Morgunblaðið - 27.08.1976, Qupperneq 24

24 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. ÁGUST 1976
raðauglýsingar — raöauglýsingar — raðauglýsingar

húsnæöi óskast bátar — skip þakkir
Ung og barnlaus hjón óska eftir 2ja herb. íbúð. í Reykjavík Upplýsingar í síma 92-1 237. Fiskiskip Höfum til sölu 22. rúml. eikarbát, smíð- aður 1975 með 210 hö. Volvo-Penta aðalvél og fullkomnum tækjabúnaði. Mikið af veiðarfærum fylgir. Landssamband ísl. útvegsmanna Skipasala — Skipaleiga Jónas Haraldsson lögf. Sími 16650. Innilegt þakkiæti sendum við öllum þeim sem heiðruðu okkur á gullbrúðkaupsdag- inn 1 3. júlí síðastliðinn með heimsóknum gjöfum og skeytum og gerðu okkur daginn ógleymanlegan. Guð blessi ykkur öll. Guðlaug Oddsdóttir Guðjón Ásmundsson Lyngum Meðallandi V-Skaft.
<3KL^ni,'Vs,N,iT^KR:©
Sveinn T71 <»• aff • X
Eriiðleikar við
vinnslu sumarloðnu
Hér fer á eftir grein er Sveinn Benedikts-
son ritar í nýútkomið dreifibréf Félags ísl.
fiskmjölsframleiðenda:
Fyrsta loðnan, sem veiddist í
sumar, barst til Síldarverksmiðja
ríkisins í Siglufirði hinn 7. júlf af
b/v Sigurði RE 4. Sama dag land-
aði m/s Guðmundur RE 29 um
620 tonnum hjá SR, Siglufirði.
Skipin höfðu fengið þennan
afla á 2—3 sólarhringum djúpt
úti af Skaga. Var loðnan full af
rauðátu og þoldi mjög illa flutn-
inga eð hnjask. Löndunin gekk þó
vel hjá fyrsta skípinu, b/v Sig-
urði, enda hafði þess verið gætt
að dæla ekki loðnunni úr nótinni i
lest skipsins svo hratt, að sjórinn
næði ekki að síast frá ioðnunni að
mestu áður en hún rann í lestina.
Á því varð hins vegar misbrestur
hjá nokkrum skipum í byrjun.
ölli það miklum erfiðleikum við
löndun og vinnslu loðnunnar hjá
flestum verksmiðjum fyrstu 7—8
sólarhringana. Leiddi þetta til
miklu lélegri nýtingar mjölefnis
loðnunnar en verið hafði á vetrar-
veiðum loðnu.
1 byrjun var mikill hluti sumar-
loðnunnar einn fljótandi grautur,
er hún barst að landi.
Steingrímur Kristinsson, eig-
andi losunarkrana í Siglufirði og
áður starfsmaður SR í Siglufirði,
ritaði ádeilugrein, er hann beindi
einkum að Jóni Reyni Magnús-
syní, framkvæmdastjóra SR. Birt-
ist greinin i Mbl. 12. ágúst s.l.
Sama dag kom i blaðinu svar-
grein J.R.M., sem skýrir greini-
lega við hvers konar örðugleika
var að etja i Siglufirði og ýmsum
öðrum verksmiðjum í þessu efni.
Fer grein Jóns Reynis Magnús-
sonar, framkvæmdastjóra SR og
verkfræðings hér á eftir:
„Vegna aflabrests á síldveiðum
frá því 1967 og að sumarveiðar
loðnu hafa ekki orðið að neinu
marki fyrr. en nú í sumar, þó
nokkrar veiðitilraunir hafi verið
gerðar áður, hefur fjárhagur SR
svo sem flestra annarra verk-
smiðja á Norður- og Austurlandi
ekki verið slikur, að unnt væri að
leggja í nýjar fjárfestingar að
verulegu marki.
Verksmiðjunum hefur eigi að
siður verið haldið við, svo að unnt
væri að taka á móti sild og loðnu,
ef tækifæri gæfist.
Þrátt fyrir að tækjabúnaður
verksmiðju SR I Siglufirði sé
kominn nokkuð til ára sinna, hef-
ur loðnuvinnsla undanfarna vet-
ur gengið þar tiltölulega vel, og
má þakka það m.a. þeim starfs-
mönnum verksmiðjanna, sem
hafa langa starfsreynslu að baki,
þótt aðstæður séu að ýmsu öðru
leyti gjörbreyttar frá þvi sem áð-
ur var.
Sú ltðna, sem veidd hefur verið
í sumar fyrir Norðurlandi, hefur
reynzt mjög erfið i vinnslu, ekki
aðeins í verksmiðju SR í Siglu-
firði, heldur einnig í öðrum verk-
smiðjum, sem eru með nýrri véla-
kost. Ástæður til þessara erfið-
leika má rekja til þess, að í fyrstu
förmunum var loðnan mjög
blönduð sjó, auk þess að vera
mjög átumikil og leystist fljótt
upp af völdum átunnar og sjálfs-
meltingar á leiðinni í land og í
þróm verksmiðjanna. Sumir
farmarnir, sem fyrst bárust, voru
nánast einn fljótandi grautur.
Þegar svo er komið, verður soðið
svo mikið að vöxtum, að þrátt
fyrir að soðkjarnatækin anni að
vinna kjarnann úr soðinu, er það
takmörkunum háð, hversu miklu
magni af kjarna er hægt að
blanda í pressukökuna. Af þess-
um ástæðum fór nokkuð af soði til
spillis fyrst í stað.
Til þess að bæta úr þessum erf-
iðleikum var óskað eftir því við
skipstjórnarmenn, að þeir dældu
loðnunni hægar úr nótinni um
borð I skip sín, en við það kemur
loðnan heillegri um borð og siu-
búnaður skipanna síar sjóinn bet-
ur úr aflanum. Jafnframt var
samkvæmt ráðleggingu Rann-
sóknastofnunar fiskiðnaðarins
bætt formalíni í loðnuna um leið
og hún rennur í lestar skipanna.
Þessar aðgerðir hafa leitt til þess,
að loðnan kemur nú yfirleitt heil-
legri að landi, þrátt fyrir langan
flutning.
Jafnframt þessum aðgerðum
var loðnumóttöku hagað þannig,
að móttakan var takmörkuð við
2ja sólarhringa vinnslu verk-
smiðjunnar, í stað 7—8 sólar-
hringa vinnslu áður, og má segja
að vinnsla í verksmiðjunni hafi
siðan gengið eftir atvikum vel.
Nokkur sjávarmengun átti sér
stað í fyrstu, einkum frá veiði-
skipum, sem lensuðu vökva frá
loðnunni áður en henni var land-
að. í vetrarloðnu er uppistaðan í
þeim vökva sjór, sem ekki hefur
verið mikill mengunarvaldur, en i
sumarloðnunni er þessi vökvi
blandaður átu, uppleystum efn-
um úr loðnunni og lýsi. Á þessu
áttuðu menn sig ekki i fyrstu, en
eftir að þetta varð ljóst, lensuðu
skipin á leið til lands og úti í
firðinum. Um lýsismengun í sjó
frá verksmiðjunni er vart að
ræða, þar sem allt lýsi hefur verið
skilið úr því soði, sem kann að
hafa farið niður.
Um miðjan júní s.l., þegar verð
á sumarloðnu var fyrst ákveðið,
gerði Verðlagsráð að skilyrði við
verðlagningu, að loðnunni yrði
ekki dælt i land eins og tíðkazt
hefur við loðnulöndun siðustu 4
ár. Þess vegna varð tíminn nokk-
uð naumur til að setja annan bún-
að upp. Þær tafir, sem orð er á
gerandi við löndunina, má rekja
til skipanna sjálfra, eins og þegar
lestarborð sem laus eru í farmin-
um fara í löndunartækin og stór-
skemma þau, svo og vegna ann-
arra óhappa, sem skýrt hefur ver-
ið frá i blöðum.
Síldarverksmiðjur ríkisins
starfrækja verksmiðjur á 6 stöð-
um á landinu, þ.e. Skagaströnd,
Siglufirði, Húsavik, Raufarhöfn,
Seyðisfirði og Reyðarfirði. Fram-
kvæmdastjóri fyrir verksmiðjurn-
ar er einn og situr hann i Reykja-
vík, en þaðan eru greiðastar sam-
göngur á alla þessa staði.
Sala afurða verksmiðjanna, svo
og innkaup til þeirra og fjármála-
fyrirgreiðsla, fer fram á skrif-
stofu SR i Reykjavik. Er þvi eðli-
Teikning þessi, sem birtist í nýútkomnu dreifi-
bréfi Félags ísl. fiskmjölsframleiðenda, gefur
glögga mynd af gangi framleiðslu í loðnu-
bræðslu.
legt að framkvæmdastjóri sitji í
Reykjavík.
Allar verksmiðjur, sem tekið
hafa á móti sumarloðnu nú í ár,
hafa átt í örðugleikum með
vinnsluna og hafa ekki náð hærri
mjölnýtingu en 12—13%, sem er
lægra en fræðilega ætti að vera og
þurrefnisinnihald loðnunnar gef-
ur tilefni til. Stafar þessi lélega
nýting mest af því, að verksmiðj-
urnar geta ekki nýtt allt soðið
vegna þess að pressukakan er það
lin og lítil, að hún þolir ekki alla
iblöndun soðkjarnans.
Útilokað er að verksmiðjurnar
geti af eigin fé ráðizt í stórfram-
kvæmdir eða fjárfrekar endur-
bætur. Verð á loðnu og öðrum
bræðslufiski er og hefur verið það
hátt, að ekkert hefur verið eftir
til að svo mætti verða.
Fjármagni rikisins og lánsfé
hefur verið beint til annarra og
stundum umdeildra fram-
kvæmda, svo ekki hefur verið fyr-
irgreiðslu að vænta úr þeirri átt.“
Heildarloðnuveiðin 23. ágúst
1976 kl. 17, að þeim afla meðtöld-
um, sem búið var að tilkynna. til
löndunar, nam um 48.000 tonnum,
þar af um 29.000 tonn til Síldar-
verksmiðja rikisins, Siglufirði og
1.122 tonn til SR, Raufarhöfn.
Þrjú afalahæstu skipin eru:
b/v Sigurður RE 4 um 6.700 tonn
Súlan EA 300 3.812 tonn
Gísli Arni RE 375 3.067 tonn
Utanríkisráðherrar Islands og Tékkóslóvakíu
hvetja til alþjóðlegrar afvopnunarráðstefnu
Pras — 25. ágúst — Reuter.
ÍSLAND og Tékköslóvakía
hafa öskað eftir því, að af-
vopnunarráðstefna allra
þjóða heims verði kölluð
saman hið f.vrsta, að því er
fram kemur í sameigin-
legri yfirlýsingu Einars
Ágústssonar utanrfkisráð-
herra íslands og Bohuslav
Chnoupek, utanríkisráð-
herra Tékkóslóvakfu.
í yfirlýsingunni segir
m.a. að ráðherrarnir séu
báðir hlynntir því að
afvopnunarráðstefna með
þátttöku allra þjóða verði
kölluð saman, og muni
alþjóðlegur samningur um
að ofbeldi skuli ekki beitt í
samskiptum þjóða verða til
þess að treysta frið og
öryggi í veröldinni allri.
Ráðherrarnir lögðu
áherzlu á mikilvægi
öryggisráðstefnunnar í
Helsinki á síðasta ári, og
lýstu sig ákveðna í að virða
til fullnustu grundvallar-
atriði þau, sem kveðið er á
um í lokayfirlýsingu ráð-
stefnunnar, og varða sam-
skipti hlutaðeigandi ríkja.
Sovétríkin hafa marg-
sinnis óskað eftir því að
alþjóðleg afvopnunarráð-
stefna verði kölluð saman í
því skyni að bæta andrúms-
loftið á alþjóðavettvangi,