Morgunblaðið - 20.11.1975, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. NÓVEMBER 1975
(LjósinyisíJ ÓI.K M.).
Svipmynd frá samcinuðu þingi: Talið frá vinstri: Gunnar Thoroddsen fólagsmálaráðherra, Ólafur
Jóhannesson dómsmálaráðherra, Geir Hallgrfmsson forsætisráðherra, Stefán Nikulásson, starfsmaður
þingsins, Asgeir Bjarnason, forseti sameinaðs þings (að baki), Lárus Jónsson (S), Jón Ilclgason (S).
Eggert G. Þorsteinsson (A) I ræðustól. Við sjáum haksvip Odds Olafssonar (S), nær, og Jöhannesar
Arnasonar (S), fja*r.
Haeli fyrir drykkjusjúka:
Ráðinn yfirlæknir stofnana
ríkisins fyrir drykkjusjúka
I FJARVERU heilhrigðis-
málaráðherra svaraði Geir
Ilallsrímsson forsætisráð-
herra í fyrradag í samein-
uðu þingi, fyrirspurn
Helga F. Seljan (K), svo-
hljóðandi:
FYRIRSPURN IIELGA F.
SELJAN
„Hvenær má vænta þess að hæli
fyrir drvkkjusjúka á Vffilsstöð-
um, sem staðið hefur að heita má
fullhúið frá þvf í maf síðastliðið
vor, taki til starfa og hvað veldur
þeim óhæfilega dra*tti sem orðið
hefur á þvf, að koma þcssari
nauðsynlegu stofnun f fullan
rekstur?“
SVAR RAÐHERRA
„Stofnun sú fyrir drykkju-
sjúka, sem verið hefur i byggingu
á Vifilsstöðum undanfarin ár, átti
að vera tilbúin samkvæmt fyrstu
áætlun haustið 1974.
Ýmsir erfiðleikar ollu því hins
vegar að byggingarframkvæmdir
Alþingi
ígær
0 Ólafur G. Einarsson (S)
mælti fyrir frumvarpi til laga
um kaupstaðarétt Garða-
hrepps í neðri deild Alþingis í
gær. Frumvarpinu var vísað til
nefndar. Hinn nýi kaupstaður
mun bera nafnið Garðakaup-
staður, er frumvarpið hefur
endanlega hlotið samþykki
Alþingis.
000 — 000
• Ellert B. Schram (S)
mælti fyrir frumvarpi sínu um
verðtryggingu fjárskulbind-
inga. Frumvarpið, ásamt
greinargerð, hefur verið birt í
heild á þingsíðu Mbl.
000 — 000
0 Vilborg Ilarðardóttir (K)
flutti framsögu með frumvarpi
sínu um breytingu á lögum um
almannatryggingar, þess efnis
að réttur móður og barns til
meðlagsgreiðslna, komi fyrr og
fyrirhafnarminna til en nú er,
þó meðlagsúrskurður frá við-
komandi dómi tefjist, en dæmi
eru um allt að 4ra ára drátt á
lyktum slíkra mála.
000 — 000
% Frumvarp til laga um
Framkvæmdastofnun ríkisins
(framhald fyrstu umræðu) og
Tekjustofna sveitarfélaga (2.
umræða) voru tekin út af dag-
skrá. 000 _ 000
0 Enginn fundur var í efri
deild Alþingis f gær.
drógust á langinn og var húsið að
heita má tilbúið 6. júni sl. en þá
tök framkvæmdadeild Innkaupa-
stofnunar ríkisins við húsinu, en
verktakar voru að vinnu i og við
húsið til 23. júlí sl.
Stjórnarnefnd ríkisspitalanna,
sem sjá á um rekstur hússins,
hefur hins vegar ekki tekið við
því enn.
Stjórnarnefndin hefur hins
vegar gert ráðstafanir til þess að
þessi stofnun komi inn i rekstrar-
kerfi sjúkrahúsanna og gerði þeg-
ar á sl. vori áætlun um hvernig
það mætti verða.
Gerð hefur verið áætlun um
breytingar á því fyrirkomulagi,
sem nú er á um meðferð drykkju-
sjúklinga þannig að allar með-
ferðarstofnanir fyrir drykkju-
sjúklinga koma undir eina heild-
arstjórn og var i því skyni auglýst
staða yfirlæknis stofnana rikisins
fyrir drykkjusjúklinga og hefur
Jöhanncs Bergsveinsson læknir
verið ráðinn í þá stöðu.
Það er fyrirhugað að gerðar
verði breytingar á fyrirkomulagi
þannig, að stofnuð verði sérstök
inntökudeild fyrir drykkjusjúkl-
inga á Kleppsspítala, en hingað til
hafa þeir verið á inntökudeild
með öðrum sjúklingum spítalans,
göngudeild fyrir sjúklingana og
meðferðardeild verði á núverandi
Flókadeild og hælið á Vífilsstöð-
um verði notað sem meðferðar-
heimili til nokkurra vikna eða
mánaða meðferðar
Gæsluvistarhælið í Gunnars-
holti kemur síðan inn i þennan
meðferðarhlekk með svipuðu fyr-
irkomulagi og þar er nú.
Það hefur verið unnið að því að
þessar breytingar gætu gengið
fram en nokkrar fyrirkomulags-
breytingar þarf að gera í Klepps-
spítala svo að það geti orðið.
Það er ekki farið að ráða starfs-
fólk annað en fyrrgreindan yfir-
lækni að deíldinni að Vífilsstöð-
um og eru raunar ekki til starfs-
mannaheimildir til þess að það
fyrirkomulag, sem hér hefur ver-
ið lýst geti gengið fram að fullu.
Hins vegar hefur verið gert ráð
fyrir því að reynt yrði að koma
deildinni í not á þessu hausti, en
vafalaust verður erfitt að fá sér-
hæft starfslið að deildinni.
Ráðuneytið og stjórnarnefnd
spítalanna hafa lagt á það meiri
áherslu að koma í not Hátúns-
deild Landspítalans, er verður
fyrir hjúkrunarsjúklinga og taldi
erfitt að koma í gang tveim stofn-
unum samtimis enda hefur
reynslan sýnt að fullerfitt reynist
að koma í not einni hæð Hátúns-
deildar í senn, en þar er um að
ræða 22—23 sjúklinga á hverri
hæð.
Þó er 1. hæðin komin í not og
siðan væntanlega hver hæðin af
annarri þar til deildin verður full-
mönnuð og fullskipuð.
Svar við spurningunni er þvi
það, að enn getur dregist nokkrar
vikur að meðferðardeildin á Víf-
ilsstöðum komist i not og það er
ekki hægt að segja fyrir um það
endanlega enn hvenær hún kemst
í full not.
Önnur atriði má einnig nefna,
sem hafa valdið því að deildin
hefur ekki verið tekin í not svo
sem það að símasamband er ekki
frá deildinni enn. Það hefur dreg-
ist miklu Iengur en gert var ráð
fyrir að fá símatengingu í húsið
og enn munu líða nokkrar vikur
þar til svo verður.
Ráðuneytinu og stjórnarnefnd
rikisspítalanna er alveg ljóst, að
það er mikil nauðsyn á þvi að
Vífilsstaðadeildin komist í not hið
fyrsta. Hins vegar taldi stjórnar-
nefndin jafnbrýnt, að áður en
deildin tæki til starfa, þá væri
búið að skipuleggja hvernig hún
kæmi í meðferðarkerfi fyrir
drykkjusjúka og tilgangslítið
væri að opna deildina fyrr en
fullákveðið væri um þau mál.
Fyrirspurnir
á Alþingi
Svohljóðandi fyrirspurnir voru
lagðar fram á Alþingi f gær:
Fvrirspurnir
Um stofnun verðjöfnunarsjóðs
vöruflutninga o.fl. Frá Jöhannesi
Arnasyni.
1. Hvað líður störfum milli-
þinganefndar, sem kosin var sam-
kvæmt þingsályktun um stofnun
verðjöfnunarsjóðs vöruflutninga
og bætt skipulag þeirra flutninga
frá 10. apríl 1973, og hvenær er
þess að vænta, að nefndin skili
áliti?
2. Hver er orðinn kostnaður við
störf nefndarinnar?
Um milliþinganefnd f bvggða-
málum. Frá Jóhannesi Arnasyni.
1. Hvað líður störfum milli-
þinganefndar, sem kosin var af
sameinuðu Alþingi til að gera til-
lögur um markmið, leiðir og
mörkum almennrar stefnu í
byggðamálum skv. þingsályktun
um milliþinganefnd í byggða-
málum frá 13. apríl 1973, og
hvenær er þess að vænta að
nefndin skili áliti?
2. Hver er orðinn kostnaður við
störf nefndarinnar?
Um endurskoðun lagá um
skipan opinberra framkvæmda.
Frá Helga F. Seljan.
Hvað líður endurskoðun þeirri
á lögum um skipan opinberra
framkvæmda sem samþykkt var
skv. þingsályktun frá 14. maí
1975.
Tillaga á Alþingi:
Aðgerðir til að draga
úr tóbaksreykingum
FIMM þingmenn: Sighvatur
Björgvinsson (A), Ellert B.
Schram (S), Helgi F. Seljan (K),
Karvel Pálmason (SFV) og
Halldór Asgrfmsson (F) flytja
tillögu til þingsályktunar um
aðgerðir til að draga úr tóbaks-
reykingum tslendinga. Tillagan
ásamt greinargerð (að hluta) fer
hér á eftir:
Alþingi ályktar að fela rfkis-
stjórninni að skipa nefnd til þess
að gera tillögur um samhæfðar
aðgerðir af hálfu opinberra aðila
til þess að draga úr tóbaks-
reykingum íslendinga. Nefndin
skal sérstaklega taka til um-
fjöllunar annars vegar tillögu-
gerð um fyrirbyggjandi ráðstaf-
anir, svo sem með hvaða hætti
árangursríkast verði hagað
upplýsingastarfsemi um skaðsemi
tóbaksreykinga, og hins vegar
gera tillögur um skipulagt nám-
skeiðahald á vegum hins opinbera
eða með þátttöku þess fyrir
tóbaksneytendur er vilja hætta
eða draga úr tóbaksneyslu sinni. 1
þessu sambandi verði sérstök
áhersla lögð á baráttu gegn
tóbaksneyslu skólafólks.
I störfum sínum hafi nefndin
samráð við þá aðila, er um slík
mál sem hér um ræðir hafa fjallað
til þessa. Niðurstöður nefndar-
innar verði síðan grundvöllur að-
gerða hins opinbera til aukinnar
baráttu gegn tóbaksreykingum.
Greinargerð.
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, hversu alvarleg heílsufars-
leg hætta er samfara tóbaks-
reykingum. Fyrir því liggja
óhrekjandi sannanir sem ekki
verða dregnar í efa. Þannig eru
tóbaksreykingar mjög oft bein or-
sök lífshættulegra sjúkdóma i
öndunarfærum og hjarta og æða-
kerfi, en einmitt þeir sjúkdómar
hafa mjög farið í vöxt hér á landi
að undanförnu í réttu hlutfalli við
auknar tóbaksreykingar. Eru
tóbaksreykingar þvi orðnar ein-
hver mesti skaðvaldur fyrir
heilsufar þjóðarinnar og má
raunar líkja tóbaksreykingum við
hættulegar farsóttir, slíkar sem
afleiðingar þeirra hafa orðið fyrir
heilsufar manna.
Þjóðfélagið og ráðamenn þess
verða að draga réttar niðurstöður
af þessum staðreyndum. Það má
ekki lengur líta á tóbaksneyslu
sem óæskilegan ávana, heldur
sem stórhættulega sjúkdómaor-
sök sem ber að berjast gegn. Með
nákvæmlega sama hætti og bar-
átta var á sínum tíma háð fyrir
þvi að útrýma aðstæðum sem ollu
hárri tíðni ýmissa sjúkdóma, svo
sem berkla, holdsveiki, sullaveiki
o.s.frv., ber nú að heyja baráttu
gegn þeim aðstæðum sem orsaka
öðrum fremur háa tiðni hjarta-,
æða- og lungnasjúkdóma þ.e.a.s.
tóbaksreykingunum. Samfélag-
inu ber skylda til þess að hafa
forustu um slíka baráttu og að
aðstoða þá einstaklinga, sem orðið
hafa háðir tóbaksnautn, en skilja
nú hættuna henni samfara og
vilja hætta reykingum. Þeim mun
ríkari er skylda ríkisins í þessu
sambandi þegar á það er litið, að
einmitt ríkisvaldið hefur um
margra ára og áratuga skeið verið
stórtækasti dreifingaraðili tóbaks
um landið og notfært reykingar-
nautnina sér til fjárhagslegs
ávinnings.
Eins og nú standa sakir hefur
nokkuð verið gert til þess að
draga úr tóbaksreykingum lands-
manna. Bindindishreyfingin í
landinu hefur ávallt varað við
skaðsemi tóbaksreykinga,
Krabbameinsfélag Islands hefur
haft með höndum árangursrika
upplýsingastarfsemi og félagið
Hjartavernd sömuleiðis. Þá hefur
íslenska bindindisfélagið skipu-
lagt námskeið fyrir reykinga-
menn sem vilja hætta að reykja,
og hafa þau námskeið borið ótrú-
Iega góðan árangur. Ríkisvaldið
og Alþingi hafa einnig lagt
nokkuð af mörkum.Hinn 7. apríl
1971 voru þannig samþykkt á
Alþingi lög, sem banna auglýsing-
ar á tóbaki á opinberum vettvangi
og jafnframt ákveðið að Áfengis-
og tóbaksverslun ríkisins skyldi
verja 2 af þúsundi tekna af
brúttósölu tóbaks til þess að aug-
lýsa skaðsemi þess. Þaó verk
hefur haft með höndum svonefnd
„Samstarfsnefnd um reykinga-
varnir" og hafa auglýsingaher-
ferðir nefndarinnar gegn tóbaks-
notkun vakið mikla athygli og
borið árangur.
Ljóst er þó, að hér er hvergi
nærri nóg gert. Samstarfsnefnd-
inni um reykingavarnir er t.d.
skorinn mjög þröngur stakkur
þar sem starfsemi hennar miðast
einvörðungu við að hafa með
höndum auglýsingar í sjónvarpi,
hljóðvarpi og blöðum um
skaðsemi tóbaksreykinga, en hún
getur ekki, lögum samkvæmt,
leitað annarra úrræða sem e.t.v.
gætu borið betri árangur samfara
auglýsingastarfinu. Fræðsla,
upplýsingastarf og áróður —
hinar fyrirbyggjandi aðgerðir —
gætu því verið mun öflugri en nú
á sér stað, og er í því sambandi
sérstök áhersla lögð af hálfu flm.
á að benda á þá uggvænlegu
þróun sem rannsóknir hafa leitt í
Ijós, að sífellt yngra fólk, jafnvel
börn sem enn hafa ekki náð ungl
ingsaldri hafa orðið háð tóbaks-
nautninni.
Ræða Sighvats
Björgvinssonar
Á ÞINGSlÐU blaðsins í gær
var skýrt frá ræðu Sighvats
Björgvinssonar (A) um
meinta fréttafölsun Þjóð-
viljans af umræðu um land-
helgismál á þingi.
1 ræðu sinni vitnar Sig-
hvatur til fréttagreinar f Þjóð-
viljanum 15. nóvembersl. (bls.
3), sem hann sagði „rakalaus
ósannindi, óhróður af grófasta
tagi og að mínu mati brot á
siðareglum Blaðamannafélags
lslands.“ (sjá frétt á þingsíðu
Mbl. í gær).
1 athugasemd með fréttinni
er vakin á því athygli, að gera
verði greinarmun á þingfrétt-
um annars vegar og hins vegar
hugleiðingum í stjórnmála-
þönkum dagblaða, þar sem
lagt er út af orðræðum á Al-
þingi. Sighvatur hefur vakið
athygli á því, að ræða hans
hafi ekki einvörðungu verið
gerð að umræðuefni í stjórn-
máladálkum Þjóðviljans,
heldur jafnframt í beinni
fréttafrásögn, svo sem hann
hafi vitnað til i ræðu sinni, og
þar hafi umrædd fölsun komið
berlega fram. Að gefnu tilefni
þykir rétt að vekja athygli
lesenda þingsíðunnar á þessu
atriði.