Morgunblaðið - 12.02.1976, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. FEBRUAR 1976
Alþingi í gær:
Hart deilt en
allir sammála
SVIPMYND FRÁ ALÞINGI. — Meðfylgjandi mynd er af spennuþrungnu augnabliki
í þingsölum. Ólafur Jóhannesson, dómsmálaráðherra, svarar Sighvati Björgvinssyni
(A), varðandi ,,Klúbbmálið“ og fleira. Lengst til vinstri á myndinni er Guðmundur
H. Garðarsson (S), að baki ráðherra Ragnhildur Helgadóttir (S), forseti þingdeildar-
innar, og Páll Pétursson (F).
Stjórnarfrumvarp:
Innflutningsgjald á
gas- og brennsluolíur
Stjórnarfrumvörp, tengd niður-
skurði sjóðakerfis sjávarútvegs,
um útflutningsgjöld af sjávaraf-
urðum og stofnfjársjóð fiskiskipa,
voru til 2. umræðu í neðri deild
Alþingis í gær. I máli talsmanna
allra þingflokka, sem og samdóma
áliti sjávarútvegsnefndar deiidar-
innar, kom fram, að samstaða er
um framgang frumvarpanna,
enda þótt nokkur blæbrigði væru
á samþykki einstakra þingmanna,
og frumvörpin gæfu þeim tilefni
til að fara í hár saman út af
meintri aðild hvers annars að
tilurð hinna einstöku sjóða og lög-
gjöf þar að lútandi. Bæði þessi
frumvörp, sem gert hefur verið
grein fyrir hér á þingsíðunni,
voru afgreidd til 3ju umræðu.
Þá var einnig til 1. umræðu
stjórnarfrumvarp um inn-
flutningsgjald af gas- og
brennsluolíum, tengt hinum
tveim fyrrnefndu, og er gerð
grein fyrir því á öðrum stað hér á
þingsíðunni.
SAMMALA þingnefnd.
Jón Skaftason (F) mælti fyrir
áliti sjávarútvegsnefndar, sem
mælti samdóma með samþykkt
frumvarpsins um útflutningsgj.
af sjávarafurðum þó einn
nefndarmanna Sighvatur
Björgvinsson, skilaði séráliti. Jón
mælti og fyrir einni minniháttar
breytingu sem ekki hefur áhrif á
aðalefni frumvarpsins og var sam-
þykkt í þingdeildinni.
UPPHAFIÐ HJA
LtJÐVlK.
Sighvatur Björgvinsson (-A),
mælti og með frumvarpinu, sem
byggt væri á samkomulagi hags-
munaaðila f sjávarútvegi, þó hann
teldi þar gengið of skammt i
niðurskurði. Inntak máls hans og
greinargerðar fólst að öðru leyti í
eftirfarandi orðum:
„Um áramótin 1973—1974 var
stofnað til Olfusjóðs fiskiskipa af
þáverandi sjávarútvegsráðherra,
Lúðvfk Jósepssyni. Það var rök-
stutt með þvf að hinn nýi togara-
floti landsmanna gæti þá ekki
staðið undir verðhækkun á
brennsluolíu. Hins vegar leit út
fyrir, að afkoma fyrst og fremst
hjá loðnuveiðibátum yrði það góð,
að þessi þáttur veiðanna gæti
tekið á sig verulegt álag til mynd-
unar sjóðs til þess að greiða niður
olíuverð flotans. Þetta álag var
byggt á hlutfallslegri greiðslu á
brúttóafla og hlaut þvf að koma
mjög misjafnlega niður eftir afla-
magni og verðmætasköpun hvers
úthalds. Þetta er frutnorsök að
þeirri feikilegu öfugþróun f
sjávarútvegi þar sem hið risa-
vaxna millifærslubákn er.
Alþýðuflokkurinn, einn flokka
á Alþingi, benti á, hve hættuleg
stefna þetta væri, og varaði við
afleiðingunni."
ÞRlR RAÐHERRAR
A 16 ARUM
Matthfas Bjarnason, sjávarút-
vegsráðherra, taldi ekki ágrein-
ing um hluta af sjóðum sjávarút-
vegs, sem gegndu gagnsömu hlut-
verki, s.s. Fiskveiðisjóð, afla-
tryggingarsjóð og verðjöfnunar-
sjóð, en hins vegar væru skiptar
skoðanir um millifærslusjóði, sem
þó hefðu allir haft þann tilgang
að halda atvinnugreininni
gangandi, og nú fyrst væri hægt
að afnema eða skerða samhliða
endurskoðun á hlutaskiptaregl-
um. Þrir stjórnmálaflokkar hefðu
átt sjávarútvegsráðherra á sl. 16
árum og bæru óhjákvæmilega
samábyrgð á þróun sjóðakerfis-
ins. Þar af hefði sjávarútvegsráð-
herra Alþýðuflokksins setið
lengst og haft um suma sjóðina
höfuðforystu.
AÐ KUNNASKIL A
UNDIRSTÖÐUATRIÐUM
MALSINS.
Lúðvfk Jósepsson (K) rakti í
löngu og ítarlegu máli sögu sjóða-
kerfisins frá hans sjónarmiði séð.
Tók hann undir það sjónarmið
sjávarútvegsráðherra, að hluti
sjóðanna gegndi veigamiklu hlut-
verki. Millifærslusjóðirnir væru
hins vegar bitbeinið, sem að
óþörfu Iækkuðu fiskverð og
færðu verðmæti frá sjómönnum
til útgerðarinnar. Ljóst væri að
Sighvatur Björgvinsson þekkti
ekki undirstöðuatriði málsins.
Alþýðuflokkurinn ætti beint
frumkvæði að tveim hinna um-
deildu sjóða, tryggingarsjóðnum
og stofnfjársjóðnum, en auk þess
væri svo olíusjóðurinn, sem lög
hefðu verið sett um af núverandi
stjórn 1974, og hann hefði þá
þegar mælt gegn.
EKKERT SAMRAÐ VIÐ ASÍ.
Eðvarð Sigurðsson (K) vakti
athygli á þvf að ekki hefði verið
haft samráð við ASl um skiptingu
þess hluta útflutningsgjalds á
sjávarafurðir, er kæmi í hlut
verkalýðsfélaga. Taldi hann
ákvæði í frumvarpinu hér um
þurfa íhugunar -og endurskoðun-
ar við.
SAMRAÐ um reglugerð.
Matthfas Bjarnason, sjávar-
útvegsráðherra, sagði að samráð
yrði haft við viðkomandi aðila
áóur en reglugerð yrði gefin út
um umrædda skiptingu.
OF MIKILL HRAÐI
1 AFGREIÐSLU.
Garðar Sigurðsson (K) taldi
málið of hratt keyrt gegn um
þingið. Þingmenn ættu þess ekki
kost að kynna sér málavexti til
hlítar og vissu sumir hverjir harla
lítið um inntak þess. Sjóðakerfið
hefði smám saman þrengt
kjarastöðu sjómanna. Og frum-
varpið væri, þrátt fyrir smærri
annmarka, spor í rétta átt.
AÐ STlGA SKREFIÐ
TILFULLS
Guðlaugur Gfslason (S) lýsti
stuðningi við frumvarpið en taldi
að stíga hefði átt skrefið til fulls
um niðurfellingu tryggingarsjóðs-
ins á sama hátt og olíusjóðsins.
Að lokinni umræðu var málinu
vísað samhljóða til 3ju umræðu
og fyrir tekið stjórnarfrumvarp
um Stofnfjársjóð fiskiskipa.
Enginn „vill Lilju
kveðið hafa“.
Sverrir Hermannsson (S) sagði
Lúðvík Jósepsson bera af sér
spjótalög varðandí tilurð olíu-
sjóðsins. Hann hefði máske ekki
kveðið Oliusjóðsliljuna en örugg-
lega mottóið fyrir henni. Frum-
hvatinn væri olíugjaldið á
loðnuna, til verðhækkunar olíu til
fiskiskipa, sem Lúðvík hefði
komið á i sinni ráðherratíð. Sá
veldur miklu, sem upphafinu
veldur, sagði þingmaðurinn.
Hins vegar væri það rétt hjá
Lúðvík að sumir sjóðir sjávarút-
vegs væru gagnsamir. Einn þeirra
Framhaid á bls. 18
Matthías A. Mathiesen, fjár-
máiaráðherra, mælti fyrir stjórn-
arfrumvarpi um innflutnings-
gjald á gas- og brennsluolíur.
Sagði ráðherrann þetta frumvarp
tengt frumvörpum um niður-
skurð sjóðakerfisins. Tilgangur-
inn væri að aflétta söluskatti af
gasolíu til fiskiskipa, er olíusjóð-
ur hætti að greiða hana niður, en
jafnhliða að bæta ríkissjóði upp
annars augljóst tekjutap. I nú-
gildandi fjárlögum væri gert ráð
fyrir tekjum rikissjóðs sem svar-
aði einum milljarði, sem hugsaðar
breytingar kæmu í veg fyrir, en
bæta þyrfti upp með þessum
hætti.
Lúðvfk Jósepsson (K) lýsti sig
andvígan frumvarpinu. Að visu
væri rétt að fella niður söluskatt
af olíu til skipa, eins og gert hefði
verið með olíu til húshitunar. En
ríkissjóóur yrði að bera tapið.
GREINARGERÐ MEÐ
FRUMVARPINU:
Greinargerð með frumvarpinu
er svohljóðandi:
„Með frumvarpi þessu er lagt
til, að komið verði á sérstöku inn-
flutningsgjaldi, er innheimt sé af
gasolíu og svartolíu. Gjald þetta
skal nema kr. 1,33 pr. kg og skal
innheimt með aðflutningsgjöld-
um og lúta sömu reglum og þau.
Með gjaldtöku þessari er gert
mögulegt að aflétta söluskatti af
gasolíu til islenzkra fiskiskipa án
tekjutaps fyrir ríkissjóð. Hið
sérstaka innflutningsgjald, sem
frumvarpið gerir ráð fyrir, á að
skila ríkissjóði sömu tekjum og
falla niður við afnám söluskatts
til fiskiskipa, þ.e. 580 milljónir
króna á ársgrundvelli. Skv. gild-
andi lögum og verðlagsákvörðun-
um skal greiða söluskatt af gas-
oliu til fiskiskipa. Verð á gas-
olíu til fiskiskipa hefur fram
að þessu verið greitt niður
af olíusjóði og hefur verðið til
íslenskra fiskiskipa numið kr.
5,80 á hvern lítra. Fullt verð
ásamt söluskatti nemur nú kr.
29,00 á hvern lítra. Með afnámi
söluskattsins og upptöku inn-
flutningsgjaldsins mun verðið
hins vegar lækka í kr. 25,30 pr.
lítra til fiskiskipa. Verð á gasolíu
til húshitunar mun verða það
sama og hækkar því um kr. 1,10
pr. lítra. Ef haldið hefði verið
óbreyttri þeirri skipan, sem gilti
til 1. jan. s.l., væri verð á gasolíu
til húsahitunar nú kr. 25,75 pr.
lítra en verður skv. frumvarpi
þessu, ef að lögum verður kr.
25,30 pr. lítra. Verð á svartolíu
mun einnig hækka sem innflutn-
ingsgjaldinu nemur, en svartolía
hefur verið söluskattsfrjáls til
þessa. Telja verður eðlilegt, að
sömu reglur gildi um skattlagn-
ingu á svartolíu til fiskiskipa og
gasolíu til fiskiskipa. Með frum-
varpinu er í reynd lagt til, að
söluskatti þeim, er íslensk fiski-
skip eiga skv. gildandi lögum að
greiða af gasolíunotkun sinni,
verði jafnað niður á alla notendur
gasoliu og svartoliu. Hér er ekki
um eiginlegt nýmæli að ræða. Frá
30. júlí 1971 til ársloka 1975 var
framkvæmd jöfnun á verði gas-
olíu milli notenda ekki ósvipað
því sem lagt er til í frumvarpinu.
Verðlagsnefnd ákvað þann 30.
júlí 1971 að innflutningsjöfnunar-
reikningur skyldi bera upphæð
samsvæandi- söluskatti á gasolíu
til fiskiskipa. Af þessu leiddi, að í
raun var lagt gjald á alla gasolíu,
einnig hina söluskattsfrjálsu gas-
olíu til húsahitunar, og nam það
kr. 1,58 á hvern litra við síðustu
áramót.
Frá áramótum hefur hins vegar
rikt miilibilsástand í verðlagning-
armálum á gasolíu. Verðlags-
nefnd felldi fyrri ákvörðun úr
gildi hinn 15. desember 1975, en
ákvað um leið, að olíuverði skyldi
haldið óbreyttu vegna óhagstæðr-
ar stöðu verójöfnunarreiknings
gasoliu. Með frumvarpi þessu er
lagt til, að lögfest sé í breyttu
formi sú meginregla, sem gilti um
söluskattsmeðferð á gasolíu til
fiskiskipa frá 30. júlí 1971 til árs-
loka 1975, þó þannig að skipan sú,
sem lagt er til að upp verði tekin
með frumvarpi þessu, leiði til
heldur lægra verðs á gasolíu til
fiskiskipa og húsahitunar en orð-
ið hefði ef áfram hefði verið hald-
ið á fyrri braut. Þannig mun verð
til fiskiskipa nema óniðurgreitt
kr. 25,30 pr. lítra skv. frumvarpi
þessu, en hefði numið kr. 25,75
pr. lítra ef ákvörðun verðlags-
nefndar frá 30. júlí 1971 stæði
enn.“
MMnci
Frumvarp
að ljós-
mæðralögum
Halldór Asgrfmsson og
Helgi F. Seljan flytja frum-
varp til laga um breytingu á
ljósmæðralögum. Sam-
kvæmt frumvarpinu á að
ákveða launakjör Ijósmæðra
með kjarasamningum eða
kjaradómi á sama hátt og
laun opinberra starfsmanna.
Laun skulu greidd mánaðar-
lega, úr bæjarsjóðum, sýslu-
sjóðum og rfkissjóði. Laun
skipaðra ljósmæðra í um-
dæmum utan kaupstaða
skulu greidd að einum
þriðja úr sýslusjóði en
tveimur þriðju úr rfkissjóði.
Bæjarsjóðir greiði Ijós-
mæðrum í kaupstöðum. Rfk-
issjóður leggur til áhöld f
ljósmæðraumdæmin.
Samkvæmt ákvæði til
bráðabirgða skal hver sýslu-
nefnd endurskoða skiptingu
sýslunnar í Ijósmæðraum-
dæmi á árinu 1976. Að end-
urskoðun iokinni skal sýslu-
nefnd leita samþykkis ráð-
herra á tillögum sfnum um
skiptingu í Ijósmæðraum-
dæmi. Frumvarp sama efnis
var áður flutt á þingi 1971
— 72 en náði þá ekki fram
að ganga.