Morgunblaðið - 21.01.1977, Page 21

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. JANÚAR 1977 21
Birgir /s/. Gunnarsson, borgarstjóri:
Á fundi borgarstjórnar Reykjavíkur f gær var fjár-
hagsáætlun borgarinnar fyrir árið 1977 tekin til síðari
umræðu. Birgir ísl. Gunnarsson, borgarstjóri, gerði
grein fyrir breytingartillögum við fjárhagsáætlunina
með ræðu sem hér fer á eftir i heild:
A fundi borgarstjórnar ' 16.
desember s.l. var samþykkt að
fresta afgreiðslu fjárhags-
áætlunar borgarsjóðs og stofn-
ana hans fyrir árið 1977 fram
til síðari fundar i janúar.
Frv. að fjárhagsáætlun liggur
nú fyrir til síðari umræðu og
afgreiðslu borgarstjórnar
ásamt brtt., sem fram koma í
fundargerð borgarráðs frá 18.
þ.m. Ég mun nú í aðalatriðum
gera borgarstjórn grein fyrir
þeim brtt., sem bókaðar eru í
24. lið fundargerðarinnar, svo
og tillögum, sem vísað var til
afgreiðslu borgarstjórnar og
bókaðar eru í 25., 26. og 27. lið
fundargerðarinnar.
Vík ég þá fyrst að áætlun um
rekstrartekjur borgarsjóðs.
Tillögurnar fela i sér hækkun á
þeim um kr. 287.9 millj. og
áætlast rekstrartekjur borgar-
sjóðs alls þannig breyttar kr. 10
milljarðar 239.1 milljón og er
það 30.6% hækkun frá fjár-
hagsáætlun 1976.
Aætlunartala útsvara í frv.
var byggð á spá um hækkun á
brúttótekjum gjaldenda í
Reykjavík milli áranna 1975 og
1976 um 27% og 1% fjölgun
gjaldenda. Eins og ég gat um í
ræðu hér í borgarstjórn við
framlagningu frumvarpsins gaf
áætlun Þjóðhagsstofunnar þó
tilefni til, að hækkun á meðal-
brúttótekjum einstaklinga væri
áætluð nokkuð hærri milli
tekjuáranna 1975 og 1976, eða
um allt að 30%, og er breyting-
artillagan miðuð við þá hækk-
un. Við framlagningu frum-
varpsins 2. desember s.l. tók ég
einnig fram, að reiknað væri
með, að notuð yrði heimild í 3.
mgr. 25. gr. laga um tekjustofna
sveitarfélaga um álög á útsvör
allt að 10%, en sú hækkun er
háð samþykki ráðherra. Hafði
félagsmálaráðherra látið þess
getið í samtali við mig, að
reikna mætti með samþykki
hans fyrir 10% álaginu. Ut-
svarsfjárhæðin er að þessu
leyti miðuð við, að á þessu ári
verði fylgt sömu álagningar-
reglum og fylgt var á s.l. ári og
verður þannig ekki um hlut-
fallslega hækkun að ræða fyrir
gjaldendur í Reykjavík. Um
þetta efni er gerð bókun í 26.
lið fundargerðar borgarráðs frá
18.þ.m.
Aætlun um hækkun á kvöld-
söluleyfum úr kr. 1.0 millj. i 4.8
millj. er tengd tillögu, sem bók-
uð er í 27. lið fundargerðar
borgarráðs frá 18.þ.m., en
breytingin felur i sér, að fyrir
kvöldsöluleyfi skuli greiða kr.
50 þús. á ári í stað kr. 10 þús.,
en það gjald hefur verið
óbreytt allt frá árinu 1963. Auk
þess er gjalddaga breytt frá 15.
janúar til 15. febrúar ár hvert.
Hér er að vísu um reglugerðar-
breytingu að ræða, sem vísa
verður til síðari umræðu i
borgarstjórn og síðan að öðlast
staðfestingu ráðherra, en eðli-
legt virðist að gera ráð fyrir
samþykkt hennar við afgreiðslu
fjárhagsáætlunarinnar.
Framlag úr Jöfnunarsjóði
hækkar um 53.0 millj. kr. og er
þá miðað við endanlegar tekju-
áætlunartölur í fjárlögum fyrir
árið 1977.
Aætlun um aðstöðugjöld var
miðuð við óbreytta gjaldskrá og
spá um 30% hækkun á aðjitöðu-
gjaldsstofni milli ára. Við nán-
ari athugun hefur komið í ljós,
að óhætt muni vera að reikna
með meiri hækkun á aðstöðu-
gjaldsstofninum og er breyt-
ingartillagan miðuð við 34%
hækkun, en að öðru leyti við
óbreytta gjaldskrá, svo sem
bókun i 25. lið fundargerðar
borgarráðs frá 18,þ.m. ber með
sér. í þessu sambandi og vegna
breytingartillögu, sem borgar-
fulltrúar minnihlutaflokkanna
flytja um þennan tekjulið, vil
ég minna á, að samkvæmt yfir-
liti yfir nýtingu aðstöðugjalda
hjá 32 sveitarfélögum á árinu
1975, sem unnið var á vegum
Sambands ísl. sveitarfélaga, var
nýting aðstöðugjalda í Reykja-
vík á því ári 89.2%, í öðrum
kaupstöðum 86.8% að meðaltali
og í sveitarfélögum eða hrepps-
félögum með þéttbýliskjörnum
reyndist nýtingin vera 68.5%.
Þetta yfirlit sýnir, að nýting
þessa tekjuliðar hefur ekki ver-
ið óeðlilega lítil í Reykjavík
miðað við nýtingu hans í öðrum
sveitarfélögum, svo sem
borgarfulltrúar minnihlutans
hafa árum saman viljað gefa í
skyn. Ný flytja þeir enn tillögu
um, að Borgarstjórn Reykjavík-
ur gangi mun lengra í þessum
efnum en almennt gerist hjá
öðrum sveitarstjórnum og full-
nýti þennan tekjustofn og það
þrátt fyrir að borgarráð hafi
nýverið samhljóða talið ástæðu
til að kanna sérstaklega ástæð-
ur fyrir því, að mörg iðnaðar-
fyrirtæki hafa á s.l. árum flutt
starfsemi sina brott frá Reykja-
vík.
Áætlun um tekjur af gatna-
gerðargjöldum er hækkuð um
21.6 millj. í samræmi við nýja
útreikninga og með hliðsjón af
þeim lóðum, sem vitað er að
unnt verður að úthluta á þessu
ári.
Loks eru tekjur vegna
dráttarvaxta hækkaðar uni' kr.
50.0 millj., eða i sem næst svip-
aða fjárhæð og áætlað er að
dráttarvaxtatekjur borgarsjóðá'
verði á árinu 1976. í þessu sam-
bandi er þó rétt að taka fram,
að þróun þessara mála er ekki
hagstæð fyrir borgarsjóð, þar
sem dráttarvaxtatekjurnar
standa í öfugu hlutfalii við inn-
heimtuhlutfall álagðra gjalda.
Eins og ég gat um áður nema
samanlagðar hækkanir á'tekju-
liðum samkvæmt brtt. í 24. lið
fundargerðarinnar kr. 287.9
millj. og mun ég nú gera grein
fyrir því í aðalatriðum, hvernig
áætlað er að þeim verði ráðstaf-
að gjaldamegin.
Gjöld á rekstrarreikningi
borgarsjóðs hækka um 277.5
millj. kr. en gjöld á eigna-
breytingareikningi um 10.4
millj., eða samtáls um sömu
fjárhæð og tekjuhækkunin
nemur, kr. 287.9 millj.
Hækkunum á rekstrar-
reikningi má skipta i þrjá aðal-
flókka.
i fyrsta lagi nema lögbundn-
ar og aðrar óhjákvæmilegar
hækkanir, kr. 208 millj. 613
þús„ þar af vegna hækkunar
kaupgjaldsvísitölu kr. rúmlega
119 millj. I þessu sambandi er
rétt að taka fram, að sé reiknað
með 2.5% hækkun á kaupgjaldi
hinn 1. marz n.k. vegna rauða
striksins svonefnda, verður út-
gjaldaauki borgarsjóðs á árs-
grundvelli rúmlega kr. 66.0
millj. Þá verður einnig að
reikna með, að kaupgjaldsvísi-
talan muni hækka nokkuð 1.
júní n.k., en það er einnig við-
miðunartími svonefnds rauðs
striks gagnvart kjarasamning-
um opinberra starfsmanna. Af
öðrum helztu hækkunarliðum,
sem hér voru flokkaðir, má
nefna tæplega kr. 20.8 millj. til
að mæta rekstrarhalla dag-
heimila og leikskóla á árinu
1976, kr. 8.5 millj. vegna nýrrar
lagasetningay um framlag í
bjargráðasjóð og kr. 57.0 millj.
hækkun á framlagi til Sjúkra-
samlags Reykjavíkur og er þá
stuðst við nýja áætlun frá sam-
laginu um útgjöld þess á árinu.
1 þessu sambandi er þó rétt að
nefna, að aukning á hlutdeild
sveitarsjóða í rekstrarkostnaði
skjúkrasamlaga úr 10 í 15%
samkvæmt ný-settum lögum. en
hlutfallið var hækkað vegna
breytinga á uppsetningu fjár-
laga að því er tekur til ríkis-
spítalanna, mun ekki út af fyrir
sig leiða til kostnaðarauka fyrir
borgarsjóð á þessu ári.
1 öðru lagi má' flokka
hækkanirnar í tillögur um
aukna starfsemi eð a nýja þjón-
ustu af hálfu borgarinnar og
nema þær hækkanir rúmlega
kr. 26.5 millj. 1 þessu sambandi
má nefna hækkun á framlagi til
tómstundastarfs í hverfum, sbr.
álitsgerð samstarfsnefndar
fræðsluráðs og æskulýðsráðs
um aukið tómstunda- og
skemmtanastarf í skólum
borgarinnar, en sú álitsgerð var
rædd á fundi borgarstjórnar 16.
des. s.l, kr. 4.0 millj. samtals til
starfsemi útideildar unglinga á
vegum æskulýðsráðs og félags-
málaskrifstofu, en tilraun með
þessa starfsemi var gerð á liðnu
sumri og hafa viðkomandi ráð
eindregið lagt til, að henni
verði haldið. nokkuð aukin staf-
semi á ýmsum deildum Heilsu-
verndarstöðvarinnar og þ.m.t.
áætlaður kostnaður vegna bólu-
setningar við heilahimnubólgu,
en þessar fjárhæðir eru nánar
sunduliðaðar i tillögunum,
hækkun á fjárveitingu til
vinnumiðlunar i því skyni að
skipulögð verði sérhæfð vinnu-
miðlun á vegum Ráðningarstof-
unnar fyrir öryrkja, sbr.
samþykkt borgarstjórnar frá
18. marz s.l., svo og kr. 10 millj.
til sérstaks viðhalds á Mið-
bæjarskölanum, en sú skylda
hlýtur að hvíla á borgaryfir-
völdum sérstaklega að sjá til
þess, að húseignum borgar-
innar, sem ákveðið hefur verið
að vernda, verði sómasamlega
við haldið.
í þriðja lagi má síðan flokka
hækkanir á ýmsum styrkjalið-
um, sem samtals nema urn 42.3
millj. kr. Hér er um að ræða
margvíslega styrki til frjálsrar
eins gera stærstu þeirra hér að
umtalsefni. Til íþróttastarf-
semi, þ.e. styrkir til íþrótta-
félaga i borginni, sem úthlutað
er samkv. tillögum I.B.R.,
hækka úr 37.5 millj. í 50 millj.
kr. Skátaheimili i Reykjavík
hækka úr 2.5 millj i 7.5 millj.
kr., þar af hluti vegna bygg-
ingar skátaheimilis við Sól-
heima. Félag einstæðra for-
eldra hækkar úr 1.0 millj. í 6.0
millj. kr., en þar er aðallega um
að ræða framlag vegna breyt-
inga á húsi, sem félagið hefur
keypt og er að innrétta þar
íbúðir fyrir einstæða foreldra.
Ekki hefur verið tekin ákvörð-
un um, hvort það verður í formi
láns eða styrks. A.A. samtökin
fá styrk að fjárhæð 3.0 millj. kr.
til endurbóta á húsnæði, sem
félagið á kost á að fá fyrir starf-
semi sína. Framlag til kirkju-
byggingarsjóðs er hækkað úr 13
millj. í 18 millj. og framlag í
Orlofsheimilasjóð Starfs-
mannafélags Reykjavíkurborg-
ar úr 2.0 millj. í 3.0 rnillj. kr.
Eins og fyrr segir er hér um að
ra»ða rnarga fleiri styrkjaliði
með mun smærri fjárhæðum á
hvern lið og sé ég ekki ástæðu
til að gera þeim tillögum frek-
ari skil, nema sérstakt tilefni
gefist til.
Eins og ég sagði áðan hæ'kka
gjöld á eignabreytinga-
reikningi um 10.4 millj., annars
vegar er hér um að ræða sam-
ræmingu við framlag ríkissjóðs
til byggingar sjúkrastofnana
eins og það var ákveðið á fjár-
lögum, en frv. hafði reiknað
með kr. 5.4 millj. hærri fjárveit-
ingu. Hins vegar er um að ræða
5.0 millj. kr. hækkun á framlagi
til Kjarvalsstaða, en í sambandi
við lausn á deilumáli varðandi
notkun og rekstur Kjarvals-
staða í desember 1975 og var
með því reiknað, að Reykja-
víkurborg myndi kaupa eignar-
hlut listamanna i húsinu.
Ég hef hér lokið við að gera
grein fyrir brtt. er varða fjár-
hagsáætlun borgarsjóðs og áður
en vikið verður að þeim öðrum
brtt., sem lagðar eru fram í 24.
lið fundargerðar borgarráðs frá
18. þ.m. vil ég sérstaklega taka
fram, að frv. að fjárhagsáætlun
eins og það liggur nú fyrir
ásamt þeim brtt., sem ég hef
gert grein fyrir, er miðuð við
verðlag og kaupgjald eins og
það nú er ákveðið, þó með þeim
frávikum. er ég áður greindi,
varðandi rauðu strikin svo-
nefndu. Ég vil þvi taka fram, að
verði á árínu um verulegar
breytingar að ræða á verðlags-
eða kaupgjaldsmálum hlýtur
borgarstjórn að standa and-
spænis því að þurfa að taka
fjárhagsáætlunina upp til
endurskoðunar og breytingar i
samræmi við hugsanlega þróun
mála. Það er þó einnig jafn-
ljóst, að borgarsjóður getur
ekki nú á næstu vikum eða
mánuðum meðan ekki er vitað
hvaða stefnu þessi mál kunna
að taka ráðstafað öllu fram-
kvæmdafé ársins eins og það nú
er áætiað.
Tvær veitustofnanir borgar-
innar, Hitaveitan og Rafmagns-
veitan, fengu ekki þá afgreiöslu
á tillögum borgarstjórnar um
gjaldskrárbreytingar, sem lrv.
að fjárhagsáætlunum þeirra
höfðu verið miðaðar við. Ér því
nauðsynlegt að gera á þessu
leiðréttingar.
Sótt hafði verið urn 15%
hækkun á gjaldskrá Hitaveit-
unnar frá 1. þ.m. en samþykki
stjórnvalda fékkst fyrir 10%
hækkun. Af þessu leiðir, að
tekjur Hitaveitunnar eru of
hátt áætlaðar í frv. um kr. 92
millj. Endanleg afstaða hefur
ekki verið tekin til þess, hvaða
framkvæmdum á vegum Hita-
veitunnar verður að fresta á
þessu ári af ofangreindum
sökum. Fyrirhuguð hafði m.a.
verið bygging geymis á Ilnoðra-
holti norðan við Vifilsstaði til
miðlunar fyrir hitaveitusvæðið
i heild á sama hátt og geymarn-
ir á Öskjuhlíð hafa verið notað-
ir. Með því að fresta byggingu
þessa geymis er tekin nokkur
áhætta á að geta ekki fullnýtt
Reykjavatnið á næsta vetri við
verstu aðstæður.
I frv. að fjárhagsáætlun Raf-
magnsveitunnar hafði verið
reiknað með 10% hækkun án
tillits til hækkananá verði raf-
orku frá Landsvirkjun. 1 eigin
þágu fékk Rafmagnsveitan hins
vegar samþykkta gjaldskrár-
hækkun, sem nam 6.87%.
Lækkar því rekstrarafgangur
Rafmagnsveitunnar til eigna-
breytinga frá fyrri áa-tlun. \’ið
þetta ba'tist, að i frv. að fjár-
hagsáætlun hafði verið gert ráð
fyrir að raforkusala myndi auk-
ast urn 5.4%, sem var meðaltals
aukning síðustu ára. Uppgjör
fyrir árið 1976 sýnir hins vegar.
að raforkusala hefur aðeins
aukizt um 4.75% og er þvi í
brtt. spám um orkusölu ög til-
svarandi orkukaup á árinu 1977
breytt til samræmis við þaö. þar
sem ekki þykir rétt að reikna
með meiri aukningu á raforku-
sölu á árinu 1977 en varð á
liönu ári.
A fjárhagsáætlun Rafmagns-
veitunnar eru einnig gerðar til-
lögur uni breytingar þar sem
nokkrum viðhalds- og nýbygg-
ingarverkum varð ekki lokiö
fyrir áramót og flytjast þau því
yfir á áa'tlun þessa árs. en sam-
svarandi rýrnun verður þá í
sjóðsstöðu og byrgðum á þessu
ári. Þá liggja einnig l'yrir nýjar
upplýsingar um framkva'mda-
áform sveitarfélaga á orku-
Framhald á bls 22.
Minnih/utafíokkar
vi/ja auka á/ögur
á atvinnureksturinn
— þótt könnun fari fram á því hvers
vegna mörg idnfyrirtæki hafí fíutt
starfsemi sína brott frá Reykjavík
félagastarfsemi og skal ég að-