Við
spurðum Helga fyrst, hversu
margt fé hefði komið af fjalli að
þessu sinni?
„Gera má ráð fyrir að þetta
séu milli 10—12 þúsund fjár og
er þetta með því allra mesta,
sem verið hefur, en yfirleitt
koma til aðalréttanna milli 7—9
þúsund fjár.“
Nú var fé ekki flutt fyrr en
nokkuð seint í afréttinn vegna
lélegrar sprettu í vor. 1 hvernig
ástandi var hann núna?
„Afrétturinn var mjög góður
og hefur verið í sprettu alveg
fram að þessu og það má gera
ráð fyrir að fallþungi dilka
verði vel í meðallagi. Féð var
mjög dreift um allan afréttinn
og upp um öll fjöll. I haust kom
mjög fátt fé fram að fjallgirð-
ingunni."
Var þetta erfið fjallferð?
„Já, það má segja að þetta
hafi verið erfið fjallferð, bæði
vap að féð var margt og dreift
og hitt að mikið var af viðvan-
ingum en veðrið var gott.“
Svæði það, sem fjallmenn úr
Hrunamannahreppi þurfa að
fara yfir er um 1000 ferkíló-
metrar og afmarkast af Stóru-
Laxá að austan og Hvítá að
vestan og nær inn að Hofsjökli.
Leitarsvæðinu er skipt i tvennt,
suðurleit og norðurleit og
leggja þeir, sem í norðurleit
fara einum degi fyrr af stað.
Alls fara f fyrstu leit 35 og
fylgja þeim þrjár dráttarvélar
með farangur og nesti. Fjall-
menn verða að gista í tjöldum
og hafa með sér skrínukost, því
enn sem komið er komast bílar
Halldór Jónatansson f Auðs-
holti átti flest fé f Hruna-
mannarétt að þessu sinni.
Það er leitað og leitað og að lokum finnst einhver með réttu marki.