Morgunblaðið - 12.02.1976, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. FEBRUAR 1976
19
Guðrún Steingrímsdóttir
Nýlendu — 85 ára í dag
I því tilefni fær hún hjartan-
legar hamingjuóskir og nokkur
þakkarorð frá gamalli nágranna-
konu.
Guðrún Steingrimsdóttir er
fædd 13. febrúar 1891 að Stóra-
Nýjabæ í Krísuvík, dóttir Stein-
gríms Steingrímssonar og siðarí
konu hans Guðrúnar Einars-
dóttur. Móður sína missti Guðrún,
þegar hún var fimm ára gömul,
tveim eða þrem árum síðar dó
siðasta systkini hennar, gafst þá
Steingrímur upp við að búa á
þessum stað, þar sem örlögin
höfðu verið svo miskunnarlaus i
hans garð, að hann þurfti að
kveðja sjö leiði i kirkjugarðinum,
þar lágu tvær eiginkonur og fimm
börn. Hann flutti til Hafnar-
fjarðar með þetta eina barn, sem
eftir lifði. Þar ólst Guðrún svo
upp í skjóli síns góða föður og
Elínar Árnadóttur, sem hafði
gerst bústýra hjá honum.
Guðrún fermdist i Garðakirkju
á Álftanesi.
Snemma fór hún að vera í
sumardvöl i Krísuvík hjá hjón-
unum, sem bjuggu þar þá, frú
Ingibjörgu Sigurðardóttur og
Jóni Magnússyni og líka hjá
Helga Magnússyni stórkaup-
manni í Reykjavík og konu hans.
Hún var systir frú Ingibjargar, en
Helgi Magnússon bróðir Jóns í
Krísuvik. Það kom fljótt i ljós, að
Guðrún var sérlega verkhög, úr-
ræðagóð, fljót að hugsa og féll
aldrei verk úr hendi, það kom því
oftast í hennar hlut að hjálpa til
við gestamóttökur og ýmislegt
fleira, sem krafðist skerpu,
smekkvísi og samstillingar huga
og handa. Um árabil var hún í
vistum á veturna hjá frú Oddrúnu
og Helga Magnússyni, en í Krísu-
vík á sumrin. Hún lærði mikið á
þessum tveim merkis heimilum
og batt órofatryggð við þetta
ágætis fólk og það við hana.
Hún var eins og flestir ungl-
ingar í þá tíð, með hugann fullan
af löngun eftir að læra, en flestir
áttu þess engan kost að komast í
skóla. Guðrún komst samt í hús-
stjórnardeild Kvennaskólans í
Reykjavík.
Meðal þeirra mörgu, sem hún
kynntist í Krísuvik var pilturinn,
sem varð síðar maðurinn hennar
og Einar Benediktsson og hans
fólk, sem svo leiddi til þess að hún
fór til Englands, eftir beiðni
þeirra hjóna, og var stofustúlka
hjá þeim. Hún kom svo heim með
skáldinu og var áfram hjá því
fólki á Héðinshöfða í Reykjavik.
Eftir að Guðrún kom frá Eng-
landi dreif hún sig i það að læra
fatasaum.
Hún giftist svo piltinum sínum
2. júní 1916 Magnúsi syni hinna
þekktu og vinsælu hjóna Guðnýj-
ar Einarsdóttur og Hákonar
Tómassonar bónda og útgerðar-
manns á Nýlendu, Hvalsnes-
hverfi, Miðneshrepp, Gull., og
hófu þau búskap þar og bjuggu
þar óslitið meðan Magnús lifði.
Jörðin og búið var lítið, afkoman
byggðist því meira á sjávarútvegi.
Eins og menn vita flykktust
menn hvaðanæfa að af landinu
suður með sjó til að afla sér bjarg-
ar í bú. Vermenn skiptu sér niður
á bæina, það var því sjaldan fátt
við matborðið á Nýlendu. Nú kom
sér vel að vera ýmsu vön og vera
hneigð fyrir hússtjórn og mat-
reiðslu enda Iagði hún sál sína f
það að allir fengju holla og góða
næringu. Ekki fór ungbarnagæsl-
an úrskeiðis hjá ungu móðurinni
á Nýlendu, þó að henni væri ekki
alltaf létt fyrir brjóstinu, því oft
er skollið á fárveður um miðjan
dag, þó fært sé á sjó i birtingu að
morgninum. Fiskiskipin opnir
árabátar, engin talstöð eða björg-
unartæki, margir heimilisfeður á
hverjum báti.
Oft komst Magnús i krappan
dans, hafa frásagnir af sumum
hrakningum hans komið á prenti.
Til dæmis er sagt frá því i bók-
inni Brim og boðar, þegar bátnum
hvolfdi og Magnús og annar
maður komust á kjöl, og var
bjargað af ameriskum togara frá
Boston, ásamt þriðja manni, sem
gat haldið sér uppi á einhverju
braki, þar til björgun barst. Þetta
skeði fáum árum áður en Magnús
kvæntist, en slysahættan er alltaf
söm við sig á sjónum.
Þegar Guðrún gekk með þriðja
barnið var Magnús talinn af.
Bátinn hrakti undan ofsaveðri, en
náði loks landi uppi á Akranesi. A
þeirri hrakninga leið kom gat á
bátinn og varð það þeim til bjarg-
ar, að Magnús þreif trefilinn af
hálsi sér og tróð honum í gatið.
Mikið var skaparanum þakkað,
þegar það fréttist að mannbjörg
hefði orðið að lokum. I gleði sinni
lét Guðrún skíra meybarn, sem
henni fæddist um þessar mundir:
Björg Magnea til minningar um
björgun Magnúsar.
Börnin komust fljótt upp á lag
með að taka þátt í hinni hörðu
lifsbaráttu fullorðna fólksins.
Þau voru eftirmyndir foreldra
sinna, greind, hög og full af heil-
brigðu lífsfjöri. Elstu dæturnar
giftust fyrst í burtu, það leið því
ekki á löngu, þar til að Guðrún
fór að fá dætradæturnar til að
hjálpa sér.
Ekki spillti það hamingjunni að
þessar upprennandi dísir virtust
vera steyptar í sama mót og
amman hafði verið, hvað snerti
handlagni, hagsýni og elju, enda
höfðu þær drukkið þá skoðun i sig
með móðurmjólkinni, að amma á
Nýlendu myndi ekki lifa það af að
sjá unga og hrausta stúlku sitja
iðjulausa með hendur i skauti sér.
Ég þori ekki að bera það lof á
Guðrúnu, sem mér finnst hún
eiga skilið, hún myndi ekki kunna
við það. Hún var vön að segja: Ég
gerði ekki meira en hinar sjó-
mannskonurnar. Satt er það að
„sagt hefur það verið um þá
Suðurnesjamenn, að fast þeir
sóttu sjóinn og sækja hann enn“.
En kvæðið um Suðurnesjakon-
urnar er vist ekki búið að yrkja
ennþá.
Guðrún Steingrimsdóttir missti
sinn góða lífsförunaut Magnús
IÐJA
;g félag
verksmiðjufólks

Allsherjaratkvæðagreiðsla um kjör stjórnar,
varastjórnar, endurskoðenda og vara endur-
skoðanda fer fram á skrifstofu félagsins að
Skólavörðustíg 16, laugardaginn 14. og
sunnudaginn 15. þ.m.
Atkvæðagreiðslan hefst laugardaginn kl. 10
f.h. og stendur til kl. 19 e.h. þann dag, hefst
hún að nýju sunnudaginn kl. 1 0 f.h. og stendur
til kl. 1 8 og er þá lokið.
I kjöri eru tveir listar, B listi, borinn fram af
stjórn og trúnaðarmannaráði félagsins og A listi
borinn fram af Bjarna Jakobssyni og Guðmundi
Þ. Jónssyni.
Kjörstjórn Iðju.
AEG
HANDVERKFÆRI

P
AEG

11|
Fjölbreytt úrval AEG handverkfæra til iðnaðar-
bygginga- og tómstundavinnu.
Vandið valið og notið sterk og vönduð verkfæri.
BRÆÐURNIR ORMSSON %
LÁGMÚLA 9 SÍMI 38820
Hákonarson 11. október 1964. Tók
þá Hákon sonur þeirra og Svala
Sigurðardóttir kona hans við jörð-
inni og búinu og hefur það þanist
út í þeirra höndum með hjálp
véltækninnar og sjórinn verið
sóttur lika, að vorinu til.
Guðrúnu líkar það að sjálfsögðu
ágæta vel að sjá búið blómstra og
jörðina, sem hún ann i traustum
og góðum höndum, og það i hönd-
um þess sonarins, sem aldrei sleit
sig lausan til að fara út í heim „að
leita sinnar gæfunnar" heldur
var stoð og stytta föður sins til
hinsta dags. Hún ákvað því fljót-
lega að skipta sér ekki neitt af
bústjórninni, en vera til hjálpar
og aðstoðar meðan kraftarnir
entust. „En það er verst, að ég
gleymi mér stundum," segir Guð-
rún, „og er þá farin að stjórna og
gefa ráð við hinu og þessu áður en
ég veit af, þó að ég ætli mér það
ekki.“ Það er eðlileg gleymska
hálfrar aldar skyldustarf á sama
stað, unnið af lífi og sál, stórbrot-
innar persónu, skilur eftir djúp
spor i vitund manna.
„Þá var ei til Steinastaða
leiðin löng“.
Ég kynntist ekki mikið fólkinu,
þessi rúm sjö ár, sem ég gisti
Suðurnes, en nóg til þess að vita
að þar býr vinnusamt ágætisfólk,
en þó best á Nýlendu. Það var
ekki löng leið að Nýlendu þaðan,
sem ég átti heima, og sú leið var
-hlaupin oft á dag af mörgum
fótum, meira að segja tók ein
hænan okkar upp á þvi að fara í
daglegar gönguferðir þangað. Aft-
ur á móti var lengri leið i næstu
búð, hún var í Sandgerði 5 km
norðvestar á Reykjanesinu. Það
var þvi eins gott að gleyma ekki
neinu, þegar pantaður var matur
eða aðrar nauðsynjar, en öllum
getur yfirsést. Komið gat líka
fyrir að mjólkurbíllinn væri
farinn framhjá, þegar hringt var í
búðina, hafði verið óvenju fljótur
í förum, en það voru aldrei nein
vandræði, það var alitaf sent eða
hlaupið niður að Nýlendu, ef
eitthvað vantaði nauðsynlega, og
beðið um lán. Að sjálfsögðu átti
að borga, en það fékkst ekki alltaf
og aldrei, ef um mjólk var að
ræða.
Bændurnir á nesinu eiga hver
sinn bil og fara kaupstaðarferðir
daglega, það er því hægt að
ferðast á „puttanum" þar eins og
annars staðar og var oft reynt
með góðum árangri.
Ef Guðrún á Nýlendu vissi um
að eitthvað slíkt stæði til, fannst
henni það ekki alltaf nógu gott og
hringdi i nágrannana til að
grennslast fyrir um ferðir. Otald-
ar eru ferðir, sem hún fór sjálf
yfir túnið til að láta okkur vita, að
Framhald á bls. 23
græn
helluborð brúnt
ofn-geymsluhólf
Kr. 59.300
'iumai Sfysfdmm h.f
© Husqvarna
VERÐLÆKKUN
OG Regina 50
Regina60Q
hurð hvít ££>
helluborð brúnt
Kr. 59.800
Regina 60
STD
hvít
helluborð brúnt
Kr. 73.800
án sjálfhreinsunar
græn/gulbrún
sjálfhreinsandi
Kr. 83.200