Morgunblaðið - 08.09.1976, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER 1976
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER 1976
17

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10100 Ritstjórn og afgreiðsla
Aðalstræti 6, sími 22480 Auglýsingar
Áskriftargjald 1000,00 kr. á mánuði innanlands
í lausasölu 50,00 kr. eintakið.
HVAR ER EFNAHAGS-
STEFNA FORMANNS
ALÞÝÐUFLOKKSIN S?
Benedikt Gröndal, formaður
Alþýðuflokksins hefur gjör-
samlega gefizt upp við að gera
grein fyrir þvf, hvaða ráðstafanir
hann hafi viljað gera f efnahags-
málum á sfðastliðnum tveimur
árum til þess að ná skjótari
árangri í baráttunni gegn verð-
bðlgu og draga hraðar úr við-
skiptahallanum við útlönd og
greiðsluhalla ríkissjóðs. Fyrir
nokkrum dögum ritaði formaður
Alþýðuf lokksins harðorða for-
ystugrein f Alþýðublaðið þar sem
hann skammaði rfkisstjórn Sjálf-
stæðisflokks og Framsóknar-
flokks fyrir verðbólguna, við-
skiptahallann og erfiða stöðu
rfkissjóðs. Þá var á það bent hér f
Morgunblaðinu, að rfkisstjórnin
hefði átt auðveldan leik að ná
skjótari árangri við lausn þessara
vandamála, ef hún hefði kosið að
fara sömu leið og rfkisstjórnir
undir forystu jafnaðarmanna,
flokksbræðra Benedikts
Gröndals, f t.d. Danmörku, Þýzka-
landi og Bretlandí. I öllum þess-
um rfkjum völdu jafnaðarmann-
stjórnir þann kostinn að efna
raunverulega til geysilegs at-
vinnuleysis til þess að ná skjótum
árangri f baráttunni gegn verð-
bólgu.
Nú verandi rfkisstjórn hafnaði
hins vegar þessari leið jafnaðar-
manna f V-Evrópu og setti það
markmið efst á blað að halda
fullri atvinnú. Þetta hefur henni
tekizt, en samt sem áður hefur
verðbólgan minnkað um helming
á valdatfma rfkisstjórnarinnar.
Fyrirsjáanlegt er, að viðskipta-
hallinn mun minnka um helming
á þessu ári frá þvf sem verið
hefur. Astæða er til að ætla að
afkoma rfkissjóðs verði mun
betri fár en á sfðustu tveimur
árum. Þetta er umtalsverður
árangur, ekki sfzt þegar haft er f
huga, að full atvinna hefur rfkt f
landinu og ekki hefur borið á
atvinnuleysi.
1 forystugrein f Alþýðublaðinu
f gær þar sem uppgjöf formanns
Alþýðuflokksins birtist, segir
Benedikt Gröndal það „ábyrgðar-
leysi af Morgunblaðinu a* gefa f
skyn, að menn óski eftir atvinnu-
leysi, þótt þeir leyfi sér að gagn-
rýna ráðleysi og fálm rfkisstjórn-
arinnar f efnahagsmálum.“ Það
er ekki við Morgunblaðið að
sakast f þessum efnum, heldur
við formann Alþýðuflokksins. Ef
Benedikt Gröndal ætlast yfirleítt
til þess, að enn verði tekið mark á
honum og flokki hans, verður
hann að haga málflutningi sfnum
eins og ábyrgum stjórnmálafor-
ingja sæmir, en ekki eins og
ábyrgðarlaus gasprari. Formaður
Alþýðuflokksins getur ekki f
senn gagnrýnt rfkisstjórnina
harkalega og með stóryrðum fyrir
lélegan árangur f baráttu við
verðbólgu og viðskiptahalla, bor-
ið af sér það, að hann hefði viljað
velja sömu leið og jafnaðar-
mannastjórnir f nálægum
löndum, sent þýddf srtvfnnuleysf,
en gera hins vegar enga grein
fyrir þvf, með hvaða hætti hann
hefði viljað á annan hátt ná þeim
árangri.sem hann skammar rfkis-
stjórnina fyrir að hafa náð.
t forystugrein sinni f Alþýðu-
blaðinu f gær, leggur formaður
Alþýðuflokksins á flótta frá þvf
viðfangsefni að standa fyrir máli
sfnu og tekur upp gagnrýni á rík-
isstjórnina fyrir misrétti f launa-
málum og skattamálum og segir
að launamisrétti sé nú stórfelld-
ara en það hafi verið, þegar nú-
verandi ríkisstjórn tók við. Nú er
það staðreynd, sem allir vita, lfka
Benedikt Gröndal, að á sfðustu
tveimur erfiðleikaárum hefur
rfkisstjórn Geirs Hallgrfmssonar
einmitt lagt mesta áherzlu á, að
láglaunafólk fengi kjarabætur
umfram aðra. Þessi stefna ætti
ekki að vera Alþýðuflokknum
með öllu ókunn, vegna þess að
Viðreisnarstjórnin reyndi einnig
á sfnum tíma að fylgja henni
fram, en Viðreisnarstjórnin og
núverandi stjórn, og raunar allir
þeir, sem gert hafa tilraun til
þess að rétta verulega hlut lág-
launamanna á tslandi, reka sig á
það, að hinar hærri launuðu stétt-
ir innan Alþýðusambands tslands
eiga ákaflega bágt með að fella
sig við slfka stefnu. Þó náðist
nokkur árangur f þeim efnum
veturinn 1975, en væntanlega er
mönnum enn f fersku minni
launamisréttið, sem varð til f hin-
um frægu febrúar-samningum
1974, og formaður Alþýðuflokks-
ins veit það væntanlega jafn vel
og aðrir, að það var fyrst og
fremst hagsmunatogstreita innan
verkalýðssamtakanna, sem leiddi
til þess hróplega ranglætis, sem
þá var f þeim samningum. Um
launamisréttið ætti formaður Al-
þýðuflokksins þvf fremur að tala
við ritara Alþýðuflokksins en nú-
verandi rfkisstjórn.
Hins vegar er öllum Ijóst, að f
landinu rfkir óþolandi misrétti f
skattamálum, ekki aðeins nú á
þessu ári, heldur hefur það rfkt
um áratuga skeið án þess að lög-
gjafarvaldið hafi við það ráðið, en
Ifklega verður misréttið enn
hróplegra nú, vegna verðbólgunn-
ar, sem geisað hefur. En þess ber
að vænta, að stjórnarflokkarnir
og stjórnarandstöðuflokkarnir
geti tekið höndum saman á þvf
þingi, sem f hönd fer, um að leið-
rétta þetta misrétti og koma f veg
fyrir, að ákveðnir hópar í þjóðfé-
laginu komist undan eðlilegum
og sanngjörnum skattgreiðslum.
Morgunblaðið hefur séð ástæðu
til að eiga nokkur orðaskipti við
formann Alþýðuflokksins um
þessi mál, vegna þess að vissulega
verða gerðar meiri kröfur til AI-
þýðuflokksins um ábyrga stjórn-
málastefnu en þeirra öfgaafla,
sem sameinazt hafa f Alþýðu-
bandalaginu, og vfst er um það, að
Alþýðuflokkurinn eflist ekki á ný
með þvf að taka upp samskonar
ábyrgðarlausa hentistefnu og
kommúnistar reka.
„í skólanum,
ÞAÐ er ýmislegt, sem minnir
okkur á að sumarið sé senn að
hverfa á braut og vfkja fyrir vetri
konungi. Eitt af þvf er skólafólkið
sem nú streymir f skólana að nýju
að loknum sumarleyfum.
Það er leikur
að læra.
Kraftmikill söngur hljómaði á
móti okkur, þegar við heimsóttum
Kársnesskóla í Kópavogi f gær.
Við runnum á hljóðið og lentum
þar f söngkennslu hjá 7 ára
börnum.
Þetta var fyrsti skóladagurinn
þeirra og þau voru ekki alveg á
einu máli um hvort skemmtilegra
væri að leika sér eða vera í
skólanum, en einn herramaður
sameinaði skoðanir þeirra, þegar
hann sagði ákveðinn: „Mér finnst
skemmtilegt að læra, því það er
háifgerður leikur.“
„Skemmtilegast
í frímínútunum.“
Fyrir utan skólann voru fjórir
kampakátir strákar sem allir eru í
10 ára bekk. Þeir heita Þorsteinn
Einar, Gunnlaugur og Kristján og
voru þeir allir sammála um að það
væri gaman í skólanum, en þó
langskemmtilegast í frímfútun-
um. Þeir sögðu, að nú ættu þeir að
byrja að læra dönsku og hlökkuðu
þeir mikið til þess. En ensku?
spurðum við. „Nei, ekki strax,“
sögðu þeir. „Annars kann ég
ensku nú þegar“ sagði Kristján.
„Ég lærði hana þegar ég var
þriggja ára. Þá átti ég heima í
Skotlandi."
Gunnlaugur sagði okkur frá
því, að hann hefði farið í ferðalag
vestur i sumar og lent í snarbrjál-
uðu veðri. „ En svo fór ég til
Spánar", sagði hann, „og þar fékk
ég bezta veður. Fjölskyldan gat
sko ekki gengið fyrir hita.“
SKEMMTILEGRA
í SKÓLA
A ÍSLANDI.“
Þær Anita, Anna og Bergþóra
voru að koma frá því að kaupa sér
skólabækurnar þegar við hittum
þær f Austurstræti í gær. „Við

Fótboltaliðið „Hrollur".
Skólavörubúðin var full út úr dyrum f gær og fyrir
utan stóð hópur krakka, sem ætlaði að kaupa
skólabækurnar. Þetta eru þau Axel, Einar Ingvar
og Bryndfs, sem öll fara f 1. bekk í Réttarholtsskóla
í vetur. Þau sögðu, að í vetur færi meiri tfmi en
áður f skólann hjá þeim, þvf þau væru að byrja f
gagnfræðaskóla. „Samt er alveg ágætt að byrja
aftur,“ sagði Bryndfs, „a.m.k. svona að nokkru
leyti."
í skólanum...”
erum f Viðistaðaskóla i Hafnar-
firði og erum að fara í 6. bekk,“
sögðu þær. „Jú, okkur finnst al-
veg ágætt að byrja í skólanum.
Það verður byrjað að kenna á
morgun og við þurfum að kaupa
svolítið af bókum og svo verður
það örugglega meira þegar fer að
liða á veturinn". Þær sögðust ekk-
ert hafa unnið í sumar, en hefðu
„hjálpað til svona heima."
Það kom í ljós, að Anita er
nýkomin heim frá Trinidad í V-
Indium, en þar hefur hún verið f
eitt ár. Við spurðum hana hvort
hún hefði ekkí gengið f skóla þar.
„Jú,“ sagði hún, „en ég var ekki
nema þrjá mánuði. Þá vildi ég
ekki vera lengur, þvf kennararnir
voru svo strangir. Það ,er miklu
skemmtilegra að vera í skóla hér
á Islandi."
Ekki á
einu máli
I Fellaskóla f Breiðholti var
kennslu lokið þennan dag en á
leikvellinum hittum við stráka í
fótbolta og röbbuðum við þá.
Einn þeirra, sem sagðist heita
Birgir, sagði, að það væri „hund-
leiðinle|rt“ að vera byrjaður í
skólanum, en þar voru ekki allir
sammála og rifust þeir um það,
þangað til við spurðum hvað þeim
þætti skemmtilegast að læra. Um
það virtist meiri eining og komu
þeir sér saman um, að það væri
náttúrufræði og móðurmál. „Það
leiðinlegasta er að þurfa að læra
heima," sagði einn. „Þá er svo
lítill tími til að spila fótbolta, en
við erum alltaf í fótbolta.
sagði annar. „Við erum
búnir að stofna nýtt Breiðholtslið,
sem heitir Hrollur. Við höfum
keppt við þrjú önnur svona
strákalið hér f Breiðholti og unnið
alla leikina."
Við reyndum að snúa talinu aft-
ur að skólanum, en það endaði
alltaf f tali við fótbolta. „Við gerð-
um ekkert annað í sumar en að
spila fótbolta," sagði einn, er
Rögnvaldur heitir. „Þegar við er-
um búnir með skólann ætlum við
svo að ganga i lið og verða at-
vinnumenn eins og Guðgeir Leifs-
son, Asgeir Sigurvinsson og
Jóhannes Eðvaldsson. Þeir eru
beztu mennirnir f landsliðinu."
„Já, og Arni Stefánsson er beztur
í markinu," sagði einn, en þá
greip annar fram í fyrir honum og
sagði: „Hvaða bölvuð della er
þetta f þér, Sigurður Dagsson er
langbeztur."
Nú hófst að nýju deila og var
deilt hart um hvor væri betri
markmaður, Árni eða Sigurður,
og hurfum við á braut án þess að
blanda okkur f það mál. En þegar
við ókum f burtu var greinilegt,
að deilan var leyst, því leikurinn
var hafinn að nýju og það siðasta,
sem við heyrðum, var að einhver
kallaði: „Það er útspark."
Ágætt að byrja
í skólanum
Á Lækjartorgi hittum við vin-
konurnar Sæunni og Rósu, sem
báðar eru að byrja i 7. bekk f
Langholtsskóla.
rr1 i í
Þetta eru þeir Þorsteinn, Einar, Gunnlaugur og Kistján.
,Jú, jú, það er alveg ágætt að
byrja í skólanum", sögðu þær.
„Það er ágæt tilbreyting frá þvi
að passa og bera út blöð, eins og
við gerðum f sumar. Reyndar ætl-
um við nú að halda áfram að bera
út Moggann i vetur með skólan-
um.“
Með þeim voru tvær systur frá
Patreksfirði, sem voru f heimsókn
hjá Sæunni. Við spurðum þær
hvort skólinn þeirra á Patreks-
firði færi ekki lfka að byrja.
„Ég held, að hann sé ekki byrj-
aður enn,“ sagði sú eldri, sem
heitir Eygló. „Ég er ekkert farin
að hlakka til að byrja í skólanum,
en samt vildi ég alls ekki vera í
skóla hér í Reykjavík. Það er ör-
ugglega miklu skemmtilegra á
Patreksfirði".
Systurnar Kristfn og Eygló frá Patreksfirði og vinkonurnar Sæunn og
Rósa.
Magnea og Erla eru f 7 ára bekk f Kársnesskóla. Þeim finnst voða
gaman f skólanum og sérstaklega að læra að lesa. „Nei við erum ekki
alveg læsar enn,“ svöruðu þær spuningu okkar, og brostu blftt.
i
F.v. Anita, Anna og Bergþóra. Anita sagðist ætla að verða læknir, en
Bergþóru langaði til að verða tannlæknir, Anna vissi ekki hvað hún
ætlaði að verða, cn sagði, að það væri úr nógu að velja.
Fiskvinnsla Barðstrend-
inga og vísir að höfn við
norðanverðan Breiðafjörð
— LANDBUNAÐURINN tekur
tæplega við fleira fólki hérna á
Barðaströndinni en það er hins
vegar fjöldi fólks, sem vill setjast
hér að. Það var þvf nauðsynlegt
að gera eitthvað til að koma á
móts við þetta fólk, þvf svo sann-
arlega vilja Barðstrendingar að
hér verði blómleg byggð. Við
ákváðum þess vegna að koma á
fót fiskverkun hér á svæðinu og
hefur reksturinn gengið allvel frá
þvf í maf að við tókum á móti
fyrstu hrognunum. Það er þó mik-
ið starf óunnið áður en hér verður
góð aðstaða, en þegar hefur stöðin
veitt nokkrum hópi fólks vinnu
og það er óhætt að segja, að menn
séu bjartsýnir á rekstur þessa fyr-
irtækis.
Það er Sigurður Barði Jóhanns-
son frá Litlu-HIfð á Barðaströnd,
sem mælir þessi orð, en þessi rétt
rúmlega tvftugi Barðstrendingur
er framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins Klöpp hf. á Barðaströnd. Fyr-
irtækið var stofnað f júnfmánuði f
fyrra og hluthafar f fyrirtækinu
eru fólk af öllum bæjum á Barða-
strönd, að þremur undanskildum,
og þar að aukí fjórir aðilar vin-
veittir Barðstrendingum frá Isa-
firði, Reykjavfk og Patreksfirði.
— Við tókum á móti fyrstu grá-
sleppuhrögnunum 20. mal og alls
voru verkuð hér 55 tonn af grá-
sleppuhrognum, eða 460—470
tunnur, upplýsir Sigurður Barði
fréttamann Morgunblaðsins. —
Flestir bændur á Barðaströndinni
eiga bát og gera út á grásleppu og
dunda við handfæraveiðar, þegar
gefur og tími gefst frá bústörfun-
um. Áuk hrognanna höfum við
verkað um 130—140 tonn í salt-
fisk, en gæftaleysið hefur komið I
veg fyrir, að sjórinn hafi verið
sóttur eins og menn hefðu viljað.
— Það sem hrjáir okkur mest
hér á Klöpp er hafnleysið og við
höfum þurft að keyra mestan
hluta aflans ýmist frá Brjánslæk,
Patreksfirði eða Blldudal. Að vlsu
hefur smávegis verið landað hér
fyrir framan fiskhúsið, en þar er
aðstaða mjög léleg enn sem komið
er. Við höfum hug á að fá bryggju
hér fyrir framan og f Hauka-
Sigurður Barði Jóhannsson fram-
kvæmdastjóri fiskverkunarfyrir-
tækis Barðstrendinga fyrir
framan stálgrindahúsið sem hýst
hefur starfsemi fyrirtækisins frá
þvf f maf I vor, að tekið var á móti
fyrstu grásleppuhrognunum.
bergsvaðlinum hér fyrir innan er
ágætis lægi fyrir bátana, en þar
þarf að dýpka töluvert, áður en
bátar geta lagzt þar. Við gerum
okkur grein fyrir, að það tekur
tíma að byggja upp þá aðstöðu,
sem við viljum, en þingmenn
kjördæmisins hafa tekið okkur
vel og við treystum á fjárveitinga-
valdið að það styðji við bakið á
okkur I þessum málum, segir Sig-
urður og bætir þvl við, að fyrir
Barðstrendinga sé það stórmál að
þurfa ekki að treysta eingöngu á
landbúnaðinn. Með hafnarað-
stöðu og fiskverkun aukist at-
vinnumöguleikar og fólk þurfi
ekki að hrökklast I burtu vegna
atvinnuleysis'.
Ef af hafnargerð yrði við KIöpp
þá yrði það eina höfnin við norð-
anverðan Breiðafjörð. Að vfsu er
bryggja við Brjánslæk á Barða-
strönd, en aðstaða er þar öll mjög
erfið, auk þess sem þaðan er
lengra á miðin en frá Klöpp. Fisk-
hús þeirra „Klappara" er vestan
við Haukabergsvaðalinn vestast á
Barðaströndinni. Við Brjánslæk
er einnig vogur eða vaðall, sem
notaður hefur verið á sama hátt,
og ber nafnið Þrælavogur. Austan
við Haukabergsvaóal eru bæirnir
Brekkuvellir og Haukaberg, en á
fyrrnefnda staðnum fæddist og
ólst upp Eiríkur Kristófersson
skipherra.
KOSTNAÐARSAMT
FYRIRTÆKI,
SEM STUÐLAR
AÐ UPPBYGGINGU
Að Klöpp var byrjað á þvf I vor
að reisa stálgrindarhús, sænskt að
gerð, og hafa nú verið lagðar um 8
milljónir króna I byggingu húss-
ins, en áætlað er að það kosti um
10 milljónir fullbúið. Auk þess að
koma húsinu upp þurfti fyrirtæk-
ið að leggja vatns- og skolplagnir
að húsinu og sagði Sigurður Barði
að I sumar hefði verið unnið jafn-
hliða að byggingarframkvæmd-
um, þegar lítill fiskur hefði bor-
izt.
Þá hefur verið gerður lítill
bryggjuhaus fyrir framan verk-
unarhúsið og geta litlir bátar
lagzt þar að, ef vel viðrar og þann-
ig stendur á sjávarföllum. Er
tankur sá, sem er kominn I sjóinn
á melnum framan við húsið, vísir
að höfn, sem Barðstrendingar
vona að verði orðin myndarleg
innan nokkurra ára.
Að sögn kunnugra ætti afli
Barðstrendinga einna á grá-
sleppuvertiðinni að geta numið
800—1000 tunnum af hrognum á
vori hverju. Var reyndar ætlunin
I upphafi, er fyrirtækið var stofn-
að, að fullvinna hrognin I Klöpp,
þaðan yrði slðan sendur á mark-
aðinn kavíar og annar dýrindis
matúr. Að sögn Sigurðar B:rða
reyndist það þó óhagkvæmt vegna
„bókunar 6“ og refsitoila á sfnum
tfma og því farið inn á þá braut að
verka saltfisk. Sagði Sigurður að
það hefði gefizt vel I sumar og
sennilega yrði því haldið áfram.
Nú stefndu menn að því að kaupa
þurrkunarvél til að auka og bæta
framleiðsluna.
— Við höfum þurft að flytja
mikinn hluta af aflanum, sem við
höfum unnið hér I Klöpp, um
langan veg frá Patreksfirði og
Bíldudal, segir Sigurður Barði. —
Þetta er að sjálfsögðu mjög erfitt
og kostnaðarsamt, en er engan
veginn vonlaust yfir sumartlm-
ann. Á veturna er þetta hins veg-
ar mjög erfitt I slæmum veðrum,
þar sem yfir erfiða fjallvegi er að
sækja. Við verðum þó örugglega
að halda þessu áfram 1 vetur og
vonandi gengur það vel fyrir sig.
— I sumar hafa unnið hér a
staðaldri 10—12 manns og fleiri
ef nauðsyn hefur krafið. Það er
ljóst að þetta fyrirtæki stuðlar að
uppbyggingu hér á Barðaströnd,
þvl þó svo að landbúnaðurinn
blómstri, þá er ekki hægt að bæta
við fleira fólki I þá atvinnugrein.
Hér er enginn bær i eyði og til að
við getum tekið við þvi fólki, sem
hingað vill koma og til að unga
fólkið þurfi ekki að hörkklast I
burtu, þá verður að vera hægt að
bjóða upp á atvinnu I öðrum
greinum.
— Húsnæðisskortur hefur stað-
ið fjölgun íbúa í hreppnum fyrir
þrifum, en nú er verið að byggja
leiguíbúðir á Birkimel á vegum
hreppsins. Þar er verið að byggja
skóla, félagsheimili er þar og
sundlaug, ákveðið hefur verið að
bora þar eftir heitu vatni og segja
má að þar sé kominn vísir að
byggðakjarna, segir Sigurður
Barði, og á þessu má ljóst vera, að
þrátt fyrir að ibúar Barðastranda-
hrepps séu aðeins liðlega 200, þá
er mikill framkvæmdarhugur I
fólki þar um slóðir.
Sigurður Barði hefur stundað
nám I Menntaskólanum við
Hamrahlið undanfarin ár og á
reyndar eftir að taka nokkra
punkta i þýzku til að ljúka
stúdentsprófi. Hann var formaður
Framhald á bls. 18
Þessi bryggjustúfur — ef bryggju skyldi kalla — er fyrstl vlsirinn að
höfninni, sem Barðstrendingar vona að eigi eftir að koma á næstu
árum. Yrði það fyrsta raunverulega höfnin við norðanverðan Breiða-
f jörð, og þaðan aðeins tveggja tfma stlm á fejigsæl fiskimið.